1.Co to jest tożsamość?

Poczucie tożsamości – podmiotowość.
Poczucie tożsamości dotyczy:

-tego kim osoba jest. (KIM JESTEM)
-posiadania wewnętrznej treści (śniadości tych treści).
-poczucia granicy miedzy własnymi poglądami (normami), a wartościami reprezentowanymi przez rodziców i wychowawców.

stan „EGO polega na :
- zdolności do samookreślenia,
- umiejętności dokonywania wyborów,
- zaangażowaniu w te wartości.

2. Jaki status może przybierać tożsamość?
(różnicowanie stopnia ukształtowania tożsamości):

• MORATORIUM

- dana osoba jest w okresie kryzysu tożsamości (np. okres gimnazjum),

- jej zaangażowanie w wartości są zmienne i krótkotrwałe.

• DYFUZJA TOŻSAMOŚCI

- młody człowiek przechodził kryzys lub nie,

- młody człowiek nie wykazuje zaangażowania w wartości

• TOŻSAMOŚĆ PRZYBRANA

- jednostka nie przechodziła kryzysu tożsamości,

- jest zaangażowana w wartości wpajane jej w dzieciństwie.

• TOŻSAMOŚĆ OSIĄGNIĘTA

- jednostka przeszła kryzys,

- jednostka dokonała wyboru,

- jest trwale zaangażowana w wartości.

3.Grupy kompetencji osób pracujących z ludźmi:

1. Kompetencje specjalistyczne

w zakresie swojej specjalności zawodowej

1. Kompetencje organizacyjne

Umiejętność przygotowania pracy, planowania itp.

1. Kompetencje psychologiczne

Umiejętności interpersonalne konieczne do kształtowania prawidłowych relacji między ludźmi.

Kompetencje psychologiczne

- pozytywne nastawienie do siebie i ludzi (autentyczność),

- modus „bycia” – zdolność do przeżywania siebie „tu i teraz”.

4.Różnice między kompetencjami a kwalifikacjami?

Kwalifikacje:

- dokument stwierdzający przygotowywanie się do wykonywania czynności zawodowych w danej dziedzinie np. dyplom, certyfikat.

Kompetencje:

- rzeczywiste umiejętności mogące znaleźć zastosowanie na stanowisku pracy (to co potrafię robić)

5.Co to jest UTO, jak powstają, czemu służą?

UTO – Ukryte teorie osobowości - schematy, które ludzie stosują by pogrupować różne rodzaje cech osobowości = sieć powiązań między poszczególnymi cechami osobowości.

(UTO – gdzie słowo „ukryta” oznacza tyle, co nieświadomie używany)

UTO pomaga określić jaka jest dana osoba i pozwala wypełnić luki w wiedzy (-> jest zawsze fałszywa (ze swej istoty))

Składa się z własnych przekonań o zasadach współwystępowania cech osobowości, np.

Jeżeli ktoś jest uprzejmy

UTO wskazuje że:

Np. jest także miły, kulturalny itp.

6. Omów 2 kompetencje psychologiczne, które powinny posiadać osoby pracujące z ludźmi.
- pozytywne nastawienie do porozumiewania się w grupie,
- umiejętność pracy z grupą – rozumienie procesów grupowych: umiejętność zarządzania grupą
- elastyczność działania w zależności od rodzaju interakcji (praca z dziećmi, praca z dorosłymi).
-umiejętność kontrolowania stresu – umiejętności społeczne, psychologiczne np. autoprezentacja, zdolności do zachowań asertywnych, umiejętności zarządzania konfliktem, negocjowania,

- umiejętność komunikowania się i unikania przyczyn zakłóceń w komunikowaniu się z ludźmi.

7. Co to są komunikaty proksemiczne?

Proksemika jest to nauka zajmująca się badaniem wzajemnego wpływu relacji przestrzennych między osobami oraz między osobami a otoczeniem materialnym na relacje psychologiczne, sposób komunikacji, itp. Zajmuje się też wpływem odwrotnym, a także badaniem różnic pomiędzy tymi relacjami w różnych kulturach (wpływ sposobu budowania miast, mieszkań, osiedli, parków, oświetlenia ulic itp. na zachowania).

