Ekonomika turystyki i rekreacji

Wykład 1

POLITYKA TURYSTYCZNA

Zagadnienia:

• Stosunek panstwa do turystyki

• Pojecie polityki turystycznej

• Gestorzy polityki turystycznej

• Cykl turystyczny

• Narzędzia polityki turystycznej

We współczesnym swiecie nie ma w zasadzie panstwa, które bądź wpuszczaloby na swoje terytorium wszystkich cudzoziemcow bez jakichkolwiek barier i ograniczen i warunkow, bądź odwrotnie – nie wpuszczaloby nikogo

Wniosek: wladze każdego panstwa mogą w dowolny sposób oddziaływać na ruch przybywających cudzoziemców i wladze te mogą wprowadzac określone ograniczenia i utrudnienia. Ich zakres zalezy od szeroko rozumianych interesow panstwa. (interes polityczny, społeczny, gospodarczy) Ale oprocz tego trzeba wziąć pod uwage możliwości recepcyjne rozumiane w tym przypadku, jako rozwinieta infrastruktura, w tym zwłaszcza infrastruktura turystyczna.

Zarówno jej wielkość jak i struktura uzależnione sa także od działań podejmowanych przez panstwo. Wszystkie państwa mogą kształtować wielkości strukture przyjazdowego i wyjazdowego ruchu turystycznego. Wyrazem takiego dzialania jest charakter polityki turystycznej.

Samo pojecie polityki turystycznej jest kategoria historyczna, które pojawia się na określonym poziomie rozwoju gospodarczego danego państwa

Wzrost ruchu turystycznego powoduje określone wazne dla panstwa skutki:

• Ekonomiczne

• Społeczne

• Polityczne

Dopóki zmiany tego ruchu były niewielkie wystarczalo to ze jego organizacja zajmowaly się organizacje lokalne o charakterze społecznym. Natomiast te organizacje nie były już w stanie kontrolowac rozwoju tego ruchu w skali makroekonomicznej.

Rozwoj turystyki może powodowac zarówno pozytywne jak i negatywne skutki.

Wystepowanie skutkow negatywnych przerasta możliwości dzialania wladz lokalnych. Ponadto nie zawsze interes jakiegos regionu recepcji turystycznej musi być wspolny z interesem Panstwa jako całości.

• Panstwo, prowadzac okreslona polityke zagraniczna oraz zagraniczna polityke ekonomiczna, NIE POWINNO zaniechac przynajmniej koordynacyjnych działań w zakresie turystyki i rekreacji

Czynniki, które doprowadzily do formulowania założeń polityki turystycznej można podzielic na dwie grupy:

1. Przeslanki, które zmuszaly panstwo do ingerencji…

2. Przeslanki, które doprowadzily do domagania się takiej interwencji ze strony sektora turystycznego

Do czynnikow znajdujących się w sferze interesow panstwa można zaliczyc:

• Znaczenie turystyki w polityce ekonomicznej panstwa (parametry: polityka inwestycyjna, kształtowanie tzw. Wzorca konsumpcji, kwestia kszatltowania równowagi rynkowej)

• Wplyw polityki turystycznej na polityke zagranicznej panstwa (zachodzi związek korelacyjny)

• Znaczenie rozwoju turystyki dla prowadzonej przez panstwo polityki społecznej (kwestie kształtowania miejsc pracy przez turystyke i ograniczenia negatywnych skutkow bezrobocia)

• Wpływ turystyki na strukture i stan bilansu płatniczego panstwa (turystyka powoduje przeplyw srodkow finansowych miedzy krajem a zagranica,z formalno rachunkowego punktu widzenia bilans platniczny musi być zawsze zrównoważony, ponieważ saldo obrotow bieżących musi być rowne saldu obrotow kapitalowych skorygowanych o zmiane stanu rezerw) – rownowaga rzeczywista bilansu płatniczego*

• Aktywizacja zawodowa społeczeństwa (w turystyce można znaleźć nowy zawod, nowe zajecie)

• Aktywizacja regionow

Sektor turystyki wymaga pomocy ze strony panstwa z uwagi na:

• Znaczenie infrastruktury ogolnej dla turystyki

• Kapitałochłonny i importochłonny charakter inwestycji turystycznych ( w inwestycjach turystycznych potrzebny jest duzy kapital i import zaopatrzeniowy)

• Interdyscyplinarny charakter turystyki (turystyka potrzebuje wsparcia w wielu innych sektorach gospodarki)

• Znaczenie norm i przepisow prawnych dla rozwoju turystyki

• Znaczenie formalności granicznych dla rozwoju turystyki

• Formalności graniczne sa zastrzezone dla najwyższych organow panstwa

Te przeslanki przyczynily się do sformułowania polityki turystycznej, (interes jest jednak obustronny)

Historycznie wyksztalcily się 3 podejscia panstwa do rozwoju turystyki:

1. Podejście negatywne (Występowało i niekiedy wystepuje w panstwach które nie były przygotowane albo nie sa przygotowane do rozwoju zarówno przyjazdowego jak i wyjazdowego ruchu turystycznego. Jego rozwoj w takiej sytuacji musialby doprowadzic do wystapienia wielu negatywnych zjawisk i dlatego współcześnie tego typu podejście jest traktowane jako skrajny anachronizm. Zdarzaja się jednak przypadki zmiany stosunku pozytywnego na negatywny, ich powodem najczęściej sa zaburzenia polityczne lub gospodarcze. Powrot do stabilizacji i usuniecie podstawowych barier w ruchu turystycznym oznacza powrot do pozytywnego podejścia do turystyki)

2. Podejście neutralne (czesciej spotykane, wladze danego kraju nie ingeruja w jej rozwoj dopóki nie jest on sprzeczny z ogolnymi interesami kraju i nie wywiera negatywnego wpływu na zycie społeczno-gospodarcze. Nie ma mowy o jakimkolwiek swiadomym dzialaniu panstwa czarowno na wielkośc i strukture podazy i popytu. Natomiast konieczność interwencji może doprowadzic do przekształcenia stosunku neutralnego w pozytywny, chociażby dlatego żeby nie doprowadzic do powstawania w przyszłości podobnych dysfunkcji)

3. Podejście pozytywne (ma odzwierciedlenie w swiadomych dzialaniach panstwa i bieżącej kontroli wplywu tego zjawiska na zycie spoleczno-gospodarcze zarówno obecnie jak i w przyszłości)

Wniosek: o polityce turystycznej w pelnym tego slowa znaczeniu, można mowic kiedy stosunek panstwa do rozwoju turystyki jest pozytywny, czyli, kiedy sprecyzowane sa cele takiej polityki i narzędzia takiej polityki.

