PLAN BADAN:
W ka偶dym schemacie bada艅 nale偶y stan膮膰 przed dwoma zadaniami.
1.Nale偶y okre艣li膰 tak dok艂adnie o ile to tylko mo偶liwe co chce si臋 bada膰
2.Okre艣li膰 w jaki spos贸b nale偶y to zrobi膰
Zacznijmy od kr贸tkiego przegl膮du trzech g艂贸wnych celow badan spo艂ecznych. Pomoze to nam okre艣li膰 jaki typ badac podj膮膰.
1 cel bada艅 to Eksploracja kt贸ra z reguly ma na celu zaspokojenie ciekawo艣ci badacza i jego pragnienie lepszego zrozumienia przedmiotu, zbadanie mo偶liwo艣ci podjecia szerszych badan oraz wypracowanie metod kt贸re zostana uzyte w dalszych badaniach. Badania Eksploracyjne maja duza warto艣膰 w naukach spo艂ecznych. Sa kluczowe gdy badacz wkracza na nowy grunt i zawsze pomagaja rozeznac si臋 w temacie bada艅. G艂owna wada ich jest to ze zazwyczaj nie daja sadysfakcjonujacej odpowiedzi na pytania badawcze choc mog膮 wskazywac na takie odpowiedzi i sugerowac jakimi metodami mo偶na je osi膮gn膮膰.
2 cel badan to Opis( odpowiada na pytania co, kiedy gdzie) 鈥 Badacz obserwuje a potem opisuje to co zaobserwowal. Poniewa偶 obserwacja naukowa jest staranna i przemyslana opis naukowy jest z reguly trafniejszy i dok艂adniejszy ni偶 zwykly opis. Spis ludno艣ci USA jest doskonalym przyk艂adem opisowych badac spo艂ecznych. Celem jest trafny i dok艂adny opis zestawu roznych cech ludno艣ci USA a tak偶e ludno艣ci zamieszkuj膮cej mniejsze jednostki terytorialne np. stany czy hrabstwa. Inny przyk艂ad to profile demograficzne populacji z uwzgl臋dnieniem wieku i plci , wykonywane przez demografow statystyki przest臋pczo艣ci w roznych miastach, badania marketingowe opisuj膮ce ludzi kt贸rzy uzwaja lub mogliby u偶ywa膰 jakiegos produktu.
3 cel badan 鈥 Wyja艣nienie( odpowiada na pytania dlaczego) 鈥 Odnotowanie cz臋sto艣ci chodzenia do ko艣cio艂a jest zajeciem opisowych ale odnotowanie dlaczego jedni ludze chodza a inni ju偶 nie jest ju偶 wyja艣nieniem. R贸wnie偶 okre艣lenie zmiennych kt贸re pomagaja zrozumiec dlaczego w jednych miastach wska藕nik przest臋pczo艣ci jest wy偶szy ni偶 w innych r贸wnie偶 nazywamy wyja艣nieniem.
JEDNOSTKA ANALIZY
W naukowych badaniach spo艂ecznych nie istniej膮 prawie 偶adne bariery dotycz膮ce tego, co ma by膰 poddane badaniu. Wa偶ne jest jednak rozr贸偶nienie jednostek analizy od zbiorowo艣ci.
Jednostkami analizy s膮 te przedmioty, kt贸re badamy, aby stworzy膰 ich syntetyczny opis oraz wyja艣ni膰 r贸偶nice mi臋dzy nimi.
*JEDNOSTKI INDYWIDUALNE
S膮 to najbardziej typowe jednostki analizy. Badania zajmuj膮 si臋 okre艣lonymi typami jednostek lub ich klasami, np. studenci, homoseksuali艣ci, lesbijki. P贸藕niej agregowane s膮 indywidualne jednostki i formu艂owane s膮 uog贸lnienia na temat populacji, do kt贸rej nale偶膮.
*GRUPY
Mo偶emy by膰 tak偶e zainteresowani cechami nale偶膮cymi do grup, traktowanych jako pojedynczy byt. Mo偶na tak偶e wnioskowa膰 o cechach grup spo艂ecznych na podstawie cech ich cz艂onk贸w (opisanie grupy pod wzgl臋dem wieku, rasy, wykszta艂cenia). Termin gangi uliczne oznacza populacj臋, kt贸ra sk艂ada si臋 ze wszystkich gang贸w w danym mie艣cie. Mo偶na opisa膰 populacj臋 uog贸lniaj膮c wyniki pojedynczych gang贸w.