Komunikaty proksemiczne to komunikaty, których przekaz uzyskiwany jest za pomocą aranżacji przestrzennej. T np. przedmioty znajdujące się w domu, mieszkaniu, gabinecie ( Hitler miał wielki gabinet, hol – co mówi, że ten ktoś jest poważny).

8.Rodzaje dystansów?

Zależności przestrzenne czyli po prostu dystans, jaki utrzymujemy z rozmówcą w czasie interakcji. Proksemika dostarcza informacji o partnerach interakcji na podstawie odległości między nimi. Wyróżnia się cztery strefy używane przez nas nieświadomie podczas kontaktów i interakcji zachodzących pomiędzy nami a innymi osobami w kontaktach społecznych.

Odległości są umowne:

Bliski 0-45cm (sfera intymna) – niekomfortowe wtargnięcie bez zezwolenia, nie wkracza się w sferę intymną bez przyczyny konkretnej.
Osobisty 45-120cm - wyznacza tzw. sferę osobistą

Społeczny 1,5-3,5m – np. między osobami o różnych pozycjach społecznych
Publiczny 10-25m – kontakty z publicznością (koncerty)

9.Zjakich elementów składa się łańcuch przesyłania informacji?

nadawca – przedstawienie się środowisko A turysta – odbiorca środowisko B

Obszar wspólny

kodowanie ------ informacja ------- dekodowanie
kanał kanał

Nadawca odbiorca SZUM
nadawca odpowiedzialny za komunikację
źródło przekaz kanał odbiorca skutek
kto mówi co mówi jak mówi do kogo mówi efekt

10.wymień 2 cechy (zachowania osoby neurotycznej i omów)

11. Jakie są elementy składowe procesu komunikacji?

Komunikacja:

7% Słowa

38% Wokalizacja – jak mówię {tembr głosu – niski głos dociera dalej, intonacja, sposób mówienia, akcentowanie wyrazów/zdań (robienie przerw między słowami ułatwia zrozumienie), stosowanie języka formalnego}

55% Mimika (stanowi źródło informacji na temat stanów emocjonalnych i postaw, takich jak sympatia czy wrogość), pantomika, organizacja przestrzeni (np. jak staje się za przeszkodą –np. ławką zwiększa się dystans), ogólny wyraz twarzy, układ brwi, oczu, gesty (ruchy rąk), ruchy całego ciała.

12. Co to są emblematy? Podaj 2 przykłady, oraz co oznaczają.

Emblematy są to niewerbalne sygnały np. gesty, znaczki itp., które w danej kulturze są dobrze zrozumiałe (zdefiniowane). Mają zwykle swoje bezpośrednie słowne odpowiedniki (np. znak „ok.” uśmieszek itp.). Nadanie takiego przekazu przypomina o treści, noszone na koszulkach typu T-shirt, Inne formy – tatuaż, fryzura, specyficzny makijaż, biżuteria, ozdoby powłok skórnych.

13. Opisz 1 technikę autoprezentacji, która jest wykorzystywana w celach manipulacji

Ingracjacja – schlebianie osobie posiadającej często wyższy status społeczny, wychwalanie jej, próby wzbudzenia u niej sympatii do siebie (w przypadku spotkania takiej osoby najlepiej zwiększyć dystans) w celu uzyskania korzyści.

Promowanie siebie - próba wzbudzenia pozytywnego wrażenia na innych przez przesadne opisywanie własnych talentów poprzez manifestację swojej wiedzy lub innych zalet.

Kreowanie usprawiedliwień własnej porażki - tworzenie utrudnień, które zmniejszają prawdopodobieństwo sukcesu lub wymyślanie usprawiedliwień dla samego siebie i innych osób aby w wypadku niepowodzenia dysponować gotowym usprawiedliwieniem.

