08 Nazwa pojęcie,notacja, konotacja, supozycja

Nazwa – pojęcie, denotacja, konotacja, supozycja

 

Poprzedni rozdział traktował o nazwach w ujęciu syntaktycznym. Ten dotyczył będzie pojęcia nazwy w sensie semantycznym. Jeśli sięgniesz pamięcią do pierwszego rozdziału przypomnisz sobie, że semantyka to dział semiotyki zajmujący się relacjami między znakami, a elementami rzeczywistości do których znaki te się odnoszą. Rozdział ten będzie zatem traktował o nazwach i przypisanych im elementach rzeczywistości. Na początku przedstawię Ci kilka istotnych dla tematu pojęć. Skup się dobrze, gdyż znajomość wiadomości tu zawartych będzie niezbędna dla dobrego zrozumienia dwóch pozostałych działów zawartych w tej kategorii.

Pojęcie nazwy w ujęciu semantycznym

Otóż nazwą w ujęciu semantycznym jest taki wyraz, bądź wyrażenie, które odnosi się do jakiegoś przedmiotu. Mowa tu zarówno o przedmiotach materialnych, namacalnych, czyli takich, które można dotknąć (kamień, pies, samochód), jak i o przedmiotach abstrakcyjnych (muzyka, sprawiedliwość, smak).

Zakres nazwy (denotacja) i treść nazwy (konotacja)

Przedmiot, do którego odnosi się dana nazwa, nazywany jest jej desygnatem. Do każdej nazwy jest przyporządkowany jakiś zbiór desygnatów. Zbiór ten określa się jako zakres nazwy, lub bardziej naukowo jako denotację nazwy.

O dwóch nazwach, których zakresy są takie same, mówimy, że są równoważne. Innymi słowy, równoważne są nazwy, które posiadają ten sam zbiór desygnatów. Nazwami takimi będą na przykład „Quentin Tarantino” i "reżyser filmu „Wściekłe psy”", „Stadion Narodowy w Warszawie” i „największy stadion w Polsce” etc.

Od zakresu nazwy, należy odróżnić treść nazwy, bardziej naukowo zwaną konotacją nazwy. Konotacja to zespół cech jakie posiada każdy desygnat danej nazwy.

Jeśli formułujemy treść nazwy w ten sposób, że podajemy wszystkie cechy, jakie posiada dany desygnat, mamy do czynienia z pełną treścią nazwy.

Najczęściej aby możliwe było zidentyfikowanie desygnatu nie trzeba podawać wszystkich jego cech. Wystarczy podać kilka najważniejszych, które charakteryzują desygnat w sposób wystarczający. O takich cechach mówimy, że są cechami konstytutywnymi. Pozostałe cechy uzupełniające treść nazwy, określa się mianem cech konsekutywnych.

Dla przykładu weźmy nazwę „wieloryb”. Cechą konstytutywną może być dla tej nazwy „bycie największym zwierzęciem zamieszkującym Ziemię”. Na podstawie tego zwięzłego opisu można już bez żadnych wątpliwości stwierdzić, że chodzi o „wieloryba”. Ma on wiele innych cech, które jednak nie są w tym przypadku niezbędne do jego identyfikacji. Można dodać, że jest on ssakiem wodnym z rzędu waleni, o poziomej płetwie zamieszkującym głównie oceany. W tym przypadku będą to jego cechy konsekutywne Oczywiście wybór cech konstytutywnych jest kwestią wyboru, desygnaty danych nazw można bowiem charakteryzować na różne sposoby.

Suma cech konstytutywnych i konsekutywnych składa się na pełną treść nazwy.

O nazwach posiadających taką samą treść mówi się, że są równoznaczne.

Podsumowując, trzeba pamiętać o tym, żeby rozróżniać zakres nazwy – denotację, od treści nazwy – konotacji, a także nazwy równoważne, od nazw równoznacznych. Nazwy równoznaczne, zawsze będą równoważne- gdyż opisują te same cechy. Natomiast nazwy równoważne, nie zawsze będą równoznaczne- odnoszą się co prawda do tych samych desygnatów, ale za sprawą innych cech. Na przykład nazwy „najlepszy strzelec FC Barcelony w sezonie 2011/2012” i „kapitan piłkarskiej reprezentacji Argentyny” będą równoważne, gdyż odnoszą się do tej samej osoby (Lionela Messiego), ale nie będą równoznaczne. Często przytaczanym przykładem nazw równoznacznych i równoważnych zarazem są nazwy „flaga” i „chorągiew”.

Supozycja

Kolejnym ważnym pojęciem, które musi zostać w tym miejscu omówione jest pojęcie supozycji. Supozycja to rola znaczeniowa  w jakiej występuje nazwa w konkretnej sytuacji. Wyróżniamy supozycje prostą, formalną oraz materialną.

Supozycja prosta – nazwa występuje w supozycji prostej, kiedy odnosi się do jednego, konkretnego desygnatu tej nazwy. W supozycji prostej będzie zatem przykładowo nazwa „pies” w zdaniu „Idę z psem na spacer” – wiadomo wtedy, że chodzi o jednego, konkretnego psa, w tym przypadku mojego.

Supozycja formalna – nazwa występuje w supozycji formalnej, jeśli mowa jest o gatunku, a nie o jednym, konkretnym desygnacie. Nazwa „pies” w supozycji formalnej wystąpi w zdaniu „Pies ma cztery łapy” – wiadomo, że chodzi nie o jednego psa, tylko o wszystkie żyjące psy.

Supozycja materialna – nazwa występuje w supozycji materialnej, kiedy odwołujemy się do niej samej, a nie do jej desygnatów. Innymi słowy, nazwa występuje w supozycji materialnej kiedy mówimy o wyrazie, który jest nazwą. W supozycji materialnej zatem występuj nazwa „pies” w zdaniu „Wyraz „pies” ma cztery litery”.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Nazwa pojęcia
Pojęcie?zpieczeństwa i porządku publicznego 10 08 11 2009
GlogierOsinskiRafal Praca konotacje pojęcia ujecie wspolczesne
6Wb Wykład 08 05 2015 POJĘCIA ZWIAZANE Z KOSZTORYSEM
FP w 08
08 Elektrownie jądrowe obiegi
archkomp 08
Pojęcie i istota rozpoznania wojskowego
02a URAZY CZASZKOWO MÓZGOWE OGÓLNIE 2008 11 08
ankieta 07 08
02 Pojęcie i podziały prawaid 3482 ppt

więcej podobnych podstron