GAMBIT KRÓLEWSKI

Nieprzyjęty:

1.e4 e5 2.f4

Alternatywą dla przyjęcia gambitu jest jego odrzucenie. Pozwala to na uspokojenie gry, co nie zawsze jest miłe dla zwolenników tego otwarcia. W praktyce spotyka się dwie dobre kontynuacje. W obu wariantach gra przebiega w sposób pozycyjny.

A)

2... Gc5

Ruch, który w swoim czasie analizował nasz rodak Akiba Rubinstein. Jest to obecnie bardzo popularna odpowiedź. Czarne rozwijają swojego gońca, który bierze pod kontrolę osłabione królewskie skrzydło białych.

3.Sf3

Nie można:

3.fe5? Hh4!

4.g3 He4 i czarne zdobywają wieżę.

3...d6

4.Gc4 Sf6

5.d3 Sc6

Pozycja jest podobna do partii włoskiej. Różnica polega na pozycji pionka f, który przeszkadza czarnemu gońcowi białych. Osłabione jest także królewskie skrzydło. Plusem białych jest możliwość otwarcia linii f. Można powiedzieć, ze czarne wyrównały grę.

6.Sc3

W kilku partiach próbowano grac:

6.c3

Jest to idea Steinitza, popularna na początku XX wieku (ostrą polemikę o tę kontynuację toczył Tarrasch).

6...0-0

7.b4 Gb6

8.Hb3 a5

9.b5 a4

10.Hc2 Sa5

11.fe5 Sg4

12.Gg5 He8 Powstała pozycja jest trudna w ocenie.

6...Gg4

7.h3 Gf3

8.Hf3 Sd4

9.Hg3 He7

Słabsze jest:

9...Sc2?!

10.Kd1 Sa1

11.Hg7 Wf8

12.fe5 de5

13.Wf1 Ge7

14.Gg5 Se4

15.Se4 f5

16.Hh7 Gg5

17.Hg6 i mat w jednym posunięciu. (Fisher - McDermoytt)

10.fe5 He5

11.Gf4 He7

12.0-0-0

Białe zakończyły rozwój, otworzyły linie f i to one powinny mięć lepszą grę.

B)

2... d5

Bardzo ciekawy kontrgambit mający już ponad 150 lat. Pierwszy raz jego analizy zostały przedstawione w 1850 roku przez Karla Falkbeera. Od tego czasu niektórzy nazywają ten ruch jego imieniem. 3.ed5

Popularny jest także ruch:

3.Sf3 de4

4.Se5 Sd7

5.d4 ed3

6.Gd3 Se5

7.He2 Hd4

8.fe5 Gc5

9.c3 Hh4

10.g3 Hh3 Pozycja jest równa.

3...e4

Czarne próbują przeszkodzić białym w rozwinięciu skoczka g1.

4.Sc3 Sf6

5.d3

Białe chcą zyskać tempa rozwojowe oddając piona. Szachy są piękne!

5...Gb4

6.Gd2 0-0

7.Se4

Słabsze jest:

7.de4 Gc3

8.Gc3 Se4

7...We8

8.Gb4 Se4

9.de4 We4

10.Ge2 Wb4

11.Sf3 Wf4

12.Hd2 Hd6

13.0-0-0

Białe mają niewielką przewagę.

13...Sd7

14.Sd4 a6

15.g3 Wf6

16.Whe1 Se5

17.Gh5 Gd7

18.He2 We8

Przeciwnicy zgodzili się na remis. (Spasski - Bronstein)

===========================================

Przyjęty:

1.e4 e5

2.f4 ef4

W tym miejscu najsolidniejszym posunięciem jest Sf3. Zajmiemy się tylko tą kontynuacją. Warto wspomnieć, że po 3.Gc4, lub 3.Sc3 nastapi 3... Hh4 i czarne nie powinny mieć problemow z wyrównaniem.

3.Sf3.

