SŁOWNIK MURMELIUSZA

Kraków 1526

Łac-niem-pol

2444 hasła

Układ haseł tematyczny (rzeczowy): zwierzęta, księgi, etc.

Twórcy:Jan Murmeliusz, Hieronim z Wielunia.

Część słownikową poprzedza spis rozdziałów, których tytuły umieszczone są w porządku alfabetycznym, a nie w takim, w jakim pojawiają się w słowniku. Kolejną częścią jest 45-stronicowy indeks wyrazów łacińskich.Dykcjonarz składa się z 47 rozdziałów, grupujących wyrazy związane z określonym tematem. W obrębie poszczególnych rozdziałów występuje przeważnie porządek rzeczowy. Wyrazem hasłowym jest słowo łacińskie. Jako kolejny element pojawia się odpowiednik niemiecki potem polski. Przy haśle łacińskim, w pierwszej kolumnie, podaje się informację gramatyczną. Zaobserwować można niekonsekwencję w stosowanych skrótach (rodzaj: g. – ge.).

SŁOWNIK MĄCZYŃSKIEGO

Królewiec 1564

Łac-pol

Ok 30 000 haseł łacińskich 20 000 polskich.

Jest to największy zbiór wyrazów łacińskich i ich polskich odpowiedników znaczeniowych z XVI wieku.

Układ haseł:alfabetyczno-gniazdowy.

Taki układ haseł miał cel dydaktyczny: pomoc w opanowaniu języka łacińskiego.

Leksykon jest przykładem renesansowego słownika przełamującego tradycje średniowiecznych wokabularzy, śmiało odwołującego się do wypracowanej wówczas na Zachodzie Europy metody filologicznej. Słownik miał szerzyć znajomość łaciny opartej na najlepszych wzorcach, ale także znajomość dobrej polszczyzny, zgodnie z kanonami czasów renesansu nie unikającej elementów potocznych, regionalnych czy nawet wyrażeń dosadnych. Autor chciał pokazać wagę i piękno języka polskiego. Ukazał różne znaczenia jednego wyrazu i dał proste, jak tylko mógł, tłumaczenie zdań zaczerpniętych ze znakomitych pisarzy łacińskich. Chce on pokazać, że język polski podobny jest do innych języków, zachowując pewne elementy wspólne z wyrażeniami greckimi, pewne z hebrajskimi i pewne także z łacińskimi. Użycie w tytule słowa leksykon- miało sugerować nowoczesność słownika. Tworzył nowe wyrazy, kalki językowe, wprowadzał archaizmy, wyrażenia potoczne, gwarowe, choć unikał ostrych wulgaryzmów. Słownik obfituje w wyrazy potoczne i regionalne. INNOWACJE: po raz 1 został zastosowany nowoczesny układ alfabetyczny.

SŁOWNIK MYMERA

Kraków 1528

Łac-niem-pol

2400 haseł

Układ haseł: tematyczny. W obrębie rozdziału występuje porządek alfabetyczny haseł.

Dykcjonarz składa się z 40 rozdziałów grupujących wyrazy według tematów. Ostatni rozdział zawiera zapisy liczb za pomocą cyfr arabskich i rzymskich. W obrębie poszczególnych rozdziałów występuje kolumnowy układ wyrazów dla każdego języka. Nie podaje informacji gramatycznej i pragmatycznej, nie informuje o wieloznaczności, notuje zwykle jeden odpowiednik w każdym języku. Podobieństwo do słownika Murmeliusza dotyczy układu rozdziałów. Art. hasłowy łac->niem->pol. Po każdym z leksemów stawiana jest kropka. Brak przykładów użyć.

Tezaurus, SŁOWNIK GRZEGORZA KNAPIUSZA.

Kraków 1621

Poł-łac-gr

Ok 50 000 haseł

Układ haseł: alfabetyczny

Słownik kontynuuje średniowieczną tradycję thesaurusów, czyli słowników językowo-encyklopedycznych. Zbierały one nie tylko słownictwo języka ogólnego, lecz także wyrażenia specjalistyczne. Głównym celem Knapiusza było stworzenie kompendium o wyrazach łacińskich w celach tłumaczeniowych oraz walka o czystość języka polskiego, w tym w szczególności ze stylem makaronicznym.

Szczególny wysiłek włożył Knapski w dobór haseł słownikowych. Przede wszystkim chciał on zebrać całość słownictwa poprawnej polszczyzny. Walka z latynizmami przejawiała się albo w odsyłaniu od hasła łacińskiego do polskiego odpowiednika. Starał się gromadzić wyrazy należące do języka wspólnego ludziom wykształconym, a w związku z tym unikać dialektyzmów, wulgaryzmów i archaizmów – lub przed nimi ostrzegać. INNOWACJE: 1)pierwszy słownik nie będący słownikiem wielojęzycznym- taki, który podaje wyrazy polskie i ich odpowiedniki w innych językach. 2) Zastosował układ alfabetyczny, którym zostały objęte-jako osobne i równorzędne artykuły hasłowe. 3) Zamieszczenie dużej liczby związków frazeologicznych, kwalifikatorów stylistycznych, informowanie o pochodzeniu wyrazów.

SŁOWNIK MICHAŁA ABRAHAMA TROTZA – NOWY DYKCJONARZ.

Lipsk 1764

Pol-niem-franc

Układ haseł: alfabetyczny

Ok 45 000 haseł

Po słowniku Knapiusza pierwszym dużym słownikiem trójjęzycznym, z językiem polskim jako pierwszym. W przeciwieństwie do poprzednika uwzględnia jednak języki nowożytne – niemiecki i francuski. Własny słownik uzupełnia o formy słowotwórcze, wyrazy obce, wyrazy środowiskowe, nazwy własne, wyrazy literackie, frazeologizmy, a także wyrazy potoczne i regionalizmy. Inaczej redaguje artykuł hasłowy, wprowadza wiele kwalifikatorów, numerowanie znaczeń, dużą liczbę przykładów. Przy cytatach podobnie jak poprzednik nie podaje lokalizacji. Zasługą Trotza jest odnotowanie po raz pierwszy w leksykografii polskiej dużej liczby jednostek leksykalnych z zakresu różnych dziedzin nauki i techniki. INNOWACJE: 1) umieszczanie w jednym haśle różnych znaczeń wyrazu oraz ich numerowanie i szeregowanie. 2) po raz pierwszy pojawia się inform.gramatyczna charakteryzująca wyraz pod względem fleksyjnym i słowotwórczym. 3)
wprowadzenie nowoczesnych kwalifikatorów, sygnalizowanych kursywą, umieszczanych w stałym miejscu artykułu hasłowego.

Słownik LINDEGO

Warszawa 1807-1814

Ok 60 000 haseł

Układ haseł: alfabetyczno-gniazdowy

Polski, ale z wielką liczną odpowiedników innojęzycznych.

