ANATOMIA TOPOGRAFICZNA – wykład 24II2014

Anatomia ptaków domowych – najważniejsze różnice pomiędzy ptakami a ssakami.

Ptaki „pozbyły” się wszystkiego, co je obciążało, aby umożliwić sobie latanie. Nie mają zębów, więc żeby rozdrabniać pokarm połykają kamienie – środek ciężkości.

Są kręgowcami stałocieplnymi, są bardzo zróżnicowane jeśli chodzi o rozmiary i budowę, niektóre są inteligentne np. krukowate, są opierzone, przednie kończyny przekształcone są w skrzydła, mają bardzo krótki przewód pokarmowy.

Układ oddechowy dzięki workom powietrznym umożliwia oddychanie w czasie wdechu i wydechu.

Podobno pochodzą od dinozaurów – pierwszy ptak – archeopteryks, dinozaury pokryte piórami z rozwiniętymi kończynami piersiowymi dały początek współczesnym ptakom, miały chwytne palce, zęby, długi kostny ogon.

Dzielą się na:

• Bezgrzebieniowe – nie mają grzebienia na mostku

• Grzebieniowe – uskrzydlone

  • Kuraki – Galliformes: kury, indyki, perliczki

  • Blaszkodziobe – Anseriformes: gęsi, kaczki

Układ kostny:

• Spneumatyzowane kości, często z zachyłkami worków powietrznych, lekki szkielet

• Czaszka zbudowana jest z gąbczastych i bardzo wytrzymałych kości, powstaje w wyniku kostnienia wtórnego

• Wyróżnia się mózgowio- i trzewioczaszkę

• Trzewioczaszka zbudowana jest na bazie łuku szczękowego, gnykowego i skrzelowego

• Mają doskonały wzrok, niektóre również węch, głównie padlinożercy, dlatego mają duże oczy i oczodoły

• Jest tylko jeden kłykieć kości potylicznej, co umożliwia obrót głowy o 270o

• Kości mózgowioczaszki szybko się zrastają

• Brak kości międzyciemieniowej

• Brak błędnika kości sitowej

• W kości klinowej są tylko skrzydła skroniowe

• Przegroda międzyoczodołowa – septum interorbitale

• Górna część dzioba łączy się ruchomo za pomocą kości czworobocznej, podniebiennej

• Podniebienie otwarte, łączy jamę nosową z jamą gębową, gołębie zasysają wodę

• Kości skrzydłowe

• Kości siekaczowe zrastają się w jedną

• Słabo rozwinięta szczęka

• Jama nosowa niewielka, ma 3 małżowiny nosowe

• Kości podniebienne mają dużą ruchomość

• Łuki jarzmowe składają się z dwóch kości – jarzmowej i czworobocznojarzmowej

• Dolna część dzioba: kości zębowa, stawowa, płatowa (spleniale), kątowa, nadkątowa, uzupełniająca, gnykowa

• Kość gnykowa – jedna para rogów zawiesza kość, składa się z 2 lub 3 członów, do przodu skierowana jest kość śródjęzykowa, a do tyłu kil – carina

• Kręgosłup składa się z 39-63 kręgów bez pygostylu

• 1 i 2 różnią się od innych, atlas łączy się z jednym kłykciem

• Żebra od ostatnich kręgów szyjnych, w kierunku dolnym, części kręgowe żeber, łączą się z mostkiem, tworzą bardzo mocną klatkę piersiową, mają wyrostki haczykowate skierowane ku tyłowi łączą się z następnym żebrem

• Notarium – zrośnięte kręgi piersiowe 3-5

• Synsakrum – zrośnięte kręgi lędźwiowe i krzyżowe

• Pygostyl – zrośnięte kręgi ogonowe, mocują sterówki ogona

• Kręgi szyjne mają dużą ruchomość

• Dwa pierwsze piersiowe tworzą staw siodełkowy

	Kręgi szyjne	Kręgi piersiowe	Kręgi lędźwiowe	Kręgi ogonowe
Kura	13-14	7	11-14	5
Kaczka	14-15	9	11-14	7
Gęś	17-18	9	11-14	7

• 1-2 żebra wolne, bez części mostkowej, pozostałe połączone stawowo z mostkiem

• Mechaniczne zgniecenie klatki piersiowej przez skrzydła w czasie lotu wypycha powietrze z worków umożliwiając podwójne oddychanie

• Mostek jest silnie rozbudowany: z tyłu wcięty, z przodu ma duże powierzchnie stawowe do połączenia z kośćmi kruczymi, z dołu grzebień mostka – miejsce przyczepu mięśni

• Obręcz barkowa całkowicie zachowana, ma kości krucze, obojczyki, które tworzą widełki i scalają stronę prawą i lewą

• Wydłużone i płaskie łopatki

• Spneumatyzowana kość ramienna

• Kość łokciowa jest silniejsza od promieniowej

• Nadgarstek składa się z 2 kości: promieniowej i łokciowej