NAJWAŻNIEJSZE FUNKCJE CZASOWNIKÓW OPERACYJNYCH
I POZIOM WIADOMOŚCI (ZAPAMIĘTANIA, ZROZUMIENIA)

czasownik operacyjny	oczekiwany zakres odpowiedzi	przykład
nazwij, wymień, wskaż, zidentyfikuj	Podaj wyłącznie nazwę, symbol itp.. Obiektu lub procesu biologicznego bez jego omawiania	Wymień 3 przykłady procesów abiotycznych
Rozróżnij, wyróżnij, podaj, które….	Spośród wielu obiektów wskaż tylko te, które spełniają podane w poleceniu warunki	Podaj 2 przykłady ssaków jajorodnych
Zilustruj (przykładem)	Podaj i omów przykład w zakresie jaki wynika z kontekstu polecenia	Zilustruj przykładem pojęcie katabolizmu
Opisz, omów, przedstaw	Opisz budowę obiektu lub przebieg procesu biologicznego z użyciem terminologii biologicznej; zwykle stosuje się ograniczenie co do zakresu oczekiwanej odpowiedzi wykroczenie poza wskazany adres jest błędem, ponieważ dochodzi braku rozumienia zakresu pojęcia	Przedstaw przebieg procesu translacji, opisz fazę jasną procesu fotosyntezy

II POZIOM UMIEJĘTNOŚCI

Czasownik operacyjny	Oczekiwany zakres odpowiedzi	przykład
Narysuj	Przedstaw za pomocą rysunku, którego wszystkie elementy są opisane (szkic bez podpisu opisu nie podlega ocenie)	Narysuj i opisz kwiat męski sosny
Przedstaw istotę	Wyodrębnij z opisu procesu lub zjawiska najważniejsze (kluczowe) elementy i podaj je; nie opisuj całościowo wymagania jest umiejętność pominięcia drugorzędnych szczegółów	Przedstaw istotę procesu replikacji
Wykonaj wykres, wykreśl zależność	Zaznacz osie współrzędnych; opisz co przyporządkowujesz poszczególnym osiom, podaj na obu osiach jednostki	Na podstawie danych zawartych w tabeli x sporządź wykres zależności pomiędzy….
Porównaj	Wskaż cechy wspólne porównywanych obiektów lub procesów streść (wyjaśnij zależnie od kontekstu i we wskazanych zakresie) różnice między nimi i wyciągnij wnioski	Porównaj pod względem przystosowań do życia na lądzie płazy i gady
Scharakteryzuj, zanalizuj	Wyróżnij zasadnicze elementy budowy obiektu lub etapy procesu biologicznego i streść ich cechy wyróżniające (charakterystyczne) zwróć uwagę na ograniczenia zawarte w treści zadania	Scharakteryzuj owady jako zwierzęta lądowe ; zanalizuj proces rozmnażania się płazów
Oceń	Opierając się na analizie związków przyczynowo skutkowych wyróżnij (wskaż) i podaj jaką mają wartość (znaczenie) omawiane cechy budowy lub procesy, lecz nie opisuj ich	Oceń znaczenie procesu fotosyntezy dla życia na ziemi
Spróbuj przewidzieć	Na podstawie posiadanej wiedzy spróbuj wnioskować co do przyszłości; nie opisuj ani nie charakteryzuj stanu obecnego	Spróbuj przewidzieć jakie skutki pociągnie za sobą wycinanie w najbliższym latach lasów tropikalnych