Dzieło Lindego jest pierwszym jednojęzycznym słownikiem polszczyzny, opatrującym wyrazy polskie objaśnieniami i cytatami z dzieł polskich autorów. Jest zarazem słownikiem wielojęzycznym, a także historyczno-etymologicznym. W zakresie definicji polegał Linde na słownikach Knapiusza i Troca, a często wyręczał się cytatem, nie zawsze wskazując źródło. Cytaty, nawet te ze wskazanym źródłem, modyfikował. ). Informacje bibliograficzne nie zawsze podawał dokładne. INNOWACJE: 1) wykorzystał po raz pierwszy na tak wielką skalę teksty źródłowe- wyrazy i przykłady ich użycia czerpał z druków i mowy potocznej. Są wyrazy, które ilustrował po prostu cytatem. 2) silne rozczłonkowanie znaczeń oraz wydzielenie użyć przenośnych i utartych związków wyrazowych. 3)stosowanie bezokolicznika jako wyrazu hasłowego dla czasowników.

SŁOWNIK WILEŃSKI

Wilno 1861

Polski

Aleksander Zdanowicz i in.

Ok 110 000 art. hasłowych

Układ haseł: alfabetyczny „litera po literze”

Dwutomowy słownik (A–O i P–Ż) uwzględnia leksykę zarejestrowaną w słowniku Lindego, a także nieznaną Lindemu. Słownik rejestruje słownictwo ogólne, potoczne, regionalne (nie tylko kresowe), leksykę zawodową i terminologię naukową oraz leksykę dawną. Zawiera wykaz „słów nieforemnych” (czyli czasowników o nieregularnej odmianie), wykazy nazw własnych – imion słowiańskich i nazw geograficznych oraz spis prenumeratorów. Słownik z założenia miał charakter podręczny, dydaktyczny. W obrębie artykułu hasłowego opisano zdefiniowane i niezdefiniowane połączenia wyrazowe oraz przysłowia. Cytaty pokazują polszczyznę zróżnicowaną stylistycznie, chronologicznie i regionalnie. Pochodzą z literatury, dzieł naukowych i żywej mowy.

Przy zapożyczeniach podawana jest informacja etymologiczna z reguły ograniczona do wskazania języka źródłowego. Niekiedy dodano podstawę zapożyczenia lub podstawę i jej znaczenie w języku dawcy. INNOWACJE: 1) dzieło popularne – co wpłynęło na budowę artykułów hasłowych i dobór opisanego materiału.2) Podawana jest info o poprawności użycia i właściwej wymowie zapożyczeń. 3) rejestrowanie słownictwa regionalnego i potocznego. 4) wprowadzenie definicji encyklopedycznych.

SŁOWNIK WARSZAWSKI

Warszawa 1900-1927

Polski

280 000 haseł

Układ haseł: alfabetyczny

Nosi znamiona dzieła zarówno naukowego, jak i podręcznego. Rejestruje ogrom leksyki oraz zawiera komentarze i kwalifikatory normatywne, ułatwiające użytkownikom orientację w posługiwaniu się polszczyzną. . Z jednej strony materiał ilustracyjny poddawany jest, co charakterystyczne dla słownika naukowego, tylko nieznacznym modyfikacjom, z drugiej lokalizacja została programowo ograniczona tylko do autora lub – w przypadku jego braku – dzieła. INNOWACJE: 1) zastosowana największa w historii liczba kwalifikatorów – 30%. 2) w info etymologicznej wyrazów umieszczono rdzenie 3) po raz 1 i ostatni wprowadzono do słownika ogólnego tak dużą reprezentację leksyki gwarowej.

SŁOWNIK DOROSZEWSKIEGO – SŁOWNIK JP

- 1 sł po II WŚ?

-Warszawa 1958-1969

-red Witold Doroszewski

-11 tomów (10 sł+11 suplement)

-język polski

- układ haseł alfabetyczny

-ma charakter materiałowy, przyłącza oryginalne cytaty z ponad 3000 źródeł drukowanych.Przykłady wybierane intuicyjnie przepisywano na kartki.

-125 000 haseł

-słownictwo od II poł XVIII wieku do czasów opracowania słownika

-normatyzm – w hasłach nie ma wyrazów nieakceptowalnych, wulgaryzmów, potoczyzmów.

-nadmiar info pozajęzykowej i encyklopedycznej przez szybkie tempo pracy.

-opisano dobrze frazeologię.

-wyrazy funkcyjne opracowano: przyimki, spójniki, partykuły

-za myślą Tokarskiego są- tabele koniugacyjne i deklinacyjne we wstępie. Informacja fleksyjna nie towarzyszyła info składniowej.

INNOWACJE: 1) po raz 1 podstawą do opracowania słownika stała się tak duża kartoteka cytatów (6-7 mln) 2) fleksja Tokarskiego-> formy nieregularne, niespotykane- przy haśle, reszta odmian wg tablic i nie ma jej przy haśle podanej. 3) postęp w szczeółowości opisu, cytaty lokalizowane z dokładnością do wydania i strony.

SŁOWNIK JP (SZYMCZAKA)

-red. Mieczysław Szymczak

-Warszawa 1978-1981

-3 tomy

-Język polski

-73 000 haseł( wydawnictwo podawało, że jest 80 000)

-Układ haseł : alfabetyczny

- 12 tys związków frazeologicznych

-zaplanowany jako popularna publikacja

- słownik ten miał być uzupełnieniem słownika Doroszewskiego.

Miał trafić łatwiej do domów, szkół ze względu na mniejszy rozmiar i niższą cenę.

-nie ma podanych źródeł.

-nie cytuje się całych przykładów, są skróty

-1992 ukazał się niewielki suplement, wyrazy nowe i stare pominięte przez cenzurę. Oprac. Przy konsultacji Zygmunta Saloniego.

- Wyrazy rodzime, obce, wyrazy nowe i zapożyczenia.

- w budowie art. hasłowego wzoruje się na Doroszewskim. Skrócona jest informacja materiałowa i brak lokalizacji źródła.

-1966 kompletny słownik.

INNOWACJE: 1) pierwszy słownik powojenny większych rozmiarów przeznaczony dla masowego odbiorcy. 2) wyróżnia się nowym rozumieniem słownictwa polskiego. Obejmuje wyrazy rodzime, obce dobrze przyswojone, nowe zapożyczenia.

SŁOWNIK WSPÓŁCZESNEGO JĘZYKA POLSKIEGO (DUNAJ)

-red Bogusław Dunaj

-Warszawa 1996

-62 000 haseł

-układ haseł alfabetyczny

-słownik ogólny, jednojęzyczny, jednotomowy

- słownictwo używane w najnowszej polszczyźnie

-duży nacisk na rejestrację słownictwa nowego, które weszło do polszczyzny w latach 1989-1995.

-rejestruje słownictwo najbardziej rozpowszechnione. Wyrazy i znaczenia rzadsze, także przestarzałe na ogół pominięte.

