Temat: cechy kodu genetycznego, przebieg procesu transkrypcji

• kod genetyczny to zapis informacji genetycznej postaci ukÅ‚adu nukleotydów, który jest nastÄ™pnie przepisywany na kolejność uÅ‚ożenia aminokwasów w biaÅ‚ku. kod genetyczny jest:

• trójkowy, ponieważ trzy nukleotydy kodujÄ… jeden aminokwas.

• zdegenerowany, czyli kilka trojek koduje jeden aminokwas.

• jednoznaczny, dana trojka może kodować wyÅ‚Ä…cznie jeden aminokwas..

• niezachodzÄ…cy, trojki siÄ™ nie zazÄ™biajÄ…, czyli ostatni nukleotyd trojki poprzedzajÄ…cej nie może być jednoczeÅ›nie pierwszy dla trojki nastÄ™pujÄ…cej.

• polinearny, czyli liniowy ukÅ‚ad nukleotydów jest przepisywany na liniowy ukÅ‚ad aminokwasów.

• uniwersalny, czyli taki sam u wszystkich organizmów żywych.

• Bez przecinkowy, czyli pomiÄ™dzy trojkami niema żadnych dodatkowych wstawek, ani biaÅ‚kowych, ani nukleotydowych, ani żadnych innych.

• poÅ›redni, ponieważ informacja jest najpierw przepisywana na mRNA a dopiero później na kolejność uÅ‚ożenia aminokwasów w biaÅ‚ku

• proces transkrypcji to przepisywanie informacji z DNA na RNA. rozpoczyna siÄ™ przyÅ‚Ä…czeniem do nici DNA jednego z biaÅ‚ek należącego do grupy helikas, który rozcina wiÄ…zania wodorowe i utrwala strukturÄ™ jednoniciowa. ponieważ do przyÅ‚Ä…czenia dochodzi zawsze na poczÄ…tku genów miejsce to jest wczeÅ›niej przygotowane przedziaÅ‚ko majÄ…ce wypustki nazywane palcami cynkowymi, które wchodzÄ… pomiÄ™dzy skrÄ™ty alfa-helisy, i rozszerza je i umożliwiajÄ… przyÅ‚Ä…czanie helikazy. OdsÅ‚ania siÄ™ wówczas na DNA miejsce nazwane ramka Pribnova (Pribnov box) o skÅ‚adzie nukleotydów T-A-T-A. do tego miejsca przyÅ‚Ä…cza siÄ™ polimeraza RNA, która do odsÅ‚oniÄ™tej nici DNA dokÅ‚ada komplementarne nukleotydy RNA, za polimeraza przesuwa siÄ™ ligaza, która syntetyzuje wiÄ…zania fosfo-di-estrowe pomiÄ™dzy nukleotydami. etap wydÅ‚użania Å‚aÅ„cucha RNA nazywamy elongacja. proces trwa aż do miejsca gdzie wystÄ™pujÄ… wielokrotnie powtarzajÄ…ce siÄ™ pary nukleotydowe, gÅ‚ownie A-T. jest to miejsce terminacji, które polimeraza rozpoznaje i przy udziale biaÅ‚ek terminujÄ…cych oddysocjowuje. odÅ‚Ä…cza siÄ™ wówczas Å›wieżo zsyntetyzowana nic RNA a czÄ…steczka DNA z powrotem Å‚Ä…czy siÄ™ w strukturÄ™ dwuniciowa wiÄ…zaniami wodorowymi.

• Swiezo wytworzony fragment DNA jest nazywany heterogennym RNA (HnRNA albo pre mRNA) musi zostac przetransportowany z jadra do cytoplazmy i dlatego musi byc zabezpieczony przed grasujacymi w cytoplazmie enzymami nukleolitycznymi. z tad do konca 3' tej czasteczki przyczepia sie ogonek poliadenylowy. zawierajacy do kilkuset nukleotydow adeninowych a do konca 5' czapeczka (cap 5') zbudowana z Guaniny i Rybozy. calosc zostaje opakowana bialkami i tworzy cialko informacyjne nazywane informosomem. cialko to wypada przez pory jadrowe do cytoplazmy. najpier zostaja odlaczone bialka, potem zostaje odciety ogonek poliadenylowy a czapeczka zostaje poniewaz ulatwia przyczepienie RNA do rybosomu nastepnie zachodzi proces nazywany splicingiem, ktory polega na wycinanu fragmentow niekodujacych zwanych Intronami, a laczenie kodujacych nazywanych Eksonami.