ĆWICZENIE 18. Gruczoły dokrewne.

1. hormony

1. rodzaje

2. synteza

3. mechanizmy działania

2. przysadka

3. podwzgórze i regulacja podwzgórzowo-przysadkowa

4. szyszynka

5. tarczyca

6. przytarczyce

7. nadnercza

1. część korowa

2. część rdzenna

Hemokrynia - wydzielina hormonów przedostawanie się hormonów do krwi.

Parakrynia - wydzielina hormonów przedostawanie się hormonów do płynu tkankowego.

Autokrynia - wydzielina hormonów oddziałuje na te same komórki wydzielnicze.

PODZIAŁ GRUCZOŁÓW

• oddzielne narządu zwarte - wydzielają wewnętrznie

• gruczoły amfikrynowe - to zespoły komórek endokrynowych w gruczołach zewnątrzwydzielniczych

• pojedyncze komórki endokrynowe - w narządach

Ad. a. i

• hormony klasyczne

• to cząsteczki uwalniane przez gruczoły wewnątrzwydzielnicze

• to cząsteczki regulujące czynności komórek

• wyróżniamy:

• steroidy: syntetyzowane przez gruczoły pochodzenia mezodermalnego

• analogi aminokwasów i ich pochodnych: wydzielane przez tarczycę, nadnercza i współczulne ciałka przyzwojowe

• peptydy, białka i glikoproteiny: wydzielane przez zwarte gruczoły wewnątrzwydzielnicze

• hormony drobnocząsteczkowe

• hormony białkowe i glikoproteinowy

Ad. a. iii

1. Hormon działa na komórkę docelową.

2. Hormon wiąże się z receptorem (białko błonowe/ białkowy czynnik transkrypcyjny w jądrze).

3. Związanie z receptorem przyczynia się do kaskady reakcji.

W zależności od rodzajów hormonów położenie receptorów znajduje się w różnymi miejscu.

a) dla hormonów drobnocząsteczkowych jest to jądro komórkowe (niekiedy powierzchnia komórki)

b) dla hormonów polipeptydowych i glikoproteinowych jest to powierzchnia komórki

4. 1. Działanie hormonów drobnocząsteczkowych.

• łatwo przenikają przez błonę

• wiążą się z receptorem (czynnikiem transkrypcyjnym, związany z białkiem opiekuńczonym = chaperonowym) w jądrze

• uczynnienie białka chaperonowego

• zmiana kształtu cząsteczki receptora

• odłączenie białek od receptora

• odsłonięcie miejsca wiązania z DNA

4. 2. Działanie hormonów polipeptydowych i glikoproteinowych

• nie przenikają przez błonę komórkową

• receptory obecne na powierzchniach komórek docelowych

• hormon wiąże się z receptorem zmieniając jego konformację

• aktywacja białka G oraz dysocjację podjednostki alfa od beta-gamma

• białka G uczynniają lub hamują enzymy

• uczynnienie kinazy tyrozynowej (po związaniu cytokin z receptorem)

• aktywacja białek przekaźnikowych RAS

• pobudzenie transkrypcji

• w zależności od rodzaju hormonu wyróżniamy różne sposoby działania na komórki docelowe (str. 457 Sawicki wyd. VI)

Ad. b.

• gruczoł wewnątrzwydzielniczy

• położona w siodle tureckim

• zbudowana z dwóch części:

• przysadki gruczołowej:

• płat przedni = część dalsza

• część guzowa

• część pośrednia

• przysadki nerwowej

• płat tylny = wyrostek lejka

• trzon lejka

• wyniosłość przyśrodkowa

• unaczynienie

• krew dopływa tętnicami przysadkowymi górnymi i dolnymi

• tętnica przysadkowa górna tworzy pętle w części guzowej przysadki, wyniosłości przyśrodkowej i trzonie lejka => naczynia płata przedniego przysadki.

