Ćwiczenia 5

Blaszka kostna - element tkanki kostnej utworzony z włókien kolagenowych sklejonych składnikami substancji międzykomórkowej. W blaszkach znajdują się jamki kostne, a w nich leżą osteocyty – komórki kostne z długimi wypustkami cytoplazmatycznymi. W kości zbitej układają się koncentrycznie wokół kanałów Haversa jako łukowato wygięte "rynienki". W kości gąbczastej blaszki kostne ciasno owijają się wokół siebie, tworząc beleczki kostne osteon.

1- kanał Haversa otoczony układem blaszek

2- blaszki

Na tkankę tą składa się istota międzykomórkowa tworząca blaszki kostne oraz trzy rodzaje komórek kostnych: osteocyty, osteoblasty i osteoklasty.

Osteocyty (osteocytus) - dojrzałe komórki kostne powstające z osteoblastów w wyniku ichmineralizacji . Są całkowicie otoczone zmineralizowaną częścią kości - znajdują się w tzw. jamkach kostnych, a ich wypustki cytoplazmatyczne, dzięki którymi kontaktują się z innymi osteocytami i zachowują funkcje życiowe, są położone w kanalikach kostnych.

BUDOWA

Osteocyty są wielkości ok. 20-50 μm^[]. Mają podłużny kształt i liczne wypustki cytoplazmatyczne . W przeciwieństwie do osteoblastów nie mają budowy biegunowej. Dojrzałe komórki są płaskie.Chromatyna ich jąder jest zbita. Charakteryzują się również słabo rozwiniętymi: siateczką śródplazmatyczną szorstką , aparatem Golgiego i pęcherzykami wydzielniczymi.

FUNKCJE

Ich główną rolą jest wymiana substancji odżywczych i metabolitów w kości. Poprzez wypustki cytoplazmatyczne osteocyty kontaktują się z innymi osteocytami, które to z kolei kontaktują się z innymi osteocytami, i tak dalej aż do takich, które wchodzą w bezpośredni kontakt z naczyniami krwionośnymi . Zwykle w szeregu komórek przekazujących sobie składniki wymiany znajduje się ok. 15 osteocytów.

Osteoblast - (komórka kościotwórcza) - komórka wytwarzająca substancję międzykomórkową tkanki kostnej i kontrolująca jej mineralizację; osteoblasty występują w okresie tworzenia się kości oraz w procesach gojenia ubytków kostnych, przekształcają się w osteocyty. Funkcja komórkotwórcza, syntetyzuje i wydziela niezmineralizowane podścielisko kostne (tkanka kostna). Bierze udział w wapnieniu kości (mineralizacja) oraz reguluje dopływ i wypływ wapnia i fosforu do i z kości. Komórki kształtu sześciennego z widocznymi wypustkami komórkowymi.

Osteoklast - (komórka kościogubna) – wielojądrowa, olbrzymia komórka z licznymi wypustkami. Osteoklasty pracują intensywnie po złamaniach kości: rozpuszczają odłamki, uprzątają resztki. Obniżają pH środowiska, co nadgryza substancje mineralne a potem szprycują tkankę enzymami, rozkładającymi osseinę. Osteoklasty czynnie uczestniczą w resorpcji kości, dlatego też posiadają rozbudowany aparat Golgiego oraz kwasochłonną cytoplazmę bogatą w lizosomy i mitochondria.