-przeznaczony dla szerokiego grona czytelników.

-definicje zostały opracowane w sposób przystępny i zrozumiały dla przeciętnego użytkownika.

INNOWACJE: 1) W doborze słownictwa wykorzystano nie tylko źródła pisane, lecz także mówione: wypowiedzi radiowe i telewizyjne oraz przykłady z codziennych konwersacji.2) szersze rozumienie homonimii. 3) Po raz pierwszy w słownikach języka polskiego frazeologizmy umieszczono jako samodzielne hasła w alfabetycznym ciągu artykułów hasłowych. 4)Nowością są też hasła opatrzone gwiazdką. Sygnalizuje ona, że dane hasło nie istnieje jako samodzielny wyraz w języku polskim, ale jest jedynie składnikiem hasła wieloczłonowego. 5) wprowadza precyzyjne oznaczenie części mowy. 6) W charakterystyce gramatycznej rzeczowników po raz pierwszy w słownikach polskich wprowadzono podział na pięć rodzajów.

7) Po raz pierwszy wyróżniono pary aspektowe nie tylko typu wystawiać – wystawić.

8)język definicji na ogół uproszczony.

INNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO (BAŃKO)

-red. Mirosław Bańko

-Warszawa 2000 niebieska okładka

-2tomy

-język polski

-ok 40 000 haseł, 45 razem z podhasłami

-układ alfabetyczny typu „litera po literze”

-nawiązuje do tradycji brytyjskich słowników pedagogicznych, przeznaczonych do nauki języka angielskiego jako obcego.

- nich podaje szczegółowe informacje gramatyczne, a w definicjach posługuje się słownictwem z założenia jak najprostszym.

-Adresowany jest jednak głównie do rodzimych użytkowników języka polskiego.

-użyte definicje charakteryzuje: kontekstowość, analityczność ( w oparciu o pojęcia prostrze), nie encyklopedyczność (wiedza przeciętnego użytkownika), jasność i naturalność.

INNOWACJE: 1) Użycie definicji kontekstowych i analitycznych, sprowadzających definiowane pojęcia do pojęć prostszych.2) Dążenie do uprzystępnienia opisu, do stworzenia modelu polskiego słownika przyjaznego. 3) Oparcie definicji, materiału ilustracyjnego i hierarchii wariantów na danych z korpusu polszczyzny.4) Wprowadzenie szczegółowej informacji gramatycznej. 5) Zastosowanie innowacyjnego algorytmu odmiany wyrazów, którego celem było połączenie prostoty użycia z ekonomią opisu.

PRAKTYCZNY SŁOWNIK WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZYZNY (ZGÓŁKOWA)

-Halina Zgółkowa

-Poznań 1994-2005

-50 tomów

- język polski

-132 814 haseł

-układ haseł alfabetyczny

-wydawnictwo Kurpisz

-bordowa okładka ze złotym napisem

-najobszerniejszy powojenny słownik ogólny

-najszerszy krąg odbiorców

-praktyczny

-rozbudowana struktura hasła

-opis leksykograficzny na podstawie innych słowników i kompetencji językowej autorów.

- osobne miejsce dla wyrazów pochodnych słowotwórczo, bliskoznacznych, antonimów, hiperonimów.

Błędy wtórność i niepoprawność definicji

• Nienaturalne i nie zawsze funkcjonalne przykłady użycia

• Niepoprawność form gramatycznych

• Błędy językowe w opisie

Art. hasłowy:

1. Wytłuszczony wyr hasłowy

2. Info o wymowie (niektóre)

3. Etymologia (niektóre)

4. Info gramatyczna

5. Definicja znaczenia ujęta w cudzysłów (czasem kwafilik, cyfry arabskie)

6. Pełnozdaniowy przykład użycia

7. Kolokacje, frazeologizmy, przysłowia (opatrzone definicjami), antonimy szeroko rozumiane.

INNOWACJE: 1) Nowe elementy w strukturze artykułu hasłowego: osobne miejsce dla wyrazów pochodnych słowotwórczo, wyrazów bliskoznacznych, antonimów, hiperonimów. 2) Rezygnacja ze skrótowości, typowej dla opisów słownikowych; podawanie w pełnym brzmieniu kwalifikatorów i większości innych oznaczeń gramatyczno-leksykograficznych.

UNIWERSALNY SŁOWNIK JP (DUBISZ)

-red. Stanisław Dubisz

-warszawa 2003

- 4 tomy PWN

-język polski

-ok 100 000 haseł(około 150 000 jednostek leksykalnych).

-układ haseł alfabetyczny

-oparty na Korpusie JP (użyteczność)

-miał być uzupełnieniem słownika Szymczaka.

-pominięcie wyrazów przestarzałych i dawnych

-słownik jest odideologizowany, pozbywamy się wyrażeń związanych z socjalizmem- różnica ze słownikiem Szymczaka.

-ma większą liczbę kwalifikatorów niż inne publikacje.

-słowo ma opisywać świat, potoczne odbicie na świat ma być odbite w definicji a nie wiedza naukowa jak u Doroszewskiego czy Szymczaka.

-definicje słownikowo-encyklopedyczne

-jednojęzyczny

-prace trwały ok 6 lat

- synchroniczno-diachroniczny

jednojęzyczności. Jednostki odnotowane w słowniku należą do zasobu leksykalnego języka polskiego i opisywane są w odniesieniu do polskiego systemu językowego. Warunkiem rejestracji jednostek pochodzenia obcego jest obecność wykładników ich adaptacji fonetycznej, gramatycznej lub kulturowej. W słowniku znalazły się także przyswojone kulturowo i ustabilizowane przez polski zwyczaj językowy obcojęzyczne wtręty.

- Jako kryterium doboru materiału leksykalnego i hierarchizacji znaczeń przyjęto zasadę zakresu upowszechnienia.

INNOWACJE: 1) Uwzględniono w większym niż do tej pory stopniu wyrazy pochodzenia obcego. 2) W większym niż dotychczas zakresie odnotowano nazwy własne, które do tej pory pojawiały się przede wszystkim w encyklopediach i leksykonach.3) Uwzględniono skróty i skrótowce. 4) Materiał leksykalny zgromadzono, opierając się na kartotece cytatów Wydawnictwa Naukowego PWN, kartotece Słownika języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego oraz na Korpusie Języka Polskiego PWN. 5) W artykule hasłowym można znaleźć informacje zawarte w słownikach wyrazów obcych, ortograficznych, poprawnej polszczyzny. 6) W informacji etymologicznej podano bezpośrednie źródło zapożyczenia.

Wersja internetowa dostępna jest za opłatą, zawiera dodatkowo przeszło stutysięczną bazę wyrazów bliskoznacznych, jak również dostępne z menu słownika przysłowia, związki frazeologiczne i terminy specjalistyczne z objaśnieniami.