• tętnica beleczkowa (od t. przysadkowej górnej)

• tętnica przysadkowa dolna tworzy pętle w okolicy płata tylnego

• krew odpływa żyłami przysadkowymi do zatoki jamistej

PRZYSADKA GRUCZOŁOWA

• płat przedni = część dalsza

• zrąb tworzy tk. łączna właściwa luźna:

• włókna siateczkowe

• naczynia krwionośne (włosowate typu zatokowego)

• główną masę tworzą komórki endokrynowe

• wydzielają hormony tropowe

• czynności:

• regulowana przez liberyny i statyny wydzielane przez jądra środkowe podwzgórza (transportowane do wyniosłości przyśrodkowej przez aksony)

• o regulacji czynności => Sawicki str. 467 wyd. VI

HORMONY WYDZIELANE PRZEZ PRZYSADKĘ GRUCZOŁOWĄ

• somatotropina (STH):

• hormon wzrostu

• najwięcej wydzielany w nocy

• wydzielany pod wpływem somatoliberyny (GHRH)

• pobudza komórki wątrobowe do wytwarzania somatomedyny C (IGF1) - wzrost chrząstki, kości i całego ciała

• prolaktyna (PRL, LTH):

• hormon laktogenny

• powoduje wzrost gruczołu sutkowego i wydzielanie mleka

• wytworzenie stereotypu zachowań macierzyńskich

• wydzielanie pobudza prolaktoliberyna (PRH) i tyreoliberyna (TRH)

• wydzielanie hamuje dopamina

• folitropina (FSH):

• stymuluje wzrost pęcherzyków jajnikowych

• produkcja i uwalnianie estrogenów

• wpływ na komórki podporowe kanalików nasiennych i na spermatogenezę

• produkcja pobudzona przez gonadoliberynę (GnRH / LHRH) i aktywinę

• produkcja hamowana przez inhibinę

• lutropina (LH):

• stymuluje owulację

• wytwarzanie ciałka żółtego

• produkcja i uwalnianie progesteronu

• produkcja i uwalnianie testosteronu

• produkcja pobudzona przez gonadoliberynę (GnRH / LHRH)

• produkcja hamowana przez inhibinę

• adrenokortykotropina (ACTH)

• stymuluje komórki warstwy pasmowatej i siatkowatej kory nadnercza

• wpływają komórki warstwy kłębkowatej kory nadnercza

• wpływa na wydzielanie mineralokortykosteroidów

• tyreotropina (TSH)

• powstaje pod wpływem tyreoliberyny (TRH)

• stymuluje pęcherzyki tarczycy (T3 i T4)

• lipotropina (LPH)

• stymuluje komórki tłuszczowe

• melanotropina (MSH)

• zabarwienie m. in. skóry

• wpływ na melanocyty

RODZAJE KOMÓREK WYDZIELNICZYCH PRZYSADKI GRUCZOŁOWEJ

• klasyfikacja odbywa się na podstawie obecności hormonów

• wyróżniamy:

• komórki somatotropowe z STH

• komórki kortykotropowe z ACTH, MSH i LPH (powstają z proopiomelanokortyną)

• komórki tyreotropowe z TSH

• ... gonadotropowe typu I z FSH

• ... gonadotropowe typu II z LH

• ... laktotropowe z PRL

• tradycyjna klasyfikacja komórek (właściwości wybarwiania się komórek)

• wyróżniamy

• komórki barwnikooporne: cytoplazma nie wybarwia się, cytoplazma z ziarenkami, obecne tutaj komórki pęcherzykowe (podtrzymują kom. endokrynowe i zdolność fagocytozy)

• komórki barwnikochłonne: ziarenka cytoplazmatyczne, wybarwiają się barwnikami kwasochłonnymi = komórki kwasochłonne, a te które barwnikami zasadochłonnymi = komórki zasadochłonne

CZĘŚĆ GUZOWA

• obecne komórki barwnikooporne i barwnikochłonne

• naczynia włosowate typu zatokowego

• komórki gonadotropowe

• gniazda płaskich komórek denegerujących

CZĘŚĆ POŚREDNIA

• komorki barwnikooporne

• cysty

• komórki kortykotropowe (zasadochłonne)

• komórki zasadowe syntetyzują białko prohormonu - POMC (proopiomelanokortynę)

• białka prohormonu produkowane jest w jądrze łukowatym podwzgórza (po licznych reakcjach tworzą się endorfiny, które hamują komórki nerwowe)

PRZYSADKA NERWOWA

• płat tylny = wyrostek lejka, trzon lejka i wyniosłość przyśrodkowa

• nie zachodzi synteza hormonów

• trafiają tu hormony wydzielane przez podwzgórze

• główną masę stanowią:

• pęczki bezmielinowych aksonów

• pituicyty (komórki neurogleju):

• włókniste:

• skąpa cytoplazma

• długie wypustki

• rola to podtrzymywanie włókien nerwowych i łączność z naczyniami

• ziarna lipofuscyny

• protoplazmatyczne

• obecne w trzonie lejka i wyniosłości przyśrodkowej

• ziarna lipofuscyny

Ad. c.

