Akcent w wyrazie pada na przedostatnią sylabę, jeżeli jest ona długa. Jeżeli przedostatnia jest krótka, akcent przesuwa się na sylabę trzecią od końca.

Lectio secunda

Deklinacja I (femininum)

Końcówki:

Casus	Singularis	Pluralis
N	-a	-ae
G	-ae	-arum
D	-ae	-is
Acc.	-am	-as
Abl.	-a	-is
Voc.	-a	-ae

Wyjątki:

I poeta

II Persa

III Andreas

Przyimki (Praepositio)

Przyimki z Acc.

in+ Acc. (dokąd?)= do

Przyimki z Abl.

in+Abl. (gdzie?)= w, na

e, ex+ Abl. (z czegoś?, z skąś?)= z, ze

de+ Abl.(o kimś?, o czymś?)= o

cum+ Abl.(z kimś?, z czymś?)= z

Lectio tertia

Koniugacja

Koniugacja	Zak. tem. praesentis	Formy podstawowe
I	-a	laudo, laudare
II	-e	video, videre
III	- spółgłoska	lego, legere
IV	-i	audio, audire

Imperativus praesentis activi (tryb rozkazujący)

2 sing. (ty) i 2 plur. (wy)+te

Zaimki osobowe (Pronomina personalia)

Casus	Singularis	Pluralis
N	ego	tu
G	mei	tui
D	mihi	tibi
Acc.	mei	te
Abl.	mei	te

Magistra² discipulis³fabulam⁴narrat¹

Orzeczenie- zawsze w formie osobowej, zwykle na końcu zdania
Podmiot- zawsze w Nominativie
Dopełnienie bliższe (Acc. Singularis)
Dopełnienie dalsze ( Dat. Pluralis)

Okoliczniki:

Valeria discipula est.

Discipula - orzecznik ( rzeczownik lub adiectivum w Nom.)
Est- łącznik (formy sum, esse)
Discipula Est- orzeczenie złożone

Lectio quarta

Deklinacja II (masculinum i neutrum)

Końcówki:

Casus	Singularis	Pluralis
	-us	-er
N	-us	-er
G	-i	-i
D	-o	-o
Acc.	-um	-um
Abl.	-o	-o
Voc.	-e	-er

Wyjatki:

W Nominativie singularis kończący się na –us w Vocativie singularis ma końcówkę –e

Lectio quinta

Przymiotniki I i II deklinacji

Nom. sing.: -us, -a, -um.

Przykład:

Bonus, bona, bonum.

Lectio sexta

Zaimki dzierżawcze (Pronomina possesiva)

Deklinacja II	Deklinacja I	Deklinacja II
meus	mea	meum
tuus	tua	tuum
Suus	sua	suum
noster	nostra	nostrum
vester	vestra	vestrum

Lectio septima

Zaimek wskazujacy i względny (Pronomina demostrativa et relativa)

Genetivus singularis: -ius

Dativus singularis: -i

Pozostałe przypadki według I lub II deklinacji.

Vocativus- brak

Casus	Singuralis	Pluralis
N	-is	-ea
G	-eius	-eorum
D	ei	-eius
Acc.	-eum	-eam
Abl.	-eo	-ea

Lectio octava

Deklinacja III

Typ spółgłoskowy (m, f, n):

Rzeczowniki nierównosylabowe mające jedną spółgłoskę przed zakończeniem G. sing.

Odmiana:

Casus	Singularis	Pluralis
N	orator	oratores
G	oratoris	oratorum
D	oratori	oratoribus
Acc.	oratorem	oratores
Abl.	oratore	oratoribus
Voc.	orator	oratores

Wyjątki:

pater, mater, frater, iuvenis.

Typ samogłoskowy (n):

Rzeczowniki mające końcówki: -al., -e, -ar.

Odmiana:

Casus	Singularis	Pluralis
N	animal	animalia
G	animalis	animalium
D	animali	animalibus
Acc.	animal	animalia
Abl.	animali	animalibus
Voc.	animal	animalia

Typ mieszany (m, f):

Rzeczowniki nierównosylabowe mające, wiecej niż jedną sylabę przed zakończeniem G. sing.

Rzeczowniki równosylabowe zakończone w N. sing. Na –is lub –es.