WIELKI SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO (ŻMIGRODZKI)

-red Piotr Żmigrodzki

-Kraków 2007

-język polski

-liczba haseł nieokreślona, bo projekt jest w trakcie realizacji

-układ haseł:słownik elektroniczny- po uruchomieniu ukazuje się lista haseł w układzie alfabetycznym, ale jest także wyszukiwarka

-tylko w wersji elektronicznej

-ma być synchroniczny

-od 1945 roku materiał, także ostatnie 10 lecie XX wieku słownictwo

-podawana pełna informacja fleksyjna

-ma bogaty wybór połączeń

-elementy słowosieci

-dodatkowe pole- noty o użyciu-> na wzór brytyjskich słowników

- Pierwszy słownik ogólny oprócz przykładów-cytatów zawierający również bogaty wybór kolokacji; hasła (znaczenia) podlegają klasyfikacji tematycznej według oryginalnego schematu.

- Pierwszy słownik ogólny, w którym podaje się informację o obecności każdego hasła we wcześniejszych słownikach (ważniejszych).

1) Leksykologia – dział językoznawstwa badający wyrazy pod kątem ich znaczenia i użycia; nauka o jednostkach leksykalnych; naukowa podstawa leksykografii; dyscyplina o szerokim zakresie (obejmuje semantykę leksykalną, frazeologię, stylistykę, statystykę leksykalną etc.)

2) Leksykografia – teoria i praktyka zestawiania słowników, technika ich opracowywania, wydawania i tworzenia; do zakresu leksykografii włączane są także zagadnienia związane z wydawaniem słowników (np. kwestie marketingowe)

3) Słownik: przedmiotem opisu są wyrażenia należące do jednego lub kilku (słowniki wielojęzyczne) języków naturalnych; opisuje np. odmianę, wymowę etc.

Encyklopedia: przekazuje wiedzę nie o wyrażeniach językowych, ale dostarcza informacji o obiektach (przedmiotach), odsyła do obiektu rzeczywistości pozajęzykowej.

4) Typologia słowników:

1. Ze względu na język:

   • jednojęzyczne

   • przekładowe (pomoc w nauce j. obcych i przy tłumaczeniach)

   • dwujęzyczne

   • wielojęzyczne

2. ze względu na układ:

   • alfabetyczne: a fronte (początkowe litery); a tergo (końcowe litery)

   • niealfabetyczne: gniazdowe (jednostką opisu jest gniazdo zawierające jednostki leksykalne powiązane ze sobą znaczeniowo, układ gniazd jest alfabetyczny); pojęciowe (układ wg schematu opartego na semantycznych właściwościach jednostek)

3. ze względu na zawartość:

   • ogólne (przekazują jak najwięcej informacji o znaczeniu, pochodzeniu, fleksji, cechach składniowych etc. wyrazów; słowniki języka polskiego)

   • specjalistyczne: frazeologiczne, etymologiczne, fleksyjne, składniowe, historyczne, poprawnościowe (ortograficzne, ortoepiczne – poprawnej polszczyzny), wyrazów obcych, synonimów, antonimów, homonimów, gwarowe, odmian językowych, języka pisarzy, rymów, frekwencyjne, skrótów, onomastyczne (nazw własnych)

4. ze względu na przeznaczenie słownika:

   • popularne (szeroki krąg odbiorców)

   • naukowe

5. ze względu na adresata:

   • dla rodowitych użytkowników języka

   • dla osób uczących się języka (pedagogiczne)

6. ze względu na podejście do materiału językowego:

   • opisowe (opisują jednostki tak, jak były faktycznie używane)

   • normatywne (rejestracja zjawisk językowych zgodnych z normami)

7. leksykografia obcojęzyczna:

   • pasywne (pomoc w rozumieniu tekstów)

   • aktywne (pomoc w tworzeniu tekstów)

8. ze względu na zasięg czasowy:

   • synchroniczne (słownictwo w jednym okresie rozwoju)

   • diachroniczne (zmiany słownictwa np. słownik etymologiczny)

9. ze względu na główny przedmiot opisu:

   • ogólne

   • formalne (np. ortograficzne)

   • znaczeniowe (np. synonimów)

   • kombinatoryczne

10. ze względu na formę utrwalenia:

    • tradycyjne (książkowe)

    • elektroniczne

5) Wyraz – lingwistyka przyjmuje różne rozumienia tego terminu:

• wyraz graficzny – ciąg liter między dwiema spacjami

• wyraz fonologiczny – rozumiany jako pojedynczy zestrój akcentowy [za papierosem]

• wyraz tekstowy - najmniejszy segment tekstu, taki że jego pozycja jest zmienna w stosunku do innych elementów tekstu, możliwe jest wskazanie trzeciego wyrazu między dwa sąsiadujące wyrazy tekstowe

• wyraz gramatyczny – ciąg odpowiadający pojedynczej formie gramatycznej np. będzie palił (czas przyszły złożony)

Leksem – jednostka systemu językowego; składa się na nią określone znaczenie leksykalne oraz zespół określonych funkcji gramatycznych a także zespół form językowych, za których pośrednictwem może pojawiać się w tekstach; leksemy nieodmienne – te, które mogą w tekście być reprezentowane tylko przez jedną formę

Jednostka leksykalna – ciąg elementów diakrytycznych (ciąg liter) mających znaczenie globalne (znaczenie ciągu jako całości), czyli ciąg niepodzielny semantycznie na takie podciągi znaczące, które byłyby elementami klas substytucyjnych (klasa, której elementy podlegają wzajemnemu zastępowaniu) niezamkniętych (wyrazy można bez przeszkód zastępować innymi)

6) Teoria Doroszewskiego:

• behawioryzm (opis leksykograficzny ma kształtować zachowania użytkowników języka w różnych sytuacjach jego użycia)

• racjonalizm i scjentyzm (słownik miał upowszechniać naukowy pogląd na świat, miał wypełniać misję dydaktyczną)

• encyklopedyzm (zwłaszcza w definicji realnoznaczeniowej, wskazuje głównie na element rzeczywistości pozajęzykowej)

• perswazyjność (wpływanie na zmianę nastawień i poglądów czytelnika)

• normatywizm (leksykograf powinien selekcjonować hasła aby wpływać na zachowania językowe użytkowników)

7) Synonimia – dwie jednostki wzajemnie się implikują: A B i B A

Z tego, że coś jest A, wynika, że coś jest B / Z tego, że coś jest B, wynika, że coś jest A

Hiponimia – jedna z jednostek implikuje znaczenie drugiej, ale implikacja ta nie zachodzi w przeciwną stronę: A B i ~ [B A]

Z tego, że coś jest A, wynika, że coś jest B / Nieprawda, że z tego, że coś jest B, wynika, że coś jest A.