• jest częścią międzymózgowia

• utworzone przez 3 części:

• wzrokową

• guzową

• suteczkową

• w każdej z części obecne są jądra podwzgórza

• funckje:

• utrzymanie homeostazy ciała: utrzymanie ciśnienia krwi, temperatury, równowagi elektrolitowej i wodnej

• otrzymuje sygnały

• z jądra samotnego pasma samotnego o czuciowych sygnałach z trzewi (nerwem błędnym)

• z tworu siatkowatego i rdzenia kręgowego o temperaturze skóry

• z siatkówki

• ze struktur okołokomorowych których neurony nie są chronione barierą krew - mózg - możliwa kontrola osmoralności i toksyczności krwi

• z układów limbicznego i węchowego co kształtuje zachowania - jedzenie, rozmnażanie

• zawiera interoreceptory (sprawdza temp. ciała i stężenie elektrolitów)

• podwzgórze odpowiada na sygnały, regulując funkcje i koordynując nieprawidłowości

• sygnały wychodzące z podwzgórza:

• nerwowe do rdzenia przedłużonego => jąder n. błędnego (przywspółczulny) i układu współczulnego rdzenia kręgowego = reguluje częstotliwość skurczów serca, obkurczanie/rozkurczanie naczyń, trawienie, pocenie się

• wysyłane za pośrednictwem hormonów (duże neurony syntetyzują oksytocynę i ADH - do części nerwowej przysadki; małe z kolei - liberyny i statyny - do części gruczołowej przysadki)

REGULACJA PODWZGÓRZOWO - PRZYSADKOWA

• Podwzgórze wywiera wpływ na przysadkę za pośrednictwem włókien nerwowych dochodzących do tylnego płata przysadki lub do lejka

• Rozpoczynają się one w jądrach neurosekrecyjnych

• neurony małokomórkowe wydzielnicze obecne w środkowych jądrach podwzgórza (jądro łukowate, grzbietowo - przyśrodkowe, jądro brzuszno - przyśrodkowe)

• neurony wielkokomórkowe wydzielnicze obecne w przednich jądrach podwzgórza: jądrze nadwzrokowym i przykomorowym)

• Aksony neuronów małokomórkowych ==droga guzowo - lejkowa ==> wyniosłość przyśrodkowa i część guzowa przysadki, i część górna trzonu lejka. Ich ciała syntetyzują liberyny (hormony pobudzające) i statyny (hormony hamujące). Krwią poprzez naczynia włosowate przepływają między przysadką gruczołową a wyniosłością przyśrodkową.

• Aksony neuronów wielkokomórkowych ==droga podwzgórzowo - przysadkowa ==> płat tylny przysadki. Transportują tu oksytocynę, ADH, neurofizynę.

W zakończeniach aksonów obecne pęcherzyki wydzielnicze - widocznie jako zasadochłonne wyspy - kule Heerringa. Ciała komórkowe neuronów syntetyzują oksytocynę i hormon antydiuretyczny (ADH) = wazopresynę. Transportowane są przez związanie hormonu z neurofizyną.

ADH

• działa na receptory komórek nabłonkowych kanalików zbiorczych nerki -> zwiększa przepuszczalność dla wody

• zmniejszenie lub brak daje objawy moczówki prostej

• gdy działa na receptory komórek mięśni gładkich tętnic => podnosi ciśnienie i nazywa się wazopresyną wtedy

• wytwarzanie trwałych więzi między osobami różnej płci

OKSYTOCYNA

• działa na m. gładkie macicy - powoduje skurcze w czasie stosunku i porodu

• obkurczanie komórek brodawek mioepitelialnych gruczołu sutkowego

Ad. d.

• położona w międzymózgowiu

• tk. łączna właściwa dzieli ją na płaciki w których obecne są naczynia krwionośne

• komórki szyszynki:

• pinealocyty

• okrągłe jądra

• wyraźne jąderka

• zasadochłonna cytoplazma

• SER, rybosomy, mikrotubule

• pałeczki synaptyczne (transport pęcherzyków)

• ciałka grudkowate (pęcherzyki wydzielnicze)

• wydzielają melatoninę (tryptofan => 5-hydroksytryptofan => serotonina => N-acetyloserotonina => melatonina) i wazotocynę

• komórki śródmiąższowe

• podłużne jądra

• liczne wypustki cytoplazmatyczne

• obecne złogi hydroksyapatytów tworzące ziarna czyli piasek szyszynki. Powstające w wyniku wapnienia szyszynki.