14. Jak przekazywane są komunikaty społeczne, za pomocą oczu?
Położenie górnej powieki oka świadczy o tym, czy jest zainteresowany sytuacją lub tym, co się mówi.
- położenie górne – SZOK, ZDZIWIENIE
Jest to pozycja, w której widocznie jest białko oka ponad górnym obrzeżem tęczówki.
- kiedy górna powieka rozmówcy znajduje się w takim położeniu znaczy o ZAINTERESOWANIU.
UTRATA ZAINTERESOWANIA - ZNUŻENIE, SEN – całkowicie przykryta źrenica.
Źrenica:
- ciemne koło w środku oka, rozszerzenie źrenicy jest dobrym wskaźnikiem poziomu zainteresowania, świadczy o podnieceniu tym co się słyszy, widzi, odczuwa.
- kiedy źrenica się zwęża – brak zainteresowania

15. Koncentracja wzroku, a przekazany komunikat.
- oczy w oczy – agresywne spojrzenie, nie patrzeć komuś świdrująco.
- jeśli wzrok wędruje wokół CAŁEGO CIAŁA rozmówcy, od góry do dołu wyraża on INTYMNY STOSUNEK do drugiej osoby.
- jeśli wzrok „krąży” wokół ∆ między oczami, a środkiem klatki piersiowej rozmówcy, świadczy to o tym, że kontakt odbywa się na płaszczyźnie nieformalnej – TOWARZYSKIEJ.
- Jeśli wzrok jest skoncentrowany wokół ∆ między oczami, a ustami rozmówcy, wskazuje to na to, że kontakt odbywa się na płaszczyźnie ZAWODOWEJ - FORMALNEJ.

16. Opisz jakie sygnały pozawerbalne charakteryzują wybraną postawę.

Jeśli chcesz być postrzegany jako nastawiony:	Twarz i głowa	Ręce i ramiona	Ciało
Defensywnie	-Nie patrzysz na drugą osobę -Unikasz kontaktu wzrokowego lub natychmiast odwracasz głowę	-Zaciskasz pięści -Zakładasz rękę na rękę -Bez przerwy pocierasz rękę, nos, oko…	-Odchylasz się od drugiej osoby
Niespokojny	-Częste mruganie -Oblizywanie warg -Częste chrząkanie	-Częste zaciskanie i otwieranie dłoni -Zasłaniasz usta dłonią podczas mówienia -Pociąganie się za ucho	-Wiercenie się na krześle -Poruszanie stopą, nogą
Wyniosły i arogancki	-Wpatrywanie się w drugą osobę -Ironiczny uśmiech -Podnoszenie do góry brwi w sposób wskazujący na przesadne zdziwienie lub niewiarę	-Wskazywanie palcem na drugą osobę -Uderzanie pięścią w stół -Pocieranie karku	-Siedząc przechylasz się do przodu i do tyłu z rękoma założonymi za głową oraz rozłożonymi nogami
Przyjazny i skłonny do współpracy	-Patrzenie w twarz drugiej osoby -Uśmiechanie się -Kiwanie głową, kiedy mówi druga osoba	-Otwarte dłonie -Od czasu do czasu dotykanie ręką twarzy -Nie zakładania rąk	-Nie zakładanie nogi na nogę -Lekkie pochylanie się do przodu -Delikatne zmniejszenie dystansu do drugiej osoby
Pewny siebie	-Patrzenie w twarz drugiej osoby -Nie mruga	-Nie dotyka ręką twarzy -Styka końce palców -Jeśli stoisz swobodnie, załóż ręce	-Gdy siedzi pochyla się do tyłu trzymając nogi prosto
Uważny	-Podczas słuchania drugiej osoby patrzy się na nią przez ¾ czasu -Przechyla lekko głowę w bok	-Przykłada dłoń do policzka -Powoli pogładź się po brodzie lub uszczypnij w nos między oczami -Jeśli nosisz okulary zdejmij je i weź do ust koniec uchwytu	-Gdy mówisz pochyl się lekko do przodu

17. Jakie stany wyodrębnił Eric Berne?

Poziomy te są równoważne w każdym wieku (tzn., że dorosły człowiek też powinien uaktywniać stan dziecko, i analogicznie dziecko stan dorosłego rodzica, tylko w innym stopniu…)