Hiperonim – wyraz o szerszym zakresie (owoc)

Hiponim – wyraz o węższym zakresie (jabłko)

Antonimia – relacja polegająca na obecności elementu negacji w strukturze semantycznej jednego z wyrazów tworzących daną parę: A ~B ~[~A B]

Z tego, że Jan jest wysoki, wynika, że Jan nie jest niski.

Z tego, że Jan nie jest niski, NIE wynika, że Jan jest wysoki.

Sprzeczność:

X jest mężczyzną => ~[X jest kobietą] ~[X jest kobietą] => X jest mężczyzną

Konwersja – relacja między wyrażeniami, które różnią się od siebie tylko układem miejsc walencyjnych: xAy yBx

X jest mężem Y Y jest żoną X.

8) Polisemia (wieloznaczność) – zjawisko, w którym jedno słowo ma więcej niż jedno znaczenie, ale dają się one sprowadzić do wspólnego źródła

Polisemia radialna – gdy wszystkie znaczenia wyrazu są motywowane przez to samo centralne znaczenia (głowa człowieka, kapusty etc.)

Polisemia łańcuchowa – każde nowe znaczenie wyrazu jest motywowane przez inne, najbliższe mu, wskutek czego krańcowe elementy łańcucha mogą znacznie się różnić strukturą znaczeniową (lewa ręka, strona, partia)

Homonimia – za homonimy uważa się dwie jednostki leksykalne, które mają ten sam kształt zewnętrzny

Homonimia całkowita – gdy zbieżność dotyczy wszystkich form gramatycznych leksemu (para)

Homonimia częściowa – gdy zbieżność dotyczy tylko niektórych form fleksyjnych (zamek D. lp. zamku vs. zamkowi)

Homonimia absolutna – obejmuje zarówno kształt dźwiękowy jak i graficzny wyrazu

Homofonia – tożsamość dźwiękowa

Homografia – tożsamość postaci pisanej

10) MIKROSTRUKTURA: wewnętrzna struktura artykułu hasłowego

- wyraz hasłowy (wyróżniony przez wersaliki lub wytłuszczenie)

- informacja gramatyczna: eksplicytna (jawna pośrednia – tabele i zestawienia na początku słownika; bezpośrednia – przy artykule), implicytna (ukryta)

- kwalifikatory (informacje o tym, do jakiego rodzaju słownictwa należy dana jednostka)

- definicja

- przykłady użycia (autentyczny cytat/zmodyfikowany cytat/własny przykład)

- związki frazeologiczne

- informacje o wymowie, etymologii, możliwości dzielenia, wskazówki poprawnościowe

11) MAKROSTRUKTURA: wzajemny układ artykułów hasłowych

- układ haseł: alfabetycznie (a fronte, a tergo); niealfabetycznie (gniazdowe, pojęciowe)

- dobór haseł (uwarunkowany typem słownika, objętością, adresatem, koncepcją)

- możliwości hasłowania (przypisywanie określonym faktom językowym formy hasłowej w słowniku)

- ilość tomów

- typ słownika

- adresat

- odsyłacze

13) TYPY DEFINICJI:

- realnoznaczeniowa – polega na wyjaśnianiu treści znaczeniowej hasła bez odwoływania się do jego budowy

- strukturalno-znaczeniowa – zawiera odwołanie do podstawy słowotwórczej (dusiciel)

- strukturalna – wyjaśnia relację między leksemem a jego podstawą słowotwórczą (najczęściej zdrobnienia, zgrubienia, przysłówki odprzymiotnikowe)

- zakresowa – wskazuje zakres desygnatów, do których może się hasło odnosić (najczęściej wyrażenia ekspresywne)

- synonimiczna – opiera się tylko na przytaczaniu synonimów

- gramatyczna – opisuje hasło jako kategorię gramatyczną (bo – spójnik…)

Definiendum – człon definiowany (hasło)

Definiens – człon definiujący

- ostensywna – polega na pokazaniu przedmiotu X i równoczesnym wypowiedzeniu formuły: To jest X / X to coś takiego jak to; częsta w ISJP:

czerwony ‘kolor krwi lub dojrzałego pomidora’

14) ISJP wykazuje tendencje do nasycenia definicjami ostensywnymi, ponieważ są one skuteczniejsze w objaśnianiu sensu danego słowa. Cechy definicji ISJP:

- kontekstowość – jednostki leksykalne objaśnia się w kontekstach, w jakich zwykle występują

- analityczność – definicje rozczłonkowane, zbudowane z wyrażeń prostszych i częściej używanych

- nieencyklopedyczność – definicje wsparte cytatami z tekstów niespecjalistycznych

- jasność i naturalność – prostota języka, unikanie skrótów, wtrętów nawiasowych etc.

15) Definicja naukowa różni się od definicji potocznej sposobem wytworzenia jej. Powstaje w oparciu o założenie, kontekst teoretyczny, po badaniach naukowych i jest wytworzona przez osoby zajmujące się profesjonalnie nauką, budową i użytym słownictwem. Nie są wyrażeniem czyjeś opinii lub zdania jak w przypadku definicji potocznej.

16) Zasady definiowania:

- definicja powinna mieć charakter językowy a nie encyklopedyczny

- definicja powinna mieć charakter rozczłonkowany (tzn. definiens musi być zbudowany z elementów prostszych semantycznie)

- definiendum i definiens powinny być synonimiczne (równoznaczne – nie za szeroka, nie za wąska)

- w definiensie nie może wystąpić wyraz definiowany

17) Błędy:

- definicja za szeroka (zakres obejmuje także inne desygnaty) lub za wąska (definicja nie odnosi się do wszystkich elementów)

- definicje synonimiczne (nie ma w nich wyjaśniania znaczeń, ale tylko wyliczanie synonimicznych wyrazów)

- ignotum per ignotum (brak wyrazów prostszych semantycznie niż definiendum)

- błędna kategoryzacja (wskazanie niewłaściwego hiperonimu – wyrazu nadrzędnego)

- encyklopedyzm

19) Cechy ISJP: (2000 rok, redakcja Bańki)

- informacja hasłowa przedstawiona jest w 2 kolumnach (główna – duża czcionka, podstawowe składniki artykułu hasłowego; równoległa – mniejsza czcionka, informacje bardziej wyspecjalizowane – rozbudowana informacja fleksyjna etc.)