Stosunkowi panstwa do turystyki odpowiadja dwa rodzaje oddzialwania na rozwoj tego zjawiska:

1. Oddziaływanie statyczne (wiaze się bezpośrednio z jego neutralnym podejściem do turystyki może przeksztalcic się w stosunek pozytywny*. Jeśli takiego przekształcenia nie będzie, nie można wtedy sformułować założeń polityki turystycznej. Dzialania o charakterze administracyjnym, osłabiającm skutki dzialania a w istocie będzie wyhamowywal ruch turystyczny.

2. Oddziaływanie dynamiczne (zawsze będzie związane z pozytywnym podejściem do turystyki, którego konsekwencja będzie wykorzystywanie tej galezi zycia społeczno-gospodarczego dla interesow calego panstwa

POLITYKA TURSTYCZNA – działalność polegajaca na okreslaniu celow ekonomicznych, politycznych, społecznych i kulturalnych, związanych z rozwojem turystyki, uzyskaniu wszechstronnych pozytywnych efektow wynikających z istnienia popytu i podazy, dazeniu do zaspokojenia potrzeb społecznych w zakresie uprawiania turystyki i precyzowania srodkow niezbiednych do realizacji tych celow.

Organy panstwa, których działalność jest niezbedna dla funkcjonowania sektora turystyki:

• Organy ustawodawcze (legislacyjne)

• Centralne organy administracji państwowej

• Krajowa administracja turystyczna

• Doradcze organy administracji państwowej i turystycznej

• Turystyczne organy gospodarcze

• Turystyczne organizacje społeczne

Warunkiem skuteczności polityki turystycznej jest oddziaływanie pośrednie na najbardziej istotne elementy podazy i popytu. To oddziaływanie musi zapewnic zgodny z zalozeniami rozwoj turystyki we wszystkich etapach mających doprowadzic do powstania produktu turystycznego od badania rynku poczynając, a na ocenie otrzymanych wynikow konczac.

Cykl turystyczny obejmuje:

• Badanie rynku turystycznego (musi być powierzone profesjonalistom, rynek musi być prowadzony z punktu widzenia równowagi, przewagi podazy nad popytem, poziomu rozwoju gospodarczego, wskaźników elastyczności dochodowej i cos tam)

• Planowanie rozwoju turystyki (musi się odbywac równorzędnie ze strategia rozwoju kraju, musi byc taki sam jak okres planowania w UE, nastepny będzie 2015-2020)

• Budowe infrastruktury turystycznej

• Przygotowywanie kadr dla potrzeb turystyki

• Konstrukcje optymalnego modelu turystyki (regiony tworza wlasne mikromodele turystyki)

• Rozwoj gospodarki turystycznej (domena sektora mikro i malych przedsiębiorstw)

• Promocje turystyczna

• Badanie rezultatow prowadzonej polityki turystycznej

Glowne czynniki polityki turystycznej:

• Ustroj społeczno-polityczny

• Aktualny stan gospodarki

• Dotychczasowe miejsce turystyki w zyciu społeczno-gospodarczym panstwa

• Praktyka polityki turystycznej

Klasyfikacja narzedzi polityki turystycznej:

• Narzędzia oddzfialujace na podaz i popyt turystyczna

• Narzędzia paraturystyczne i sensu stricte turystyczne

• Podzial wg gestorow narzedzi

Klasyfikacja narzedzi wg źródeł pochodzenia gestorow:

• Narzędzia wynikające z ogolnej polityki panstwa

• Ustawodawstwo turystyczne

• Narzędzia ekonomiczno-finansowe (kredyt, stopa dyskontowa, procentowa, podatki)

• Narzędzia administracyjno-organizacyjne (kroki zw z uzyskiwaniem koncesji)

Gospodarka narodowa to całokształt zasobow i dzialan prowadzonych w kraju w sferze: produkcji i usług, podzialu, obrotu towarowego i kapitałowego oraz konsumpcji.

Gospodarka turystyczna to jeden z działów gospodarki narodowej, przede wszystkim sfery szeroko pojetych usług, ktorej zadaniem jest zaspokajanie materialnych i niematerialnych potrzeb turystyczno-wypoczynkowyc oraz zdrowotnych ludności.

Gospodarka turystyczna obejmuje:

• Hotelarstwo

• Biura podrozy

• Biura obslu ruchu turystycznego

• Turystyczne biura transportowe

• Biura reklamy turystycznej, akwizycji i rezerwacji

• Targi turystyczne

• Jednostki wczasowo-wypoczynkowe

• Domy wczasowe

• Domy pracy twórczej

• Kolonie, obozy, zimowiska

• Obiekty szkoleniowo- wypoczynkowe

• Obiekty turystyki kwalifikowanej

• Uzdrowiska, sanatoria, prewentoria

• Jednostki morskiej, lotniczej, śródlądowej, kolejowej, drogowej i Gorskiej komunikacji turystycznej

Gospodarka turystyczna obejmuje także: przedsiebiorstwa i instytucje produkujące towary/produkty o charakterze turystycznym np.

• Sprzet turystyczny

• Ubiory i obuwie turystyczne

• Urzadzenie rekreacyjne

Ale czesc instytucji zajmuje się wyłącznie obsluga ruchu turystycznego, czesc uważają ja za jedna ze swych funkcji, a inne natomiast obsluguja turystow tylko wówczas gdy tego rodzaju klienci się pojawia.

Gospodarka turystyczna obejmuje całokształt zasobow i działań prowadzonych w sferze produkcji, usług, udostępniania dobr wolnych, naturalnych, podzialu, obrotu i konsumpcji turystycznej, zaspokaja turystyczne potrzeby ludności w ramach systemu rynkowego i jego infrastruktury, działalności przedsiębiorstw, samorządów, instytucji i urzędów.

