Mózgowie - encephalon

Przodomózgowie – prosencephalon

Kresomózgowie - telencephalon

• Półkule mózgu – hemispheria cerebri

• Kresomózgowie nieparzyste – telencephalon impar

Międzymózgowie – diencephalon

• Wzgórzomózgowie – thalamencephalon

• Podwzgórze – hypothalamus

Śródmózgowie – mesencephalon

• Konary mózgu – pedunculi cerebri

• Pokrywa śródmózgowia – tectum mesencephali

Tyłomózgowie – rhombencephalon

Tyłomózgowie wtórne – metencephalon

• Most – pons

• Móżdżek – cerebellum

Rdzeniomózgowie – myelencephalon

• Rdzeń przedłużony – medulla oblongata

Kresomózgowie – telencephalon

Kresmózgowie parzyste – hemispherium cerebri

1. Płaszcz – pallium

• Kora mózgu – cortex cerebri

• Wyspa – insula

• Hipokamp – hippocampus

• Węchomózgowie – rhinencephalon

2. Jądra podstawne – nuclei basales

3. Istota biała półkul – substantia alba hemispheriorum

4. Komory boczne – ventriculi laterales

Kresomózgowie nieparzyste – telencephalon impar

1. Ciało modzelowate – corpus callosum

2. Spoidło dziobowe – commissura rostralis

3. Przegroda przezroczysta – septum pellucidum

4. Sklepienie – fornix

5. Blaszka krańcowa – lamina terminalis

Kora nowa – neocortex (isocortex)

Allokorteks – allocortex

Prążkowie – striatum

Jądro ogoniaste – nucleus caudatus

Łupina – putamen

Ciało migdałowate – corpus amygdaloideum

Przegroda – septum

Szczelina naczyniówkowa – fissura choroidea

Insula – wyspa

Bruzda środkowa – sulcus centralis (Rolanda)

Szczelina podłużna mózgu – fissura longitudinalis cerebri

Pow.górno-boczna – facies superolateralis

Pow.dolna – facies inferior

Pow.przyśrodkowa – facies medialis

Biegun przedni – polus anterior

Biegun tylny – polus posterior

Biegun dolny – polus inferior

Bruzdy mózgu – sulcus cerebri

Zakręty (zawoje) mózgu – gyri cerebri

Płat czołowy – lobus frontalis

Bruzda środkowa – sulcus centralis (Rolanda)

Bruzda boczna – sulcus lateralis (Sylwiusza)

Płat ciemieniowy – lobus parietalis

Bruzda ciemieniowo-potyliczna – sulcus parietooccipitalis

Płat potyliczny – lobus occipitalis

Wcięcie przedpotyliczne – sulcus preoccipitalis

Płat skroniowy – lobus temporalis

Wyspa – insula

Płat limbiczny – lobus limbicus

Powierzchnia górno-boczna półkuli

Płat czołowy:

• zakręt przedśrodkowy – gyrus precentralis

• zakręt czołowy górny – gyrus frontalis superior

• zakręt czołowy środkowy – gyrus frontalis medius

• zakręt czołowy dolny – gyrus frontalis inferior

• bruzda przedśrodkowa – sulcus precentralis

• bruzda czołowa górna – sulcus frontalis superior

• bruzda czołowa dolna – sulcus frontalis inferior

• gałąź bruzdy bocznej pozioma-przednia – ramus anterior

• gałąź wstępująca – ramus ascendens

• część oczodołowa zakrętu czołowego – pars orbitalis

• część trójkątna – pars triangularis

• część wieczkowa – pars opercularis

• kora ruchowa pierwszorzędowa – ruchy dowolne przeciwległej części ciała

Płat skroniowy:

• zakręt skroniowy górny – gyrus temporalis superior

• zakręt skroniowy środkowy – gyrus temporalis medius

• zakręt skroniowy dolny – gyrus temporalis inferior

• bruzda skroniowa górna – sulcus temporalis superior

• bruzda skroniowa dolna – sulcus temporalis inferior

• zakręt skroniowy poprzeczny – gyrus temporalis transversus

• powierzchnia skroniowa – planum temporale

• kora słuchowa pierwszorzędowa – info z narządu słuchu

Płat potyliczny:

• bruzda ostrogowa – sulcus calcarinus

Płat ciemieniowy:

• zakręt zaśrodkowy – gyrus postcentralis

• płacik ciemieniowy górny – lobulus parietalis superior

• płacik ciemieniowy dolny – lobulus parietalis inferior

• bruzda zaśrodkowa – sulcus postcentralis

• bruzda śródciemieniowa – sulcus intraparietalis

• zakręt nadbrzeżny – gyrus supramarginalis

• zakręt kątowy – gyrus angularis

• kora czuciowa pierwszorzędowa – info somatosensoryczne z przeciwległej połowy ciała

Wyspa:

• wieczko czołowe – operculum frontale

• wieczko czołowo-ciemieniowe – operculum frontoparietale

• wieczko skroniowe – operculum temporale

• zakręty krótkie – gyri breves insulae

• zakręt długi – gyrus longus insulae

Powierzchnia dolna półkuli

Płat czołowy:

• zakręty oczodołowe – gyri orbitales

• zakręt prosty – gyri rectus

• bruzdy oczodołowe – sulci orbitales

• bruzda węchowa – sulcus olfactorius

Układ węchowy:

• opuszka węchowa – bulbus olfactorius

• pasmo węchowe – tractus olfactorius

• trójkąt węchowy – trigonum olfactorium

• prążek węchowy boczny – stria olfactoria lateralis

• prążek węchowy przyśrodkowy – stria olfactoria medialis

• zakręt półksiężycowaty – gyrus semilunaris

• zakręt okalający – gyrus ambiens

• istota dziurkowana przednia – substantia perforata anterior

• zakręt dziurkowany – gyrus perforatus

• zakręt przekątny – gyrus diagonalis

Płat skroniowy i potyliczny:

• zakręt skroniowy dolny – gyrus temporalis inferior

• zakręt wrzecionowaty – gyrus fusiformis (potyliczno-skroniowy – gyrus occipitotemporalis)

• zakręt przyhipokampowy – gyrus parahippocampalis

• zakręt językowaty – gyrus lingualis

• bruzda potyliczno skroniowa – sulcus occipitotemporalis

• bruzda poboczna – sulcus collateralis

Powierzchnia przyśrodkowa półkuli

Ciało modzelowate- corpus callosum:

• płat – splenium corporis callosi

• pień – truncus corporis callosi

• kolano ciała modzelowatego – genu corporis callosi

• dziób ciała modzelowatego - rostrum corporis callosi

Płat limbiczny:

• zakręt obręczy – gyrus cinguli

• cieśń zakrętu obręczy – isthmus cinguli

• pole podspoidłowe – area subcallosa

• zakręt przykrańcowy – gyrus paraterminalis

• bruzda ciała modzelowatego – sulcus corporis callosi

• bruzda obręczy – sulcus cinguli

• bruzda podciemieniowa – sulcus subparietalis

• zakręt przyhipokampowy – gyrus parahippocampalis

• hak – uncus

• hipokamp – hippocampus

• stopa hipokampa – pes hippocampi

• hipokamp nadspoidłowy – hippocampus supracommissularis

• hipokamp przedspoidłowy – hippocampus precommissuralis

• nawleczka szara – indusium griseum

• zakręt zębaty – gyrus dentatus

• rąbek haka – limbus unci

Zakręt płatów czołowego, ciemieniowego i potylicznego:

• zakręt czołowy górny – gyrus frontalis superior

• płacik okołośrodkowy – lobus paracentralis

• przedklinek – precuneus

• klinek – cuneus

• zakręt językowaty – gyrus lingualis

• kora wzrokowa pierwszorzędowa – info z przeciwległych polówek pola widzenia

Kora mózgu

Prakora – palocortex – bodźce węchowe

Kora stara – archicortex – układ limbiczny

Kora nowa – neocortex – isocortex

Warstwy kory nowej:

• warstwa drobinowa – lamina molecularis

• warstwa ziarnista zewnętrzna – lamina granularis externa

• warstwa piramidowa – lamina pyramidalis

• warstwa ziarnista wewnętrzna – lamina granularis interna

• warstwa piramidowa wewnętrzna – lamina pyramidalis interna

• warstwa wielokształtna – lamina multiformis

Komórki kory nowej:

