Gimnazjum nr 58 im. Jana Nowaka- Jeziorańskiego w Poznaniu

Pieczęć szkoły podpis opiekuna praktyk

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Konspekt lekcji chemii
Imię i nazwisko
Klasa
Data
Temat

1. Cele lekcji:

1. Cel główny:

Uczeń opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych.

1. Cele operacyjne lekcji

Uczeń zna:

• definicję zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej

• znaczenie przemian fizycznych i chemicznych zachodzących w otaczającym nas świecie

• definicję sublimacji oraz resublimacji

• pojęcie przemiany fizycznej i reakcji chemicznej

• różnice między przemianą chemiczną a zjawiskiem fizycznym

Uczeń umie:

• opisać różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej

• podać przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otaczającym nas świecie

• planować i wykonywać doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną

1. Metody nauczania:

Metoda wiodąca:

• Słowna – dyskusja, wykład

• Praktyczna – pokaz

Metoda wspomagająca

• Praktyczna – ćwiczenia przedmiotowe

Formy pracy

• Praca samodzielna ucznia

1. Pomoce dydaktyczne:

   1. karty pracy dla uczniów ze schematami doświadczeń i ćwiczeniami,

   2. podręcznik: OPERON 2, zbiór zadań OPERON 2

   3. sprzęt laboratoryjny: moździerz, probówki, szczypce

   4. odczynniki chemiczne: Magnez, cukier, parafina, kreda.

2. Ogólny plan lekcji z uwzględnieniem czasu

1. Wstęp: 5 min.

2. Część nawiązująca 5 min.

3. Część właściwa 30 min.

4. Rekapitulacja, zadanie zadania domowego: 5 min.

1. Przebieg lekcji:

1. Wstęp: Sprawdzenie obecności, wprowadzenie.

N: W otaczającym nas świecie przemiany zachodzą wszędzie. Są one bardziej lub mniej zauważalne. Przemiany substancji są dla nas oczywiste i nie zastanawiamy się nad nimi. Po dzisiejszej lekcji będziecie posiadać większą wiedzę dotyczącą przemian fizycznych i reakcji chemicznych, będziecie również potrafili je sklasyfikować.

1. Część nawiązująca

N: Substancje otaczające nas ulegają przemianą. Na co dzień spotykamy się z wieloma takimi procesami np. korozja metali, psucie się żywności, wypalanie traw oraz spalanie paliw.

Wymieńcie kilka pierwiastków chemicznych i ich właściwości.

U: Żelaza które jest ciałem stałym, o srebrzystej barwie i ma metaliczny połysk.

Siarka, która jest ciałem stałym o żółtej barwie, brak połysku, jest krucha.

Węgiel, który jest ciałem stałym o czarnej barwie, brak połysku, kruchy.

1. Część właściwa

N: Na pewno spotkaliście się już z takimi pojęciami jak zjawisko fizyczne i przemiana chemiczna. Na podstawie doświadczeń, które wykonamy na dzisiejszej lekcji dokładnie zdefiniujemy te pojęcia.

Nauczyciel rozdaje karty pracy ze schematami do wykonywanych doświadczeń.

DOŚWIADCZENIE 1

Obserwacja zmian zachodzących na przedmiotach

Opis: Określ, jakim zmianom uległy substancje, z których wykonano przedmioty przedstawione na zdjęciach.

Nauczyciel prosi o napisanie obserwacji i wniosków na kartach pracy i kieruje pytania do całej klasy:

N: Co zaobserwowaliście?

U: Zmieniła się barwa. Powstała nowa substancja, która jest krucha.

N: Czy właściwości substancji uległy zmianie.

U:Tak

N:Czy potraficie nazwać proces, któremu uległy obserwowane substancje?

U:Tak jest to korozja.

N: Jak sądzicie, czy podczas tego procesu powstała nowa substancja?

U:Tak powstała rdza.

DOŚWIADCZENIE 2

Badanie przemian substancji – proszę podpisać rysunki

Opis wykonywanego doświadczenia:

Kawałki kredy rozetrzyj w moździerzu.

W probówce umieść kawałek parafiny i ogrzej ją w płomieniu palnika.

Kartkę papieru podrzyj.

Nauczyciel prosi o napisanie obserwacji i wniosków na kartach pracy i kieruje pytania do całej klasy:

N: Co zaobserwowaliście?

U: Kreda i papier zmieniły kształt. Parafina się stopiła.

N: Jakie możemy wyciągnąć wnioski na podstawie tych obserwacji?

U: Zmienił się kształt lub stan skupienia obserwowanych substancji, ale są to te same substancje : kreda parafina i papier.

N: Jak sądzicie, jaki typ przemiany zaszedł w obserwowanych doświadczeniach

U: Przemiana fizyczna

N: Jak myślicie dlaczego?

U: Zmieniły się tylko właściwości fizyczne, nie powstała nowa substancja.

DOŚWIADCZENIE 3

Ogrzewanie cukru.

Opis wykonywanego doświadczenia:

Na dno żaroodpornej probówki wsyp cukier i ogrzewaj go w płomieniu palnika.

Nauczyciel prosi o napisanie obserwacji i wniosków na kartach pracy i kieruje pytania do całej klasy:

N: Co zaobserwowaliście?

U: Barwa cukru uległa zmianie. Stawał się on coraz ciemniejszy, aż pozostała czarna substancja.

