1/ wypisać rodzaje niezgodności
Rozróżniamy cztery rodzaje powierzchni niezgodności:
powierzchnia niezgodności erozyjnej (PE)
powierzchnia niezgodności kątowej (PNK)
powierzchnia niezgodności przekraczającej
powierzchnia niezgodności penakordacyjnej
Rozróżniamy cztery rodzaje powierzchni niezgodności: powierzchnia niezgodności erozyjnej (PE), powierzchnia niezgodności kątowej (PNK), powierzchnia niezgodności przekraczającej, powierzchnia niezgodności penakordacyjnej Niezgodność, występowanie braku ciągłości osadów (tzw. luki stratygraficznej) między dwiema, leżącymi jedna nad drugą, warstwami (kompleksami) skał. Wyróżnia się:1) niezgodność erozyjną - związaną z okresowym przerwaniem sedymentacji osadów, wystąpieniem procesów erozji, a następnie ponownym zalewem morskim, powodującym dalsze gromadzenie się osadów,2) niezgodność kątową - gdy morze wkracza na tereny wcześniej wytrącone z poziomego położenia i warstwy skalne ułożone są skośnie,3) niezgodność przekraczającą - kiedy morze wkracza na dany teren powoli i tworzące się coraz młodsze osady dochodzą skośnie do powierzchni starszego podłoża. 4) Penakordacja (prawiezgodność) – jeżeli warstwy zalegają równolegle, ale brakuje jakiegoś wieku. Strop i spąg jest równy.
2/ zrobić przekrój geologiczny do mapki i napisać jakiego typu jest to przekrój.
Przekroje geologiczne
Przekrój geologiczny jest to dwuwymiarowy model odwzorowujący budowę wgłębna w
płaszczyźnie pionowej, skonstruowany na podstawie interpretacji wyników wierceń, badań
geofizycznych (geofizyki wiertniczej, interpretacji sejmiki, badań magnetotellurycznych itp.)
i czasami powierzchniowych badań geologicznych.
Istnieje wiele typów przekrojów geologicznych. Ich “zawartość”, dokładność i zastosowanie
są uzależnione przede wszystkim od posiadanych danych wejściowych i przeznaczenia
przekroju.
Przekroje można klasyfikować w różnorodny sposób,
1) ze względu na:
• przekroje poglądowe (w małych skalach)
• przekroje dokumentacyjne (wielkoskalowe)
2) Ze względu na zawartość:
• przekroje strukturalne i geofizyczno – strukturalne
• przekroje stratygraficzne
3) Ze względu na orientację linii przekrojowej względem struktur:
• przekroje prostopadłe do osi struktur
• przekroje równoległe do osi struktur
• przekroje skośne do osi struktur
• przekroje wytyczone wzdłuż linii prostej lub łamanej
3/ zaznaczyć na kolejnej mapce, które utwory są najstarsze, a które najmłodsze. Zaznaczyć niezgodności i też napisać które są najmłodsze, a które najstarsze. Podać nazwy niezgodności (czy to jest penakordancja, erozyjna … )
Dodatkowo zrobić opis geologiczny.
4/ Napisać co to jest kąt pozorny, jak się go zaznacza czy coś takiego.
Upad pozorny - jest to upad widziany w ścianie skalnej czy profilu. Warstwy w takim przekroju są widziane zawsze pod mniejszym kątem niż upad rzeczywisty, a nawet zerowym gdy jest to przekrój równoległy do linii biegu.
Położenie płaszczyzny na podstawie upadów pozornych:
Gdy poszukujemy płaszczyzny mając tylko jej upady pozorne, to z geometrycznego punktu widzenia szukamy płaszczyzny, zawierającej dwie proste. Aby to zrobić na siatce, nanosimy dwie proste. Następnie ustawiamy siatkę w takim położeniu aby punkty znalazły się na jednym południku. Ten południk jest naszą poszukiwaną płaszczyzną. Teraz wystarczy odczytać parametry płaszczyzny.
Znajdywanie upadu pozornego wzdłuż dowolnego przekroju:
Aby znaleźć upad pozorny danej płaszczyzny wzdłuż dowolnego przekroju, nanosimy płaszczyznę na siatkę. Zaznaczamy punktem azymut przekroju. Umieszczamy punkt na południku 0 bądź równiku i szukamy jego przecięcia z łukiem płaszczyzny. Zaznaczamy prostą jako punkt. Jej upad będzie poszukiwanym upadem pozornym wzdłuż zadanego przekroju.