Kości szkieletu utworzone są z dwóch rodzajów tkanki kostnej: tkanki kostnej zbitej, nazywanej również korową oraz tkanki kostnej gąbczastej, zwanej beleczkową.
Tkanka kostna zbita zbudowana jest z blaszek kostnych, które układają się koncentrycznie wokół kanałów naczyniowych tworząc osteony (systemy Haversa). Osteon jest podstawową jednostką architektoniczną kości zbitej. W jego składzie możemy wyróżnić centralnie położony kanał osteonu (kanał Haversa), w którym znajdują się naczynia krwionośne i nerwy oraz 9-15 koncentrycznie ułożonych wokół niego blaszek osteonu. W poprzek kości zbitej biegną kanały Volkmanna, w których znajdują się odgałęzienia naczyń krwionośnych poszczególnych osteonów. Na granicy sąsiednich blaszek kostnych znajdują się jamki kostne wypełnione osteocytami, których wypustki przebiegają w kanalikach przenikających blaszki kostne. Kość zbita stanowi około 80% masy całego szkieletu, występuje m.in. w trzonach kości długich, jak również stanowi zewnętrzną warstwę kości płaskich. Tkanka ta ze względu na swoją strukturę i mocne zwapnienie determinuje w dużej mierze wytrzymałość szkieletu na urazy mechaniczne.
Tkanka kostna gąbczasta w odróżnieniu od zbitej, ma luźną strukturę. Zbudowana jest z beleczek kostnych utworzonych przez równolegle ułożone blaszki kostne i osteocyty. Beleczki kostne zajmują tylko 15-25% jej objętości, zaś pozostałą wolną przestrzeń wypełnia szpik kostny. Specyficzna struktura kości gąbczastej, w której beleczki kostne układają się na kształt kratownicy, pozwala na wytrzymanie znacznych obciążeń mechanicznych, którym poddawana jest kość. Kość gąbczasta stanowi 20% masy całego szkieletu, znajduje się w przynasadowych częściach kości długich, trzonach kręgów, w kościach miednicy i innych, dużych kościach płaskich. 

Na powierzchni kości znajduje się błona z tkanki łącznej zwana okostną. Wyróżnia się w niej dwie warstwy: zewnętrzną, która na skutek obecności znacznej ilości włókien klejorodnych jest bardziej zbita, oraz wewnętrzną (przylegającą do kości), bogatszą w mało zróżnicowane elementy komórkowe, które przekształcają się w osteoblasty (komórki kościotwórcze). Okostna jest bogato unerwiona i unaczyniona (naczynia krwionośne i naczynia chłonne).

Zadania okostnej polegają na odżywianiu tkanki kostnej i chronieniu jej przed urazami mechanicznymi. Błona ta bierze też udział w procesach regeneracyjnych kości. Druga błona łącznotkankowa, zwana okostną wewnętrzną lub śródkostną, znajduje się na powierzchni wewnętrznej kości, czyli w jamie szpikowej. Pełni ona funkcje podobne do funkcji okostnej leżącej na zewnątrz kości (odżywianie i regeneracja), z tym że nie chroni rzecz jasna przed urazami mechanicznymi.

Regeneracja kości polega na odbudowie uszkodzonej tkanki kostnej dzięki kostninie. Kostnina to nowo powstająca tkanka kostna, która po pewnym czasie przekształca się w dojrzałą kość. W tkance kostniny wyróżniamy: warstwę zewnętrzną - otacza okolicę złamania warstwę wewnętrzną- powstaje ona pomiędzy końcami odłamków załamanej kości Czynnikiem aktywującym wytwarzanie kostniny jest załamanie kości - co bezpośrednio przekłada się na informację o barku tkanki kostnej - organizm musi ten brak uzupełnić. Kostnina powstaje z proliferujących i różnicujących się osteogennych komórek wewnętrznej warstwy okostnej i śródkostnej oraz szpiku. Komórki tej warstwy tworzą beleczki kostne budując początkowo tkankę gąbczastą, grubowłóknistą i splotową. Z czasem tkanka taka ulega mineralizacji.

ZNACZENIE TKANKI KOSTNEJ:

-stanowi podstawowy materiał budujacy szkielet prawie wszystkich kręgowców, w tym też człowieka

-umożliwia poruszanie się

-stanowi podporę ciała -ochrania narządy wewnętrzne

-stanowi oparcie dla mięśni

-wytwarza elementy krwi (szpik kostny) -magazynuje sole mineralne (wapń)

-decyduje o wzroście

Ćwiczenia 6

Tkanka mięśniowa gładka

Występowanie: ściany naczyń krwionośnych i wewnętrznych przewodów organizmu, macica.

Komórki: wydłużone, wrzecionowate, (średnica 5-10 μm, długość 20-200 μm), pałeczkowate jądro położone centralnie, większość organelli zgrupowana wokół jądra, aparat kurczliwy o nieregularnym, sieciowym układzie miofilamentów. Każda komórka otoczona jest blaszką podstawną.