Gospodarka turystyczna wiaze elementy ekonomiczne z celami społecznymi funkcjonującego panstwa, realizowanymi w turystyce i jako tako ma ona specyficzne cechy natomiast podstawowym celem gospodarki turystycznej jest zaspokajanie potrzeb człowieka w czasie wolnym od pracy i nauki, które przejawia się w osiągnięciu zadowolenia (w wyniku wykorzystania produktu turystycznego) podczas udanego pobytu lub podrozy turystycznej.

PYTANIE TESTOWE KURWA!

W tej gospodarce odnotowujemy 2 sfery: materialna i niematerialna. ONE TE SFERY pelnia funkcje służebne wobec celow ruchu turystycznego. Tak rozumiana gospodarka oddzialywuje na rynek, system zarzadzania, system calego kształcenia i edukacji turystycznej, na system administracji i funkcjonowanie samorządu.

W turystyce mamy do czynienia przede wszystkim ze świadczeniami, a wiec wytwarzaniem i dostarczaniem usług konsumentom, a wartość wytworzona podlega realizacji w obrocie handlowym.

Obserwujemy w tej wartości:

Po 1) tworzenie nowych produktów i usług

Po 2) zjawiska adoptowania i udostępniania turystom dóbr naturalnych i wolnych

Gospodarka turystyczna w tym znaczeniu sprzężona jest nieomal ze wszystkimi działami gospodarki narodowej i UWAGA związek ten ma charakter bezpośredni

Gospodarka turystyczna:

• To pojecie zbiorcze dla różnych gałęzi gospodarki narodowej, branż i działów, które dostarczają dobra w postaci produktów i usług turystycznych na rynek.

• Jest to coś więcej niż zbiór czy konglomerat części składowych, bo wszystkie te elementy maja charakter KOMPLEMENTARNY KURWA MAĆ.

• Te elementy funkcjonuja w ciągłym współdziałaniu podmiotów gospodarczych, ludzi, urządzen, materiałów i nie maja znaczenia bez związku z cala gospodarka i otrzymuja od niej to wszystko, co sklada się na zwarta całość

• Wniosek: gospodarka turystyczna obejmuje tak wiele roznych dziedzin, ze sama nie stanowi samoistnego dzialu tak jak inne dzialy gospodarki narodowej.

• Odpowiednie rozmieszczenie obiektów zapewnia max zaspokojenie potrzeb i efektywności obsługi turystycznej, poza tym pozostaje w harmonijnej równowadze z innymi funkcjami obszaru jest zgodne z zasadami ochrony środowiska naturalnego i nie narusza walorów turystycznych obszaru czy regionu.

RZECZY ARCYWAZNE KURWA

Istnieje scisly związek midzy gospodarka turystyczna a:

• Konsumpcja: wielkość i struktura gosp turystycznej jest zawsze pochodna poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Im wyższy jest poziom tego rozwoju, tym bardziej pojawiają się potrzeby wypoczynku, wyjazdu turystycznego, turystyki i rekreacji. Efektem wzrostu TEGO poziomu jest tzw. Wzorzec konsumpcji (ALE UWAGA! Potrzeba turystyczna, popyt turystyczny pojawi się dopiero po przekroczeniu określonego progu dochodów i ten próg musi być bardzo wysoki) Ten tzw prog konsumpcji turystycznej jest uwarunkowany wewnętrznie i zewnętrznie. Jego bezwzględnymi przeciwnikami staja się takie odnotowywane zjawiska w gospodarce jak recesja, wzrastająca inflacja, malejąca siła nabywcza pieniądza. Skutkiem oddziaływania tych kategorii staje się obniżenie popytu turystycznego (PYTANIE NA EGZAMINIE) będzie się zmieniala jego wielkość i struktura popytu turystycznego.

• Równowaga rynkową: na rynku odnotowujemy w takiej sytuacji nierównomierność podaży i popytu, co ma swój wpływ na ilość realizowanych obrotów. GENERALNIE nastepuje spadek ilości aktów kupna i sprzedazy. Dochodzi tutaj do dysproporcji miedzy podazem i popytem na rzecz PODAZY, czego efektem staje się pogarszająca się sytuacja ekonomiczna przedsiębiorstw turystycznych.

• Gospodarowaniem zasobami pracy: gospodarka turystyczna staje się jednym z wiodących elementów generujących nowe miejsca pracy i w ten sposób ograniczająca zjawisko wzrastającego bezrobocia. To zjawisko dotyczy zwłaszcza rejonow recepcyjnych, gdzie poza turystyka i rekreacja, nie ma szans znaleźć zatrudnienie w innych dzialach gospodarki.

• Dochodami ludności: turystyka ma szanse się rozwijac przy wzrastającym poziomie dochodow. W przypadku spadających dochodow potencjal gospodarki turystycznej w znacznie mniejszej skali jest wykorzystywany, natomiast nastepuje zmiana kierunkow popytu na innego rodzaju produkty i usługi.

• Bilansem płatniczym państwa: jest to efektem transferu środków dewizow miedzy danym krajem a zagranica ……… co powoduje powstawanie ujemnego salda bilansu płatniczego panstwa. z formalno-rachunkowego punktu widzenia bilans platniczny musi być zawsze zrównoważony, ponieważ saldo obrotow bieżących musi być rowne saldu obrotow kapitalowych skorygowanych o zmiane stanu rezerw) – rownowaga rzeczywista bilansu płatniczego*

• PKB : turystyka jest traktowana tak samo jak każdy inny dzial gospodarki, dajac w efekcie określony produkt finansowy, który ma bezpośredni wpływ na wielkośc i strukture PKB!

Zwiazek ten okresla: glowne elementy ekonomicznej roli turystyki.

Gospodarke turystyczna w Europie cechuja procesy miedzynarodowej integracji turystycznej w UE, oraz występując w regionach turystycznych koncentracja podazy i sezonowe nasilenie popytu.

W obrocie turystycznym maja miejsce powazne wahania, jest on bardzo czuly na przejawy niestabilności regionalnej i jest podatny na rozne wpływy wewnętrzne i zewnętrzne.

W gospodarce turystycznej odnotowujemy:

• Wzrost PKB

• Wzrost produkcji

• Zmniejszenie bezrobocia

• Wzrost wydajności pracy

• Wzrost zatrudnienia

• Wzrost efektywności nakładów

• Zwiekszenie funduszu amortyzacyjnego (podzial na spozycie i akumulacje)

Jest jednym z instrumentow systemu gospodarczego panstwa i to nie tylko w tych krajach w których produkcja dobr turystycznych i obrot nimi maja duze znaczenie i przynosza zyski, zwłaszcza państwu a równolegle dobrobyt społeczeństwu i nastepuje tutaj rownolegle zaspokojenie potrzeb ludności.

