Prawo stanowi więc zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo praz jednoczenie zagwarantowanych przymusem państwowym, Prawko każdego kraju jest system zarówno:
W znaczeniu materialnym- czyli całością skonstruowaną pod kątek interesów państwa i społeczeństwa W znaczeniu formalnym- czyli nie jest prostym nagromadzeniem nor, lecz ma charakter logicznej, uporządkowanej całości
Wyróżnić możemy trzy postacie dób niematerialnych:
Utwory (w rozumieniu prawa autorskiego)
Rozwiązania (wynalazki, projekty racjonalizatorskie, wzory użytkowe, wzory przemysłowe) są dobrami niematerialnymi stanowiącymi rezultat pracy intelektualnej człowieka
Oznaczenia (oznaczenie przedsiębiorcy, firmy przedsiębiorcy, znaki towarowe oraz oznaczenia geograficzne) stanowią pewne wartości polegające na wytworzeniu w świadomości uczestników obrotu licznych skojarzeń.
WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA oznacza prawa odnoszące się do dzieł literackich, artystycznych i naukowych oraz do wykonań artystów wykonawców we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej, odkryć naukowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych i usługowych, jak również do nazw handlowych i oznaczeń handlowych, ochrony przez nieuczciwą konkurencją oraz wszelkie inne prawa dotyczące działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej i artystycznej!
Prawo własności intelektualnej:
W znaczeniu przedmiotowym- termin ten oznacza zespół przepisów regulujących powstanie, treść, zmianę, ustanie i ochronę praw podmiotowych do dóbr niematerialnych
W znaczeniu podmiotowym- występuje w odniesieniu do uprawnień wynikających z prawa przedmiotowego, a przysługujących danemu podmiotowi.
Prawo autorskie stanowi cześć prawa własności intelektualnej i oznacza w węższym znaczeniu zbiór przepisów wydanych z myślą o ochronie interesów twórców oraz stosunków prawnych związanych z tworzeniem utworów, korzystaniem z nich i ich ochroną. W szerszym znaczeniu pojęcie to obejmuje także regulacje odnoszące się do tzw. praw pokrewnych, a więc wyłącznie przyznawanych m.in. artystom, wykonawcom, nadawcom radiowym i telewizyjnym. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: Plastyczne, Fotograficzne, Lutnicze, Wzornictwa przemysłowego, Architektoniczne, Muzyczne i słowno-muzyczne, Audiowizualne (w tym filmowe), Sceniczne, Wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi
Utwór jest podstawowym pojęciem prawa autorskiego.Utwór to dobro niematerialne
Cechy utworu:
Stanowić rezultat pracy człowieka (twórcą może być tylko osoba fizyczna, prawo do autorstwa nie może przysługiwać osobie prawnej)
„być przejawem działalności twórczej” (utwór powinien być rezultatem o charakterze kreacyjnym)
Mieć charakter indywidualny
„zostać ustalony, czyli uzewnętrzniony czy zakomunikowany innym niż twórca osobom np. zaśpiewanie piosenki, zagranie utworu.
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
Akty normatywne lub ich urzędowe projekty
Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole
Opublikowane opisy patentowe lub ochronne
Proste informacje prasowe
Rodzaje utworów:
Utwory samoistne to takie, w których nie wykorzystano twórczych elementów pochodzących z dzieł innego autora. Do tej kategorii należą też dzieła inspirowane cudzą twórczością.
Utwory niesamoistne obejmują tzw. dzieła zależne i dzieła z zapożyczeniami. Dziełem zależnym jest utwór, który zawiera wkład twórczy autora oraz w istotnym zakresie przejmuje elementy twórcze z utworu innej osoby. Opracowaniem cudzego utworu jest w szczególności tłumaczenie, przeróbka i adaptacja.
Utwory zbiorowe, w szczególności encyklopedie lub publikacje periodyczne, autorskie prawa majątkowe przysługują producentowi lub wydawcy. Im także przysługuje prawo do tytułu.
Utwory naukowe
Utwory pracownicze Jeśli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Pracodawca nabywa prawo do utworu z chwilą jego przyjęcia..
Utwory inspirowane (np. wariancje muzyczne, literackie lub plastyczne inspiracje w twórczości)
Utwór posiadający cechy indywidualnej twórczości artystycznej, który powstał pod wpływem psychologiczno-emocjonalnego odbioru cudzego dzieła.
Utwory zależne przez które rozumie się opracowanie cudzych utworow zwłaszcza tłumaczenie, przeróbki, adaptacje, streszczenia; muszą one wymieniać twórcę i tytuł utworu pierwotnego.
Twórcą jest osoba fizyczna, która wniosła twórczy wkład do utworu. Przyznanie podmiotowi statusu twórcy w rozumieniu prawa autorskiego wymaga stwierdzenia istnienia zależności pomiędzy działalnością tej osoby a powstaniem dzieła podlegającego ochronie autorsko-prawnej.
