Wiercenie – obróbka otworów w pełnym materiale, którym nie są stawiane specjalne wymagania. Kinematyka: - Narzędzie wykonuje jednocześnie ruch obrotowy i posuwowy przy nieruchomym przedmiocie obrabianym; - narzędzie wykonuje ruch posuwowy prostoliniowy równoległy do osi PO wykonującego ruch obrotowy (tokarki); - narzędzie wykonuje ruch obrotowy a PO ruch prostoliniowy równoległy do osi wiertła (frezarki); - narzędzie nieruchome a PO wykonuje ruch obrotowy i posuwowy. Wiertarki: Stołowa; Słupowa; Kadłubowa; Bramowa; Promieniowa; Wielowrzecionowa. Wiertarka kadłubowa - wspornik stołu jest podtrzymywany podpórką śrubową, która opiera się o płytę podstawy. Z uwagi na ciężar obrabianych przedmiotów oraz duże siły posuwu podpórka jest konieczna. Skrzynka posuwów może być napędzana mechanicznie lub przesuwana za pośrednictwem dźwigni. Wiertarka promieniowa - składa się z podstawy, kolumny, słupa, ramienia promieniowego, wrzeciennika, stołu i przeważnie dwóch silników elektrycznych (jeden do napędu wrzeciennika, drugi do przesuwania ramienia). Ramię, zwane wysięgnikiem, można obracać dokoła słupa i przesuwać w kierunku pionowym. Wrzeciennik napędzany silnikiem przesuwa się na prowadnicach wzdłuż ramienia. Dzięki takiej budowie na wiertarkach promieniowych można wiercić otwory w różnych miejscach przedmiotu bez zmiany jego położenia. Wiertarki wielowrzecionowe - służą do jednoczesnego wiercenia wielu otworów w przedmiotach obrabianych seryjnie. Wrzeciennik w tych wiertarkach jest wyposażony w wiele wrzecion, które mogą być ustawiane w dowolnej odległości od osi głównego wrzeciona wiertarki. Wiertła:- kręte; - koronowe; - gryfowe jednoostrzowe; - piórkowe; - lufow;- działowe. Rozwiertaki: - wstępny trzyostrzowy; - wykańczający (powyżej 6 ostrz); - nastawny. Nawiertaki. Przeciąganie (przeciągacz: część chwytowa, ostrze do obróbki zgrubnej, ostrze do obróbki wykańczającej) – długim narzędziem o dużej ilości ostrzy. Ruchem głównym jest prostoliniowy ruch narzędzia bez ruchu posuwowego. Cechą jest gromadzenie wiórów w przestrzeni między ostrzami. Przed obróbką musi zostać wykonany otwór wstępny.

Frezowanie – narzędzie wykonuje ruch obrotowy a PO ruch posuwowy prostoliniowy lub krzywoliniowy. - czołowe – ostrza znajdują się od czoła freza ( oś obrotu freza jest prostopadła do powierzchni obrabianej); - obwodowe – dominujące skrawanie wykonują ostrza na obwodzie freza (oś obrotu freza równoległa do powierzchni obrabianej); - obwodowo-czołowe – ostrzami na czole jak i na obwodzie freza. Przeciwbieżne – PO przesuwa się w kierunku przeciwnym do ruchu pracujących ostrzy freza. Współbieżne – PO przesuwa się w kierunku zgodnym z ruchem pracujących ostrzy freza. Stołowe – ustawiane na stołach warsztatowych przeznaczone są do wykonywania precyzyjnych prac na małych przedmiotach obrabianych. Napęd ruchu głównego jest mechaniczny a posuwowego ręczny. Wspornikowe (poziome, pionowe) – wyposażone w wspornik, który może być przemieszczany pionowo po prowadnicach korpusu. Napęd ruchów głównego i posuwowego jest mechaniczny. Frezarka pozioma ma poziomo ułożyskowane wrzeciono. Narzędzie jest zamocowane we wrzecionie bezpośrednio lub za pomocą trzpienia – ruch główny. PO mocowany jest na stole frezarki i wykonuje ruchy posuwowe i nastawcze. Pionowa – PO przemieszcza się: poziomo – poprzecznie, poziomo – wzdłużnie, pionowo. Bez wspornikowe – duże i ciężkie przedmioty. Mają stół krzyżowy usytuowany na łożu obrabiarki. Sanie wzdłużne stołu mogą się przesuwać po prowadnicach łoża a sanie poprzeczne po prowadnicach wykonanych na górnej powierzchni sani wzdłużnych. Wrzeciennik może być przemieszczany pionowo po prowadnicach w korpusie. Wzdłużne – obróbka korpusów maszyn. Stół frezarki może się przemieszczać wzdłużnie po prowadnicach wykonanych na łożu. Narzędzia mocowane są we wrzecionach wrzecienników górnych i bocznych. Każdy z wrzecienników ma samodzielny napęd ruchu głównego. Wrzecienniki górne mogą, być przesuwane po prowadnicach wykonanych w belce - belka może być przemieszczana pionowo po prowadnicach stojaków.

Karuzelowe; Bębnowe - przedmioty obrabiane mocowane są na bębnie obracającym się wokół poziomej osi. Frezarka wyposażona jest w cztery wrzecienniki, które mogą się przesuwać pionowo, po prowadnicach wykonanych w stojakach. Wrzecienniki mogą przemieszczać się również wzdłuż osi wrzecion. Każdy z wrzecienników ma indywidualny napęd ruchu głównego. Frezy: Walcowe (mocowane na rolce): - o linii śrubowej, - skośne. Czołowe (mocowane w tulei frezarskiej); Tarczowe: - jednoostrzowe,- dwuostrzowe, - trójostrzowe; Palcowe (mocowane bezpośrednio na wrzecionie lub za pomocą tulei); Trzpieniowe; Kształtowe; Modułowe – do kół zębatych; Do przecinania (frez dociskany śrubą – tendencja do zaciskania); Do powierzchni zewnętrznych i wewnętrznych; Głowiczki frezerskie (trójostrzowe) – do twardych powierzchni; Głowice. Obróbka kół zębatych: Metoda kształtowa (frez modułowy palcowy) – ruch główny wykonuje frez (obrotowy); ruch pomocniczy PO (liniowy). Metoda obwiedniowa (frez ślimakowy) – ruch główny wykonuje frez (obrotowy i posuwowy); ruch pomocniczy PO (podziałowy) + 4 dodatkowy ruch żeby były zęby skośne Podzielnica - stosuje się je do podziału obwodu koła na części .Typowymi operacjami wykonywanymi z użyciem podzielnic są: nacinanie uzębień na kołach , frezowanie rowków śrubowych na wiertłach krętych , nacinanie ostrzy na frezach itp. Wrzeciono jest napędzane przekładnią ślimakową, poruszaną korbką ręczną. Na korpusie podzielnicy jest osadzona dziurkowana tarcza. W otworki tarczy wchodzi kołek zapadkowy w zatrzasku. Rygiel służy do unieruchamiania tarczy przy podziale zwyczajnym. Przekładnia ślimakowa ma zwykłe przełożenie wynoszące i=40:1. Aby wykonać obrót wrzeciona, należy więc obrócić 40 lub 60 razy korbka ręczną . Przeciw: składowa pionowa chce unieść PO, przy wcinaniu następuje poślizg i zgniatanie PO, gorsza gładkość, mniejsza trwałość ostrza, mała czułość na luzy w mech posuwu, dobre przy obróbce niepodatnych na zgniot. Współ: skrawanie od grubości max do zera, dociskanie PO, lepsza gładkość, luz miedzy śrubą a nakrętką.