• komórki tuczne

• włókna nerwowe

• bezmielinowe aksony

• u synaps neurotransmiterem jest noradrenalina

• do szyszynki kierują impulsy z siatkówki oka

• czynności:

• wydziela melatoninę

• zapewnia prawidłowy rytm dobowy

• wywołuje senność i sen

• najwięcej w nocy, najmniej w ciągu dnia

• siatkówka =impuls=> jądro nadskrzyżowania podwzgórza ==> wzbudzenie cyklicznego rytmu okołodobowego ==> jądro przykomorowe ==> przodo- i międzymózgowie ==> jądro przednio - boczne rdzenia kręgowego ==> zwój szyjny górny ==> szyszynka

• wydziela wazotocynę

• działa jako antygonadotropina

• obecna bariera krew - szyszynka

Ad. e.

• dwa płaty połączone węziną

• otoczona torebką łącznotkankową, z której odchodzą odnogi tworzące zrąb

• miąższ:

• pęcherzyki => wytwarzają trijodotyroninę T3 i tyroksynę T4

• komórki C = komórki jasne => kalcytoninę

PĘCHERZYKI TARCZYCY

• główna masa narządu

• owalne/ koliste/ wielokątne

• budowa ściany:

• jednowarstwowy nabłonek płaski lub sześcienny

• posiada komórki - tyreocyty

• udział w wytwarzaniu i wydzielaniu hormonów

• dobrze rozwinięta RER, aG, pęcherzyki wydzielnicze

• mikrokosmki

• płaski - tk. spoczynkowa

• sześcienny bierze udział w wydzielania hormonów pod wpływem TSH (posiada receptory dla TSH)

• wypełnione homogennym żelem - koloidem lub tyreoglobuliną

• kwasochłonny

• magazyn hormonów

• pomiędzy pęcherzykami włókna adrenergiczne

KOMÓRKI C

• czyli komórki jasne

• dużwe

• owalne, pęcherzykowate jądra

• zazwyczaj na obwodzie pęcherzyków

• dobrze rozwinięta RER, aG, pęcherzyki wydzielnicze

• synteza i wydzielanie kalcytoniny

HORMONY NABŁONKA PĘCHERZYKÓW TARCZYCY

• trijodotyronina T3

• tetrajodotyronina T4 czyli tyroksyna

• synteza przebiega w dwóch etapach: egzo- i endokrynowym

SYNTEZA HORMONÓW NABŁONKA PĘCHERZYKÓW TARCZYCY

• etap egzokrynowy

• synteza tyreoglobuliny

• synteza peptydu w RER

• dodanie mannozy w RER

• w aG dodanie galaktozy oraz segregacja cząsteczek glikoproteiny (tyreoglobuliny) oraz wytworzenie pęcherzyków wydzielniczych

• każda cząsteczka tyreoglobuliny ma 140 reszt tyrozynowych wiążących jod

• peroksydaza - enzym w pęcherzykach

• egzocytowanie pęcherzyków (tyreoglobulina + peroksydaza) do błony

• jodowanie tyreoglobuliny

• pompowanie jonów jodu do komórek nabłonka pęcherzyków za pomocą błonowej pompy jodowej - ATP-azy tzw. wychwyt J- (nachlorany hamują ten proces

• J- dyfundują do światła pęcherzyków a tam peroksydaza utlenia je do jodu

• związanie jodu z grupami tyrozynowymi

• reakcja katalizowana przez peroksydazę

• najpierw wiąże się z monojodotyrozynę (MIT) oraz dijodotyrozynę (DIT)

• peroksydaza katalizuje reakcje w wyniku której łączą się 2 cząsteczki dijodotyrozyny tworząc tetrajodotyronię T4

• w wyniku kondensacji MIT i DIT bądź w wyniku dejodynacji powstaje trijodotyronina T3

• etap endokrynowy

• powstawanie i uwalnianie czynnych hormonów

• endocytoza jodowanej tyreoglobuliny po pobudzeniu komórek pęcherzykowych przez TSH

• tyreoglobulina pojawia się w pęcherzykach wydzielniczych cytoplazmy komórek

• zlanie powyższych pęcherzyków z lizosomami

• proteazy lizosomów hydrolizują jodowaną tyreoglobulinę

• tworzy się T3, T4, MIT i DIT

• T3 i T4 przenikają przez błonę podstawną komórki nabłonka i idą do krwi

• MIT i DIT nie przechodzą do krwi, tylko z udziałem enzymu dehalogenazy tracą jod (wytwarzany do jodowania tyreoglobuliny)

** T3 powstaje również tkankach poza tarczycą w wyniku usuwania jednego atomu jodu z T4; reakcja katalizowana jest przez dejodynazę tyroksyny.