W turystyce wystepuje zjawisko koncentracji i tworzone sa wspólnoty gospodarcze, przy czym tworzenie tego typu organizacji jest zarazem sposobem na ograniczanie konkurencji YHM YHM.

Koncentracja – laczenie, pod wspolnym kierownictwem, podmiotow produkcyjnych lub świadczących usługi – o charakterze komplementarnym.

Przykladem koncentracji jest laczenie miedzynarodowych towarzystw lotniczych i towarzystw hotelarskich, także przedsiębiorstw turystycznych w typowe monopolistyczne jednostki gospodarcze.

Formy koncentracji produkcji lub kapitalu:

• Lancuchy hotelowe

• Koncerny, trusty, syndykaty

• Holdingi

• Spoldzielnie

• Spolki

• Celowe związki producentow

Powstaja wielkie towarzystwa wchłaniające liczne biura podrozy łączące się z roznymi przedsiębiorstwami i korzystaja z jednej strony z organizatorow biur podrozy i tour operatorow hurtownikow.

Tour operator to nazwa hurtownikow organizatorow tras podrozy, pobytow, letnisk, czarterow. Oni konfekcjonuja (?!) produkt turystyczny. Sa to w systemi rynkow turystycznych glowni organizatorzy promocji turystyki za granice i kraj, sa organizatorami czarterow i podrozy ryczaltowych

Tour operator to także integrator rynku lokalnego, gminnego, regionalnego, hoteli i biur turystycznych z rynkami zagranicznymi i zawsze jest on konkurencyjny w stosunku do innych rynkow. Ci z kolei posługują się innymi jednostkami detalistami, dzielac się z nimi otrzymana prowizja. Wraz z rozwojem funkcji biur podrozy, nastepuje zmiana charakteru ich działalności. Ze zwykłych pośredników staja się przedsiębiorstwami, które w imieniu wlasnym swiadcza roznego rodzaju usługi bytowe. Ale w gospodarce turystycznej obserwujemy jeszcze inne zjawisko w postaci wspinania się jej roznych jednostek pod wspolny zarząd.

Gospodarka turystyczna jest powiazana z:

• transportem,

• przemyslem

• rzemiosłem

• sztuka ludowa

• rolnictwem

• gastronomia

• produkcja żywności

Szczególne znaczenie ma przemysl lekki, konfekcyjny, obuwniczy i wiez ta wystepuje w krajowym i miedzynarodowym obrocie turystycznym

Podstawowe zasady aktywizacji gmin i regionow:

• Turystyka – czynnikiem rozwoju: społecznego i gospodarczego

• Miejsce w Europejskim Rynku Turystycznym UE

• Aktywizacja zawodowa i gospodarcza euroregionów

• Europejska strategia rozwoju: na niej musi być oparta turystyka i rekreacja

• Inicjatywy gospodarcze: wyzwalane przez turystyke i rekreacje zwalszcza przy prowadzeniu działalności gospodarczej

• Wspldzialanie panstwa i regionow

Rynek turystyczny

Węzłowe problemy rynku turystycznego:

• Informacja rynkowa w turystyce

• Elementy metod dzialania na rynku

• Kanaly rynkowe w turystyce

• Promocja w turystyce

Pojęcie „rynku”

W dosłownym sensie oznacza miejsce spotkań, gdzie jedni kupują, a drudzy sprzedają określone towary. Jest to pojęcie błędne, gdyz Rozwoj komputeryzacji i srodkow łączności sprawil ze dla dokonania transakcji kupna i sprzedazy nie jest konieczne bezpośrednie spotkanie nabywcy ze sprzedawca. Stąd zmianie uleglo podejście do pojecia rynku

Współcześnie rynek to:

• Całokształt aktów kupna i sprzedaży oraz warunków, w jakich te transakcje przebiegają, a także kształtują ogólną podaż i popyt oraz poziom cen (pierwsze formalne podejście do kategorii rynku)

Rynek spełnia dwie funkcje:

1. Informacyjną (zwiazana jest z okreslaniem przez rynek warunkow transakcji)

2. Regulacyjną (sprowadza się do realizacji PRAWA popytu i podaży)

Rynek to także:

• Zespół warunków, które doprowadzają do kontaktów między kupującymi a sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług (jeśli nie ma charakteru rynkowego to nie ma prawidłowego procesu wymiany)

Rynek jest syntetycznym pojęciem określającym proces prowadzący, że:

• Decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr i usług

• Decyzje przedsiebiorstw o tym co i jak wytwarzać

• Decyzje pracowników dotyczących tego, jak wiele i dla kogo pracować…

…..Zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiednim dostosowaniom cen (do realizacji tego zadania dojdzie jeśli dogadane będą ceny i konkurencja)

Rynek turystyczny

jest to ogol stosunkow wymiennych miedzy osobami i instytucjami sprzedającymi towary i uyslugi turystyczne przedstawiającymi podaz, a osobami i instytucjami baywajacymi usługi zaspokajające potrzeby turystyczne – przedstawiającymi popyt

Trzy strategiczne elementy rynku turystycznego:

1. Podmioty podaży i popytu

2. Przedmioty rynku – podlegające wymianie (chodzi o produkt turystyczny)

3. Stosunki rynkowe między podmiotami rynku

Konkretyzacja nastepuje tutaj w praktyce poprzez wydzielenie się rynków poszczególnych usług, rodzajów turystyki, szeregu innych kryteriów

Cechy charakterystyczne rynku turystycznego:

• Jest to rynek towarów i usług z przewagą usług

• Występuje tu popyt łączny na towary i usługi, których sprzedaż wzajemnie się uzupełnia (komplementarność)

• Konsumpcja następuje w miejscu podaży (tam również następuje produkcja usług)

• Rynek turystyczny występuje nie tylko w miejscu czasowego pobytu, ale także w miejscu stałego zamieszkania (występuje rozbicie czasowe)

Przekroje przestrzenne turystyki i rynku

Poszczególne obszary ziemi z ekonomicznego punktu widzenia stanowia regiony gospodarcze.