Czarne maja kilka ciekawych odpowiedzi:

A)

3... g5

Jest to jedna z najstarszych szachowych kontynuacji w tym wariancie. W zamian za osłabienie królewskiego skrzydła czarne postanawiają obronić gambitowego piona. Białe mają kilka dobrych odpowiedzi, ale my zajmiemy się dwoma najciekawszymi:

A)

4.h4

Białe agresywnie zaatakowały czarne piony, przesłaniając tym samym pole h4, z którego mógłby dać szacha czarny hetman.

4... g4

Czarne przeganiają białego skoczka. Białe stoją przed wyborem ofiary figury na f7 po 5.Sg5, lub spokojniejszym 5.Se5. Rozpatrzmy obie możliwości:

I.

5.Se5

Jest to wariant o dość długiej historii. Niektórzy nazywają go gambitem Kieseritzkiego na cześć osoby, która analizowała go przed dwoma wiekami. Myślę, że jest to kontynuacja dość solidna, dlatego warto się przy niej zatrzymać na trochę dłużej. Czarne mogą zareagować na kilka sposobów.

a/ 5. ... Sf6

b/ 5. ... Gg7

c/ 5. ... h5

d/ 5. ... d6

a/

5. … Sf6

Jest to najczęściej spotykana odpowiedź czarnych.

6.d4

Można próbować bić piona:

6.Sg4 Se4

7.d3 (W tym miejscu należy zwrócić uwagę na małą pułapkę: 7.d4? Ge7! 8.Gf4 Gh4 9.g3 Sg3 z dużą przewagą czarnych.)

7...Sg3

8.Gf4! Tylko tak.

8...He7

9.Ge2 Hb4

10.Hd2 Hd2

11.Sd2 Sh1

12.Sf6 Kd8

13.Sd5 Ge7

14.0-0-0 Sf2

15.Gc7 Ke8

16.Wf1 Z mniej więcej równą grą. Białe za jakość mają piona i aktywniejsze figury. Można kontynuować w następujący sposób:

16...d6

17.Se7 Ke7

18.Wf2 Sa6

19.Ga5 Ge6

20.d4 z równą pozycją.

Za słabsze uważane jest także: 6.Gc4 d5!

7.ed5 Gd6

8.0-0 Ge5

9.We1 He7

10.c3 f3

11.d4 Se4

12.We4 Gh2

13.Kh2 He4

14.g3 0-0

15.Gd3 Hd5

16.Hd2 We8

17.Hh6 We2!

Jedyne mogące dąć czarnym szanse na zwycięstwo.

18.Ge2 fe2

19.He3 Sc6

20.He8 Kg7

21.He2

Pozycja jest równa. Słabość króla czarnych jest zrekompensowana lepszym rozwojem figur.

6...d6

7.Sd3 Se4

8.Gf4

Otworzyła się linia f.

8...Gg7

9.c3 Gf5

10.Sd2 He7

11.Se4

Po

11.He2 Sd2

12.He7 Ke7

13.Kd2 białe mimo piona mniej mają aktywniejszą pozycje.

11...He4

12.He2 He2

13.Ge2 0-0

Z niejasną pozycją. Wariant pochodzi z partii Szulman-Derwiszi. W celu zilustrowania dalszej gry przedstawię dalszy przebieg pojedynku:

14.h5 We8

15.Kd2 Sd7

16.h6 Gf8

17.Gg5 Sb6

18.Sf4 Ge7

19.Ge7 We7

20.Sh5 Sd5

21.Wae1 Gg6

22.Gg4 Wae8

23.We7 We7

24.Gf3 Se3

25.b3 c6

26.Sf4 Sf5

27.g4 Sg3

28.We1 Se4

29.Kc1 f5

30.Ge4 fe4

31.Kd2 Gf7

32.c4 d5

33.cd5 Gd5

34.Ke3 a5

35.Wh1 Gf7

36.Wc1 a4

37.ba4 Ga2

38.Wc5 Gb3

39.a5 Kf8

40.Wf5 Ke8

41.Sh5 Kd8

42.Wf8 Kc7

43.Sf6 c5

44.dc5 Kc6

45.g5

Białe wygrały.

b/

5... Gg7

Czarny goniec wziął pod kontrole centralna pola i zmusza skoczka do wykonania jeszcze jednego posunięcia.

