Charakterystyka poziomu wiadomości i umiejętności dzieci w wieku 5-6 lat.

Dobry start dziecka w pierwszej klasie jest ogromnie ważny dla dalszej kariery szkolnej dziecka. Wpływa na ukształtowanie się pozytywnego stosunku do szkoły, nauki szkolnej, do nauczycieli, a także na wyrobienie sobie przez dziecko pozycji w zespole klasowym. Rozpoczęcie nauki w szkole poprzedza okres przedszkolny.

Okres ten, a szczególnie w wieku 5-6 lat jest przeznaczony na przygotowanie dziecka do podjęcia nauki w szkole i zorientowane na osiągnięcie pełnej dojrzałości szkolnej dziecka. U wszystkich dzieci w tym wieku zachodzą typowe i charakterystyczne zmiany w psychice, które pozwalają wyodrębnić ten okres od innych okresów rozwojowych.

Każde dziecko rozwija się w tempie nieco innym niż pozostałe dzieci, w odmiennych warunkach środowiskowych, każde stanowi indywidualność pod względem fizycznym i psychicznym.

Każde dziecko ma swoje indywidualne normy rozwojowe, które zależą od:

•  zadatków organicznych

•  wychowanie

•  własnej aktywności

Wiek przedszkolny stanowi względnie jednolity okres rozwojowy z uwagi na:

• zabawę, jako dominującą formę działania,

• swobodne zdobywanie doświadczeń i uczenie się mimowolne, jako sposób poznawania rzeczywistości,

• specyfikę środowiska wychowawczego /rodzinę, przedszkole/.

 

Dzieci w wieku  5-6 lat są już lepiej przygotowane do pracy w zespole. Są zdolne do dłużej trwającego wysiłku i skupienia uwagi. Nadal dominuje zabawa, ale już bardziej urozmaicona, zespołowa, z regułami coraz pilniej przestrzeganymi. Bez trudności uczestniczą w takich formach podania wiadomości, jak: pogadanka lub zajęcia kształtujące elementarne pojęcia matematyczne i estetyczne.

W pierwszej kolejności skupimy się nad rozwojem dziecka 5-letniego i dokonamy charakterystyki poziomu jego wiadomości i umiejętności w zakresie:

1. Zasobu wiadomości o świecie /znajomość otoczenia społecznego i technicznego oraz przyrody/.

2. Rozwijanie mowy – zasobu słownictwa czynnego i biernego oraz poziomu artykulacyjnego.

3. Poziomu sprawności analizatorów /umiejętność dokonywania analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej, ocena słuchu fonematycznego/.

4. Rozwijanie motoryki.

5. Znajomości stosunków ilościowych, jakościowych i orientacji w przestrzeni.

6. Poziomu  myślenia.

Ad 1.

 

Dziecko 5-letnie powinno znać:

• pełen adres domowy i adres przedszkola,

•  na podstawie obrazków i modeli, środki lokomocji i maszyny niedostępne bezpośredniej obserwacji np. kolejka linowa...

• czynności zawodowe i charakterystyczne cechy ubioru kucharki, górnika, hutnika, rolnika, szewca, krawca itp.

• najczęściej spotykane chronione rośliny i zwierzęta /konwalie, sosenki, sowy, jaskółki itp./

• znajomość przystosowania zwierząt do środowiska latające – ptaki, owady lądowe – lis, wiewiórka – pies, wodne – ryby

• dostrzega zależności temperatury i długości dnia od pory roku /zimno i krótki dzień –zima/ itp.

 Ad 2.

• Zasób słownictwa rozszerzony o treści niedostępne bezpośredniej obserwacji ilustrowane obrazem,

• wyodrębnienie elementów akcji,

• stosowanie poprawnych form fleksyjnych wszystkich odmiennych części mowy,

• posługiwanie się liczebnikami przymiotnikami, spójnikami i przyimkami.

Ad 3.