Uwzglednia się 3 zasadnicze typy regionów gospodarczych

• Region gospodarczy jako obszar jednorodny

• Region gospodarczy jako zespół różnorodnych podmiotów gospodarczych

• Region jako terytorialnie wykształcony kompleks produkcyjny

Region turystyczny

• To obszar różnorodnych powiązań

• Przede wszystkim usługowych

Obejmuje on czynniki:

• Naturalne

• Techniczne

• Gospodarcze

• Administracyjne

Regionem turystycznym nazywa się wykształcony terytorialnie kompleks usługowy, czyli zespol różnorodnych urządzeń i warunkow wzajemnie ze soba powiazanych, rozmieszczonych na określonym obszarze

Trzeba pamiętać o czynnikach:

• Technicznych

• Ekonomicznych

• Organizacyjnych

Infrastruktury turystycznej i rynku turystycznego

Z punktu widzenia gospodarki regionalne w turystyce uwzglednia się następujące powiazania:

• Związki turystyki z regionalna i gminna funkcja obszaru

• Związki między gospodarka turystyczną a pozostałymi gałęziami gospodarki

• Wpływ turystyki na:

• Gospodarkę

• Siłę roboczą

• Stosunek podaży do popytu

• Efektywność ekonomiczną turystyki jako stymulator innych branż

W związku z rozwojem turystyki

• Pojawiają się czynniki, które zmieniaja stosunki na miejscowym rynku.

• Ustalenie danych wymaga poznania transferow występujących w turystyce.

Przeplywy dochodow ludności powstaja z reguly w wyniku takich zjawisk jak:

Zatrudnienie w innym terenie niż miejsce zamieszkania

Dokonywanie zakupow poza miejscem zamieszkania

Ruch turystyczno-wypoczynkowy

Delegacje służbowe

W turystycznej wymianie miedzynarodowej:

• Sumy dodatnich i ujemnych sald obrotow dewizowych wpływają na stan bilansu płatniczego panstwa (rownowaga bilansu)

• Transfery te umożliwiają zaspokojenie potrzeb w kraju innym niż kraj stalego zamieszkania

Potrzeby te:

Występują na rynku turystycznym w docelowym kraju podróży pod postacią nowego popytu turystycznego. (aby zaspokoic zwiększający się popyt, obszar musi dysponowac odpowiednio zwiekszona ilością zarówno produktów jak i usług turystycznych.

Miejsce rynku turystycznego

Zjawisko wymiany towarowo pieniężnej

Warunkuje dzialanie mechanizmow rynkowych tzw. Dynamicznych związków miedzy popyte, podazą i cenami, utrzymujące się w stałym ruchu strumienie towarów łączone aktami kupna i sprzedazy oraz transferem kapitałów od odbiorcow do dostawcow (istota wymiany).

Na tak rozumianym rynku nie ma ograniczen czasowych, przestrzennych. Nie zaprzecza się także możliwościom wylaniania się rynkow branżowych lub przedmiotowych, ale rynek należy także traktowac jako zespol decyzji wszystkich uczestnikow procesu wymiany.

Rynek w turystyce to także zespol decyzji wszystkich sprzedjaacych, kupujących, pośredniczących i rozliczających, prmujacych, konfekcjonujących i oferujących.

Jedna zasadnicza właściwością tego rynku jest zetkniecie się na nim transferowanego popytu z miejscowa pokazu

Jest to tynek terenowy

• umiejscowiony w obszarze posiadającym walory turystyczne, które decyduja o jego rencie

• sprzedaje się na nim dobra materialne i niematerialne

na ten rynek składają się także:

• ziemia, baza i urzadzenia, praca ludzka, kapital , produkty i usługi, klienci, turyści, kuracjusze a także

• systemy zarzadzania rynku, sprzedazy i konsumpcji

Procesy rynkowe

W systemie danej gospodarki turystycznej:

• Występują procesy regulujące jej stosunki i związki z otoczeniem

Odzwierciedlaja one

Postepowanie oparte na procesach myślowych i decyzyjnych, na przekazywaniu, gromadzeniu i przetwarzaniu informacji

W systemie gospodarki turystycznej występują procesy realne w postaci transferow czynnikow produkcji, transfery dobr i wytwarzanie usług, przy czym procesy realne, czyli dzialania wytworcze, podzial wymiana i konsumpcja nie wynikaja same z siebie, ponieważ sa to procesy gospodarcze otwarte. Natomiast gospodarke narodowa traktujemy w tym przypadku jako wielofunkcyjny system, na który składają się liczne podsystemy, takie jak planowanie,kredytowanie i finansowanie, budżetowanie i zarzadzanie. N tomiast rynek jako jeden z podsystemow gospodarki wiaze się z innymi podsystemami regulacyjnymi. Podsystem rynkowy ma określone miejsce w systemie gospodarczym i jest powiazany ze swoim otoczeniem, a otoczenie to oddzialy rynkowe albo pozostaje pod ich wpływem.

Podaż turystyczna

Na rynku turystycznym funkcjonuje wiele kategorii, z których najważniejsze to podaz, popyt, ceny i konkurencja

Podaz – ilość produktow i usług oferowana na sprzedaz w danym okresie po danej cenie.

Podaz turystyczna – ilość produktu turystycznego oferowana na sprzedaz w danym okresie po danej cenie.

Istota produktu turystycznego. Produkt turystyczny może być rozumiany dwojako, albo w waskim albo w szerokim znaczeniu. W pierwszym przypadku oznacza on , co turyssci kupuja, a wiec transport, nocleg, wyżywienie i elementy te mogą być nabywane oddzielnie albo w pakietach. Najczesciej będzie to oferta zlozona w formie pakietu. Natromiast w szerokim znaczeniu stanowi już kompozycje tego co turyści robia oraz walorow turystycznych, urządzeń i usług z których przy tym korzystaja

Calkowity produkt turystyczny – suma wrazen i doświadczeń, jakich doznal turysta od momentu opuszczenia miejsca stalego zamieszkania do powrotu do niego.

Jest to produkt zlozony, w jego skladzie jest wiele elementow wzajemnie ze soba powiazanych, a co ważniejsze to układ tych elementow musi mieć charakter komplementarny.