HORMONY KOMÓREK C

• kalcytonina

• receptory dla kalcytoniny obecne są na osteklastach

• zmniejsza stężenie jonów wapnia we krwi

CZYNNOŚCI HORMONÓW TARCZYCY

• hormony nabłonka pęcherzyków

• T3 i T4 wpływaja na mitochondria komórek organizmy - zwiększenie ich liczny, grzebieni, syntezy białek

• zwiększają przemianę materii

• zwiększają absorbcję węglowodanów w jelicie, regulują metabolizm tłuszczów, pobudzają wzrost organizmu i OUNu

• hormony komórek C

• wiążą się z receptorami na powierzchni osteoklastów

• pod wpływem kalcytoniny osteoklaty zostają unieczynnione i przestają niszczyć kość

• zmniejsza się steżenie Ca2+ (hipokalcemia)

• zmniejsza wchłanianie wapnia i fosforanów w jelicie, zwiększa wydalanie ich z moczem,

• leczenie osteoporozy

REGULACJA CZYNNOŚCI TARCZYCY

tyreoliberyna == pobudza ==> TSH == pobudza ==> tyreoglobulinę, pompowanie jonów jodu i wydzielanie jodotyronin

jodotyroniny hamują wydzielanie TSH

Ad. f.

• 3 -4 z tyłu płatów tarczycy

• budowa

• każdy gruczoł osłonięty torebką łącznotkankową

• zrąb:

• odnogi od torebki

• miąższ:

• endokrynowe komórki główne

• najliczniejsze

• wieloboczny kształt

• okrągłe, pęcherzykowate jądra

• RER, aG, pęcherzyki wydzielnicze

• czasem mamy komórki główne jasne (liczne ziarna glikogenu, ciemne jądra ze zbitą chromatyną, komórki spoczynkowe) i ciemne (mało glikogenu, jasne jądra z rozproszoną chromatyną, komórki sprawne wydzielniczo)

• receptory czułe na Ca2+ (CaSR) powiązane z białkiem G

• endokrynowe komórki oksyfilne

• okrągłe jądra

• kwasochłonna cytoplazma (dużo mitochondriów)

CZYNNOŚCI GRUCZOŁÓW

• wydzielają parathormon (PTH)

• pobudza niszczenie kości

• uwalnia Ca2+ i fosforany

• zwiększa stężenie Ca2+ we krwi (hiperkalcemia)

• zwiększa absorpcję wapnia i fosforanów w jelicie

• hamuje kościotworzenie

• wpływa na nerki zwiększa resorpcję zwrotną dla Ca2+

• receptory dla PTH na powierzchni osteoblastów

• po związaniu => osteoklastogenenza

• wydzielanie PTH regulowane na zasadzie dodatniego i ujemnego sprzężenia

• zmniejszenie Ca2+ we krwi = pobudza => komórki główne gruczołów przytarczycznych = wydzielanie => PTH

• zwiększenie Ca2+ we krwi = hamuje => komórki główne gr. przytarczycznych do wykonywania ich czynności

Ca2+ I WITAMINA D

• witamina D reguluję absorpcję wapnia z pożywienia

1. związanie wit. D z receptorami w jądrach erytrocytów

2. aktywacja genu kodujacego kalbindynę

3. kalbindyna transportuje Ca2+ przez cytoplazmę erytrocytu

• synteza witaminy D

1. w skórze: 7-dehydrocholesterol =UV=> cholekalcyferol =wątroba=> 25-hydroksycholekalcyferol =nefron/ hydroksylaza -1alfa=> 1,25-dihydroksycholekalcyferol (kalcytriol) czyli aktywno forma witaminy D =krew/ białko wiążące wit. D=> wzbudza syntezę kalbindyny w dwunastnicy

Ad. g

• otoczone torebką łączntkankową

• zrąb: odnogi torebki

• dwie warstwy:

• korowa - zewnętrzna

• rdzeniowa - wewnętrzna

Ad. g. i

• zbudowana z kom. endokrynowych

• 3 warstwy (tychże komórek):

• warstwa kłębkowa:

• walcowate/ piramidowe komórki endokrynowe

• okrągłe jądra

• kwasochłonna cytoplazma

• SER, aG,

• mitochondia

• kropelki tłuszczu (charakterystyczne cechy komórek syntetyzujących steroidy)