• komórki piramidalne

• komórki wrzecionowate

• komórki koszyczkowe

• komórki neuroglejokształtne

• komórki o wstępującym aksonie

• komórki poziome

• komórki gwiaździste – neurony pobudzające

Kora homotypowa – cortex homotypica – asocjacyjna

Kora asocjacyjna czołowa

-uczuciowość wyższa

-złożone czynności intelektualne

Kora asocjacyjna ciemieniowo-potyliczno-skroniowa

-pola 2 i 3 rzędowe

-czucie somatyczne – pole 5,7,40

- wzrok – pola 18,19

-słuch – pole 22

Kora heterotypowa – cortex heterotypica – projekcyjna

Kora bezziarnista – cortex agranularis

• kora ruchowa – pole 4.6

Kora gęstoziarnista – coniocortex

• kora czuciowa somatosensoryczna – pola 1,2,3 – info czuciowe z przeciwległej połowy ciala

• kora słuchowa – pole 41 – informacje słuchowe z obu uszu

• kora wzrokowa – pole 17 – info wzrokowe z przeciwległych połówek pola widzenia obu oczu

Agnozja:

• wzrokowa

• dotykowa

• słuchowa

• autotopoagnozja

• anozognozja

Apraksje:

• twarzy

• wyobrażeniowa

• wyobrażeniowo-ruchowa

Amnezja

Mowa -> głównie lewa półkula – zakręt czołowy dolny – ośrodek ruchowy mowy Broca

- tylna część zakrętu skroniowego górnego i płacik ciemieniowy dolny – ośrodek czuciowy mowy Wernickiego

Afazja:

• ruchowa (Broca)

• czuciowa (Wernickiego)

• agrafia

• akalkulia

• aleksja

Ośrodki korowe:

Ruchowe:

• kora ruchowa pierwszorzędowa – ruchy dowolne przeciwległej części ciała – zakręt przedśrodkowy, przednia część płacika okołośrodkowego

• korowy ośrodek skojarzonego spojrzenia w bok – tylna część zakrętu czołowego środkowego

• kora przedruchowa i dodatkowa kora ruchowa – przed zakrętem przedśrodkowym

Słuchowe:

• kora słuchowa pierwszorzędowa – zakręty skroniowe poprzeczne

Czuciowe:

• Kora czuciowa pierwszorzędowa – zakręt zaśrodkowy

Smakowe:

• Kora smakowa – dolna część zakrętu przedśrodkowego

Wzrokowe:

• Kora wzrokowa pierwszorzędowa – po obu stronach bruzdy ostrogowej

• Kora wzrokowa asocjacyjna – zakręt kątowy

Mowy:

• Ośrodek ruchowy mowy (Broca) – zakręt czołowy dolny

• Ośrodek czuciowy mowy (Wernickiego) – tylna część zakrętu skroniowego górnego

• Ośrodek wzrokowy mowy – zakręt kątowy

*Somatosensoryczna kora kojarzeniowa (asocjacyjna) – płacik ciemieniowy górny, zakręt nadbrzeżny

Połączenia asocjacyjne:

• pęczki o przebiegu łukowatym

• obręcz – cingulum

• pęczek haczykowaty – fasciculus uncinatus

• pęczki o przebiegu podłużnym

• pęczek podłużny górny – fasciculus longitudinalis superior

• pęczek podspoidłowy – fasciculus subcallosus

• pęczek podłużny dolny – fasciculus longitudinalis inferior

• pęczki przebiegające pionowo

• pęczek czołowo-oczodołowy – fasciculus frontoorbitalis

• pęczek potyliczny pionowy – fasciculus occipitalis verticalis

Połączenia spoidłowe:

• ciało modzelowate – corpus callosum

• spoidło przednie – commissura anterior

• spoidło sklepienia – commissura fornicis (spoidło hipokampa – commissura hippocampi)