R	Stan „Ja” Rodzic	- zawiera postawy od rodziców, wychowawców, ważnych osób. Przejawia się w wygłaszaniu przesądów, zachowaniach, wypowiedziach krytycznych, ochraniających
D	Stan „Ja” Dorosły	- analizowanie rzeczywistości, danych prawdopodobieństwa, podejmowania decyzji
Dz	Stan „Ja” Dziecko	- są to: ekspresja, typowa dla stanów z czasów dzieciństwa

18. Omów 1 z wybranych wewnętrznych stanów ego. Dokonaj analizy IIº wybranego stanu ego.
RODZIC
rodzic opiekuńczy: rodzic matki, dorosły matki, dziecko matki
rodzic krytyczny: rodzic ojca, dorosły ojca, dziecko ojca

DOROSŁY
ETHOS – odpowiedzialność moralna
D2 – obiektywna analiza danych
PATHOS – osobisty urok i sympatia
DZIECKO
ULEGŁE, PRZYSTOSOWANE – rodzice kształtują dziecko ( w bajce „Miś Uszatek”).
KRYTYCZNE, ZBUNTOWANE – „mały profesorek” – zadaje pytania kłopotliwe, mądrala mała ( charakt. 3 i 4 rok), kapitał na dorosłość.
SPONTANICZNE – najpierw działanie, potem myślenie.
Pierwszym kontaktem kształtowania dziecka są baśnie, bajki.

19. Rodzaje transakcji – wymienić.

Transakcje komplementarne (proste):

R<->R Dz<->Dz

D<->D R<->Dz (np. rodzic strofuje za coś dziecko)

Np.

D<->D [Ile zarabiasz? Odp: 2000 zł]

Dz<->Dz [Bardzo cię lubię! Ja ciebie też!]

R<->R [Tym dzieciom bardzo brakuje ojca]

1 [Dz]: Jestem taka niespokojna o syna, że nie mogę się skupić na sprawozdaniu…

2 [R]: Niech pani to dzisiaj odłoży.

20. Będzie opisana sytuacja i 3 reakcje- należy napisać z jakiego poziomu pochodzi.

21. Co to jest gra psychologiczna. Wymienić 3 warunki, które musi spełniać, aby była grą psychologiczną.
* Powtarzający się zbiór transakcji pozornie racjonalnych, zawierające ukrytą motywację.
* seria transakcji posiadający jakiś chwyt
* gra posiada: początek, system reguł, cel kończący.
WARUNKI:
Transakcję można uznać jako grę psychologiczną, gdy spełnia 3 warunki:
- jest serią transakcji komplementarnych – dopuszczalnych i akceptowanych społecznie
- ma charakter transakcji ukrytej, zawierający domyślny przekaz gry
- istnieje przewidywalna korzyść, stanowiąca zakończenie gry i jej rzeczywisty cel.

22. Stopnie prowadzenia gry psychologicznej.

Gra może być prowadzona z każdego poziomu dla każdego poziomu „ego”. Gra:

1 Stopnia – Jest społecznie akceptowana

2 Stopnia – Nie przynosi nieodwracalnych szkód, ale gracze jej prowadzenie wolą ukrywać

3 Stopnia – „grana na całego” kończy się najczęściej na sali operacyjnej lub w sądzie

Przykładowe werbalne sposoby uruchamiania gry:

„Mam kłopot nie do rozwiązania…”

„Tak samotnie sobie tutaj siedzisz…”

Niewerbalne:

-Uniesienie brwi

-Uporczywe wpatrywanie się

-Milczenie

23. Co to jest skrypt i co on oznacza?
WDRUKOWANIE – reakcja piętna (nacechowanie, naznaczenie, odruch „podążania za”) zapoczątkowane o odkryte przez Kondrada Lorentza (wdrukowanie gęsi)
Typ uczenia się: które zachodzi w początkowym okresie życia organizmu. W późniejszym okresie rozwojowym stosunkowo trudna do zmodyfikowania.
Skrypt psychologiczny - Jest programem życiowym osoby (życiowym scenariuszem). Dyktuje on:
cel egzystencji, wyznacza drogę do tego celu, formułuje motywację.