*ORGANIZACJE
Jednostkami analizy mog膮 by膰 rowniez formalne organizacje spo艂eczne, np. badanie pojedynczego przedsi臋biorstwa chc膮 uzyska膰 odpowiedzi o populacji przedsi臋biorstw. Pojedyncze przedsi臋biorstwo mo偶e by膰 scharakteryzowane pod k膮tem liczby pracownik贸w, rocznego zysku itd.
*WYTWORY SPO艁ECZNE
Inaczej wszelkie wytwory istot spo艂ecznych lub ich zachowa艅, np. ksi膮偶ki, wiersze, samochody, nieobecno艣ci na egzaminach, interakcje spo艂eczne. Pojedyncza ksi膮偶ka ma swoja wag臋, d艂ugo艣膰, cen臋 itd. Badaj膮c pojedyncze ksi膮偶ki mo偶emy uog贸lnia膰 na ca艂膮 populacj臋 ksi膮偶ek. Interakcje spo艂eczne, kt贸re mog膮 zosta膰 jednostkami analizy to: przyja藕nie, sprawy s膮dowe, wypadki drogowe, porwania samolot贸w.
WYMIAR CZASOWY
Mo偶emy zbiera膰 obserwacje mniej wi臋cej w tym samym czasie lub roz艂o偶y膰 je w czasie.
*Badania przekrojowe
Sk艂adaj膮 si臋 z obserwacji pr贸by czy przekroju jakiej艣 populacji lub zjawiska, zebranych w jednym punkcie w czasie, np. spis powszechny przedstawia populacj臋 w danym czasie. Wada bada艅 przekrojowych: wnioski z tych bada艅 bazuj膮 na badaniach przeprowadzonych w jednym czasie, ale ich celem jest wyja艣nianie proces贸w przyczynowych, zachodz膮cych w czasie- problem uog贸lnie艅 偶ycia spo艂ecznego na podstawie pojedynczych 鈥瀦dj臋膰鈥
*Badania dynamiczne
Umo偶liwiaj膮 obserwacj臋 tego samego zjawiska przez d艂ugi czas.
a) Badania trend贸w
Koncentruj膮 si臋 na zmianach w czasie wewn膮trz jakiej艣 populacji, np. por贸wnanie spis贸w powszechnych z dziesi膮tek lat pokazuj膮ce przesuni臋cia w sk艂adzie ludno艣ci.
b)Badania kohort demograficznych
Analiza zmian zachodz膮cych w poszczeg贸lnych subpopulacjach (kohortach demograficznych). Najcz臋艣ciej kohorta to grupa wiekowa - ludzie urodzenie w latach 50 lub ludzie urodzeni w czasie wojny
c)Badania panelowe
Dotycz膮 za ka偶dym razem tego samego zbioru ludzi. Mo偶na w ten spos贸b analizowa膰 nie tylko og贸lne trendy w preferencjach wyborczych, ale tak偶e okaza膰 precyzyjne prawid艂owo艣ci dotycz膮ce sta艂o艣ci i zmienno艣ci zamiar贸w wyborczych.
JAK ZAPLANOWA膯 PROJEKT BADAWCZY ( Plakat)
1)Plan badawczy na podstawie problemu kwestii aborcji
Na pocz膮tku nale偶y si臋 czego艣 dowiedzie膰 na temat tej kwestii, poszuka膰 jakiej艣 literatury, porozmawia膰 z osobami, kt贸re s膮 za i przeciwko aborcji. Nast臋pnie nale偶y postawi膰 sobie jaki艣 CEL.
2)Konceptualizacja
Nale偶y zdefiniowa膰 wszystkie poj臋cia, znale藕膰 warunki pod jakimi studenci mogliby poprze膰 aborcj臋.
3)Wyb贸r metody badawczej
Najlepsz膮 metoda w tym, wypadku by艂by sonda偶: przeprowadzenie wywiadu ze studentami lub wype艂nienie przez nich kwestionariusza.
4)Operacjonalizacja
Wyb贸r technik pomiaru. Nale偶y ustali膰 brzmienie pyta艅 kwestionariuszowych.
5)Populacja i dob贸r pr贸by
Nale偶y zdecydowa膰 kogo lub co bada膰. Nale偶y dobra膰 pr贸b臋 os贸b do badania. W tym przypadku pr贸ba b臋dzie si臋 sk艂ada膰 ze student贸w, ale musi by膰 dok艂adnie okre艣lona : studenci dzienni, zaoczni, wieczorowi??
6_Obserwacja
Nale偶y przeprowadzi膰 badanie w艣r贸d student贸w
7)Przetwarzanie danych
Faza kodowania odpowiedzi i przenoszenia danych do komputera
8)Analiza
Interpretacja i wyci膮ganie wniosk贸w. W tym przypadku analiza mog艂a s艂u偶y膰 zar贸wno celom opisowym jak i wyja艣nianiu
9)Zastosowanie
Wykorzystanie przeprowadzonych bada艅 oraz wyci膮gni臋tych z nich wniosk贸w
opis Konceptualizacji
Jest to proces, w toku kt贸rego okre艣lamy, co mamy na my艣li u偶ywaj膮c danego terminu w badaniach 鈫 powstaje szczeg贸lnie, uzgodnione dla cel贸w badawczych znaczenie poj臋cia.
Wymiary i wska藕niki:
Konceptualizacja nadaje jasne znaczenie poj臋ciu poprzez wyszczeg贸lnienie jednego lub wi臋kszej liczby wska藕nik贸w tego, co mamy na my艣li. Wska藕nik to znak obecno艣ci lub nieobecno艣ci badanego poj臋cia. Ka偶de poj臋cie mo偶e mie膰 wiele wymiar贸w czyli mo偶liwych do wyr贸偶nienia aspekt贸w /np. uczuciowy i behawioralny wymiar wsp贸艂czucia/. Pe艂na konceptualizacja wymaga zar贸wno okre艣lenia wymiar贸w jak i wskazania r贸偶nych
wska藕nik贸w dla ka偶dego z nich. Wska藕niki s膮 wzajemnie wymienialne.
Definicje realne, nominalne i operacyjne:
Def. realna stanowi wyraz reifikacji terminu, jest stwierdzeniem 鈥瀦asadniczej natury鈥 bytu; wiedzie nas zatem na manowce, gdy偶 uznaje konstrukt /np. wsp贸艂czucie/ za byt rzeczywisty.
Def. nominalna zostaje przypisana do danego terminu bez roszczenia co do tego, 偶e stanowi odbicie :realnego鈥 buty; jest arbitralna; jest to wyraz jakiego艣 konsensusu, konwencji co do u偶ycia jakiego艣 terminu.
Def. operacyjna precyzuje spos贸b pomiaru danego poj臋cia czyli operacje, jakie b臋dziemy w tym celu wykonywa膰; jest raczej nominalna ni偶 realna oraz daje maksimum jasno艣ci co do znaczenia danego terminu w konkretnych badaniach.
Tworzenie 艂adu poj臋ciowego:
Kolejne kroki pomiaru we w pe艂ni strukturalizowanym badaniu socjologicznym: konceptualizacja 鈫抎ef. nominalna 鈫 def. operacyjna 鈫 pomiary w 艣wiecie rzeczywistym.
Pozostawienie konceptualizacji i operacjonalizacji nie musi prowadzi膰 do chaosu poj臋ciowego. Cz臋sto w ten spos贸b powstaje 艂ad-stosujemy definicje standardowe, aby by膰 zrozumianym przez innych. Kolejnym 藕r贸d艂em 艂adu jest fakt, 偶e badacze przejmuj膮 jak膮艣 konc. i oper. Danego poj臋cia by przekona膰 si臋 o jej u偶yteczno艣ci, co prowadzi do standaryzacji definicji poj臋膰, ich wielokrotnego poprawiania i testowania.
Wybory dokonywane w procesie operacjonalizacji:
Konceptualizacja polega na u艣ci艣leniu i udoskonaleniu abstrakcyjnych poj臋膰, operacjonalizacja na stworzeniu konkretnych procedur badawczych, kt贸re pozwol膮 na dokonanie empirycznych obserwacji odpowiadaj膮cych tym poj臋ciom w 艣wiecie rzeczywistym.
Operacjonalizuj膮c jakie艣 poj臋cie badacz musi zdawa膰 sobie spraw臋, jaki zakres zmienno艣ci go interesuje /np. zakres dochodu respondent贸w, lub od 鈥瀙opieram鈥 przez 鈥瀓est mi to oboj臋tne鈥 do 鈥瀦upe艂nie nie popieram鈥/. Wa偶nym problemem jest tak偶e ustalenie stopnia precyzji zmienno艣ci mi臋dzy skrajno艣ciami, co oczywi艣cie wynika z cel贸w badania.
Warto艣膰 zmiennej jest cech膮 czego艣 /np. kobieta/, zmienne za艣 to logiczne zbiory warto艣ci. Tak wi臋c p艂e膰 to zmienna z艂o偶ona z dw贸ch warto艣ci : kobieta i m臋偶czyzna.
Ka偶da zmienna musi mie膰 dwie istotne cechy: 1) sk艂adaj膮ce si臋 na艅 warto艣ci musz膮 by膰 wyczerpuj膮ce; 2) warto艣ci musz膮 by膰 wzajemnie roz艂膮czne.
Indeksy, skale, typologie鈥
Indeksy i skale s艂u偶膮 do mierzenia z艂o偶onych zmiennych, dla kt贸rych nie ma jasnych pojedynczych wska藕nik贸w. S膮 one tak偶e wydajnymi narz臋dziami analizy danych.
Indeksy a skale:
- s膮 porz膮dkowymi miernikami zmiennych
- porz膮dkuj膮 jednostki analizy w kategoriach konkretnych zmiennych
- Indeks tworzymy przez proste zsumowanie wynik贸w przypisanych poszczeg贸lnym warto艣ciom
- Skal臋 tworzymy przypisuj膮c okre艣lony wynik punktowy pewnym uk艂adom odpowiedzi przy za艂o偶eniu, 偶e niekt贸re pytania 艣wiadcz膮 o relatywnie ni偶szym, inne za艣 o wy偶szym poziomie danej zmiennej; skala wykorzystuje r贸偶nice intensywno艣ci warto艣ci tej samej zmiennej, by odnale藕膰 r贸偶ne wzorce odpowiedzi.
- Skale maj膮 t臋 wy偶szo艣膰 nad indeksami, 偶e uwzgl臋dniaj膮 intensywno艣膰 obrazowania danej zmiennej przez r贸偶ne pytania.
- B艂臋dy w wyobra偶eniu na temat skal: 1) to czy kombinacja kilku pyta艅 oka偶e si臋 skal膮, niemal zawsze zale偶y od konkretnej pr贸by; 2) u偶ycie konkretnych technik skalowania nie daje gwarancji stworzenia skali.
Budowa indeksu:
Dob贸r pyta艅 sk艂adaj膮cych si臋 na z艂o偶ony indeks, kt贸ry tworzymy w celu pomiaru jakiej艣 zmiennej:
- pierwszym kryterium wyboru pyta艅 jest trafno艣膰 fasadowa (lub logiczna)
- indeksy musz膮 by膰 jednowymiarowe- z艂o偶ony miernik powinien odzwierciedla膰 tylko jeden wymiar danego poj臋cia
- charakter dobranych pyta艅 zadecyduje o tym, jak og贸lnie czy szczeg贸艂owo dana zmienna b臋dzie mierzona
- zwr贸膰 uwag臋 na obejmowany zakres zmienno艣ci.
Badanie zale偶no艣ci empirycznych mi臋dzy pytaniami wchodz膮cymi potencjalnie w jego sk艂ad:
- zale偶no艣膰 empiryczna polega na tym, 偶e odpowiedzi respondenta na jedno pytanie pozwala nam przewidzie膰 jego odpowied藕 na inne pytania; je艣li dwa pytania s膮 ze sob膮 zwi膮zane, mo偶emy zak艂ada膰, 偶e wskazuj膮 one te sam膮 zmienn膮 i mo偶emy w艂膮czy膰 obie do jednego indeksu.
a) zale偶no艣ci dwuzmiennowe: powiniene艣 zbada膰 wszystkie mo偶liwe zale偶no艣ci dwuzmiennowe mi臋dzy pytaniami maj膮cymi ewentualnie wchodzi膰 w sk艂ad indeksu 鈥 pozwala to okre艣li膰 wzgl臋dn膮 si艂臋 zwi膮zk贸w mi臋dzy poszczeg贸lnymi parami pyta艅;
b) zale偶no艣ci wielozmiennowe mi臋dzy pytaniami: badanie zale偶no艣ci wielozmiennowych pozwala na wyeliminowanie bezwarto艣ciowych danych; pozwala okre艣li膰 ca艂kowit膮 moc pomiaru poszukiwanej zmiennej przez dany zbi贸r pyta艅, wykrycie jednoczesnych wzajemnych oddzia艂ywa艅 miedzy pytaniami, aby okre艣li膰, kt贸re z nich powinny si臋 znale藕膰 w jednym indeksie.
Punktacja indeksu:
Je艣li wybra艂e艣 ju偶 pytania, powiniene艣 teraz przypisa膰 poszczeg贸lnym odpowiedziom warto艣ci punktowe, tworz膮c w ten spos贸b jeden z艂o偶ony miernik z kilku pyta艅: musisz okre艣li膰 po偶膮dany zakres punktacji indeksu, okre艣li膰 punkty skrajne; musisz przypisa膰 warto艣ci punktowe poszczeg贸lnym odpowiedziom, zdecydowa膰, czy przyznajesz poszczeg贸lnym odpowiedziom tak膮 sam膮 wag臋.
Braki danych:
- je艣li wyst臋puj膮 w niewielu przypadkach, mo偶na wy艂膮czy膰 je z budowy indeksu i z analizy;
- mo偶na potraktowa膰 braki danych jako jedn膮 z dost臋pnych kategorii odpowiedzi;
- uwa偶na analiza brak贸w danych mo偶e pozwoli膰 na interpretacj臋 ich znaczenia.
Walidacja indeksu /ocena trafno艣ci/: sposoby:
a) analiza pyta艅: badamy, w jakim zakresie indeks jest powi膮zany z poszczeg贸lnymi pytaniami w nim zawartymi lub w jakim zakresie pozwala przewidywa膰 odpowiedzi na nie udzielone.
b) walidacja zewn臋trzna: osoby ocenione wg jednych pyta艅 np. jako konserwatywne, powinny wg innych pyta艅 zosta膰 ocenione tak samo.
Budowa skali:
Skala zapewnia wi臋kszy stopie艅 pewno艣ci uszeregowania dzi臋ki uwzgl臋dnieniu intensywno艣ci pyta艅. Istnieje wiele metod skalowania, om贸wimy 4 z nich:
1) Skala dystansu spo艂ecznego Bogardusa:
1. Czy zgodzi艂by艣 si臋, aby Alba艅czycy mieszkali w twoim kraju?
2. Czy zgodzi艂by艣 si臋, aby Alba艅czycy mieszkali w twojej miejscowo艣ci?
3. Czy zgodzi艂by艣 si臋, aby Alba艅czycy mieszkali w twojej dzielnicy?
4. Czy zgodzi艂by艣 si臋, aby Alba艅czyk by艂 Twoim s膮siadem?
5. Czy zgodzi艂by艣 si臋, aby twoje dziecko po艣lubi艂o Alba艅czyka/Albank臋?
Skala ta s艂u偶y do pomiaru sk艂onno艣ci ludzi do uczestniczenia w 鈥 zr贸偶nicowanym co do stopnia blisko艣ci 鈥 stosunkach spo艂ecznych z innymi grupami ludzi. Ukazuje oszcz臋dno艣膰 skalowania jako narz臋dzia redukcji danych, wiemy, i偶 np. je艣li kto艣 zaakceptuje Alba艅czyka jako s膮siada, zaakceptuje go te偶 jako mieszka艅ca swojego kraju.
2) Skala Thurstone鈥檃:
- stanowi pr贸b臋 opracowania formatu grupowania wska藕nik贸w zmiennej, kt贸re powi膮zane s膮 przynajmniej w struktur臋 empiryczn膮; grupa s臋dzi贸w otrzymuje np.. setki pyta艅, kt贸re uznawane s膮 za wska藕niki danej zmiennej, ka偶dy s臋dzia na nast臋pnie oceni膰, jak mocnym wska藕nikiem zmiennej jest ka偶de pytanie, przypisuj膮c im warto艣膰 punktow膮; potem badacz analizuje oceny przyznane pytaniom, by ustali膰, co do kt贸rych pyta艅 byli oni najbardziej zgodni i te pytania zostaj膮 przyj臋te przez badacza.
- staranie opracowana w ten spos贸b skala odpowiada pod wzgl臋dem oszcz臋dno艣ci i efektywno艣ci skali Bogardusa.
- ka偶demu respondentowi mo偶na przypisa膰 pojedynczy wynik ( moc najtrudniejszego stwierdzenia, z kt贸rym zgodzi艂 si臋 respondent), kt贸ry w spos贸b adekwatny odzwierciedla艂by odpowiedzi na kilka pyta艅 kwestionariusza.
3) Skala Likerta:
- zawiera kategorie w rodzaju: 鈥瀦decydowanie si臋 nie zgadzam鈥, nie zgadzam si臋鈥, 鈥瀦gadzam si臋鈥, 鈥瀦decydowanie si臋 zgadzam鈥.
- szczeg贸lna przydatno艣膰 tego formatu zasadza si臋 na jednoznacznym uporz膮dkowaniu kategorii odpowiedzi;
- metoda ta jednak pozwala na okre艣lenie wzgl臋dnej intensywno艣ci pyta艅: chcemy zmierzy膰 uprzedzenia wobec kobiet 鈫 tworzymy zestaw 20 stwierdze艅, np. 鈥瀔obiety s膮 gorszymi kierowcami ni偶 m臋偶czy藕ni鈥, czy 鈥瀔obiety nie powinny mie膰 praw wyborczych鈥 鈥 technika skalowania Likerta ukaza艂aby r贸偶nice intensywno艣ci mi臋dzy tymi pytaniami, a zarazem ustali艂aby intensywno艣膰 pozosta艂ych 18 twierdze艅 鈫 przyznanie ka偶demu ze wska藕nik贸w uprzedze艅 wzgl臋dem kobiet jednego punktu da艂oby nam indeks z zakresem wynik贸w od 0 do 20. Skala Likerta ponadto odlicza przeci臋tne wyniki uzyskane za pomoc膮 indeksu dla os贸b zgadzaj膮cych si臋 z poszczeg贸lnymi zdaniami鈥 ( tak naprawd臋 nie ma tu t艂umaczenia jak to si臋 robi鈥)
- obecnie skala nie jest zbyt cz臋sto wykorzystywana, natomiast format pyta艅 jest jednym z najpowszechniej u偶ywanych w kwestionariuszach.
4) Dyferencja艂 semantyczny:
- prosimy respondent贸w, aby wybrali miedzy dwiema przeciwnymi postawami, stosuj膮c przy tym wyra偶enia okre艣laj膮ce stopie艅 intensywno艣ci postawy mi臋dzy przeciwie艅stwami. /np. 鈥瀙odoba mi si臋鈥, 鈥瀗ie podoba mi si臋鈥/
5) Skala Guttmana:
- budowa tej skali zaczyna si臋 od tych samych krok贸w co budowa indeksu;
- skala ta opiera si臋 za艂o偶eniu, 偶e kto wskazuje wysoki poziom danej zmiennej, wska偶e te偶 poziom niski /np. kto popiera prawo niezam臋偶nych kobiet do aborcji, popiera艂by tak偶e aborcj臋 w przypadku ci膮偶y powsta艂ej w wyniku gwa艂tu lub zagra偶aj膮cej 偶yciu matki/.
- to w jakim stopniu zbi贸r danych empirycznych uk艂ada si臋 w skal臋 Guttmana, zale偶y od stopnia poprawno艣ci, z jak膮 pierwotne odpowiedzi daj膮 si臋 odtworzy膰 na podstawie wynik贸w uzyskanych w skali.
Typologie:
- zbi贸r kategorii lub typ贸w
- to nominalny miernik z艂o偶ony stosowany cz臋sto w badaniach spo艂.;
- mog膮 by膰 skutecznie stosowane jako zmienne niezale偶ne, lecz wykorzystywanie ich jako zmiennych zale偶nych powoduje trudno艣ci interpretacyjne.