Kinga Fortuna, semestr I
Symbolika roślin od antyku do współczesności
Każda roślina ma swoją historie i swoją legendę, może opowiedzieć o obyczajach narodu i jego kulturze. W bardzo dawnych czasach nie układano bukietów, ulubionymi formami kwiatowych dekoracji były wianki i girlandy. Obyczaj dekorowania honorowych gości girlandami z kwiatów zachował się do naszych dni w Indiach, Birmie i innych krajach wschodnich, a także na Hawajach. W Persji i Turcji posyłano kwiaty, których nazwy rymowały się ze słowami wyrażającymi uczucia ofiarodawcy. Na przykład lilia, po arabsku „sambak” rymuje się ze słowem „iszak” oznaczającym tęsknotę i smutek.
Kwiaty miały, a gdzieniegdzie mają do dziś, swoje znaczenie i język. U starożytnych Greków roża oznaczała tęsknotę za przeszłym, za minioną młodością. Wyrazem niewinności i czystości była lilia. U Egipcjan lilia oznaczała krótkotrwałość życia, a także swobodę i nadzieję. We Francji była symbolem władzy królewskiej i wraz z margerytką weszła do herbu króla Ludwika IX. Japończycy uważają chryzantemę za symbol niebiańskiej światłości, a Włosi za symbol śmierci. Chińczycy na znak miłości ofiarowywali peonię, Anglicy niezapominajkę. Goździk we Francji był symbolem walki i rewolucji, a w Niemczech oznaczał wierność i stałość. W Belgii robotnicy w czasie strajków przypinali do bluz kwiaty chabrów. U wielu narodów fiołek oznaczał nieżyczliwość, dzwonek- gadatliwość, tulipany – dumę, orliki – niewdzięczność, niezabudka – stałość, a róża miłość.
W Japonii tradycyjny noworoczny bukiet składa się z gałązek sosny, symbolizującej długowieczność, pędów bambusa – symbolu szybkiego wzrostu i wytrzymałości na wszystkie przeciwności życia, oraz gałązek kwitnącej śliwy – wyrażającej życzenia radości i szczęścia.
Kamelie wróżą Japończykom nieszczęście, ponieważ z gałązek opadają całe kwiaty, a nie pojedyncze płatki. Kwitnienie odzieranych wiatrem wiśni ma charakter dramatyczny, ponieważ japońskie wiśnie są złudne jak życie: kwitną, lecz nie dają owoców.
Węgrzy w dniu swego święta narodowego obdarowują się czerwonymi tulipanami, narodowym kwiatem Niemców jest bławatek, Francuzów- fiołki, Japończyków chryzantemy lub kwiaty wiśni. Kwiaty polskie to kwiaty polne – maki, chabry, rumianki.
Ogólnie przyjęło się w symbolice roślin, ze kwiaty koloru czerwonego oznaczają miłość, różowe – sentyment i przyjaźń, białe – niewinność, żółte – zazdrość, fioletowe – smutek, pomarańczowe – nadzieję.
Kwiaty w pąkach, w jasnych kolorach symbolizują kobiecość, a kwiaty rozwinięte i ciemniejsze – męskość.
Również poszczególnym rodzajom kwiatów przypisuje się tradycyjnie różnorakie znaczenia. I tak:
barwinek to zwątpienie,
chmiel - odurzenie,
dziewanna - wyobraźnia,
dalia - piękność,
pelargonia i kąkol - obojętność,
powój - zalotność,
koniczyna - nadzieja,
lewkonia - przyjaźń,
malwa - nieczułość,
mirt - tęsknota,
nasturcja - życzliwość,
oset - ostrożność,
akacja - miłość platoniczna,
jaśmin - miłość zmysłowa,
szarotka i lilia - niewinność,
irys - namiętność,
paproć - szczerość,
fiołek - skromność,
głóg - wesele,
bławatek - wierność,
kaczeniec - zdrada,
bluszcz - przywiązanie,
hiacynt - pomyślność,
róża - wielka miłość,
konwalia - nieśmiałość uczuć,
goździki — pocałunek,
groszek - tkliwość,
bez - niepewność,
bratek — przyjaźń,
chryzantema — władczość,
dąb - siła,
narcyz - pewność siebie,
mimoza — delikatność,
niezapominajka - trwała pamięć,
mak - rycerskość,
peonia -dobrobyt,
malwa -ciekawość,
rumianek-zdrowie.
Znajomość tej „mowy kwiatów" pozwalała kiedyś układać całe listy w bukietach. „Powiedz to kwiatami" jest zwrotem do dziś używanym w Ameryce. Na przykład miłość najpełniej wyraża hiacynt, akacja i jaśmin. Podarowanie komuś bukiecika fiołków oznacza skromność ciche uwielbianie, narcyzy i żonkile - tęsknotę i pewność uczuć. Konwalie, stokrotki i fiołki to kwiaty młodych i zakochanych. Anemony są kwiatami wiecznej młodości i piękna. Tulipany wyrażają uznanie i przyjaźń. Storczyki - kaprys, podziw i płomienną burzę namiętności.
Wiele powiedzą róże, gerbery, azalie, frezje, jako posłańcy najlepszych uczuć. Kwiaty - piękne i barwne - od niepamiętnych czasów pośredniczyły w przekazywaniu uczuć. Uznanie, wdzięczność, przyjaźń, miłość — te wszystkie i inne jeszcze uczucia można wyrazić za pośrednictwem kwiatów. Kto jednak nie chce odkryć swej miłości, niech nie ofiarowuje kwiatów czerwonych.
Kwiatom nie oparła się nawet astrologia, przypisując im znaczenie magiczne i uznając niektóre z nich za szczęśliwe.
Dla osób urodzonych pod znakiem:
Barana 21 III - 20 IV szczęśliwy jest fiołek
Byka 21 IV-21 V- słonecznik
Bliźniąt 22 V - 21 VI - narcyz
Raka 22 VI - 23 VII - konwalia
Lwa 24 VII - 23 VIII - róża
Panny 24 VIII - 23 IX - orchidea
Wagi 24 IX - 23X - goździk
Skorpiona 24 X - 22 XI – bez
Strzelca 23 XI - 21 XII - mak
Koziorożca 22 XII - 20 I - stokrotka
Wodnika 21 I-18 II- mimoza
Ryb 19 II - 20 III - jaśmin
Symbolika roślin jest bardzo złożona i wieloznaczna, zawiera tajemnicę cyklicznego odradzania się przyrody i obietnicę nieśmiertelności, ale wiele ziół, kwiatów i krzewów kryje również niezrozumiałe dla człowieka, często niebezpieczne moce. Za pomocą roślin można zarówno leczyć jak i truć, przynosić ulgę w cierpieniu i rzucać uroki. Nie bez przyczyny w tradycyjnej kulturze wiedza botaniczna była ściśle związana ze sferą magii i czarów a zielarz, znachor czy ludowy lekarz był równocześnie szeptunem, odczyniającym chorobę tak za pomocą magii jak i zielarstwa.
Źródło - Joanna Szendel „Układanki roślinne”