- nowatorska metoda hasłowania (wyrazy pochodne umieszczane jako podhasła w obrębie hasła głównego)

- w formach hasłowych umieszcza się zalecane punkty podziału wyrazu przy przenoszeniu do następnej linii

- podstawowym przedmiotem opisu w haśle jest jednostka leksykalna

- występują nie spotykane wcześniej definicje (brak elementów encyklopedycznych i scjentystycznych)

- przykłady – pełne zdania z komputerowych korpusów

- uporządkowanie związków frazeologicznych w słowniku – dana jednostka leksykalna występuje tylko raz, pod tym hasłem, które zdaje się je najlepiej motywować

20) Słowniki poprawnościowe:

- Nowy słownik ortograficzny PWN (NSO PWN) 1996, red. E. Polański

- Zasady pisowni 1936, red. S. Jodłowski, W. Taszycki

- Ortograficzny słownik ucznia PWN 1994, Saloni/Szafran/Wróblewska

- Słownik dla najmłodszych 1998, E.Polański

- Leksykon ortograficzny 2001, red. Polański/Żmigrodzki

- Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny 2001, red. J.Podrackiego

- Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN (NSPP) 1999

- Słownik wyrazów kłopotliwych Bańko/Krajewska

- Mały słownik odmiany wyrazów trudnych 1993, Wróbel/Kowalik/Orzechowska/Rokicka

- Czasownik polski 2001, Saloni

- Mały słownik rzeczowników osobliwych 1999, Dyszak

21) Słowniki ogólne – przynoszą podstawową informację o poszczególnych jednostkach leksykalnych, ich cechach gramatycznych, znaczeniu, podają przykłady użycia etc.

Słownik poprawnej polszczyzny – komunikowanie użytkownikowi obowiązującej normy językowej oraz rozwiewanie jego wątpliwości w zakresie stosowania poszczególnych wyrazów i ich form

Słownik ortograficzny – informowanie o pisowni: skrótowe definicje, kwalifikatory dla rozróżnienia znaczeń, informacja o możliwości podziału wyrazu przy przenoszeniu (oznaczone / \ lub kropką), przykłady użycia, numery odsyłające do reguł części ogólnej słownika

Słownik wyrazów obcych – objaśnienie obszerne wyrazu odwołujące się do wiedzy pozajęzykowej i specjalistycznej, informacja etymologiczna (wskazanie na język źródłowy, formę i znaczenie słowa hasłowego)

Słownik synonimów – wskazywanie odbiorcy zamienników słów

22) Okresy polskiej leksykografii:

1 – od połowy XVI wieku

2 – od połowy XVI wieku – koniec XVIII wieku

3 – początek XIX wieku – połowa XX wieku

24) Słownik języka polskiego Lindego:

- 6 tomów, ukazał się w Warszawie (1807-14)

- dał podstawy nowoczesnego warsztatu leksykograficznego i stworzył wzór słownika jednojęzycznego o charakterze naukowym

- wciąż dostarcza on filologom informacji, których nie odnajdą w innych źródłach

- nowatorski sposób wykorzystania źródeł: cytaty z autorów (od wieku XVI), zaopatrzone w lokalizacje (skróty nazwiska autora, nazwy dzieła i nr stron)

- wartościowym elementem struktury hasła są innojęzyczne odpowiedniki wyrazu hasłowego (niemiecki, słowiańskie, łacina, greka)

Relacje semantyczne

Leksem – minimalna jednostka znacząca i autonomiczna – zawsze coś znaczy, stanowi zbiór konkretnych realizacji w tekście, odpowiada 1 wartości znaczeniowej; jest nośnikiem znaczenia.

Pomiędzy leksemami zachodzą liczne relacje znaczeniowe, relacje między znaczeniami w obrębie wyrazu wieloznacznego oraz relacje pomiędzy cechami w obrębie pojedynczego jednoznacznego wyrazu. W tym przypadku znaczenie należy rozumieć jako relację słowo (język) - rzeczywistość (fragment świata zewnętrznego, pozasłownego), która związana jest z ludzkim subiektywnym sposobem myślenia, rozumienia świata.

Wyrazy wchodzą ze sobą w różne relacje:

1. bliskości znaczeniowej (zamek, klucz, pokój),

2. przeciwieństwa znaczeniowego (czarny – biały, dobry – zły),

3. nadrzędności,

4. podrzędności.

Relacje w polu znaczeniowym:

1. Synonimia
2. Antonimia
3. Komplementarność
4. Konwersja
5. Hiponimia/ hiperonimia
6. Meronimia
7. Wieloznaczność
a) Homonimia
b) Polisemia

Synonimia (równoznaczność, bliskoznaczność)

Relacja najmniej przydatna, pozwala na precyzję, ale nie jest niezbędna.

Klasyfikacja synonimów:

1. Ze względu na budowę

- Równoznaczność- wyrazy oznaczające to samo, ale używane na różnych obszarach, np.

brać udział – uczestniczyć
petronelka - biedronka

ale - lecz
modrak – chaber

pełnić funkcję-odgrywać rolę

prezent – podarunek

Wyrazy równoznaczne powstają na dwa sposoby:

1. wyraz rodzimy i zapożyczenie (lub odwrotnie chronologicznie)

2. sposób słowotwórczy – synonimy wspólnordzeniowe (tą metodą można też tworzyć wyrazy bliskoznaczne)

np. strona – stronica, zamilknąć – umilknąć, przestraszyć – nastraszyć (różnica tylko formalna)

- Bliskoznaczność

Synonimy znaczeniowe

· Oznaczają zbliżoną treść, ale różnią się obecnością treści dodatkowych lub proporcjami poszczególnych znaczeń:

nieść – taszczyć

· Oznaczają tę samą treść, ale różną intensywność:

spory- wielki- olbrzymi- ogromny- kolosalny- gigantyczny

bitwa – batalia

Synonimy stylistyczne

· Wyrazy oznaczające w zasadzie to samo, ale należące do różnych stylów języka (synonimy stylowe)

gotować-pichcić

odejść-spływać-zmiatać

dożywotni – dozgonny

bo – ponieważ

małżonka – żona

· Wyrazy w zasadzie oznaczające to samo, ale w różnym czasie (synonimy chronologiczne)

aeroplan – samolot

zeszyt- kajet

kobieta-niewiasta

· Wyrazy w zasadzie oznaczające to samo, ale o różnym nacechowaniu ekspresywnym, odznaczające się subiektywną postawą wobec treści wyrazu (synonimy emocjonalne)

baba –babsztyl

sławny - sławetny

2) Ze względu na budowę

Wspólnordzeniowe (spokrewnione ze sobą pod względem słowotwórczym):
straszny- straszliwy, buciska- buciory, mędrek- mądrala

Różnordzeniowe (nie należą do jednej rodziny wyrazowej)
burza- zawierucha- nawałnica, awantura- burda- kłótnia, lśniący- błyszczący

Synonimy frazeologiczne
pijany jak bela- upity jak świnia- urżnięty w trupa,
krew kogoś zalewa- diabli kogoś biorą- dostaje białej gorączki,
podpierać się nosem- lecieć z nóg,
boki zrywać- suszyć zęby- sikać ze śmiechu,
zrobić kogoś w balona (w bambuko)- wpuścić kogoś w kanał ( w maliny),
policzyć komuś zęby- dać komuś w czapę

Antonimia

Prawdziwymi antonimami są pary stopniowalnych przymiotników (i przysłówków odprzymiotnikowych).

