Materiały dodatkowe AP

1. W Polsce najpopularniejszy jest rak brodawkowaty tarczycy (w Polsce 60%, na zachodzie 75-85%). W Polsce zbliżamy się do sytuacji epidemiologicznej analogicznej jak za Zachodzie , gdyż sukcesywnie spada u nas częstośc raka pęcherzykowego (który jako jedyny jest jodozależny).

2. W biopsji nie można wykryć raka pęcherzykowego tarczycy; Cechy biopsyjne:
   - rak brodawkowaty: materiał bogatokomórkowy, komórki rozproszone, ale w małych grupach, rzadko płatach
   - rak rdzeniasty - bogatokomórkowy, komórki wrzecionowate, wieloboczne, ekscentrycznie położone jądra, struktura jądra: sól z pieprzem, bezpostaciowe kwaśne masy
   - rak anaplastyczny: znaczny polimorfizm i atypia komórkowa, komórki olbrzymie, "dziwaczne"
   - liczne komórki olbrzymie (makrofagi) obecne w obrazie podostrego ziarniniakowego zapalenia tarczycy de Quervain – niemal patognomoniczny dla tego zapalenia jest też ból tarczycy –zapalenie Hashimoto ( przewlekłe zapalenie tarczycy) – obecność komórek oksyfilnych Hertla oraz tworzenie grudach chłonnych z ośrodkami rozmnażania

3. Uwaga! Rak brodawkowaty- w 10% może pojawiać się zwyrodnienie torbielowate ( gdy guz ma postać torbielowatą, a nie litą) może się to wiązać z fałszywie ujemnym wynikiem biopsji!

4. Najczęstszym nowotworem przerzutowym w tarczycy ( 33%) jest rak jasnokomórkowy nerki, potem rak sutka, płuca, czerniak. Pojawia się chłoniak ( typ MALT)

5. Wskazania do biopsji: każdy guzek w USG ponad 1cm lub guzek <1cm gdy: w rodzinie występował rak tarczycy lub gdy guzek jest lity, hipoechogenny z mikrozwapnieniami

6. Definicja biopsji apsiracyjnej cienkoigłowej celowanej - wbijamy igłę i pobieramy materiał pod stałą kontrolą obrazu USG

7. Występowanie raka jelita grubego w różnych odcinkach (Prof. Aleksander Wasiutyński)
   - okrężnica wstępująca – 10%
   - okrężnica poprzeczna – 10%-15%
   - okrężnica esowata – 15%-20%
   - odbytnica – 60%, najwięcej (42% wszystkich nowotworów złośliwych jelita grubego) w odległości 5-15 cm od odbytu

8. Ryzyko złośliwienia (prof. Aleksander Wasiutyński)
   - Adenoma tubulare: śr<1cm – 1%; śr. od 1 do 2cm – 10%; śr. ponad 2cm – 35%
   - Adenoma villosum: śr<1cm – 10%; śr. Od 1 do 2 cm – 50%; śr ponad 2cm – 60%

9. Średnice igieł do biopsji:
   -0,4-0,5 mm (tzw. Czwórki i piątki): narządy miąższowe (tarczyca), zmiany miękkie
   - 0,6-0,7 mm – zmiany włókniste, twarde, pierś, trzustka (narząd miąższowy, ale głęboko położony!)
   - 0,7-0,9 mm – ewakuacja płynu np. z torbieli ropnych (zwłaszcza ósemki i dziewiątki)
   Igły z mandrynami są dłuższe, służą np. do biopsji wątroby. Mandryn wyciągamy dopiero po potwierdzeniu na USG obecności igły w zmianie

10. Bezwzględne przeciwwskazania do biopsji: brak zgody chorego lub możliwości technicznych; względne: zaburzenia krzepliwości, astma, brak współpracy chorego itd. Na trzy dni przed biopsją należy „przestawić” pacjenta z acenokumarolu na heparynę.

11. Najczęstsze przyczyny wyników fałszywie ujemnych:
    - nieprawidłowe wytypowanie zmiany
    - nietrafienie w zmianę
    - zwyrodnienie płynne (torbiele np. w raku pęcherzykowym tarczycy)
    - zmiany martwicze
    - włóknienie podścieliska
    - skąpy materiał

12. Najczęstsze przyczyny wyników fałszywie dodatnich (te występują rzadziej):
    - zmiany w przebiegu zaburzeń hormonalnych np. zaawansowana postać Gravesa-Basedowa – ona także zawiera inkluzje śródjądrowe, komórki z jądrami w kształcie ziaren kawy, groovs)
    - zmiany polekowe (uwaga na metamizol! – obraz cytologiczny może imitować raka anaplastycznego tarczycy!)
    - zmiany naprawcze i popromienne

13. Doświadczony ośrodek wykonujący BACC (Biopsja Aspiracyjna Cienkoigłowa Celowana) to ośrodek wykonujący ponad 1000 takich zabiegów rocznie

14. (Informacje z pierwszego ćwiczenia w blokach z dr. Koperskim). Sekcja zwłok następuje nie wcześniej niż po 12h od śmierci pacjenta; po śmierci pacjenta zwłoki muszą przez 3 godziny pozostać na oddziale.

15. Do lat 70-tych obligatoryjnie wykonywano sekcję osób zmarłych w szpitalach. Dziś tylko 1 zgon na 10 jest poddawany sekcji.
    Ust. z. dn. 30.08.1991 Art. 24 i 25:
    - zwłoki osoby, która zmarła w szpitalu mogą być poddane sekcji szczególnie gdy zgon nastąpił przed upływem 12 godzin od przyjęcia do szpitala, o ile osoba zmarła za życia lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyraził sprzeciwu.
    - kierownik zakładu, a jeśli kierownik nie jest lekarzem to upoważniony przez niego lekarz może zarządzić sekcję zwłok (dokładnie w art. 25 ustawy: przed upływem 12 h od śmierci jeśli zachodzi potrzeba pobrania organów)