6.d4 d6

Wariant: 6...Ge5 7.de5 jest korzystny dla białych, gdyż odbijają one piona f4, a ich figury uzyskają wolną drogę.

7.Sg4 Gg4

8.Hg4 Gd4

9.Sc3

Dobre jest także natychmiastowe bicie hetmanem na f4.

9...Sf6

10.Hf4 He7

11.Gd2 Gc3

12.Gc3 Sd5!

Jedyne mogące zapewnić czarnym równą grę.

13.Hf5 Sc3

14.Hc8 Hd8

15.Hb7 Sd7

16.bc3

Pozycja jest bardzo skomplikowana. Białe maja nadliczbowego piona w zamian za gorsza strukturę pionowa. Oba króle nie mogą czuć się bezpiecznie.

c/

5... h5

Czarne kosztem tempa chcą utrzymać piona na g4, który w późniejszej grze może stać się doskonałym taranem pozycji białego monarchy.

6.Gc4

Ruch najbardziej rzucający się w oczy. Białe atakują najsłabszy punkt w obozie czarnych - piona f7.

6...Sh6

Próbowano także:

6...Wh7! np.

7.d4 Gh6

8.Sc3 Sc6

9.Sf7 Wf7

10.Gf7 Kf7

11.Gf4 Gf4

12.0-0 Hh4

13.Wf4

Białymi grał Dawid Bronstein, a czarnymi Peter Dubnin. Pozycja jest lepsza dla białych, które bardzo ładnie zrealizowały przewagę:

13...Kg7

14.Hd2 d6

15.Waf1 Sd8

16.Sd5 Gd7

17.e5 de5

18.de5 Gc6

19.e6 Gd5

20.Wf7! Sf7

21.Wf7 Kh8

Po:

21...Kg6

22.Hd3 Kh6

23.Hh7 Kg5

24.Hg7 czarne dostałyby mata

22.Hc3 Sf6

23.Wf6 Hf6

24.Hf6 Kh7

25.Hf5 Kh6

26.Hd5 Kg6

27.Hd7 i czarne poddały się.

7.d4 d6

8.Sd3 f3

Jeżeli nie można obronić piona to może go użyć do popsucia struktury pionowej białych?

9.gf3 Ge7!

Z planem bicia na h4. Podobną strategie gry możecie zobaczyć w wariancie Cunninghama.

10.gf4 gh4

11.Kd2

Król w centrum nie może czuć się bezpiecznie, ale w tym przypadku jest to Najodpowiedniejsze dla niego pole.

11...gf3

Być może lepsze jest 11...Sc6, w celu rozwinięcia skoczka i nacisku na centrum.

12.Hf3 Gg4

13.He3 Ge7

14.Sc3 Sc6

Pozycja jest równa. Białe maja silne centrum i scentralizowane figury. Walka będzie się toczyć o opanowanie linii f.

15.Wag1 Gf8

16.Sd5 Gg7

17.c3 Se7

18.Gg5 Shg8

19.Wf1 Ge6

20.S3f4 Gd5

21.Sd5 f6

22.Sf6 Sf6

23.Gf6 Gf6

24.Wf6

Białe uzyskały decydującą przewagę.

d/

5... d6

Jest to obecnie dość popularna kontynuacja wśród światowej czołówki. Przedstawiany wariant grali miedzy innymi Timman i Szirow.

