Napięcie powierzchniowe
- istnieje na skutek obecności sił spójności (kohezji) między cząsteczkami cieczy.
Kohezja – siły spójności
Adhezja – siły przylegania
Ciśnienie powierzchniowe - siła wypadkowa skierowana prostopadle do powierzchni fazowej, która dąży do wciągania cząsteczek w głąb cieczy
Miara napięcia powierzchniowego – siła styczna do powierzchni
Działanie tych sił wywołuje dążenie układu do zmniejszenia powierzchni fazowej. Z tego właśnie powodu kropelki cieczy przybierają kształt kulisty wykazujący najmniejszą powierzchnię przy danej objętości. Napięcie pow. można zlikwidować poprzez detergenty.
adhezja > kohezja – menisk wklęsły
adhezja < kohezja – menisk wypukły
Praca potrzebna do zwiększenia powierzchni fazowej o jednostkę jest miarą napięcia powierzchniowego sigma: $\mathbf{\sigma =}\frac{\mathbf{W}}{\mathbf{S}}$ $\left\lbrack \frac{\mathbf{J}}{\mathbf{m}^{\mathbf{2}}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{N}}{\mathbf{m}} \right\rbrack$ W – praca, S – powierzchnia
Płyn dąży zawsze do stanu równowagi.
Nadciśnienie - podwyżka ciśnienia względem otoczenia.
Ściśliwość
- zdolność ciał do zmiany objętości pod wpływem ciśnienia zewnętrznego. Ściśliwość ciał charakteryzuje współczynnik ściśliwości oznaczany literą psi $\mathbf{\xi = -}\frac{\mathbf{1}}{\mathbf{V}_{\mathbf{1}}}\mathbf{*}\frac{\mathbf{V}_{\mathbf{2}}\mathbf{-}\mathbf{V}_{\mathbf{1}}}{\mathbf{p}_{\mathbf{2}}\mathbf{-}\mathbf{p}_{\mathbf{1}}}$ $\left\lbrack \frac{\mathbf{m}^{\mathbf{2}}}{\mathbf{N}} \right\rbrack$
ξgazu = 10−3 ξcieczy = 10−10
W większości zastosowań pomija się ściśliwość cieczy.
Ciecz traktujemy jako ściśliwą jedynie w następujących przypadkach:
- próba wodna szczelności
- uderzenie hydrauliczne
- układy hydrauliczne, w których panuje bardzo wysokie ciśnienie
- płyn hamulcowy w pojazdach
- amortyzatory hydrauliczne
Lepkość – zdolność do przenoszenia naprężeń stycznych
- lepkość kinematyczna ν (nu) ν = f(t)
- lepkość dynamiczna η (eta) η = ρν
Liczba Reynolds’a
$$\mathbf{Re =}\frac{\mathbf{\text{vd}}}{\mathbf{\eta}}$$
Re < 2100 – przepływ laminarny
2100 < Re < 3000 – przepływ przejściowy
Re > 3000 – przepływ turbulentny
Wypór – wypadkowa naporów pionowych obliczonych dla ciał oblanych płynami z każdej strony
Nv=W = γV
Siły działające w płynach
Siły powierzchniowe:
- ciśnienie, tarcie wewnętrzne w płynie, tarcie płynu o ścinki naczynia, napór
Siły objętościowe (pole sił masowych):
- pole grawitacyjne, pole sił bezwładności, pole elektromagnetyczne
Wypór – zasada Archimedesa
Wypór jest to siła, której moduł równa się ciężarowi cieczy wypartej przez to ciało
Kryteria klasyfikacji przepływów
Ze względu na zależność od czasu:
- nieustalone (niestacjonarne)
- ustalone (stacjonarne)
Ze względu na ilość współrzędnych:
- jednowymiarowe, dwuwymiarowe, przestrzenne
Równanie ciągłości strugi
- masowe natężenie przepływu ściśliwego w każdym przekroju poprzecznym strugi ma stałą wartość
Fzv1=F2v2
Różniczkowe równania ruchu płynów nielepkich – Euler
- opisują przepływ nielepki
- są słuszne dla przepływu ściśliwego lub nieściśliwego
- są nieliniowe
Równanie Bernoulliego
- jest całką równań Eulera wzdłuż linii prądu dla ustalonego przepływu wirowego lub potencjalnego w polu grawitacyjnym
- stosuje się do gazów i cieczy nielepkich
- w ustalonym przepływie cieczy idealnej w polu grawitacyjnym suma wysokości prędkości, wysokości ciśnienia i wysokości położenia ma stałą wartość wzdłuż tej samej linii prądu
Podobieństwo przepływów
Dwa przepływy nazywamy podobnymi, gdy dla każdej pary odpowiadających sobie punktów oraz w dowolnych odpowiadających sobie chwilach skale wielkości charakteryzujących te przepływy są stałe.
Opływ ciała płynem lepkim powoduje powstanie:
Siły oporu – suma wszystkich składowych sił działających w kierunku przepływu
Siły nośnej – suma wszystkich składowych sił bezwładności działających prostopadle do przepływu
Cechy charakterystyczne przepływów laminarnych
- bardzo wysoki stopień uporządkowania
- nie wykazują cech stochastycznych nieregularności
- są stabilne
- występują przy małych liczbach Reynolds’a
- zdominowane przez procesy transportu molekularnego
- 1-, 2, 3-wymiarowe
Cechy charakterystyczne przepływów turbulentnych
- zawsze nieustalone o cechach ruchu chaotycznego
- mają 3-wymiarowe fluktuacje prędkości
- zawsze wirowe
- intensyfikacja procesu mieszania
- dyssypatywne, tzn. energia ruchu zamienia się w ciepło