Człony przeciwstawienia nie są równorzędne, jeden jest nacechowany, a drugi nie.
np. wysoki – niski
długi – krótki
wąski – szeroki

Nacechowany jest człon nazywający cechę o natężeniu większym, niż przeciętna – dotyczy to wszystkich przymiotników parametrycznych (nazywających rozmiar, temperaturę, ilość).

Antonimiczność nie musi się odnosić do cech definicyjnych, mogą to też być cechy konotacyjne.
np. trafić- spudłować
męski – żeński

Płeć jest cechą definicyjną, jednak ze względu na stereotyp przymiotniki przyjmują cechy koronacyjne (np. bardziej / mniej męski mężczyzna) i stają się stopniowalne.

Podobnie przymiotniki relacyjne: konotacyjność umożliwia stopniowanie
np. matczyny, ojcowski

Leksemy z prefiksem nie- nie zawsze są antonimami.
np. wysoki – niewysoki, to nie jest czyste przeciwstawienie antonimiczne.

Leksemy z prefiksem nie- mają funkcję eufemizowania, pozwalają uniknąć nazwania skrajnego bieguna w danej skali:
np. niegłupi, niezły, niedobry;

Komplementarność

Jednoczesne przeciwstawienie i uzupełniane, dotyczące cech definicyjnych, np.
dzień+ noc= doba
kobieta+ mężczyzna= człowiek

gdzie „kobieta” i „mężczyzna” to antonimy odnoszące się do cech konotacyjnych, będące jednocześnie w stosunku podrzędnym do leksemu „człowiek”.

Konwersja
Jest to relacja odwrócenia sensu między jednostkami językowymi, polegająca na zamianie miejsc aktantów w zdaniu, np.

X jest nauczycielem Ygreka

Y jest uczniem Iksa

Układ ten przypomina relację strona czynna – strona bierna. Jest to ta sama zasada, zrealizowana leksykalnie, zamiast składniowo (składniowo: uczy, jest uczony)

W relację konwersji wchodzą:

• rzeczowniki

W wypadku rzeczowników relacja konwersji dotyczy układu ról społecznych i rodzinnych.

np. mąż – żona, ojciec – syn;

• przyimki przestrzenne i czasowe

np. Lampa wisi nad stołem. – Stół jest pod lampą. (przestrzenne)
Stoję przed tablicą. – Tablica wisi za mną. (przestrzenne)
przed – po (czasowe)

• czasowniki

np. X kupuje coś. – Y sprzedaje coś.

dawać – otrzymywać

Antonimia, komplementarność i konwersja są przykładami przejawiania opozycyjności

Hiponimia/ hiperonimia

Opozycyjność to uporządkowanie w poziomie. Relacja zawierania się nazw:

Terminy naukowe uporządkowane są w wielopoziomowe relacje hierarchiczne:

np.: spółgłoska

twarda

dźwięczna …

W języku ogólnym do uporządkowania świata wystarcza układ trzypoziomowy, np.

1. rośliny
2. Kwiat
3. tulipan, róża

1. Zwierzę
2. Ssak
3. czworonóg

1. zwierzę
2. Pies
3.jamnik

Niższe poziomy znane są tylko specjalistom.

Wybór hieronimu jest subiektywny i warunkuje dalszy opis.

np. układ terminologii zoologicznej byłby bardziej rozbudowany:

zwierzę – strunowiec – kręgowiec – ssak – pies domowy

Kynolog rozbudowałby ten układ w dół, podając rodzaje jamników.

Uzmysławiając sobie znaczenie wyrazu podajemy tylko hiperonim i często ta wiedza jest wystarczająca,

np. Miłorząb to drzewo.

To uporządkowanie ma strukturę hierarchiczną, choć niekonsekwentną i niekompletną w języku potocznym.

np. przypływ i odpływ długo nie miały nadrzędnika, potem zapożyczono z terminologii hiperonim pływy;

mąż i żona – hiperonim współmałżonek pojawił się niedawno

ojciec i matka – hiperonim rodzic długo nie był przyjmowany;

! czarny i biały to kolory, ale kolorowy nie jest dla nich hiperonimem.

Partonimia- relacja cząstkowości (pars - część)

Partonimia także porządkuje w pionie,

np. palec – ręka; ręka – ciało; (bycie częścią czegoś w przestrzeni)

miesiąc – rok (w czasie)

Hiponimia i partonimia są do siebie podobne, obu ich dotyczy przechodniość:

jeśli A to B i B to C > A to C

X jest rodzajem Y i Y jest rodzajem Z > X jest rodzajem Z – hiponimia

X jest częścią Y i Y jest częścią Z > X jest częścią Z – partonimia

Meronimia

Jest to relacja między nazwą całości a nazwą części jakiegoś zjawiska (obiektu) w rzeczywistości

np.:

Dłoń – palec Komputer – dysk twardy

Dramat – akt Zdanie – orzeczenie

Spacer – chodzenie

• Określenie oznaczające całość to

MERONIM

(dłoń, dramat)

• Określenie wskazujące na część całości to

HOLONIM

(palec, akt)

Wieloznaczność

Leksem ma więcej niż jedno znaczenie.

1. Polisemia

a. niewłaściwa
Znaczenia jednostek mogą być łatwo wyprowadzone, gdyż są regularne językowo, np.:

`naczynie` `zawartość naczynia`

Szklanka stała na stole.
Wypiłem szklankę soku.

` przedmiot` `obraz przedmiotu`

Lew udał się do wodopoju.
Pokazał mu lwa w książce.

b. właściwa
Leksemy odnoszą się do różnych zjawisk, brak jest regularności pojawiania się nowego znaczenia, między znaczeniami wyrazów występuje jakaś cecha wspólna.

Grzbiet (u człowieka)
(część książki)

2. Homonimia

Relacja ta obejmuje pary wyrazów o jednakowej grafii i realizacji fonetycznej, np.:

Staw `zbiornik wodny` ` część kończyny`

bądź pary wyrazów o jednakowej realizacji fonetycznej, np.:

morze `zbiornik wodny`
może `jednostka językowa wyrażająca prawdopodobieństwo wystąpienia czegoś`

Wyróżnić można:

• homonimy całkowite – odmieniające się w ten sam sposób, np.:

Fuzja `rodzaj broni palnej`
`połączenie się dwóch firm w jedną`

• homonimy częściowe – ich forma pokrywa się wyłącznie w jakimś momencie deklinacji lub koniugacji, np.:

Upadek firmy to jej wina.
Wina kolekcjonują chętnie ludzie biznesu.