• potrafi złożyć prostokąt z dwóch trójkątów w/g wzoru,

• potrafi uzupełnić brakujące elementy w postaci człowieka,

• umie naśladować słyszane głosy z otoczenia,

• wyodrębnić głoski w wyrazie zwłaszcza w głosie,

• różnicuje wyrazy z opozycjami ze względu na stopień zbliżenia narządów mowy /kos-koc, płotek-młotek, pies-piec, nos-noc, ząb-dąb.

Ad 4.

Ogólna sprawność motoryczna

• potrafi pobiec do góry po schodach nie trzymając się poręczy

• potrafi iść na plecach na odległości 3 m nie dotykając ani razu piętami podłogi

• potrafi skakać na jednej nodze prosto przed siebie na odległości 5m

Sprawność manualna

• potrafi wykonać pojedynczy węzełek wg pokazu i wzoru,

• potrafi wyciąć figury płaskie /kwadrat, koło/ i wyciąć z materiału,

• buduje samorzutnie złożone budowle z klocków,

Sprawność grafomotoryczna

• potrafi odwzorować romb

• rysuje postać ludzką „an face” uwzględniając podstawowe elementy

Ad 5.

• klasyfikacja zbiorów wg ich liczebności, porównanie zbiorów dwóch różnych przez łączenie w pary po jednym elemencie z każdego zbioru

• ważenie za pomocą wagi szalkowej /trzeba dodać - za mało, trzeba odsypać - za dużo/

• porównanie wielkości przedmiotów 3 stopnie np. mały-mniejszy-najmniejszy

• używanie nazw figur geometrycznych /koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt/

• klasyfikowanie zbiorów wg cech jakościowych

• podział zbioru na podzbiory wg różnych właściwości elementów

• położenie w przestrzeni – na prawo, na lewo, naprzeciw,

• kierunek – w lewo, w prawo.

Ad 6.

Rozumienie związków czasowych i przyczynowo–skutkowych.

• przyswojenie określeń czasu: rano, południe, wieczór, dzisiaj, wczoraj, jutro

• nazywanie dni tygodnia, aktualnej pory roku

• porównanie tempa wykonywanej czynności: prędko-prędzej-najprędzej, wolno-wolniej-najwolniej

     Wykonywanie działań arytmetycznych

• liczenie elementów zbioru do sześciu, odwzorowanie zbiorów za pomocą liczmanów lub znaków graficznych

• porządkowanie układów zbiorów /w zakresie 6/ wg ich liczebności wzrastających lub malejących,

• posługiwanie się liczebnikami porządkowymi do „szósty”.

Rozwój dziecka 6-letniego

Rozwój umysłowy

1. Mowa:

Każde dziecko 6 letnie przed rozpoczęciem właściwej nauki czytania powinno poprawnie i dokładnie wymawiać wszystkie głoski wypowiedziane pojedynczo, jak również w wyrazach i zdaniach.

2. Wiadomości:

Powinno mieć tak bogate słownictwo, żeby wyrazić proste treści, opisywać obrazki zdaniami nie robiąc błędów gramatycznych. Z własnej inicjatywy zadają pytania i odpowiadają na pytania. Posiada odpowiedni zasób wiadomości o środowisku społeczno – przyrodniczym. Zna i wie, co robią ludzie takich zawodów jak: lekarz, górnik, nauczyciel, rolnik itp. Zna nazwy zwierząt i potrafi o nich coś powiedzieć.

3. Rozumienie 6-latki:

Rozumieją akcję prostego opowiadania, treść obrazków.

Rozumieją znaczenie prostych gestów.

Rozumieją polecenia słowne.

4. Myślenie:

Kojarzą związki między kolejnymi faktami /historyjka obrazkowa/.

Potrafią zastosować prostą klasyfikację np. kolor, kształt, czy wielkość.

Umieją szeregować wg długości.

Odtwarzają zbiory.

Szeregują zbiory wg wielkości,

Potrafią wskazać różnice między dwoma przedmiotami.

5. Pamięć:

Zapamiętują polecenie wykonania kilku kolejnych czynności po kilkurazowym powtórzeniu.

Pamiętają piosenki, zabawy.

Zapamiętują wcześniej poznane spostrzeżenia.