Wewnątrzkomórkowym sygnałem wyzwalającym skurcz (pod wpływem bodźca nerwowego, hormonalnego lub mechanicznego) jest wzrost stężenia jonów wapnia w cytoplazmie, powodujący połączenie aktyny z miozyną i przesunięcie względem siebie miofilamentów.

Komórki występują w zespołach, tworząc:

- pęczki, np. mięśnie wyprostne włosów w skórze

- błony mięśniowe gładkie, w ścianach naczyń i przewodów),

w których ściśle do siebie przylegają i są połączone połączeniami komunikacyjnymi (neksusami), co umożliwia wzajemne przekazywanie bodźców.

Tkanka poprzecznie prążkowana szkieletowa zbudowana jest z długich wielojądrowych komórek (syncytiów), powstających w wyniku zlania się w rozwoju zarodkowym jednojądrowych komórek zwanych mioblastami. We włóknach mięśniowych występują białka:aktyna i miozyna, które tworzą filamenty (włókienka). W skład cienkich filamentów wchodzi aktyna. W filamentach grubych znajduje się miozyna. Filamenty te łączą się w miofibryle(włókienka kurczliwe), które ułożone są regularnie we włóknach mięśniowych, co uwidocznia się w mikroskopie w postaci poprzecznego prążkowania. Wypełniają one wnętrze włókna, natomiast bardzo liczne jądra znajdują się przy błonie komórkowej. W cytoplazmie, zwanej tutaj sarkoplazmą, znajduje się mioglobina (mięśniowy odpowiednik hemoglobiny), wiążąca zapas tlenu. Liczne są też mitochondria, w których podczas oddychania tlenowego wyzwala się energia potrzebna do wykonania skurczu. Materiałem zapasowym jest glikogen.

Wzajemne przesuwanie się filamentów powoduje w konsekwencji skurcz mięśni. W przypadku tkanki poprzecznie prążkowanej skurcz jest szybki, krótkotrwały, zależny od woli.

Rodzaje komórek mięśniowych - komórki mięśni dzieli się na białe i czerwone. Podział ten jest uzależniony od rodzaju źródła energii wykorzystywanej do skurczu. Oba typy komórek występują razem - ale w różnych proporcjach w różnych mięśniach.

Komórki mięśniowe białe (mięśnie poruszające gałką oczną) – charakteryzują się szybkim skurczem i szybkim zmęczeniem. Są ubogie w mioglobinę, mitochondria i cytochrom. Źródłem energii dla komórek białych jest glikoliza beztlenowa i spalanie glukozy. Występują głównie w mięśniach przeznaczonych do szybkich i krótkotrwałych ruchów. Przewaga procentowa tych włókien jest charakterystyczna dla osobników o predyspozycjach szybkościowych. Praktycznie nie podlegają wytrenowaniu. 

Komórki mięśniowe czerwone (mięsień trójgłowy ramienia) - są bogate w mioglobinę i mitochondria. Źródło energii to fosforylacja tlenowa. Skurcz i rozkurcz jest powolny, ale zdolne są do długotrwałej pracy, stąd też przewaga procentowa tych włókien jest charakterystyczna dla osób o predyspozycjach wytrzymałościowych. W przeciwieństwie do włókien białych podlegają zmianom pod wpływem treningu. 

Komórki mięśniowe pośrednie - jak nazwa wskazuje mają cechy pośrednie komórek białych i czerwonych. I takie też najczęściej występują w organizmie człowieka. To jaki jest rodzaj komórek mięśniowych zależy od unerwienia. Komórki unerwione przez ten sam neuron ruchowy są zawsze tego samego rodzaju.

Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca zbudowana jest z włókien mięśniowych zawierających jedno lub dwa centralnie położone jądra. Włókna wykazują poprzeczne prążkowanie i są widlasto rozgałęzione, dzięki czemu tworzą przestrzenną sieć. W miejscach połączeń włókien zwanych wstawkami liczne połączenia międzykomórkowe umożliwiają zespolenie włókien mięśnia sercowego w funkcjonalną całość.

Włókna mięśniowe poprzecznie prążkowane serca kurczą się niezależnie od woli. Skurcz jest dłuższy niż włókien mięśni szkieletowych, rytmiczny.

Do wyjaśnienia mikrofybryle i odżywainie i regeneracji tkanki mięśniowej!