Źródła homonimii:

Trzeba umieć tylko typy definicji, słowniki dawne i współczesne (najważniejsze rzeczy), opisać czy coś jest jednostką języka, i relacje przy np. ogrzać i ostudzić (antonimia).

jak bardzo dokładnie pytała ze współczesnych slowników?

redaktor + miejsce, rok, okoliczności wydania + liczba haseł + cechy charakterysty

Jakie przerabialiśmy słowniki dawne?
- Słownik staropolski
- Słownik polszczyzny XVI wieku
- Słownik języka polskiego XVII i I poł. XVIII wieku

to są słowniki historyczne i z nich to wszystko. a dawne to ten Murmeliusz itd. I tych było 8

Mógłby mnie ktoś oświecić i powiedzieć, czy obowiązuję nas też definicja operacyjna, redukcyjna, warunkowa, alternatywna, bo jakoś nie wyłapałam w tekście, ale notatki robiłam jakiś czas temu

Kochani, jeśli chodzi o słowniki z leksykologii to przerabialiśmy: Doroszewskiego, Szymczaka, Dunaja, Bańkę, Dubisza, Zgółkową i Żmigrodzkiego plus historyczne, autorów i etymologiczne, tak? Coś pominęłam?

PYTANIA

1. Wyraz "słowo" wraz z jego definicją, czy definiendum implikuje definiens. Uzasadnij; czy występuje błędne koło?; czy występuje błąd ignotum per ignotum. Rodzaj definicji słowa "siłacz"; Jaka relacja zachodzi między matką a kobietą, ; słownik wileński; praktyczny słownik JP

Doroszewski, Thesarusus (kto ,gdzie, kiedy, novum)/ rodzaj def - u mnie encyklopedyczna - jezioro,/ defincja "kształt - zewnętrzny wygląd czegoś" czy jest implikacja, ignotum per ignotum, czy zachodzi błędne koło/ relacja między ostudzić a podgrza

2. Pisemny : Wszystko na podstawie przykładów: czy 'lokata bankowa' to jednostka języka + uzasadnienie odpowiedzi, wyrażenie staroswiecki z definicją- trzeba było określić typ definicji, czy zawiera błąd ignotum per ignotum, czy definiens i definiendum wzajemnie sie implikują +
uzasadnienia;
jeden słownik dawny, jeden wspolczesny,
w jakie relacji są wyrażenia:
poprzedni i wczesniejszy + uzasadnienie

1. rozpoznac typ definicji (byla podana definicja, chyba bez hasla- znak/u) i byla ona kontekstowa

potem mialam okreslic relacje kobieta-mezczyzna

i pozniej Thesaurus tampookreslac

kto napisal, kiedy i gdzie wydane etc,

i słownik współczesny jezyka polskiego

i sama musisz powiedziec, ze to Banki ;p

pierwsze pytanie dotyczylo definicji "znaku"

i mialopare podpunktow chyba o implikacje i bledy (te po lacinie)

2. miałam słownik szymańskiego, mączyńskiego, definicja slowa uczciwy i pytania do tego, ale pamietam tylko ze bylo stwierdzic czy jest błąd ignotum per ignotym, jednostka jezyka poprawny politycznie i pytania czy to jest jednostka i dlaczego, a i do definicji trzebabylo jeszcze czy sie implikuje i dlaczego

no i jaki to typ df chyba tez trzebya bylo okreslic

3., miałam omówić słownik Doroszewskiego i Knapiusza (ale przy Knapiuszu była tylko łac. nazwa słownika ), były też wyrazy przegrać coś i wygrać coś, jaka zachodzi relacja i uzasadnić dlaczego; czy koło ratunkowe to jednostka języka, uzasadnić; i definicja wyrazu mowa: jaki to typ definicji, czy zachodzi implikacja, czy definicja unika błędu ignotum per ignotum i błędnego koła.

4. pierwsze: definicja staroświeckości. Pytanie czy definiens i definiendum się implikuję, podpunkt b: jaki to rodzaj definicji i dlczaego. Pytanie drugie: czy lokata bankowa jest jednostką języka (nie jest ) i uzasadnić dlaczego, Pytanie trzecie: Czy wyrazy wcześniejszy i poprzedni łączy jakaś relacja semantyczna, jak tak to jaka. Pytanie czwarte: Słownik Trotza i w piątym Współczesny sSownik Jezyka Polskiego

5. Na pewno charakterystyka słownika Szymczaka i Mączyńskiego

2 słowa i podać jaka między nimi jest relacja

Jednostka języka- regułka i czy podany przykład to jednostka

Jaki to typ definicji, którą podała ona na kartce

A i ja miałam definicję o uczciwym

6. miałam definicje słowa siłacz. siłacz: człowiek o wielkiej mocy fiycznej czy coś takiego. i tutaj trzeba było pow. jaka to definicja i dlaczego

pierwsze bylo najgorsze. bylo podane jakies zdanie i trzeba było napisać czy miedzy definiendum a definiensa występuje implikacja i uzasadnić to. potem czy w tym samym zdaniu występuje bład ignotum per ignotum oraz błednego koła

praktyczny słownik j. polskiego i z dawnych to miałam warszawski słwonik. Tutaj trzeba było napisać redaktora, ilość haseł, rok powstawania i cechy charakterystyczne dla kazdego z nich

7. -słownik współczesnego języka polskiego i o nim wszystko wszystko miałam też słownik Trotza i o nim też wszystko wszystko. Kolejne:jaka relacja zachodzi między wyrażeniami kobieta i mężczyzna. Było też zadanie gdzie była przytoczona definicja i trzeba było określić jej rodzaj. A i miałam też pytanie ,gdzie było przytoczone hasło słownikowe "znak" i do tego były trzy podpunkty odnośnie czy definiendum i definiens się implikują, czy definicja jest błędnym kołem i czy jest to definicja nieznane przez nieznane:) to by było wszystko powodzenia

8. poprawny politycznie- czy jest to jednostka jęz. jesli tak, uzasadnij uczciwy- podana była def.

definiens i definiendum, czy wzajemnie się implikują? Czy nie popelniono błędu ingnotum per...

pytanie o słownik szymczaka, o leksykon łacińsko-polski

jaka relacja semantyczna zachodzi pomiędzy powiedziec i odpowiedziec

9. Wszystko na podstawie przykładów: czy 'politycznie poprawny' to jednostka języka + uzasadnienie odpowiedzi, wyrażenie uczciwy z definicją- trzeba było określić typ definicji, czy zawiera błąd ignotum per ignotum, czy definiens i definiendum wzajemnie sie implikują + uzasadnienia; jeden słownik dawny (Mączyńskiego), jeden wspolczesny (Szymczaka), w jakie relacji są wyrażenia: powiedzieć i odpowiedzieć+ uzasadnienie

10. mialam slownik doroszewskiego, slownik knapiusza, jaka relacja jest miedzu podgrzac i ostudzic,

mialam definicje jezioro-naturalny, srodladowy zbiornik wodny i jaki to typ definicji

mialam kszalt- zewnetrzny wyglad czegos i do tego pyt. czy definiendum i definiens wzajemnie sie implikuja, czy jest bledne kolo i czy jest nieznane przez nieznane

11. wiem ze definicja znaku

slownik chyba byl maczynskiego i jakis jeszcze ale nie jestem pewna przepraszam