6.Sg4 Sf6

7.Sf6 Hf6

8.Sc3 Sc6

9.Gb5 a6

10.Gc6 bc6

11.Hf3 Wg8

12.d3 Gh6

13.Hf2 Wb8

14.Se2 Wb2

15.Gb2 Hb2

16.0-0

Z równą pozycją.

5.Sg5!?

Białe nie mogą się już wycofać. Po zaatakowaniu skoczek nie ma bezpiecznego pola, aby odejść. Gra przybierze ostry charakter.

5...h6

6.Sf7 Kf7

7.Gc4 d5!

Ważne posuniecie odsłaniające czarnemu gońcowi c8 wolna drogę. Jest to typowa taktyka w podobnych pozycjach, gdyż strona posiadająca przewagę może pozwolić sobie na częściowe oddanie materiału.

8.Gd5 Ke8

9.d4

Białe zajęły centrum i są gotowe do bicia na f4, przez co otworzy się linia f.

9...Sf6

Skoczek może zostać wymieniony za gońca, przez co uszczupli się materiał białych.

10.Sc3 Gg7

Można także:

10...Gb4

11.Gf4 Sd5

12.ed5 Hd5

13.0-0 Gc3

14.bc3 Sc6

15.Hd2 Ge6

16.Wae1 Kd7

17.c4 Hc4

18.We6 Ke6

19.d5 Kd7

20.dc6 Kc6

z bardzo ostrą pozycją. Przykład pochodzi z partii Mieses-Pillsbury, która zakończyła się remisem po 29 posunięciach.

11.Gf4

Białe za figurę maja już dwa piony. Wynik partii zależy od tego, czy czarne zdołają się obronić i jak białe będą atakować obnażoną pozycje czarnego monarchy.

11...Sh5

12.Ge3 c6

13.Gb3 Sg3

14.Wg1 Wf8

15.Hd3 Sa6

16.0-0-0 He7

17.Wge1 Gd7

18.Hd2 Wd8

19.e5

Z obustronnymi szansami. Widzimy więc, że wariant może być śmiertelną bronią przeciwko niedoświadczonym blitz'arzom.

--------------------
B)

4.Gc4

Tym posunięciem białe zapraszają przeciwnika do pójścia na ostre warianty gambitu Muzio. Jest to jeden z najostrzejszych (jeżeli nie najostrzejszy) systemów znanych w teorii szachowej! Białe oddają jedną, albo dwie figury licząc, że przeciwnik zagubi się wśród karkołomnych kontynuacji.

4.g4 0-0!?

5.gf3 Hf3

Białe oddały konika, aby wyprzedzić przeciwnika w rozwoju i szybko zabezpieczyć króla. Czarne muszą skoncentrować się na obronie osłabionego skrzydła królewskiego. Do tego celu przydatny jest hetman:

I. 6... Hf6

Lub goniec:

II. 6... Gh6

I.

6... Hf6

7.e5! He5

8.Gf7

Białe oddają jeszcze gońca. Pozycja staje się krytyczna.

8...Kf7

9.d4 Hd4

10.Be3!

Oczywiście goniec jest nietykalny .

10...Hf6

11.Gf4

W innej partii nastąpiło:

11.Sc3 c6

12.Hh5 Hg6

13.Wf4 Sf6

14.Wf6 Kf6

15.Gd4 Kf7

16.Wf1 Kg8

17.Hh4 d5

18. Hd8?!

i czarne wygrały w 39 posunięciu. Zamiast swojego 18 posunięcia białe miały możliwość dania wiecznego szacha po:

18.Wf8! Kf8

19.Gc5 Kg8

20.Hd8 Kg7

21.He7 Hf7

22.Hg5 itd.

11. …Ke8

12.Sc3

Wydawać by się mogło, ze czarny monarcha jest bezpieczny. Czy jednak aby na pewno?

12...Sc6

13.Sd5! Hg6

14.Wae1 Ge7

Dłużej można było się bronić po:

14...Sge7

15.Sc7 Kd8

16.Sa8

15.Gd6! Kd8

Po 15...cd6 16.Hf8 mat.