5/ mapka: trzeba poprowadzić linię przez fragment zlepieńców i powiedzieć jaką mają miąższość w metrach.
OPIS GEOLOGICZNY DO MAPY NR. 10
Stratygrafia i litologia
Mapa geologiczna nr 10 przedstawia utwory od jury górnej aż po czwartorzęd. Obejmuje warstwy powstałe w dwóch erach: środkowego mezozoiku (górna jura) oraz późnego mezozoiku (górna kreda) jak i kenozoiku. Utwory charakteryzują się różnorodną litologią. Wiek warstw zmienia się od najstarszej, przez najmłodsze aż znowu do najstarszej wzdłuż linii przekroju geologicznego, która przeprowadzana jest z SSW na NNE. Najmłodsze warstwy zajmują dokładnie centralną część mapy geologicznej, natomiast utwory najstarsze znajdują się w części północnej i południowej mapy. Najstarszymi utworami są iłowce oraz wapienie dolomityczne górnej jury. Bezpośrednio pod utworami górnej jury zalegają skały wulkaniczne. Młodszymi utworami są wapienie kredy górnej (cenoman + turon). Następnie obecne są wapienie z krzemianami wieku kredowego należące do piętra koniak + santon. Piętro kampan reprezentowane jest przez margle i wapienie ilaste, a piętro mastrycht + dan przez iłowce, margle oraz wapienie. Paleogeńskie utwory pojawiają się na warstwach kredy górnej. Są to utwory paleocenu. Paleocen został wykształcony jako margle, piaski glaukonitowe oraz iłowce. Bezpośrednio na utworach paleocenu wykształcone są wapienie, margle i iłowce eocenu. Paleogen kończą utwory epoki oligoceńskiej. Są to wapienie organogeniczno - detrytyczne. Młodszymi utworami są mioceńskie piaski, żwiry oraz wapienie piaszczyste. Ostatnimi przedstawicielami neogenu, które zostały wydzielone na mapie geologicznej są utwory pliocenu. W stropie występują utwory takie jak bazalty, natomiast w spągu mamy do czynienia ze żwirami i piaskami. Najmłodsze osady widoczne na mapie geologicznej nr 10 to piaski i iły jeziorne czwartorzędu.
Tektonika
Wzdłuż linii przekroju, w jego zachodniej części, widać wyraźne fałdowanie. Obserwujemy dwie formy fałdu sąsiadujące ze sobą: synklinę i antyklinę. Antyklina posiada w swym jądrze utwory starsze, natomiast synklina posiada w swoim jądrze utwory młodsze. Kierunek nachylenia powierzchni osiowej fałdu od pionu, czyli wergencja jest zachodnia. Widoczne na mapie geologicznej fałdy (w zachodniej części przekroju) należą do fałdów, których skrzydła zapadają się w przeciwnych kierunkach na zewnątrz. Można wnioskować, iż są to fałdy stojące niesymetryczne, ponieważ kąty upadu są różne. We wschodniej części profilu również mamy do czynienia z fałdem, który tak jak wyżej wymienione jest fałdem stojącym asymetrycznym. Bardzo dobrze widać, że oś fałdu jest znacznie nachylona, a kąty upadu są różne. Mapa geologiczna nr 10 przedstawia budowę geologiczną, której tektonika jest zmienna. W centralnej części mapy widzimy warstwę płaską. Budowa geologiczna cechuje się płaskim, poziomym zaleganiem warstw skalnych o różnej odporności, które występują na przemian. Warstwą odporną w tym przypadku jest warstwa P3, czyli utwory wapienia. Warstwa małoodporna to warstwa P2, czyli wapienie, margle, iłowce. Jako pierwsza przyszła mi do głowy myśl iż jest to budowa płytowa. Jednak pozostanę przy tym, że budowa geologiczna ma charakter poziomy ze względu na erozję, która wyrównała teren, zcinając utwory paleogenu. Oprócz wyżej wymienionych form na linii przekroju widnieje sześć uskoków. Uskoki te mają charakter zrzutowy. Nastąpiło przemieszczenie skał w pionie. Utwory skalne zostają wydźwignięte ku górze, bądź zostają "wepchnięte" na pewną głębokość. Na mapie geologicznej nr 10 przedstawione są niezgodności. Niezgodność występuje pomiędzy utworami jury i kredy. Obserwuje się brak kredy wczesnej (dolnej). Występuje brak ciągłości osadów (tzw. luka stratygraficzna) między dwiema, leżącymi jedna nad drugą, warstwami/kompleksami skał. Ta niezgodność może być spowodowana bądź związana z okresowym przerwaniem sedymentacji osadów, wystąpieniem procesów erozji, a następnie ponownym zalewem morskim, powodującym dalsze gromadzenie się osadów. Moim zdaniem jest to penakordacja czyli prawiezgodność. Ten rodzaj nieciągłości oddziela równoległe warstwy i reprezentuje "przerwę" w zapisie stratygraficznym. Równoległe zaleganie warstw sprawia wrażenie zgodnego zalegania warstw. Na mapie geologicznej nr 10 przedstawiona jest penakordacja pomiędzy górną jurą, a zalegającą powyżej górną kredą. Przerwa w zapisie stratygraficznym wynosi około 50 mln lat.