Ćwiczenia 7

Komórka nerwowa, inaczej neuron, jest podstawowa jednostka anatomiczno-czynnosciowa tkanki nerwowej. Sklada sie ona z ciala komorki okreslanego mianem perikarionu, i dwoch rodzajow wypustek - licznych zazwyczaj wypustek cytoplazmatycznych, noszacych nazwe dendrytow, i pojedynczej wypustki osiowej, zwanej neurytem lub aksonem. Dendryty przekazuja impulsy do komorki nerwowej, a neuryt przewodzi impulsy z komorki na obwod. W cytoplazmie nerwowej wystepuja liczne mitochondria, znajdujace sie takze w cytoplazmie wypustek, rozbudowany aparat Golgiego, otaczajacy jadro komorkowe, ziarnistosci zawierajace RNA, zwane tigroidem, skupione w sasiedztwie jadra komorkowego, oraz wlokienka nerwowe, inaczej neurofibrylle, ktore w perikarionie tworza siec, a w wypustkach komorki nerwowej ukladaja sie w rownolegle biegnaca wiazke.

Wloknami nerwowymi nazywamy wypustki komorki nerwowej, ktore koncza sie w znacznej odleglosci od perikarionu. Ich dlugosc u czlowieka moze wynosic 1 metr. Jedne wlokna maja oslonke zbudowana z substancji bialkowo-lipidowej, zwanej mielina, i te nazywamy wloknami rdzennymi lub mielinowymi. Inne jej nie posiadaja i wowczas nosza nazwe wlokien bezrdzennych lub bezmielinowych. Mielina pokrywajaca wlokna rdzenne nie jnest ciagla oslonka aksonu, lecz odcinkowo tworzy przewezenia (przewezenia Ranviera). W obwodowym ukladzie nerwowym na oslonce mielinowej znajduje sie oslonka komorkowa, zwana neurolema, lub oslonka Schwanna. Jest ona utworzona przez komorki - lemocyty. Odcinek lezacy miedzy dwoma przewezeniami zawiera tylko jeden lemocyt. W miejscu przewezenia sasiadujace ze soba dwa lemocyty stykaja sie swymi wypustkami.

W sklad mieliny wchodza rozne lipidy, np: cholesterol, fosfolipidy.
W przewodnictwiew nerwowym mielina spelnia funkcje izolatora, a obecnosc przewezen Ranviera umozliwia skokowy przekaz impulsow nerwowych, ktory jest znacznie szybszy i bardziej energooszczedny w porownaniu z falowym rozprzestrzenianiem sie impulsu nerwowego we wloknie bezrdzennym.

Wlokna nerwowe w nerwach wechowych nie maja zadnej oslonki i te naleza do bezoslonkowych, czyli nagich.
Czesc wlokien nerwowych jest pokryta tylko jedna oslonka: mielinowa lub Schwanna: sa to wlokna jednooslonkowe.

Przewodzenie impulsu nerwowego z jednej komorki nerwowej na druga lub z komorki nerwowej na efektor (miesien, nablonek gruczolu) zapewniaja styki, zwane synapsami.
Pierwsze z nich nazywaja sie miedzyneuronalnymi, drugie - neuronowo - efektorowymi. Blona plazmatyczna zakonczenia neurytu nazywa sie blona presynaptyczna, a blona dendrytu - blona postsynaptyuczna. Ze wzgledu na sposob przekazywania impulsu nerwowego wyroznia sie synapsy chemiczne i synapsy elektryczne.

Neuryt - pojedyncza, na ogół długa, wypustka komórki nerwowej, przewodząca impuls nerwowy w kierunku odśrodkowym, tzn. od ciała komórki. Grubsze n. przewodzą sygnał szybciej niż cieńsze. Włókna bezosłonkowe (bezrdzenne, Remaka) występują u ryb, u większości bezkręgowców, a u kręgowców w niektórych okolicach mózgu i w pozazwojowym układzie autonomicznym. U kręgowców większość neurytów otoczona jest osłonką mielinową (tzw. włókna rdzenne). Osłonka mielinowa nie jest ciągła, lecz poprzerywana krótkimi odcinkami bezosłonkowymi, zwanymi przewężeniami Ranviera. Istnienie osłonki mielinowej znacznie przyspiesza przewodzenie impulsu.