16.Hf8 Gf8

17.Gc7 Mat.

II.

6... Gh6

W tym przypadku białe nie powinny mieć problemu z zorganizowaniem groźnego ataku. Popatrzmy:

7.d4 Sc6

8.Gf4 Hf6

9.e5! Hf5

Po

9...Hf4

10.Gf7! i np.

10... Kf7

11.Hh5 Ke7

12.Wf4

10.Hg3 Hg6

11.Gf7 Hf7

12.Gh6 He6

13.Wf8 Ke7

14.Hg7 Hf7

15.Hf7 Mat.

B)

3... Ge7

Otwarcie znane pod nazwą systemu Cunninghama. Jest to jedna z najaktywniejszych kontynuacji gambitu królewskiego. Czarne już teraz są gotowe zderoszować białego monarchę po szachu gońcem na h4. Czy jednak taka taktyka może dać czarnym przewagę? Zobaczmy.

4.Gc4

Teraz czarne mogą wybrać pomiędzy dwoma kontynuacjami:

I 4... Gh4

II 4... Sf6!

I.

4... Gh4

Biały monarcha udaje się na bezpieczne pole f1.

5.Kf1 d5

Za pionka czarne wypuszczają z obozu swojego gońca c8.

6.ed5

Po biciu gońcem białe musiałyby strącić tempo na obronę gońca po 6... Sf6. Dodatkowym plusem bicia pionem jest otwarcie się linii e, na której stoi czarny król.

6...Gg4

Należy zwrócić uwagę, że czarny goniec jest atakowany przez skoczka, co utrudnia czarnym rozwój. Ostatni ruch ma to im umożliwić. Próbowano ten problem rozwiązać jeszcze tak:

6...Ge7

7.d4 Gd6

8.Gb3 Gg4

9.c4 b6

10.Sc3 Se7

11.Gc2 h6

12.He1 0-0

13.Hh4 Hd7

14.c5 bc5

15.dc5 Gf3

16.cd6 Sg6

17.Gg6 Gg2

18.Kg2 fg6

19.He7 Hg4

20.Kf2 Wf6

21.Se4 Hh4

22.Kf1 Hh3

23.Ke1 Wf7

24.He8 Wf8

25.Sf6! gf6

26.Hg6 Kh8

27.Wg1

i czarne mogą dać jeszcze kilka szachów hetmanem po czym dostaną mata. (Federow-Neelakantan, 1999)

7.d4 Se7

8.Gf4 0-0

9.Sc3 Gf6

10.Kf2 Gf3

11.gf3 Sf5

12.Se2

Pozycja jest w przybliżeniu równa.

II.

4... Sf6!

Pozycyjne posunięcie, które przeczy pierwotnej idei tego systemu (szach na h4), ale to właśnie po nim czarne uzyskują największy procentowy wynik punktowy.

5.e5

Białe agresywnie atakują pozycję czarnych. Przepędzają skoczka na niepewną pozycję i przeszkadzają w rozwoju (pion e5). Można także zagrać spokojniej:

5.Sc3 Se4!

6.Gf7+! (Po: 6.Nxe4 d5 czarne odzyskują figurę i uzyskują dobrą pozycję.)

6...Kf7

7.Se4 Wf8

8.0-0 Kg8 Czarne "na silę" wykonały roszadę.

9.d4 d5

10.Sc5 Sc6

11.c3 Kh8

12.Sd3 Czarne chcą odzyskać piona.

12...g5

13.Sfe5 Gf5

14.h4 Se5

15.Se5 Ge4

16.Hh5

Powstała skomplikowana pozycja, w której obie strony mają szansę na zwycięstwo.

5...Sg4

6.0-0 d5!