Odmiana:

Casus	Singularis	Pluralis
N	civis	cives
G	civis	civium
D	civi	civibus
Acc.	cive	cives
Abl.	civi	civibus
Voc.	civis	cives

Zmiana Abl. sing. i G. plur:

Typ	Abl. sing.	G. plur
samogłoskowy	-i	-ium
spółgłoskowy	-e	-um
mieszany	-e	-ium

Lectio nona

Imperfectum, -i (czas przeszły niedokonany)

Indificativus imperfecti activi

Temat praesentis+ ba (I I II koniugacji), a e+ba (III i IV koniugacji) + zak. osobowe.

Zakończenia osobowe:

Singularis	Pluralis
-m	-mus
-s	-tis
-t	-nt

Sum, esse
eram
eris
erit

Pronomina demonstrativa:

Hic, haec, hoc- blizszy

Ille, illa, illud- dalszy

Lectio decima

Deklinacja IV (masculinum i neutrum)

Końcówki:

Casus	Singularis	Pluralis
N	-us	-u
G	-us	-um
D	-i	-u
Acc	-um	-u
Abl	-u	-u
Voc	-us	-u

Wyjątki (femininum):

Domus, manus,

Deklinacja V (femininum):

Końcówki:

Casus	Singularis	Pluralis
N	-es	-es
G	-ei	-erum
D	-ei	-ebus
Acc	-em	-es
Abl	-e	-ebus
Voc	-es	-es

Lectio undecima

Imiesłów (Participium)- przymiotnik utworzony od czasownika.

Participium praesentis activi:

Tem. Praesentis+ ns (I i II), a ens (III i IV).

Składnia miast lub imion miast:

Quo?- dokąd?

Unde?- skąd?

Ubi?- gdzie?

Quo- in + Acc.
Unde- e, ex+ Abl.
Ubi- in+ Abl.

Lectio duodecima

Przymiotniki III deklinacji

N.: -er, -a, -um

Sacer, -cra, -crum

N.: -er, -is, -e

Celeber, celebris, célèbre

N.:-x, -x, -x

Felix, felix, felix

N.:-ns, -ns, -ns

Sapiens, sapiens, sapiens

Przymiotniki III deklinacji odmieniają się według deklinacji III typu samogłoskowego.

Przykłady:

Casus	Singularis	Pluralis
N	Celeber	Celebris
G	celebris	celebrium
D	celebri	celebribus
Acc	celebrem	celebrem
Abl	celebri	celebribus
Voc	Celeber	Celebris

Lectio tertius decimus

Futurum I- czas przyszły niedokonany

Indificativus futuri I activi

Tem. Praesentis+ b+ i + zak. osobowe w I i II koniugacji

-o	-mus
-s	-tis
-t	-nt

Np. spectabo spectabimus

Spectabis spectabitis

Spectabit spectabunt

Tem. Praesentis+a(1 os.) lub e( dalszych osobach)+ zak. Osobowe w III i IV koniugacji.

-m	-mus
-s	-tis
-t	-nt

Np. legam legemus

leges legetis

leget legent

Lectio quartus decimus

Gaudium magnum- stopniowanie przymiotnika.

Gradus (stopień):

positivus (równy)

comparatiwus (wyższy)

superlativus (najwyższy)

Stopniowanie regularne

Gradus comparativus:

Nom. sing.: - ior (m. i f.), - ius (n) (odmiana wg typ spółgłoskowy)

np. Gen. sing. brevis: brevior, brevius (krótszy)

Gradus superlativus:

- issimus, - a, - um
- errisimus, - a, - um
- illimus, - a, - um

(odmiana według I i II deklinacji)

np. – errimus, - a, - um

pulcher, -chra, -chrum

pulcherrimus, - a, - um

- illimus, - a, - um

facilis, difficilis, similis, dissimilis, humilis, gracilis

Stopniowanie nieregularne

Gradus:

positivus comparativus superlativus

bonus (dobry) melior, -ius (lepszy) optimus, -a, -um (najlepszy)

malus peror, -ius pessimus, -a, -um

Magnus maior, -ius maximus, -a, -um

parvus minor, -ius minimus, -a, -um

multum plures, -ius plurami, -ae, -a

Stopniowanie opisowe

Nom. sing.: -eus, -uus, -ius

np. indoneus - magis indoneus –maxime indoneus

arduus - magis arduus – maxime arduus

pius – magis pius – maxime pius

Lectio quintus decimus

Adverbium (Przysłówek)

nieodmienna część mowy
nie ma własnego rodzaju (posługuje rodzajem neutrum)

Stopniowanie przysłówka:

Gradus Positivus

-e (przymiotnik I i II dekl.)