Na ściankach probówki zaczęły zbierać się kropelki bezbarwnej cieczy.

N: Jakie możemy wyciągnąć wnioski na podstawie tych obserwacji?

U: Powstała nowa substancja – węgiel, na ściankach probówki powstała woda

Cukier → węgiel woda

C₁₂H₂₂O₁₁ 12C + 11 H₂O

DOŚWIADCZENIE 4

Spalanie magnezu.

Opis wykonywanego doświadczenia:

Uchwyć szczypcami kawałek wstążki magnezowej i umieść ją w płomieniu palnika.

Nauczyciel prosi o napisanie obserwacji i wniosków na kartach pracy i kieruje pytania do całej klasy:

N: Co zaobserwowaliście?

U: Magnez pali się jasnym płomieniem. Powstaje biała substancja, która ma inne właściwości niż magnez. Paleniu towarzyszyło wydzielanie się ciepła i światła.

N: Jakie możemy wyciągnąć wnioski na podstawie tych obserwacji?

U: Powstała nowa substancja o nowych właściwościach. Jest to tlenek magnezu, który różni się od magnezu między innymi barwą, połyskiem, zdolnością przewodzenia prądu.

N: Czy w obserwowanym doświadczeniu zaszła przemiana chemiczna, czy zjawisko fizyczne?

U:Rzemiana chemiczna, ponieważ powstała nowa substancja.

N: Taką reakcje chemiczną możemy zapisać następująco:

Magnez + tlen tlenek magnezu

2 Mg + O₂ → 2 MgO

N:Na podstawie wykonanych doświadczeń możemy zdefiniować zjawisko fizyczne, jak również reakcję chemiczną.

Reakcja chemiczna to proces, w wyniku którego powstaje nowa substancja.

W wyniku reakcji chemicznej dochodzi do zrywania lub tworzenia wiązań chemicznych.

Zjawisko fizyczne polega na przemianie, w wyniku której zmieniają się właściwości fizyczne substancji takie jak stan skupienia , stan rozdrobnienia. Nie powstaje nowa substancja.

N: Dla utrwalenia zdobytych informacji przejdźmy do zadań.

Zadania – karta pracy ucznia

Zadanie 1

Uzupełnij tabelę wpisując odpowiednie podane poniżej przykłady do odpowiednich miejsc w tabeli.

Jełczenie masła, mielenie kawy, smażenie mięsa jajecznicy, topnienie śniegu, słodzenie herbaty, rozpalanie ogniska, oddychanie, kwaśnienie mleka, rozcieńczenie spirytusu, wrzenie wody.

Przemiany chemiczne – reakcje chemiczne	Przemiany fizyczne – zjawiska fizyczne

Odpowiedzi

Przemiany chemiczne – reakcje chemiczne	Przemiany fizyczne – zjawiska fizyczne
Smażenie mięsa, jajecznicy	Słodzenie herbaty
Rozpalanie ogniska	Topnienie śniegu
Kwaśnienie mleka	Rozcieńczenie spirytusu
Jełczenie masła	Mielenie kawy
Oddychanie	Wrzenie wody

Zadanie 2 Podane procesy(spalanie węgla, powstawanie mgły, parowanie wody, mielenie kawy, rdzewienie żelaza, kwaśnienie mleka ) zakwalifikuj do

A zjawisk fizycznych

B przemian chemicznych

Odpowiedzi

A zjawiska fizyczne - powstawanie mgły, parowanie wody, mielenie kawy

B przemiany chemiczne - spalanie węgla, rdzewienie żelaza, kwaśnienie mleka

1. Rekapitulacja:

Nauczyciel podsumowuje lekcje:

N: Przemiany, którym ulegają substancje chemiczne dzielimy na zjawiska i przemiany chemiczne.

N:Proszę podać, co towarzysz zjawiskom fizycznym.

U:Zmiana stanu skupienia, zmiana kształtu, rozdrobnienia.

N:Proszę podać przykładowe zmiany, dzięki którym rozpoznamy, że zaszła reakcja chemiczna.

U:Powstaje nowa substancja o innych właściwościach.

N:Jakie zjawiska fizyczne możemy obserwować na co dzień?

U:Słodzenie herbaty, topnienie śniegu, ubijanie białka, wrzenie wody, mielenie kawy.

N: Dobrze, proszę więc podać przykłady przemian chemicznych?

U:Smażenie mięsa, oddychanie, rdzewienie żelaza, kwaśnienie mleka, kiszenie kapusty.

1. Treść zadania domowego:

Zadanie 1

Proszę podać 5 przykładów przemian chemicznych, z którymi spotykamy się w życiu codziennym.

Odpowiedzi – przypalone ciasto, rdza, pozostawienie mleka, tłuszczu lub mąki na rozgrzanej płycie kuchennej, używanie wody utlenionej, kiszenie ogórków i kapusty.

Zadanie 2 Podporządkuj podanym zjawiskom odpowiednie nazwy procesów:

A ogrzewanie parafiny

B rozchodzenie się zapachu perfum w pomieszczeniu

C powstawanie szronu

D słodzenie herbaty

a rozpuszczanie

b resublimacja

dyfuzja

topnienie

Odpowiedzi

A ogrzewanie parafiny - topnienie

B rozchodzenie się zapachu perfum w pomieszczeniu - dyfuzja

C powstawanie szronu - resublimacja

D słodzenie herbaty- rozpuszczanie

1. Załączniki:

   1. Karta pracy ucznia.