Bardzo aktywne posuniecie. Czarne kontratakują w centrum, zwalniając drogę wymarszu swojemu gońcowi. Dobre jest także:

6...Sc6

7.d4 d5

8.ed6 Gd6

9.Sc3 0-0

10.Se4 Sf6

11.Sd6 Hd6

12.c3 Gg4

13.Hd2 Sd5

14.Gd5 Hd5

15.Hf4 Gf3

16.Hf3 Hf3

17.Wf3

Białe maja niewielką przewagę.

7.ed6 Hd6

Dużo gorsze jest:

7...cd6

8.Sc3 0-0

9.Sd5! Białe maja niewielką, ale trwałą przewagę.

8.d4 Ge6

9.Ge6 fe6

10.Sc3 0-0

Pozycja jest równa. Białe nie powinny mięć większego problemu z odzyskaniem materiału. Dalsza gra może przebiegać w następujący sposób:

11.h4 Sh6

12.Se5 c5

13.Gf4 Wf4

14.Wf4 cd4

15.Wd4 He5

Czarne uzyskały inicjatywę, a partia po burzliwym przebiegu zakończyła się remisem.

C)

3... d5

Silne i modne w obecnych czasach posunięcie. Czarne otwierają centrum, aby wyprzedzić przeciwnika w rozwoju.

4.ed5 Sf6!

5.Gb5

Dokładny ruch stawiający przed czarnymi kilka problemów.

5...c6!

Mniej popularne jest:

5...Gd7

6.Gd7+ Hd7

7.c4 i białe zbudowały silne centrum.

6.dc6 bc6

Ruch polecany przez Botwinnika, który stwierdził, że pozycja jest ostra i każde tempo jest na wagę złota. To są szachy. Można także odbić skoczkiem:

6...Sc6

7.d4 Gd6

8.He2 Ge6

9.Sg5! 0-0!

10.Se6 fe6

11.Gc6 bc6

12.He6 Kh8

13.0-0 Hc7

14.Hh3 Wae8

i czarne za piona mają groźny atak.

7.Gc4 Sd5

8.0-0 Gd6

9.d4 0-0

10.Sc3 Sc3

11.bc3 Gg4

12.Hd3

Pozycja jest równa. Dalej gra przebiegała w następujący sposób:

12...Sd7

13.g3 Sb6

14.Gb3 c5

15.c4 Hf6

16.Ne5 Ge5

17.de5 He5

18.Gf4 Hh5

19.Wfe1 Wfe8

20.a4 Ge2!

21.Hc3 Sd7

22.a5 Sf6

23.Ga4 We7

24.Kg2 Se4

25.Ha3 g5

Czarne wygrały, gdyż grozi wiele uderzeń, przed którymi białe nie mogą się obronić np.

26.Gc1 g4!

27.Kg1

27.We2 Hh3

28.Kg1 Sd2

29.Wg2 We1

30.Kf2 Wf1

31.Ke2 Hg2

32.Kd3 Wf3 mat

27...Hh3

28.He3 Gf3

29.We2 Wd7

Aby uniknąć wielorakich matów białe muszą ponieść straty materialne. (Bronstein - Botwinnik)

D)

3... Sc6

Posuniecie będące wynikiem złych nawyków u młodych szachistów. Samo w sobie nie jest ono złe, ale nie jest związane z żadnym konkretnym planem.

4.d4

Już teraz widać nienaturalną pozycję skoczka na c6.

4...Sf6

Można zablokować centrum ruchem:

4...d5

5.ed5 Hd5

6.Ge2 Gg4

7.h3 Gf3

8.Gf3 He6

9.Kf2 0-0-0

10.c3

Białe grożą uzyskaniem lepszej gry po biciu na c6 i f4. Nie pomaga:

10...g5

11.We1 Hg6

12.Gc6 Hc6

13.Hg4 Kb8

14.Hg5 z oczywistą przewagą białych.

5.e5 Sd5

6.c4 Se3

7.Ge3 fe3

8.Hd3 Sb4

9.He4 c5

10.d5

I lepsze perspektywy mają białe.