-iter (przymiotnik III dekl.)

-nter ( przymiotnik III dekl. zak. na –ns)

Przykłady:

alti+ e = alte

brevis+ iter =breviter

sapientis+ er = sapienter

Gradus Comparativus

-ius

Przykłady:

alti+ ius = altius

sapientis+ ius = sapientius

Gradus Superlativus

-issime

-errime

-illime

Przykłady:

altus= altissime

pulcher= pulcherrime

facilis= facillime

Stopniowanie nieregularne

Gradus Positivus Gradus Comparativus Gradus Superlativus

bene melius optime

male peius pessime

parum minus minime

magnum magis maxime

multum plus plurimum

Lectio sextus decimus

Strona bierna: praesens, imperfectum, futurum I

activum, -i (strona czynna)

passivum, -i (strona bierna)

Infinitivus praesentis

Activi Passivi

-re -ri (-i w III koniugacji)

I laudare I laudari

II monere II moneri

III legere III legi!

IV audi re IV audiri

Zakończenia osobowe czasów: praesens, imperfectum, futurum I

Activum Passivum

Singularis Singularis

–o, -m 1. –r
–s 2. -ris
–t 3. -tur

Pluralis Pluralis

–mus 1. -mur
–tis 2. -mini
–nt 3. –ntur

Indificativus praesentis

laudo, -are

Activi Passivi

laudo laudamus 1. laudor laudamur
laudas laudatis 2. laudaris laudamini
laudat laudant 3. laudatur laudantur

moneo, -ere

Activi Passivi

moneo monemus 1. moner monemur
mones monetis 2. moneris monemini
monet monent 3. monetur monentur

lego, -ere

Activi Passivi

lego legimus 1. legor legimur
legis legitis 2.legeris legimini
legit legunt 3.legitur leguntur

audio, -ire

Activi Passivi

audio audimus 1.audior audimur
audis auditis 2.audiris audimini
audit audiunt 3.auditur audiuntur

Indicativus imperfecti

laudo, -are

Activi Passivi

laudabam laudabamus 1.laudabar laudabamur
laudabas laudabatis 2.laudabaris laudabamini
laudabat laudabant 3.laudabatur laudabantur

meneo, -ere

Activi Passivi

menebam monebamus 1.monebar monebamur
monebas monebatis 2.monebaris monebamini
monebat monebant 3.monebatur monebantur

lego,-ere

Activi Passivi

legebam legebamus 1.legebar legebamur
legebas legebatis 2.legebaris legebamini
legebat legebant 3.legebatur legebantur

audio, -ire

Activi Passivi

audiebam audiebamus 1. audiebar audiebamur
audiebas audiebatis 2.audiebaris audiebamini
audiebat audiebant 3.audiebatur audiebantur

Indicativus futurii I

laudo, -are

Activii Passivi

laudabo laudabimus 1. laudabor laudabimur
laudabis laudabitis 2. laudabieris laudabimini
laudabit laudabunt 3. laudabitur laudabuntur

meneo, -ere

Activii Passivi

monebo monebimus 1. monebor monebimur
monebis monebitis 2. moneberis monebimini
monebit monebunt 3. monebitur monebuntur

lego, -ere

Activii Passivi

legam legemus 1. legar legemur
leges legetis 2. leger legemini
leget legent 3. legetur legentur

audio, -ire

Activii Passivi

audiam audiemus 1. audier audiemur
audies audietis 2. audieris audiemini
audiet audient 3. audietur audientur

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
łacina arkusz1 2004
Inwokacja Odyseja, FILOLOGIA POLSKA, Łacina i kultura antyczna
Hera, j.obce, łacina, mitologia
Sentencje - lista alfabetyczna, Języki obce, Łacina
Latynowie w 753r, j.obce, łacina, mitologia
słówka, Filologia polska, Łacina
Sentencje, Nauka języków, Łacina
AUREA DICTA-przysłowia po łacinie, Pomoce naukowe, Łacina
Terminologia Medyczna, Łacina(1)
Łacina sentencje, Prawo, Łacina
Teksty łacina część
łacina (2)
MIĘŚNIE ŁACINA ściąga
00 Lacina
łacina klocur
00 Lacina
6 11 209 lacina id 43516 Nieznany (2)

więcej podobnych podstron