Rozwój budowy geologicznej
Na mapie geologicznej nr 10 najstarszymi utworami są iłowce i wapienie dolomityczne górnej jury. W jurze zaczyna się jedna z największych transgresji morskich co skutkowało wielkim rozwojem płytkich mórz na zalanych kontynentach. Iłowce są skałami osadowymi o bardzodrobnoziarnistej budowie, natomiast wapienie dolomitowe są osadowymi węglanowymi, zbudowanymi głównie z minerałów o tej samej nazwie. Iłowce właśnie świadczą o pogłębieniu się zbiornika morskiego. W kredzie dalej trwa transgresja, dzięki czemu w późnej kredzie poziom wszechoceanów był wyższy od dzisiejszego. Utwory późnej kredy reprezentowane są przez wapienie (cenoman + turon), wapienie z krzemianami (koniak + santon), margle, wapienie ilaste (kampan) oraz iłowce, margle, wapienie (mastrycht + dat). Wapienie tworzą się przede wszystkim w ciepłych i płytkich morzach lecz potrafią się tworzyć i w głębszych partiach oceanu. Mogą pochodzić z wytrącania się węglanu wapnia z wody morskiej jak i też nagromadzenia kalcytowych skorupek obumarłych organizmów. Margle też powstają w wyniku nagromadzenia dużych ilości węglanu wapnia w zbiornikach morskich (lub jeziornych). Natomiast iłowce mogą świadczyć o parowaniu wody morskiej, bądź o pogłębianiu zbiornika (co jest bardziej prawdopodobne!). W cenomanie i turonie, w wapieniach, a konkretnie w spągu występują piaskowce i zieleńce - dowodzi to, że nastąpiła transgresja morska. Pod koniec kredy zaczęły się ruchy górotwórcze, dochodzi do sfałdowania i małego wypiętrzenia osadów z wcześniejszych mórz. W paleogenie warunki ulegają zmianie. W paleocenie mamy utwory takie jak margle, piaski glaukonitowe, iłowce; w eocenie wapienie, margle i iłowce; w oligocenie wapienie organogeniczno-detrytyczne; W dalszym ciągu mamy warunki morskie. Zbiornik pozostał, ale płytki, gdyż powstają piaski i margle. W neogenie warunki jeszcze bardziej ulegają zmianie. W miocenie mamy utwory: piaski, żwiry, wapienie piaszczyste, a w pliocenie: żwiry, piaski, bazalty. Na przykład żwiry świadczą o spłyceniu zbiornika. Skały epoki neogenu to już przede wszystkim utwory lądowe (piaski, żwiry) oraz te płytkomorskie (wapienie piaszczyste). Natomiast bazalty są już skałami magmowymi, wylewnymi. Powstaje kiedy magma lub lawa krzepnie. Najmłodszymi osadami są piaski i iły jeziorne czwartorzędu. Warunki powstawania iłów jeziornych musiały być unormowane. Tworzą się w warunkach spokojnej sedymentacji z bardzo drobnego materiału kwarcowego, minerałów ilastych, węglanu wapnia i szczątków organicznych. Piasek (w skrócie): skała wulkaniczna poddana wietrzeniu i się rozpada, po ileśtam ml lat mamy rozdrobnioną skałę - piasek. Powstawały na dnie jezior.