Rozwój społeczno – emocjonalny

• nie są bardzo nieśmiałe, zahamowane lub nadmiernie pobudliwe

• wykonują polecenia skierowane do całej grupy

• nawiązują kontakt z rówieśnikami, nie izolują się, nie są agresywne

• nie zniechęcają się zbyt łatwo, przy trudnościach w wykonaniu zadań

• reagują na uwagi, kontaktują się z dorosłymi

Rozwój ruchowy i manualny

• są sprawne ruchowo, pracują nad ruchami całego ciała,

• nie wykazują niezręczności przy ustawianiu klocków, trzymaniu ołówka, chwytaniu piłki,

• lateralizacja ręki – praworęczność

• są samodzielne w wykonaniu rysunku, ulepianki, budowli

• wytwór jest czytelny

Analiza i synteza wzrokowa

• spostrzegają szczegóły wzoru przy odtwarzaniu

• układają układanki z kilku części

• nie wykazują zaburzeń kierunku przy odwzorowaniu

Analiza i synteza słuchowa

• powtarzają wszystkie dźwięki

• słyszą różnice między podobnymi dźwiękami

• wyodrębniają pierwsze głoski w wyrazie i analizują proste wyrazy na głoski.

U dziecka 6 letniego należy kształtować pozytywną motywację uczenia się. Dziecko należy zachęcać do nauki szkolnej. Nie wolno straszyć szkołą i nie przerażać trudnościami, aby nie rozbudzić niepotrzebnych obaw i lęków. Pójście do szkoły dziecko powinno traktować jako coś naturalnego, normalnego, a nawet jako awans życiowy w stosunku do okresu przedszkolnego.

 CHARAKTERYSTYKA ZABURZEŃ W PISANIU I CZYTANIU W STARSZYM WIEKU SZKOLNYM.

Wraz z wiekiem ucznia, poziomem klasy i wymaganiami programu nauczania zmienia się nieco natura błędów w pisaniu popełnianych przez uczniów dyslektycznych.

Dzieci z nasilonymi objawami zaburzeń percepcyjno-motorycznych w młodszym wieku szkolnym oprócz mylenia i opuszczania pojedynczych liter, zniekształcają zapis wyrazów w takim stopniu, że tracą one sens, gdyż tworzą trudne do odczytania zestawienia liter.

Dzieje się to między innymi na skutek zamiany i przestawiania kolejności liter, opuszczania liter lub ich całych grup.

W klasach starszych tego typu błędy są rzadsze. Niemniej jednak osoby z nie w pełni wykształconym słuchem fonematycznym nadal opuszczają litery i zniekształcają zapis pojedynczych wyrazów notując wyrazy podobnie brzmiące, a przy pisaniu dyktanda – tworzą wyrazy podobne znaczeniowo lub tworząc pseudoneologizmy.

U starszych uczniów dyslektycznych zmniejsza się liczba takich błędów, jak mylenie liter, natomiast wraz z poszerzeniem materiału ortograficznego, koniecznością pisania dłuższych notatek i samodzielnych prac pisemnych, zwiększa się liczba błędów typowo ortograficznych.

 

Osoby z głębokimi zaburzeniami funkcji wzrokowych nadal mylą litery kształtopodobne różniące się kierunkiem położenia lub drobnymi detalami graficznymi.

Problemy podobne do omawianych mogą wystąpić w nauce  języków obcych (zwłaszcza języka rosyjskiego – nowe znaki graficzne ) i w językach, które cechuje rozbieżność między wymową a pisownią wyrazów oraz między ilością głosek i odpowiadających im liter - tak, ,jak w języku angielskim.

W określaniu błędów wyróżniamy:

• błędy typu wzrokowego

• mylenie liter podobnych różniących się położeniem w stosunku do osi poziomej  g-d,

• mylenie liter podobnych kształtem odwróconych w stosunku do osi pionowej d-b,

• mylenie liter wielkich i małych,

• opuszczanie znaków diakrytycznych, ogonków w ą,ę,

• błędy typowo ortograficzne ó-u, ż-rz,

• mylenie liter m-n, p-b.