Dendryt (dendritum) - element neuronu, rozgałęziona (zazwyczaj) struktura, przenosząca sygnały otrzymywane z innych neuronów przez synapsy do ciała komórki, której jest częścią. Występuje w tkance nerwowej. Słowo wywodzi się z greckiego słowa "déndron", czyli drzewo. Dendryty otrzymały taką nazwę, ponieważ przypominają gałęzie.

Funkcje dendrytów:

• przejmują informacje z receptorów (zgodnie z kierunkiem ) od receptorów do ciała komórki.

Biorąc pod uwagę organizację włókien nerwowych, dzieli się je na cztery kategorie:

• włókna bezrdzenne, otoczone osłonką Schwanna, nazywane także włóknami szarymi, remakowskimi, są zlokalizowane w nerwach oraz pniach układu nerwowego współczulnego. Włókna te są utworzone przez wypustki osiowe umieszczone we wnętrzu ciała komórek Schwanna.

• włókna bezrdzenne, bez osłonki Schwanna, nazywane również włóknami nagimi. Są zlokalizowane w istocie szarej rdzenia kręgowego oraz mózgowie. Znajdują się w początkowych oraz końcowych odcinkach każdego z włókien nerwowych. Są składową nitek węchowych.

• włókna rdzenne, otoczone osłonką Schwanna, znajdują się one w nerwach rdzeniowych oraz w przeważającej części nerwów czaszkowych.

• włókna rdzenne, bez osłonki Schwanna, są zlokalizowane w istocie białej rdzenia kręgowego oraz mózgowia, a także w nerwach wzrokowych.

Biorąc pod uwagę morfologię a przede wszystkim ilość wytwarzanych przez dany neuron wypustek, wyróżnia się następujące typy komórek nerwowych:

• neurony jednobiegunowe, jak sama nazwa wskazuje wytwarzają tyko jedną wypustkę. Są one niezwykle rzadkie u osobników dojrzałych, częściej spotyka się je w trakcie wczesnych stadiów rozwoju układu nerwowego (u zarodków). Ciekawą formą neuronów jednobiegunowych są tzw. neurony pseudojednobiegunowe. Z perykarionów tego typu komórek nerwowych wychodzi jedna wypustka, rozgałęziająca się następnie na dwa odgałęzienia. Jedno z nich przejmuje funkcje dendrytów i jest częścią nerwu obwodowego, drugie zachowuje się jak neuryt i dociera do rdzenia kręgowego, bądź mózgu. Komórki pseudojednobiegunowe pod względem czynnościowym odpowiadają neuronom dwubiegunowym. Są to komórki zwojowe nerwów rdzeniowych oraz czaszkowych.

• Neurony dwubiegunowe, podobnie jak poprzednia nie są zbyt liczne w układzie nerwowym. Od ciała komórki odchodzą dwie wypustki. Jedna z nich stanowi dendryt, natomiast druga akson. Komórki nerwowe dwubiegunowe znajdują się w błonie śluzowej jamy nosowej, siatkówce oka, a także zwojach obwodowych nerwu równoważno - słuchowego.

• Neurony wielobiegunowe, są najliczniejszymi komórkami układzie nerwowym. Każdy z nich wykształca przynajmniej dwa, a zazwyczaj o wiele więcej dendrytów, z których każdy jest silnie rozgałęziony oraz zróżnicowany pod względem długości akson. Na podstawie organizacji wewnętrznej aksonu rozróżnia się komórki nerwowe o krótkim oraz długim aksonie, czyli komórki Golgiego II oraz I.

Biorąc pod uwagę zróżnicowanie czynnościowe komórki nerwowe można podzielić na:

• Sensoryczne, czyli czuciowe,

• Motoryczne, czyli ruchowe,

• Asocjacyjne, czyli kojarzeniowe.