• ich komórki wydzielają mineralokortykosteroidy np. aldosteron

• synteza aldosteronu:

• cholesterol =mitochondria=> pregnenolon => progesteron =SER=> deoksykortykosteron => kortykosteron = mitochondria=> aldosteron

• źródło odnowy komórek endokrynowych kory

• warstwa pasmowata

• komórki wielościenne

• okrągłe, pęcherzykowate jądra

• SER

• słabo zasadochłonna cytoplazma

• kropelki tłuszczu

• mikrokosmki na powierzchni

• czasem nazywane spongiocytami

• uwalniają glikokortykosteroidy np. kortyzol pod wpływem CRG i ACTH,

• wytwarzają androgeny

• synteza kortyzolu

• cholesterol => pregnenolon =mitochondria=>17alfa-hydroksypregnenolon=> 17alfa-hydroksyprogesteron (SER) =>deoksykortyzol =mitochondira=> kortyzol

• warstwa siatkowata

• komórki łączą sie wypustkami tworząc sieć

• cytoplazma kwasochłonna

• niewiele kropli tłuszczu

• dużo mitochondriów

• SER

• synteza hormonów płciowych (androgenów)

• synteza glikokortykosteroidów

• uwalnianie hormonów pod wpływem CRH I ACTH

• synteza androgenów:

• cholesterol => pregnenolon = mitochondria=> 17alfa-hydroksypregenonol = SER=> dehydroepiandrosteron

• czynności:

• produkcja kortykosteroidów

• ... mineralokortykosteroidów - aldosteronu w w. kłębkowej

• ... glikokortykosteroidów - kortyzolu w w. pasmowatej i siatkowatej

• ... męskie hormony płciowe, androgeny - dehydroepiandrosteron (DHEA) w w. pasmowatej i siatkowatej

MINERALOKORTYKOSTEROIDY

• utrzymanie równowagi mineralno-wodnej organizmu

• działają na nabłonek kanalików II rzędu nerki, gruczoły potowe, ślinowe

• zwiększenie resorpcji Na+,

• wydalanie z moczem K+ i H+

• Angiotensyna 2, hiperkaliemia - pobudzenie uwalnianie alosteronu z komórek w. kłębkowej

GLIKOKORTYKOSTEROIDY

• działają na komórki wątrobowe, mięśniowe, tkanki tłuszczowej żółtej i skóry

• pobudzają syntezę glukozy, białek z aminokwasów

• zwiększenie stężenia glukozy we krwi

• obniżają humoralną i komórkową odpowiedź immunologiczną

• wzmagają katabolizm

STEROIDY PŁCIOWE, ANDROGENY

• estrogeny wydzielane przez komórki w. siatkowatej

Ad. g. ii

• zrąb: tk. łączna właściwa luźna, komórki endokrynowe (chromofinowe/ feochromocyty)

• okrągłe pęcherzykowate jądra

• RER, aG, pęcherzyki wydzielnicze

• dwa rodzaje:

• E

• wytwarzają katecholaminę - adrenalinę (epinefrynę)

• N

• wytwarzają katecholaminę - noradrenalinę (norepinefrynę)

• unerwiony przez przedzwojowe włókna współczulne (neurotransmier to acetylocholina)

• czynności:

• wydzielanie adrenaliny (epinefryny) i noradrenaliny (norepinefryny)

• produkcja zachodzi w cytosolu i pęcherzykach feochromocytów

• cytosol:

• tyrozyna =hydroksylaza tyrozyny=> DOPA =dekarboksylaza DOPA=>dopamina

• pęcherzyki:

• dopamina =hydroksylaza dopaminy-beta=> noradrenaliza

• znowu cytosol:

• noradrenalina =M-metylotransferaza fenyloetanoloaminy (PNMT)=> arenalina (potem wraca do pęcherzyków i utrzymywana z pomocą białek chromograniny jest egzocytowana)

Synteza PNMT pobudza przez glikokortykosteroidy kory nadnercza

RECEPTORY KATECHOLAMIN

• receptory alfa1-, alfa2- oraz beta1- i beta2-adrenergiczne

CIAŁKA PRZYZWOJOWE

• zgrupowanie komórek endokrynowych - feochromocytów (nazywanych podobnie jak w rdzeniu)

• na przedniej pow. aorty brzusznej

• dużo ich w miejscu odejścia od aorty tętnicy krezkowej tam nazywane są przyzwojowymi aortalnymi (narządami Zuckerkandla)

9

---