W ustawie o prawie autorskim twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakimkolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem utworu.Twórcą może być wyłącznie osoba fizyczna
Prawa autorskie:
Autorskie prawa osobiste
Autorskie prawa majątkowe
Osobiste powstają zawsze na rzecz twórcy i ewentualnie współtwórcy, natomiast prawa majątkowe mogą powstać na rzecz twórcy, współtwórcy, pracodawcy w granicach określonych przez umowę o pracę, w pewnym zakresie instytucji naukowej, w której dzieło powstało, także mogą przysługiwać producentom oraz wydawcom.
Autorskie prawa osobiste zostały zdefiniowane jako więź twórcy z utworem, która jest chroniona w sposób nieograniczony w czasie i nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu. Jest to otwarty katalog uprawnień, do których należą przede wszystkim prawa do:
Autorstwa utworu
Oznaczenia utworu swoim nazwiskiem albo pseudonimem albo do udostępnienia go anonimowo
Nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania
Decydowania o pierwszym udostępnianiu utworu publiczności
Nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Autorskie prawa majątkowe; Są to uprawnienia, które mogą mieć wartość ekonomiczną. Zostały ukształtowane na wzór prawa własności. Oznacza to, że są bezwzględne i skuteczne wobec wszystkich.
Autorskie prawa majątkowe tym różnią się od praw osobistych, że są w pewien sposób ograniczone, a także tym, że jest możliwość cywilnoprawnego obrotu nimi.
Prawami majątkowymi są:
- prawo do korzystania z utworu,
- prawo do rozporządzania utworem,
- prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu, które jest uzupełnieniem prawa do korzystania z niego.
Podstawowymi ograniczeniami autorskiego prawa majątkowego są:
czas trwania,(70 LAT od śmierci tworcy)
zasada wyczerpania,
zasada dozwolonego użytku publicznego,
zasada dozwolonego użytku prywatnego (osobistego).
Autorskie prawa majątkowe w przeciwieństwie do praw osobistych są ograniczone czasowo. Generalną zasadą jest, że gasną z upływem 70 lat od śmierci twórcy w odniesieniu do utworów współautorskich od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych,
Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:
Przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych
Mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach; nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów mód jednej osoby
Krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów
Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia twórcy i źródła.
Umowy licencyjne można podzielić na:
Licencje właściwe to takie, w których udzielający licencji (licencjodawca) jest wyłącznie uprawniony z tytułu powstania danego dzieła. Sublicencje to takie, które zostały udzielone przez osobę, która wcześniej otrzymała licencję (licencjobiorca), czyli która przekazała uprawnienia dalej. Licencje wyłączna i niewyłączna W przypadku licencji wyłącznej licencjobiorca ma gwarancję, że nikt poza nim nie będzie miał możliwości korzystania z utworu w zakresie, w jakim została mu udzielona licencja. Licencja pełna to taka, która zezwala na korzystanie z utworu na wszystkich polach eksploatacji, ale co ważne, jedynie znanych w chwili zawierania umowy. Licencja niepełna to taka, w której pola eksploatacji zostały wyraźnie określone w umowie.
Charakterystyczne dla ochrony praw własności intelektualnej jest umowa licencyjna.
Twórca bądź ktoś inny, komu prawa majątkowe przysługują, może żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe:
zaniechania naruszenia,
wydania uzyskanych korzyści,
w razie niezawinionego naruszenia zapłacenia w podwójnej wysokości stosownego wynagrodzenia,
w przypadku zawinionego naruszenia - potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia,
naprawienia wyrządzonej szkody, jeśli działanie naruszające było zawinione.
Prawa pokrewne to prawa, które są w pewien sposób powiązane z prawami autorskimi i zostały uregulowane w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych Dzieli się je na prawa do artystycznych wykonań, fonogramów, wideogramów, nadań, do pierwszego wydania oraz do wydania naukowego i krytycznego.
Fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych. Wideogram jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny. Oznacza to, że wideogram i utwór audiowizualny to dwa odrębne przedmioty prawa.
Fundusz Promocji Twórczości Funduszem dysponuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Fundusz jest państwowym funduszem celowym nieposiadającym osobowości prawnej. Środki Funduszu przeznacza się na: Stypendia dla twórców, Pokrycie w całości lub w części kosztów wydań utworów o szczególnym znaczeniu dla kultury i nauki polskiej oraz wydań dla niewidomych, Pomoc socjalną dla twórców
Patenty są udzielane - bez względu na dziedzinę techniki- na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania
Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki, Przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.
Podziałów wynalazków w zależności od przedmiotu rozwiązania:
1.Produkty, czyli substancje, mieszaniny (np. lekarstwa)
2.Urządzenia, np. maszyny 3. Sposoby, np. wytwarzanie lekarstw
4. Zastosowana, np. nowe stosowanie znanych produktów
Roszczenie upływa po 3 lat!!!!