Majatek turstyczny cechuje się tym, ze jego wartość pieniezna jest wynikiem subiektywnej oceny o czym decyduje wlasnie subiektywna ocena walorow turystycznych.

Produkt turystyczny = dobra i urzadzenia turystyczne + usługi turystyczne

Kluczowa role w kształtowaniu podazy turystycznej odgrywaja walory turystyczne i dlatego określono je mianem dobr podstawowych

Dobra i urzadzenia turystyczne:

Podstawowe (walory turystyczne)

Komplementarne (sięc transportowa, srodki transportu, baza noclegowa, baza zywieniowa, baza towarzyszaca)

Podzial ten wynika z tego ze walory turystyczne stanowia zawsze dsominujacy cel podrozy turystycznych mimo wystepowania wielu innych motywow ruchu przyjazdowego albo wyjazdowego

Walory turystyczne decyduja o lokalizacji pozostałych elementow podazy turystycznej

Walory turystyczne – ograniczaja dalszy rozwoj podazy (problem tzw chłonności obszaru)

Niezagospodarowane walory turystyczne nie przedstawiaja z punktu widzenia rozwoju ruchu turystycznego wraz z jego ekonomicznymi skutkami zadnej wartości. Musza istniec urzadzenia i dobra komplementarne, które umozliwia:

• Dojazd do walorow turystycznych

• Pobyt w rejonie ich wystepowania

• Korzystanie z walorow

• Spedzanie czasu wolnego wg upodobania

Sa one określone jako infrastruktura turystyczna

Jeśli chodzi o problem walorow turystycznych można zauważyć ze czesc walorow jest rezultatem działalności zczlowieka w zamierzchlej przeszłości, niedalekiej przeszłości i współcześnie. Dotyczy to takich walorow jak zabytki, wykopaliska, starożytne zamki, palace, ale to także tradycje, zwyczaje, folklor i rzemiosło oraz obiekty architektury współczesnej.

Zwraca się na to uwage dlatego, ze w obiegowej opinii krazy poglad, ze tylko walory przyrodnicze dane przez nature umożliwiają rozwoj turystyki i jest to poglad poniekąd słuszny, ale nie do konca prawdziwy. Prawda jest natomiast fakt, ze naturalne walory wypoczynkowe sa współcześnie najbardziej poszukiwane, do czego przyczynil się rozwoj współczesnej cywilizacji. Duze znaczenie walorow turystycznych, ma powazne skutki ekonomiczne, bowiem stanowia one glowna przyczyne niekorzystnego zjawiska w turystyce, jakim jest sezonowość.

Struktura walorow turystycznych: (struktura podzialu wg pochodzenia)

Naturalne

Antropogeniczne

Podzial ten jest nieco inny z punktu widzenia pelnionej przez walory turystyczne funkcji

Sa walory spoczynkowe, krajoznawcze lub poznawcze i specjalistyczne. Mogą mieć one charakter naturalny lub antropogeniczny.

Struktura usług turystycznych:

• Podstawowe (to te usługi, które umożliwiają wyjazd, pobyt i powrot z miejsca czasowego pobytu. Sa one świadczone przez komplementarne dobra i urzadzenia turystyczne.)

• Komplementarne (sa świadczone w związku z podstawowymi dobra mi turystycznymi (walorami) przyrodnictwo, wypozyczanie sprzętu, kolejki linowe, wyciagi itp. Oraz dostarczaja usług np. rozrywkowych.

Kompomnenty produktu turystycznego maja różny charakter ekonomiczny, co powoduje, ze bardzo często ogolne prawidłowości ekonomii w przypadku podazy turystycznej kształtują się w odniesieniu do niej odmiennie.

Roznorodnosc dobr i urządzeń turystycznych wywoluje następujące, glowne skutki praktyczne:

• PT jest elastyczny strukturalnie (może on w swojej ostatecznej postaci przybierac różnorodne formy w odniesieniu do jego składu i powoduje to,

• w krotkim okresie duza zdolność dostosowywania się do istniejącego popytu turystycznego, jak tez pobudzania innych jego strumieni, niekiedy nawet wczesniej nieistniejących na rynku.

• Owa elastyczność strukturalna powoduje, ze w okresie krotkim produkt turystyczny może być latwy do dostosowania w orientacji na sprzedaz oraz duzej orientacji marketingowej.

W skklad produktu turystycznego wchodza urzadzenia związane z infrastruktura ogolna panstwa, w tym przede wszystkim transport, co powoduje, ze struktura i funkcjonowanie podazy turystycznej sa w duzym stopniu, szczególnie w okresie dlugim, uzależnione od sytuacji gospodarczej panstwa.

Wiele urządzeń komplementarnych istniejących w celu świadczenia usług podstawowych ma charakter inwestycji kapitałochłonnych, zwłaszcza baza hotelarska i gastronomiczna.

Czesc podazy ma charakter para turystyczny jak np. transport, usługi bytowe.

Udzial tych komponentow, o tym charakterze jest trudny a niekiedy niemożliwy do okreslenia w ujeciu rzeczowym, za to w ujeciu wartościowym jest to udzial bardzo duzy co ma wpływ na cenowa elastyczność podazy

• Komponenty produktu turystycznego są komplementarne co powoduje, że

• podaż turystyczna ma charakter łączny! Czyli produkcja jednego komponentu powoduje automatycznie podaż innego lub innych.

• Podaż turystyczna charakteryzuje się wysokimi kosztami stałymi i stosunkowo niskimi kosztami zmiennymi. Sprzedaż usług krańcowych może mieć miejsce przy stosunkowych niewielkich kosztach.

• Podaż turystyczna jest sztywna w układzie przestrzennym co wynika z faktu, że o jej lokalizacji decyduje występowanie walorów turystycznych, których zasoby są ograniczone. Sztywny charakter podaży turystycznej wyraża się również w tym, że popyt turystyczny musi udać się do miejsc występowania podaży.

• Podaż turystyczna lokalizowana jest w miejscach o niskich walorach dla produkcji materialnej (ewentualny konflikt interesów w tym zakresie zawsze źle kończy się dla podaży turystycznej)

• Podaż turystyczna jest sezonowa

• Podaż turystyczna jest importochłonna – decydują o tym strumienie ruchu turystycznego.

• Podaż turystyczna w praktyce zależy od wszystkich sektorów gospodarki.

CECHY USŁUG TURYSTYCZNYCH:

- niematerialność

- efekty niematerialne

Usługi materialne:

- skierowane na osobę: medycyna, kosmetyka, gastronomia, nocleg, transport

- skierowane na przedmiot: pralnia, konserwacja, porządkowe, transportowe

Usługi niematerialne:

- na osobę: oświatowe

- czynności niematerialne: finansowe, prawne, ubezpieczeniowe

CECHY PRODUKTU TURYSTYCZNEGO

• Konsumpcja produktu turystycznego jest zawsze aktem jednorazowym

• Różnorodność produktu turystycznego (musi byś zdywersyfikowany (zróżnicowany)!)

• Nabycie produktu turystycznego oparte jest na wyobrażeniu (nie wiemy jak jest w miejscu docelowym, możemy sobie tylko wyobrażać póki nie pojedziemy)

• Produkt turystyczny jest nietrwały

• Nie można go magazynować

• Występuje jednoczesność aktu produkcji i konsumpcji – żaden inny produkt nie ma takiej cechy.

• Tymczasowe prawo jego użycia

• Cechy produktu turystycznego kształtują się w bezpośrednim kontakcie z klientem

CECHY EKONOMICZNE PODAŻY TURYSTYCZNEJ: !

• Duża kapitałochłonność – dużo pieniążków zwłaszcza nocleg i jedzenie

• Nieelastyczność cenowa – ciężko się zmienia przy wahaniach cen

• Sezonowe wykorzystanie

EKONOMICZNY PRODUKT POD WARUNKIEM:

• Akceptacja społeczna

• Cena (wartość)

• Zdolność do wymiany

Samemu ogarnąć:

Mierniki podaży

Na stronie będą zagadnienia do egzaminu.

POPYT

Cechy, popytu, czynniki określające wielkość popytu.

CO TO JEST POPYT TURYSTYCZNY? Jest to wielkość zapotrzebowania na produkt turystyczny na produkt przy danej cenie i w danym okresie.

Jako kategoria ekonomiczna:

• Produkt turystyczny, który składa się z dóbr, urządzeń oraz usług

• Charakter produktu turystycznego jest subiektywny, stąd o wielkości i strukturze popytu decydują czynniki trudno wymierne

• Konsumpcja tur. Wymaga spełnienia pewnych warunków

POTRZEBA – jest to pożądaniem wartości użytkowych dóbr i usług wynikających z osiągniętego rozwoju gospodarczego i kulturowego. !

Klasyfikacja potrzeb:

- egzystencjalne – pożywienie, ubranie, mieszkanie

- kulturalne – kształcenie, sztuka

- luksusu – drugie mieszkanie, biżuteria, drogi samochód

• Potrzeby niezbędne do życia

• Wg. Upodobania – wyższego rzędu > turystyka

W zaspokajaniu potrzeb mogą występować tzw. Bariery zewnętrzne np. podaż, dochód !

Zaspokojenie potrzeb wymaga działań o charakterze ekonomicznym. Następuje wtedy kiedy potrzeba przekształca się w popyt. > W ten sposób powstaje POPYT POTENCJALNY

Popyt potencjalny nie występuje na rynku!

Każdy przedsiębiorca musi go śledzić zwłaszcza w następujących przypadkach

1. Funkcjonowanie rynku nabywcy

2. Orientacja marketingowa

3. Wybór środków konkurowania

POPYT EFEKTYWNY – występuje na rynku, znajduje pokrycie w dochodach. Turystyka pojawia się w ramach funduszu konsumpcji swobodnej w wydatkach wg. upodobania.

Wnioski odniesieniu do poytu turystycznego

• Poziom dochodów musi być na tyle duży, aby w ogóle doszło do powstania funduszu konsumpcji swobodnej.

• Czynniki kształtujące popyt musza mieć taką siłę oddziaływania, aby w ogóle doszło do konsumpcji turystycznej. > Inflacja, wielkość i struktura dochodów.

• Konsumpcja turystyczna pojawi się zawsze dopiero po przekroczeniu określonego poziomu dochodów. Im poziom dochodów będzie wyższy tym ta skłonność będzie wyższa.

Występują przypadki włączania się do ruchu turystycznego grup, które nie przekroczyły określonego poziomu dochodów.

1. Kiedy na popyt będą miały wpływ czynniki pozaekonomiczne (moda, efekt demonstracji, turystyka socjalna. Konieczne staje się określenie - Próg dochodów!

W badaniach popytu turystycznego następuje analiza zależności między popytem a dochodami i ceną, co sprowadza się do wyliczenia określonych wskaźników elastyczności. Wskaźnik elastyczności cenowej popytu i wskaźnik elastyczności dochodowej popytu.

Wzrost dochodu powinien powodować wzrost popytu turystycznego. Stąd wskaźnik jest dodatni i większy od 1. Oznacza to, że wzrost dochodów o jednostkę powoduje wzrost wydatków na turystykę w kwocie większej niż ta jednostka – w praktyce wynosi 2 lub 3. Kształtowanie tego czynnika będzie różne w różnych segmentach rynku.

Popyt turystyczny powinien reagować/reaguje na spadek dochodów. Powinien wynosić tyle ile wynosi współczynnik elastyczności dochodowej. Badając popyt trzeba wziąć pod uwagę dwa możliwe scenariusze:

1. Należy odróżnić trwały spadek dochodów od spadku przejściowego. Dojdzie do skutku spadku popytu turystycznego, bo następuje albo zmniejszenie albo zanik funduszu konsumpcji swobodnej. Konieczna staje się analiza gospodarki danego kraju. Trzeba patrzeć czy gospodarka się rozwija, jest stagnacja, czy upada – od razu widać czy popyt będzie malał czy rósł.

2. Kiedy występuje spadek dochodów o charakterze przejściowym popyt wcale nie musi się zmniejszyć. Dotyczy tylko rynków o ukształtowanym rynku konsumpcji turystycznej. Są to rynki, na których turystyka stała się zjawiskiem powszechnym. Dojdzie do zmiany struktury konsumpcji turystycznej! Najczęstszym przypadkiem w tym scenariuszu jest zakup produktu tańszego = niższej jakości (SUBSTYTUCJA), ale do tego zjawisko dojdzie tylko wtedy gdy:

a). rynek jest odpowiednio rozwinięty

b). gdy rynek będzie zdywersyfikowany z punktu widzenia podaży

Spadek popytu w krótkim okresie!