24. Rodzaje skryptów. Omów 1 z nich.
kulturowe - charakterystyczne dla całego społeczeństwa „charakter narodowy” np. skrypt narodu wybranego.
subkulturowe – „my”, nasi, my muzycy, ci komuniści
rodzinne – w naszej rodzinie wszyscy ukończyli studia.
z klątwą – destruktywne nakazy nadawane przez rodziców i nauczycieli. „Ty sobie z tym nie poradzisz.”
„Daj zrobię to za Ciebie.”
indywidualne jednostki – opierają się na trzech pytaniach:
- kim jestem, co robię na tej ziemi, kim są moim zdaniem inni?

25. W jaki sposób przekazuje się skrypt?
Na początku skrypt przekazywany jest NIEWERBALNIE. (Dziecko rodzi się, matka daje mu ciepło, głos ciepły, dobry), sposób zajmowania się dzieckiem.
Niemowlęta wyposażone są w szczególny „RADAR MOCJONALNY” – SYNTONIĘ - przez odbiór akceptacji i uwagi otoczenia lub jej braku. Odbierają informacje na temat siebie samych i własnej wartości ( współdziałanie, współbrzmienie – jak gitara – pudło i struny). Dziecko przyjmuje emocje ze świata przez syntonię. Ważny jest nastrój matki – jak dobrze, to dziecko jest spokojne.
Bardzo wcześnie rozpoznają one różnice WYARZU TWARZY i reagują na nie, podobnie jak na DŹWIĘKI I DOTYK (muzyka, śpiew).

Dzieci otoczone opieką i uczuciem, do których inni uśmiechają się i mówią, otrzymują inne przekazy aniżeli dzieci odczuwające niepokój, wrogość lub lęk.
Dzieci mało dotykane, otoczone obojętnością lub niechęcią rodziców, czują się bezwartościowe, nieważne. Zaczynają się „czuć nie na miejscu”, a czasem mają wrażeni, że są „nic nie warte”.

Przekazy, skrypty dotyczą wszystkim dziedzin życia!

26. Na czym polega efekt Rosenthala?
efekt bumerangu, Golema-Galatei, efekt Pigmaliona-Liwy, spełniającego się proroctwa.

Osoba zarządzająca interakcją: Informacje o osobie z którą wchodzimy w interakcję:
(nauczyciel, rodzic, lekarz) - obiektywne
Cechy osobowości: - subiektywne
-postawa
-przekonania
-wiedza
-system wartości
wstępny kontakt – uprzednie doświadczenie

27. Jakie zachowania nazywamy asertywnymi?
asertywny: bezpośredni, grzeczny, taktowny, aktywny, zachowuje szacunek dla innych i samego siebie, śmiały, pozytywnie nastawiony do siebie i innych.
* umiejętność mówienia „tak” i „nie”. „Stanowczo, łagodnie, bez lęku”
* akceptuje siebie i innych ludzi.
* osoba asertywna borni swoich praw i domaga się respektowania ich przez innych ludzi.
* potrafi ujawnić swoje uczucia, tak by nie obarczać innych osób.

28. Jakie są typy zachowań nie asertywnych.
Osoba nie asertywna: nie jest w stanie się bronić, nie czuje się dowartościowana. Woli, by inni za nią decydowali (bierny). Nie uznaje siebie, a uznaje innych. Jest bierny, wahający się, wycofujący się. Poddaje się poglądom innych ludzi, celem uniknięcia konfliktu.
typ bierny: ( ja nie jestem OK., Ty jestes OK.) akceptuję innych, bez szacunku dla siebie Lękowy, submisyjny, uległy, wycofujący się, sam nie podejmuje decyzji, tylko ktoś za niego.
typ manipulujący: (ja nie jestem OK., ty nie jesteś OK.), człowiek nie jest nic wart, tak samo jak świat
agresywny: dominujacy, pokazujący nadmiar sił, bezczelny, działający bez zwracania uwagi na uczucia i wartości innych osób, nikczemny, wojujący, rozpychający się. Zachowania ofensywne – chroni własny punkt widzenia.