Dzisiejszy temat to の i przydatna konstrukcja: のです

 

Istotnym elementem wszelkich rozmów międzyludzkich jest... tłumaczenie i wyjaśnianie rożnych spraw. W języku polskim często spotkamy się z takimi kwestiami ‘ widzisz, bo chodzi o to, że ...’, ‘to dla tego, że...’ po czym następuje wyjaśnienie przyczyny danego zjawiska. Te słówka nadają naszej wypowiedzi znaczenie tłumaczące, wyjaśniające, dlaczego dzieje się coś, lub dlaczego panuje właśnie taki stan.

Prostym przykładem może być pytanie ‘dlaczego cię wczoraj nie było?’ Możemy po prostu odpowiedzieć ‘miałem dużo rzeczy do zrobienia’. Jednak częściej odpowiemy w sposób bardziej wyjaśniający np. ‘to dla tego, że miałem dużo rzeczy do zrobienia’. Język japoński również oferuje konstrukcję, która dodaje do zdania pewien niuans ‘wyjaśniający przyczynę’. Tą rolę pełni の na końcu zdania.

 

Sposób tworzenia zdania:  

forma prosta (twierdząca lub przecząca) + のだ/のです

w przypadku rzeczownika i ‘na’ przymiotnika w czasie teraźniejszym:

rzeczownik/ ‘na’ przymiotnik+なのです/なのだ

Nasze zdanie kończy się teraz na だ/です więc końcówkę tą możemy odmieniać tak jak każdy rzeczownik.

Bardzo często można spotkać się z wersją: んです. Znaczy ona to samo, a jest prostsza i szybsza do wymowy. Ogólnie konstrukcja ta jest bardzo często spotykana szczególnie w wersji skróconej.

Warto wyczulić swój słuch na jej brzmienie, aby umieć ją wychwycić w mowie.

 

―昨日、どうして来なかっ た？

―忙しかったんだよ。  

― Dla czego wczoraj nie przyszedłeś?

― Bo byłem zajęty (tłumaczymy przyczynę)

 

Forma może również wystąpić w pytaniu, ma w tym przypadku takie samo znaczenie. Może również nieść ze sobą pewne zaskoczenie ze strony pytającego.

 

―どうしたんですか？

―いいえ、なでもないんです。

― Co się stało? (np. widzimy kogoś źle wyglądającego i dopytujemy się czy nic mu nie jest)

― Nie, to nic takiego. (otrzymujemy wyjaśnienia, ze nic mu nie dzieje)

 

― ええ、そ れを食べるのですか？ (czy będziesz to jeść? Np. widząc coś niezbyt świeżego na stole)

―どうしてリンゴばっかり食 べるんですか？ (dlaczego jesz tylko jabłka?)

― 好きな んだよ (bo bardzo je lubię)

― もう子供 じゃないんだ！(już nie jestem dzieckiem! Np. wykrzykiwane przez 10 latka ;)

― これは いったい何なんだよ？(co to w ogóle ma być!)

 

のだ możemy również łączyć z innymi konstrukcjami.

― あそこへ 行ってもいいのですか？ (czy mogę tam iść?)

 

のだ jest również stosowane w pytaniach retorycznych. Oczywiście tego typu pytania można tworzyć samym przeczeniem bez pomocy のだ, ale o tym, kiedy indziej.

― このく つ、いいんじゃない？ (czy te buty nie są dobre?)

 

― 今日は学校がないんじゃない？ (czy to nie jest tak, ze dziś nie ma szkoły?)

 

Na koniec uwaga co do wersji: んだ. Jak pewnie zauważyliście, tak samo wygląda odmiana w czasie przeszłym części czasowników (np. 読む -> 読んだ). Forma ta nie ma z tą odmianą nic wspólnego. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby postawić ją właśnie po czasie przeszłym:

 

―この本はもう読んだん だよ(już przeczytałem tą książkę)

 

Jak widać ta konstrukcja może występować w bardzo wielu wariantach w połączeniu z wieloma innymi formami. Często jest skracana do samego ん wiec z początku, w przypadku mowy, łatwo o niedosłyszenie tego ważnego dźwięku.

Przykładów użycia oprócz tych tutaj zgromadzonych można by wymieniać wiele. Na pewno sami spotkacie się z wieloma sytuacjami, w których のだ będzie użyte.