Za wynalazki nie uważa się w szczególności:
odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych;
wytworów o charakterze jedynie estetycznym;
planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier;
wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki;
programów do maszyn cyfrowych;
przedstawienia informacji
Patentów nie udziela się na (wyłączone z ochrony):
wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;
odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt;
sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach; przepis ten nie dotyczy produktów, a w szczególności substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu
„Patent” występuje w dwóch znaczeniach.
W pierwszym jest to prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy z reguły na terytorium państwa, którego urząd patentowy tego prawa udzielił. Jest ono prawem bezwzględnym o charakterze majątkowym.
W drugim zaś, patent to dokument urzędowy, na mocy którego osoba w nim wymieniona korzysta z wynalazku w ciągu określonego czasu.
Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.
Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.
Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.
Na wzór przemysłowy udziela się prawa z rejestracji, max 25 lat.!!!
Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.
Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne. Przykłady: BAKOMA, nazwy firm!
Funkcje znaków towarowych i usługowych: funkcja pochodzenia, indywidualizująca, reklamowa oraz jakościowa
Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, które:
-nie mogą być znakiem towarowym;
- nie mają dostatecznych znamion odróżniających.
Oznaczenia geograficzne są „instytucją” zbliżoną do znaków towarowych, a pozwalają na odróżnienie od siebie różnych produktów. W szczególności oznaczenia przekazują nabywcom i konsumentom informacje na temat samych towarów oraz obszaru skąd pochodzą. Oznaczenia słowne odnosząc się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu,
RÓŻNICE: Znaki towarowe odróżniają towary na podstawie ich pochodzenia z konkretnego przedsiębiorstwa, a oznaczenia geograficzne rozróżniają je w oparciu o fizyczne ich pochodzenie, z określonego regionu bądź miejsca geograficznego.
Odmiana - oznacza zbiorowość roślin w obrębie botanicznej jednostki systematycznej najniższego znanego stopnia.
Hodowla roślin- oznacza działalność zmierzającą do wytwarzania i zachowania odmian(!)
Zachowanie odmiany- oznacza działalność zmierzającą do wytwarzania materiału siewnego tej odmiany, który zapewni jej charakterystyczne właściwości, wyrównanie i trwałość(!)
Hodowca- oznacza osobę, która(!):
wyhodowała albo odkryła i wyprowadziła odmianę albo
jest lub była pracodawcą osoby, o której mowa w lit. A, albo zawarła umowę, w ramach której inna strona tej umowy wyhodowała albo odkryła i wyprowadziła odmianę
jest następcą prawnym osób, o których mowa w lit. A i b
Hodowca może ubiegać się o przyznanie wyłącznego prawa, jeżeli odmiana jest odrębna, wyrównana, trwała oraz nowa, a jej nazwa odpowiada wymaganiom, o których mowa w art. 9 ust. 1.(!)
Materiał siewny oznacza rośliny lub ich części przeznaczone do siewu, sadzenia szczepienia okulizacji lub innego sposobu rozmnazania roślin w tym z zastosowaniem metod biotechnologii.
Wyłączne prawo- oznacza prawo hodowcy do ochrony wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany a także do zarobkowego korzystania z niej.(!)
O przyznanie wyłącznego prawa może ubiegać się również osoba, która nabyła od hodowcy, na podstawie pisemnej umowy, prawa do wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej przez niego odmiany.(!)
Odmianę uznaje się za odrębną, jeżeli w dniu złożenia wniosku o przyznaniu wyłącznego prawa różni się ona w sposób wyraźny co najmniej jedną właściwą od innej odmiany powszechnie znanej (!).
Odmianę uznaje się za powszechnie znaną, jeżeli:
jej materiał siewny lub materiał ze zbioru został wprowadzony do obrotu
jej opis został umieszczony w publikacji wydawanej w państwie członkowskim, stowarzyszonym lub trzecim
jej materiał siewny znajduje się w powszechnie dostępnym kolekcjach odmian
Nazwa odmiany nie może:
już chroniona lub nie znajduje się w obrocie, a jej nazwa nie była powszechnie znana;
budzić powszechnego sprzeciwu;
naruszać prawa osób trzecich do znaków towarowych;
Wyłączne prawo obejmuje:
wytwarzanie lub rozmnażanie
przygotowanie do rozmnażania
oferowanie do sprzedaży
sprzedaż lub inne formy zbywania
eksport
import
przechowywanie materiału siewnego odmiany chronionej
Wyłączne prawo obowiązuje od dnia wydania decyzji o jego przyznaniu i trwa:
1) 30 lat – w przypadku odmian winorośli, drzew oraz ziemniaka;
2) 25 lat – w przypadku pozostałych odmian.
Hodowca, którego wyłączne prawo zostało naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo(!) EGZAMIN(!):
1.Zaniechania naruszenia
2.Usunięcia skutków naruszenia
3.Naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej,
4.Wydania uzyskanych korzyści.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Są np.:
1.Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa
2.Fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług
3.Wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług
4.Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa
5.Nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy
6.Naśladownictwo produktów
7.Pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie