Doradztwo i jego prawny

element procesu decyzyjnego.

Kontrola i
efektywność
doradztwa.

Doradztwo – wg słownika języka polskiego jest to

udzielanie fachowych porad.



W sensie przedmiotowym administracja

konsultatywna (doradcza) obejmuje

trzy następujące obszary:

-

Dostarczanie fachowych informacji

-

Uzyskiwanie informacji od grup

reprezentujących odmienne interesy

-

Odwoływanie się do porad, w których

występują oba ww. czynniki równolegle.

Doradztwo jako prawny element

procesu decyzyjnego

Uwzględniając aspekty prawne roli

doradców w procesach decyzyjnych
możemy wyróżnić dwa modele.

Model pierwszy nawiązuje do

konstrukcji biegłego

w

postępowaniu sądowym lub ogólnym
postępowaniu administracyjnym.

Rola biegłego sprowadza się do udzielenia
pomocy organowi decydującemu w
odtworzeniu stanu faktycznego lub jego
elementu, wyróżnionego w hipotezie normy
prawnej. Nie powinien on natomiast
sugerować organowi decydującemu
skutków prawnych ustalonego stanu
faktycznego. Jest to wyraźnym
wykroczeniem poza rolę biegłego określoną
w przepisach k.p.a. wybór jednego z
możliwych wariantów decyzji należy do
sfery polityki administracyjnej i wyłącznie
do organu decydującego.

Drugi model

Drugi model doradczy nawiązuje do

konstrukcji

współdziałania

w procesie decyzyjnym. Może on niekiedy

przybierać formę współdecydowania.

W tym modelu rola doradcy polega na formułowaniu
alternatywnych wariantów rozwiązania określonego
problemu decyzyjnego. Przepisy prawne regulujące
pozycję doradcy stopniują intensywność udziału w
procesie decyzyjnym, co w konsekwencji prowadzi do
różnicowania jego wpływu na treść decyzji.

W literaturze wyróżnia się:

a) Doradztwo fakultatywne – gdy organ nie ma obowiązku

zwrócenia się do doradcy

b) Doradztwo obligatoryjne zwyczajne – gdy organ ma

obowiązek zasięgnięcia opinii

c) Doradztwo obligatoryjne kwalifikowane – jego skutkiem

jest zablokowanie decyzji (prawo weta).

Kontrola doradztwa

Za koniecznością kontroli doradztwa przemawiają względy

praworządności działania aparatu państwowego, a także

jest to ważne z punktu widzenia demokracji.

Należy pamiętać, że każdy specjalista rozwiązuje problemy,

uwzględniając specyficzny, fachowy punkt widzenia. To

powoduje, że nie zawsze jest w stanie ogarnąć

polityczny kontekst rozwiązywanego problemu.

Konieczność kontroli doradztwa wynika także z faktu, że

nie zawsze znane są ekspertowi wartości preferowane

przez organ decydujący czy też istotne kryteria mające

znaczenie z punktu widzenia projektowanego

rozstrzygnięcia. Niewiedza ta powoduje, że doradca nie

jest w stanie opracować poprawnych alternatyw

rozwiązania problemu decyzyjnego ani też w pełni

określić implikacji i skutków zaproponowanych

wariantów. Może też po prostu się pomylić.

Środki kontroli

Kontrola doradztwa nie polega tylko na

odrzucaniu lub zmodyfikowaniu jego
wyników, lecz jej istotą jest
oddziaływanie na przebieg tego
procesu. Można sformułować bogaty
katalog prawnych instrumentów
oddziaływania przez organ
decydujący na przebieg procesu
doradztwa, a mianowicie:

1.

Organ decydujący określa temat doradztwa, a więc określa merytoryczne

ramy działania podmiotu doradczego.

2.

Organ decydujący wiążąco określa hierarchię wartości, którą podmiot

doradczy powinien uwzględnić formułując warianty rozwiązania problemu

decyzyjnego.

3.

Kompetencje personalne organu decydującego umożliwiają mu

oddziaływanie na skład osobowy podmiotów doradztwa.

4.

Ważnym prawnym instrumentem merytorycznej kontroli doradców jest

możność poddania opinii ocenie innych doradców.

5.

Jako prawny instrument kontroli należy traktować zagrożenie sankcją w

postaci cofnięcia upoważnienia do wykonywania funkcji doradczej w

przypadku opracowania wadliwej opinii lub gdy doradca nie wywiązuje się

ze swoich obowiązków albo je narusza.

6.

Organ decydujący może wpływać na działalność podmiotu doradczego

poprzez przekazywanie mu wytycznych oraz instrukcji. Jest to intensywny

prawny środek kontroli.

7.

Wyniki doradztwa naukowego powinny podlegać kontroli społecznej.

Istotny jest tu problem formalnej jawności oraz publikowania efektów

działalności doradczej.

Efektywność doradztwa

Istotnym aspektem efektywności doradztwa jest wpływ, jaki opinie

doradców wywierają na ostateczną treść rozstrzygnięcia. Można
tu zaobserwować pewną prawidłowość: im bardziej techniczny
problem decyzyjny, w którego rozwiązaniu uczestniczą doradcy,
tym większy wpływ ich opinii na treść rozstrzygnięcia.
Przykładem takiego problemu jest sytuacja, gdy rozstrzygnięcie
dotyczy wyboru technologii najmniej szkodliwej dla środowiska
naturalnego. Pytanie może brzmieć następująco: która
technologia: A, B czy C jest najbardziej szkodliwa dla
środowiska?

W przypadku podejmowania decyzji politycznej można stwierdzić

zmniejszenie się efektywności doradztwa, a więc wpływ
doradcy na treść decyzji się zmniejsza. Rzecz jasna, w
konkretnych decyzjach politycznych wpływ doradców jest
zróżnicowany.

Autor: Magdalena Kurowska

Dziękuję za uwagę.