-strzępek hipokampa – fimbria hippocampi

-odnoga sklepienia – crus fornicis

Układ limbiczny

Płat limbiczny – lobus limbicus

Hipokamp – hippocampus

• nawleczka szara – indusium griseum

• prążki podłużne – striae longitudinales

• zakręt zębaty – gyrus dentatus

• rąbek haka – limbus unci

• róg Amona

• koryto hipokampa – alveus hippocampi

• strzępek hipokampa – fimbria hippocampi

Kora zakrętu zębatego – gyrus dentatus

• warstwa drobinowa – lamina molecularis

• warstwa ziarnista – lamina granularis

• warstwa komórek wielokształtnych – lamina multiformis

Kora hipokampa właściwego (rogu Amona – cornu Ammonis)

• warstwa drobinowa – lamina molecularis

• warstwa piramidowa – lamina pyramidalis

• warstwa komórek wielokształtnych – lamina multiformis

• warstwa jamista – stratum lacunare

• warstwa promienista – stratum radiatum

• warstwa jasna – stratum lucidum

Kora podkładki – subiculum

Kora śródwęchowa – cortex entorhinalis

-budowa wielowarstwowa

*przypodkładka – parasubiculum

*przedpodkładka – presubiculum

Droga przeszywająca – tractus perforans

-główne połączenie kory śródwęchowej z hipokampem

Sklepienie – fornix

- zespół zarówno wstępujących jak i zstępujących dróg nerwowych łączących hipokamp z ośrodkami innymi niż kota mózgu

• część przedspoidłowa – pars precommissuralis

• część zaspoidłowa – pars retrocommissuralis

• spoidło sklepienia – commissura fornicis

Kora zakrętu obręczy

• obręcz – cingulum

• pole podspoidłowe – area subcallosa

• zakręty oczodołowe – gyri orbitales

Ciało migdałowate

Jądra ciała migdałowatego – corpus amygdaloideum

• część korowo-przyśrodkowa – pars corticomedialis

• jądro przyśrodkowe – nucleus medialis amygdalae

• jądra środkowe – nuclei centrales amygdalae

• jądra korowe – nuclei corticales amygdalae

• Część podstawno – boczna – pars basolateralis

• Jądra podstawne – nuclei basales amygdalae

• Jądro boczne – nucleus lateralis amygdalae

Połączenia ciała migdałowatego

• Projekcja z kory mózgu i połączenia wewnętrzne

• Prążek węchowy boczny – stria olfactoria lateralis

• Prążek krańcowy – stria terminalis

• Droga brzuszna ciała migdałowatego – tractus amygdalaris ventralis

Część brzuszna prążkowia i gałki bladej

• Prążkowie brzuszne – striatum ventralae

• Jądro półleżące – nucleus accumbens

• Część brzuszna gałki bladej – pallidum ventralae

• Istota bezimienna – substantia innominata

Przegroda – septum (przegroda kresomózgowia – septum telencephali)

• Przegroda przezroczysta – septum pellucidum

• Pole przegrodowe – area septalis

• Zakręt przykrańcowy – gyrus paraterminalis

• Jądro przyśrodkowe – nucleus medialis septi

• Jądro boczne – nucleus lateralis septi

• Połączenia:

• Z hipokampem – przez sklepienie – fornix

• Z ciałem migdałowatym – przez prążek krańcowy – stria terminalis

• Z korą obręczy – przez włókna nerwowe obręczy – cingulum

• Z częścią brzuszną prążkowia i jądrem półleżącym – przez bezpośrednie krótkie połączenie

• Z ośrodkami limbicznymi śródmózgowia i międzymózgowia – przez prążek rdzenny wzgórza – stria medullaris thalami lub pęczek przyśrodkowy przodomózgowia – fasciculus medialis prosencephali