• błędy typu słuchowego-

• błędy w zmiękczeniach, w podziale wyrazów na sylaby,

• opuszczanie liter - zwłaszcza końcówek wyrazów,

• dodawanie liter, mylenie liter odpowiedników głosek słuchowo podobnych "cz – ci" (opozycja twarda – miękka ),

• zniekształcenia wyrazów np. zamiast filozofowanie - filozachowanie

• mylenie  d-t  np. „odworem” – zamiast otworem,

• zły podział na sylaby,

• podwajanie liter np. bęębenkowy.

Pismo ucznia jest świadectwem bardzo głębokich i sprzężonych zaburzeń wszystkich funkcji uczestniczących w procesie pisania (wzrokowych, słuchowych i grafomotorycznych).

DYSGRAFIA

Dysgrafia

Dysgrafia – to zaburzenie w opanowaniu umiejętności poprawnego graficznie pisma.

Pisanie wymaga sporych umiejętności manualnych, precyzji ruchów ręki i dobrej koordynacji wzrokowo – ruchowej.

Zaburzenia w obrębie aparatu kinestetyczno – ruchowego, brak precyzyjnego kierowania impulsów z Centralnego Układu Nerwowego do odpowiednich grup mięśni powodują trudności w realizowaniu płynnych, następujących po sobie ruchów pisarskich. Skutkiem tego mogą być zniekształcenia graficznej strony pisma.

Wpływ na jakość pisma ma stan emocjonalny piszącego (trema, pośpiech, chęć uzyskania jak najlepszego rezultatu) oraz warunki zewnętrzne, w których odbywa się pisanie.

W lżejszych przypadkach dysgrafii mamy do czynienia z potocznie nazwanym „brzydkim pismem”

• niedokładność w odtwarzaniu liter i ich połączeń,

• złe proporcje liter w wyrazie,

• nie zachowanie należytego odstępu między literami i wyrazami,

• brak równomiernego i jednolitego położenia pisma (pożądane jest

• pismo proste lub lekko pochylone w prawo ),

• niepoprawne zagęszczenie liter.

W przypadkach skrajnych dochodzi do takiej sytuacji, kiedy tekst jest na tyle nieczytelny, że czynność zapisywania mija się prawie z celem. W takich sytuacjach stosowne byłoby używanie przez ucznia maszyny do pisania lub komputera.

Jak przygotować dziecko 6 letnie do nauki czytania i pisania.

Pisanie polega na usłyszeniu dźwięków, a później przełożeniu ich na znaki graficzne – litery.

Czytanie polega na przekładaniu poszczególnych znaków graficznych (liter) na odpowiadające im dźwięki mowy a następnie łączenie ich razem w dźwiękową całość.

Żeby rozpocząć naukę czytania i pisania należy dziecko wcześniej przygotować. Potrzebna jest dojrzałość umysłowa dziecka, prawidłowy rozwój mowy oraz sprawność fizyczna.

Dziecko musi osiągnąć dojrzałość szkolną.

Na nią składa się:

1. Rozwój umysłowy - taki poziom intelektualny, który:

• umożliwia rozumienie, ujmowanie związków przyczynowo-skutkowych np. dlaczego pada deszcz, dlaczego chłopiec tak postąpił itp. rozumienie symboli graficznych (rozróżnianie liter i cyfr),

• przechodzenie od konkretu do abstrakcji,

• dokonywanie analizy i syntezy słów,

• koncentracja uwagi przez dłuższy czas,

• niezbędny zasób słów i umiejętność wyrażania swoich myśli,

• przy wykonywaniu czynności manualnych ważny jest poziom koordynacji wzrokowo ruchowej.

2. Dojrzałość społeczna - oczekuje się od dziecka umiejętności bezkonfliktowego współdziałania z rówieśnikami w zabawie i nauce. Ważna jest wytrwałość w pracy zborowej i indywidualnej oraz umiejętność podporządkowania się poleceniom i regulaminowi szkolnemu.

