Skóra – cutis, derma – powierzchnia 1,5-2 m2; grubość 0,5-1,5mm;

1. Funkcje skóry

• Bariera ochronna

• Uczestniczy w reakcjach immunologicznych

• Odpowiedzialna za termoregulacje

• Odpowiedzialna za gospodarkę mineralną

• Odbiera bodźce zewnętrzne

1. Naskórek – epidermis – nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący

• Warstwa rozrodcza – zbudowana z komórek żywych, posiadających organella

• Warstwa podstawna – występują tu komórki macierzyste, ponieważ mają tu najlepsze warunki odżywcze; komórki macierzyste mogą dzielić się na 1 komórkę macierzystą i 1 komórkę keratynocytu; występują tu zatem keratynocyty oraz filamenty cytokeratynowe

• Warstwa kolczysta – ma najwięcej cytokeratyn; cytokeratyny są połączone połączeniem typu desmosom a z podłożem są połączone połączeniem typu hemidesmosom; po obkurczeniu cytoplazmy warstwa ta wygląda jak jeż

• Warstwa ziarnista – posiada ziarna :

• keratynosomy (mają sterole i glikolipidy)

• keratohialiny (zawierają białka profilagryna (zamienia się w filagrynę i łączki pęczki filamentów keratynowych), SPR, inwolukryna, kornifina, lorikryna– reszta białek tworzy otoczkę komórkową płytki rogowej czyli tzw. łuski – bez jądra i organelli, która potem ulega złuszczeniu się; masa keratynowa wypełnia komórkę a masa rogowa otacza komórkę)

• Warstwa jasna

• Warstwa rogowa (zrogowaciała)

• Zbita – są tu jeszcze połączenia typu desmosom, ale im wyżej tym bardziej zanikają; tu występują ciasno ułożone płytki rogowe

• Złuszczająca się – luźno ułożone płytki rogowe

• Komórki naskórka

• Keratynocyty lub keranocyty – ulegają rogowaceniu czyli keratynizacji;

• Melanocyty – melanotropina z przysadki; melatonina z szyszynki; są to komórki barwnikowe; wytwarzają melanosomy, które produkują melaninę; melanina zabezpiecza materiał genetyczny przed UV

• Komórki Merkla – odbierają wrażenia czuciowe

• Komórki Langerhansa – komórki układu immunologicznego; pochodzenie szpikowe; rozpoznają i wiążą obce antygeny i przekazują się limfocytom T; należą do grupy komórek APCs prezentujących antygen

1. Skóra właściwa – dermis, cutis vera

• Warstwa brodawkowa

• Warstwa siateczkowa

1. Tkanka podskórna – hypodermis

1. Skóra właściwa

• Warstwa brodawkowa – zbudowana z tkanki łącznej luźnej(ma wszystkie rodzaje włókien); najbogatsza w związki mineralne; zawiera agreagaty, proteoglikany(GAGI (kwas hialuronowy)+białko); odpowiedzialna za nawilżenie skóry; są tu brodawki czyli wpuklenia tkanki łącznej w kierunku naskórka; w brodawki wchodzą naczynia krwionośne i zwiększają przyczepność naskórka do skóry właściwej

• Warstwa siateczkowa – zbudowana z tkanki łącznej zbitej o tkaniu nieregularnym (przewaga włókien nad komórkami); odpowiedzialna za napięcie i elastyczność skóry

1. Tkanka podskórna – posiada najwięcej tkanki tłuszczowej; posiada zraziki lub płaciki które są ułożonymi komórkami tłuszczowymi (lipocyty); tkanka łączna luźna otacza zraziki

2. Gruczoły

• Potowe zwykłe – ekrynowe, merokrynowe, czyli takie gdzie nie zostaje uszkodzona błona komórkowa w czasie sekrecji; występują na stopach, dłoniach; uchodzą na powierzchnię naskórka

• Potowe zapachowe – apokrynowe, czyli takie gdzie zostaje uszkodzone błona komórkowa w części apikalnej w czasie sekrecji, zostaje to naprawione dzięki aparatom Golgiego; uchodzą do torebki włosa nad gruczołem łojowym; wydzielina ta przybiera biały kolory; występują pod pachami, na narządach płciowych, odbycie

POT – SUDOR – NaCl, woda 98%, amoniak, kwas moczowy, mocznik, witamina C, pH kwaśne

• Gruczoły łojowe – holokrynowe czyli takie gdzie następuje całkowite zniszczenie komórki i zlanie jej się z wydzieliną; należą do aparatu przywłośnego; wydzielają sebum (kwasy tłuczowe, estry woskowe, trójglicerydy); wyjątek – w kącikach ust i gałce ocznej (nie związane z włosami); uchodzą bezpośrednio na powierzchnię skóry

• Gruczoły mlekowe – posiadają odcinki wydzielnicze, przewody wyprowadzające (zatoki mleczne, przewody brodawkowe, śródzrazikowe, międzyzrazikowe); są apokrynowe i merokrynowe; mleko – kazeina (białko)< tłuszcze, immunoglobina A, laktoza(cukier), fosforany, wapń, C, PP, B2, woda, sole mineralne

1. Włosy

• Gruczoł łojowy przywłośny i pęczek komórek mięśniowych gładkich tworzą mięsień przywłośny (ruchy włosów)

• Łodyga – na powierzchni

• Korzeń – wewnątrz; ma na dole cebulkę i do niej wpukla się brodawka która odżywia włosy

• W cebulce włosa są komórki macierzyste które są najlepiej odżywione dzięki brodawkom; komórki te występują w macierzy (tu tez komórki barwnikowe)

• Pochewka zewnętrzna – przedłużenie naskórka (błony podstawnej, warstwy podstawnej, warstwy kolczystej)

• Pochewka wewnętrzna – wytwór komórek włosa (macierzy), kończy się przy ujściu gruczołu łojowego; otacza włos właściwy

• Kora + rdzeń = włos (osłania je osłonka)`

• Anagen, katagen(cebulka traci kontakt z brodawką), telogen

1. Paznokcie