Ośrodki limbiczne międzymózgowia i śródmózgowia

• Międzymózgowie

– ciała suteczkowate,

- jądra przednie wzgórza,

- jądra uzdeczki

• Śródmózgowie –

- jądro międzykonarowe – nucleus interpeduncularis

- pole brzuszne nakrywki – area tegmentalis ventralis

Komora boczna – ventriculus lateralis

Róg przedni – cornu anterius

Część środkowa

Róg dolny – cornu inferius

Róg tylny – cornu posterius

Róg dolny - Cornu inferius

• Jądro ogoniaste – nucelus caudatus

• Głowa jądra ogoniastego – caput nuclei caudati

• Trzon – corpus nuclei caudati

• Ogon – cauda nuclei caudati

• Prążek krańcowy – stria terminalis

• Włókna nerwowe łączące ciało migdałowate z podwzgórzem i przegrodą

• Blaszka przytwierdzona – lamina affixa

• Splot naczyniówkowy komory bocznej – plexus choroideus ventriculi lateralis

• Przez szczelinę naczyniówkową – fissura choroidea

• Sklepienie – fornix

• Łączy hipokamp z podwzgórzem i przegrodą

• Strzępek hipokampa – fimbria hippocampi

• Odnogi – crura fornicis

• Trzon sklepienia – corpus fornicis

• Słupy sklepienia – columnae fornicis

• Spoidło sklepienia – commissura fornicis (spoidlo hipokampa – commissura hippocampi)

Wypukłości:

• Stopa hipokampa – pes hippocampi (wpuklenie bruzdy hipokampa – sulcus hippocampi)- ściana rogu dolnego

• Wyniosłość poboczna – eminentia collateralis -> w trójkąt poboczny – trigonum collaterale (spowodowana bruzdą poboczną – sulcus collateralis) – dolna ściana rogu dolnego

• Ostroga ptasia – calcar avis (wpuklenie bruzdy ostrogowej – sulcus calcarinus) – ściana przyśrodkowa rogu tylnego

• Opuszka rogu tylnego – bulbus cornus posterioris

• Przegroda przezroczysta – septum pellucidum ( tworzy przyśrodkową ścianą rogu przedniego)

Ciało migdałowate – corpus amygdaloideum

-część podstawno-boczna – pars basolateralis

- część korowo – przyśrodkowa – pars corticomedialis

Przedmurze – claustrum

- od wyspy oddziela je torebka ostatnia – capsula extrema

-od łupiny torebka zewnętrzna – capsula externa

Jądra podstawne – nuclei basales

• Prążkowie – striatum

• Torebka wewnętrzna – capsula interna

• Jądro ogoniaste – nucleus caudatus

• Skorupa – putamen

• Blaszka rdzenna boczna – lamina medullaris lateralis

• Jądro soczewkowate – nucleus lentiformis

• Część brzuszna – striatum ventrale

• Jądro półleżące – nucleus accumbens

• Gałka blada – globus pallidus

• Blaszka rdzenna przyśrodkowa – lamina medullaris medialis

• Część przyśrodkowa – globus pallidus medialis

• Część boczna – globus pallidus lateralis

• Część brzuszna – pallidum ventrale

• Jądro niskowzgórzowe – nucleus subthalamicus

• Pęczek soczewkowy – fasciculus lenticularis

• Pęczek wzgórzowy – fasciculus thalmicus

• Pole H – pole Forela

*jądro podstawne wielkokomórkowe – nucleus basalis magnocelularis – jądro Meynerta – największy ośrodek cholinergiczny mózgowia

Torebka wewnętrzna – capsula interna

- torebka zewnętrzna (capsula externa) i ostatnia (capsula extrema) -> cienkie blaszki istoty białej

- jest to silnie rozwinięty zespół włókien projekcyjnych

• Odnoga przednia – crus anterius – między jądrem ogoniastym a soczewkowatym

• Odnoga tylna – crus posterius – między jądrem soczewkowatym a wzgórzem

• Część zasoczewkowa – pars retrolentiformis

• Część podsoczewkowa – pars sublentiformis

• Kolano torebki wewnętrznej – ganu capsulae internae

Ciało modzelowate – corpus callosum

• Dziób – rostrum

• Kolano – genu

• Pień – truncus

• Płat – splenium

• Kleszcze mniejsze – forceps minor – płat czołowy

• Kleszcze większe – forceps major – płat potyliczny

• Obicie – tapetum – górna ściana komory bocznej

Spoidło przednie – commissura anterior

Spoidło sklepienia – commissura fornicis (spoidło hipokampa – commissura hippocampi)

Spoidło tylne – commissura posterior (spoidło nadwzgórzowe – commissura epithalamica)

Spoidło uzdeczek – commissura habenularum