Popyt turystyczny jest popytem substytucyjnym:

Zjawisko to należy rozpatrywać w ujęciu:

• Zewnętrznym

• Wewnętrznym

SUBSTYTUCJA ZEWNĘTRZNA!

Ma miejsce kiedy popyt tur. Przestanie istnieć, a związane z tym wydatki przeznacza się na inne cele. Dojdzie do tego wtedy kiedy podaż tur. nie jest odpowiednio rozwinięta. Będzie miało miejsce zarówno przy wzroście jak i spadku dochodów. Wzrost dochodu zawsze będzie prowadził do zmiany struktury konsumpcji turystycznej. Efektem będzie malejące zainteresowanie produktem turystycznym o dotychczasowym standardzie! Pojawia się potrzeba produktu lepszego. Jeśli nie ma go na rynku to popyt przesunie się na inne cele. Dla tej grupy dochodowej turystów popyt zaniknie.

Dochody malejące – również nastąpi zmiana potrzeby konsumpcji, jeśli nie ma tańszego produktu to popyt zaniknie.

SUBSTYTUCJA WEWNĘTRZNA

Sprowadza się do przesuwania popytu turystycznego w kierunku produktu o wyższej lub niższej cenie. Występuje tylko kiedy rynek jest zdywersyfikowany. Substytucja jest wyjątkowo duża. Popyt turystyczny ma charakter popytu łącznego – nabywanie nabywanie jednego dobra lub usługi turystycznej związane jest z nabywaniem innych uzupełniających dóbr czy usług wyłącznie o charakterze komplementarnym. Ma charakter popytu restytucyjnego (odnawialnego).

Restytucja ma dwa wymiary:

1). Kiedy następuje ponowny zakup dobra odnawialnego.

2). Zakup produktu lepszego, nowocześniejszego lub odpowiadającego panującej modzie.

Jest ważna z punktu widzenia – dotyczy to rynku o ukształtowanym wzorcu konsumpcji.

Popyt turystyczny reaguje na zmiany cen.

W powszechnie uznanym kierunku – wzrost cen powoduje spadek tego popytu. Najbardziej wrażliwe na zmianę cen będą grupy o relatywnie niskich dochodach. Czyli takie, które przed chwilą przekroczyły dochodowy próg konsumpcji turystycznej. Prawdopodobieństwo wysokiego współczynnika elastyczności cenowej jest duże, że popyt turystyczny może zaniknąć całkowicie. Wzrost cen będzie prowadził do przemieszczeń między różnymi strumieniami ruchu turystycznego i zmieniać będzie się także jego struktura. Poza tym wzrost cen podobnie jak spadek dochodów wywoła na pewno zjawisko substytucji.

• Zanim dojdzie do rezygnacji z uprawiania turystyki konsument będzie starał się znaleźć na rynku produkt tańszy.

• Będzie dążył do zastąpienia droższych komponentów produktami o niższym poziomie cen. Ostateczne zachowanie się konsumenta będzie zależało od charakteru podaży – im bardziej ona zdywersyfikowana tym całkowita rezygnacja z konsumpcji turystycznej jest mniej prawdopodobna. Ten scenariusz należy bezpośrednio wiązać z zagadnieniem rozpiętości cen produktu turystycznego.

Istnieje związek między ceną a czasem trwania podróży i jej odległością – wzrost obu tych wielkości prowadzi do wzrostu cen, ale tutaj okazuje się, że przeciętny turysta jest skłonny zaakceptować wyższy ich poziom. Ważna jest też relacja między poziomem cen w momencie zakupu produktu turystycznego i jego konsumpcją. Okres takiego wyprzedzenia w niektórych przypadkach oblicza się na czas 6-10 mieś. W tym czasie może dojść do wzrostu faktycznych cen produktu w miejscu docelowym z wielu różnych przyczyn. Najczęściej taki efekt wywoła inflacja. Zjawisko to jest niekorzystne zarówno z pkt widzenia świadczącego produkt turystyczny jak i jego nabywcy. (biuro tur stara się zagwarantować swoje interesy przez klauzule prawne natomiast nabywca z reguły zwleka z podjęciem ostatecznej decyzji, a szczególnie zwleka z wniesieniem opłaty. Będzie się tak zachowywał kiedy na rynku funkcjonują podobne oferty szczególnie pod względem cen!) O zachowaniu nabywcy może decydować moda albo tzw. efekt demonstracji.

Popyt turystyczny jest zjawiskiem sezonowym co dwojako wpływa na poziom cen.

• Prowadzi do przejściowego, a potem utrzymującego się poziomu cen w okresie sezonu – wynika to ze sztywności podaży, bo podaż się nie zmieni w przeciągu sezonu.

• Istnienie sezonu umożliwia różnicowanie cen poza nim. W interesie sztywnej podaży i jej gestora jest możliwie najdłuższa sprzedaż produktu turystycznego nawet po kosztach własnych, poniżej kosztów i jest to efektem strategicznego oddziaływania konkurencji. Po to żeby przyciągnąć nowych turystów.

Turystyka ma charakter INFLACJOGENNY

PODSUMOWANIE

Cechy popytu turystycznego:

• Pt jest heterogeniczny (wynika z charakteru produktu turystycznego> z oddziaływania czynników zewnętrznych)

• Pt w budżecie jednostki występuje w ramach konsumpcji swobodnej

• Występowanie popytu efektywnego wymaga zawsze wyższego progu dochodów

• Popyt tur. jest elastyczny dochodowo (w strumieniach ruchu występują grupy o małej elastyczności dochodowej, czyli z tym bywa różnie)

• Pt jest popytem mobilnym (udaje się do miejsc występowania podaży)

• Pt ma charakter substytucyjny (substytucyjność wewnętrzna jest wyjątkowo duża)

• Pt ma charakter restytucyjny

• Pt ma charakter popytu łącznego (wynika to z komplementarności składników produktu turystycznego)

• Pt jest elastyczny cenowo

• Pt ma charakter inflacjogenny

• Pt jest wypadkową popytów na wszystkie komponenty podaży

• Pt zależy od polityki gospodarczej państwa

Opanować

• czynniki kształtujące popyt

• mierniki popytu turystycznego