3. Dojrzałość emocjonalna – dziecko powinno panować nad sobą w sytuacjach trudnych opanować swoje relacje emocjonalne (nie płakać, gdy mama zostawi sama).

4. Dojrzałość fizyczna – dobre zdrowie i sprawność ruchowa.

Spełnienie wszystkich wymienionych warunków oraz prawidłowy rozwój mowy jest niezbędne do rozpoczęcia nauki czytania i pisania.

Ćwiczenia przygotowujące do nauki czytania:

Właściwą naukę czytania powinien poprzedzać okres ćwiczeń wstępnych w klasie „0” dzieci są przygotowane do tego.

• ćwiczenie słuchu fonematycznego – polega na ćwiczeniach, w których dziecko dokonuje rozróżnienia w brzmieniu głosek np. dźwięcznych i bezdźwięcznych k-g b-p, twardych i miękkich s-ś, c-ć, ustnych i nosowych a-ą, e-ę, a także wyodrębnienie głosek na początku, w środku i na końcu wyrazu.

• Dzieci zapoznają się z pojęciem zdania np. nauczyciel mówi zdanie: „ALA STOI.’’, dzieci powtarzają zdanie, a potem układają inne zdania o Ali i o innych osobach.

• Następnie zapoznają się z pojęciem wyrazu. W zdaniu „Ala stoi.” są dwa wyrazy. Powtórzcie wyraz pierwszy, wyraz drugi. Podobne ćwiczenia na innych zdaniach.

• Podział wyrazu na głoski - za pomocą oddzielnego wybrzmiewania kolejnych głosek np. E W A.

• W analizie wzrokowej - ćwiczenia w ustaleniu następstw elementów w przestrzeni np. na lewo, na początku, na końcu wyrazu.

Czytanie jest złożonym procesem syntezy. Od tego, czy dziecko radzi sobie z syntezą liter zależy opanowanie umiejętności czytania. Im dziecko ma większe trudności w tym względzie, tym wymaga więcej i częściej ćwiczeń.

Dzieci opanowują technikę czytania w klasie pierwszej, na następne lata przypada uzyskanie wprawy w czytaniu.

Ćwiczenia przygotowujące do nauki pisania

Przygotowanie do nauki pisania polega na stosowaniu różnorodnych ćwiczeń wyrabiających koordynację wzrokowo-ruchową i sprawność dłoni i palców, a także przegubu dłoni oraz ruchów ramienia i przedramienia.

Do takich ćwiczeń można wykorzystać rysunek, malowanie, wyrywanie, klejenie, lepienie rzucanie i chwytanie małych piłeczek, szycie prostymi ściegami itp.

Zwłaszcza wydzieranki przyczyniają się do usprawnienia palców dziecka przygotowują je do ruchów bardziej skomplikowanych, jakie mają miejsce przy pisaniu. Ćwiczenia te są organizowane w okresie przedszkolnym oraz w klasie 1 w okresie wstępnym.

Kolejnym etap stanowi odwzorowanie najpierw prostych kształtów takich jak:

kreski, łuki, kółka, walce a następnie szlaczków z dowolnych figur geometrycznych.

Ważne jest, aby dziecko prawidłowo trzymało najpierw ołówek, potem długopis czy pióro. Narzędzie pisania należy trzymać niezbyt silnie by zbytnio nie naciskać na papier.

W czasie pisania niezbędne jest przestrzeganie prawidłowej postawy oraz układu obu rąk na stoliku.

W okresie przygotowawczym należy również przyzwyczaić do prawidłowego uchwytu kredy, którą trzymamy w nieco inny sposób (dłoń nakrywa kredę, palec rozkazujący oparty na przedniej krawędzi kredy).

Pisanie w okresie przygotowawczym może, ale nie musi obejmować odwzorowania, czyli przepisywanie liter lub pojedynczych wyrazów.

Właściwa nauka pisania obejmuje pisanie pojedynczych liter wyrazów i zdań. Zaczyna się od pisania liter, z których tworzy się wyrazy, następnie zdania w kl. 1.

Powrót na górę strony