prosty łuk odruchowy składa się z :

receptor- jest narządem który odbiera bodziec, np, ciepło zimno ukucie

włókna aferentne droga czuciowa, przewodzą impuls do ośrodka nerwowego 

ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym lub mózgu- analizowanie bodźca

włókna eferentywne droga ruchowa- przekazują impuls do efektora

efektor-narząd wykonawczy 

SYNAPSADodaj do listy

miejsce przekazywania impulsu nerwowego z jednego neuronu na drugi lub na narząd wykonawczy (gruczoł, mięsień). Po dotarciu fali depolaryzacji do kolbki presynaptycznej dochodzi do wydzielenia mediatora (acetylocholina, noradrenalina, dopamina) z pęcherzyków synaptycznych do szczeliny synaptycznej. Mediator łączy się z receptorami błony postsynaptycznej, co powoduje powstanie potencjału czynnościowego - depolaryzację błony. W ten sposób działa synapsa chemiczna, która przewodzi impulsy jednokierunkowo. Natomiast w synapsach elektrycznych błony presynaptyczna i postsynaptyczna są ułożone bardzo blisko siebie i impuls elektryczny przeskakuje z jednej błony na drugą, wywołując depolaryzację. Impuls może być przewodzony w obydwie strony (w przeciwieństwie do synapsy chemicznej).

1) Lokalizacja synapsy nerwowo-nerwowej (a) i nerwowo-mięśniowej (b)

2) Schemat budowy synapsy chemicznej

Mediatory, przekaźniki, biologicznie aktywne substancje, umożliwiające przepływ impulsów pomiędzy obu częściami synapsy, wytwarzane w cytoplazmie neuronów i gromadzone w zakończeniach synaptycznych.

Pobudzenie takiego zakończenia powoduje uwolnienie przekaźnika synaptycznego do szczeliny synaptycznej, gdzie wywołuje on zmianę elektrycznych właściwości błony postsynaptycznej i przepływ prądu. Działanie mediatorów jest krótkotrwałe, ponieważ jest on szybko unieczynniany przez enzymy.

Do przekaźników należą: acetylocholina, noradrenalina, aminy katecholowe (katecholaminy),serotonina i niektóre aminokwasy.

odruchy bezwarunkowe- wrodzone:

- ssanie

- cofanie ręki od gorącego przedmiotu

- kichanie

- połykanie

- zwążanie żrenicy pod wpływem światła

 

odruchy warunkowe- nabyte, wyuczone:

- uczenie się

- wydzielanie śliny na widok cytryny

- uczucie głodu pod wpływem zapachu

- okrywanie głowy przed deszczem (np. zakładanie kaptura)

Komórki glejowe, które mają chronić i odżywiać tkankę nerwową mózgu, mogą się komunikować w sposób podobny do neuronów - zaobserwowali badacze niemieccy. Dokładne wyniki publikuje pismo "Nature Neurology". 
W mózgu ludzkim występuje więcej komórek glejowych niż nerwowych. Około 90 proc, wszystkich komórek budujących mózg należy do jednego z trzech typów komórek glejowych - astrocytów, oligodendrocytów lub komórek mikrogleju. 
Bardzo długo naukowcy uważali, że glej (w grece oznacza to klej) odgrywa w mózgu rolę spoiwa - stanowi doskonały wypełniacz przestrzeni między komórkami nerwowymi, dzięki czemu zapewnia im fizyczną podporę i stabilizację. Do innych równie ważnych zadań komórek glejowych zalicza się odżywianie i ochronę neuronów. Oligodendrocyty z kolei tworzą na wypustkach nerwowych rodzaj izolatora - tzw. osłonkę mielinową, która przyspiesza przewodzenie sygnałów w mózgu. 
W ostatnich latach coraz więcej badań wskazuje jednak, że rola gleju w funkcjonowaniu mózgu może być jeszcze większa, tzn. że może on brać czynny udział w procesach regulujących czynności układu nerwowego. 
W najnowszych doświadczeniach naukowcy pod kierunkiem prof. Christiana Steinhaeusera z Uniwersytetu w Bonn zaobserwowali, że astrocyty - jedna z grup komórek glejowych - posiadają małe pęcherzyki magazynujące glutaminian, czyli jeden z neuroprzekaźników, za pomocą którego komunikują się neurony. 
Badania zostały przeprowadzone na astrocytach izolowanych z hipokampa, struktury mózgu, która ma kształt konika morskiego i pełni kluczową rolę w procesach uczenia się i zapamiętywania. 
Okazało się, że pod wpływem odpowiedniego bodźca chemicznego astrocyty w hodowli mogą, tak samo jak neurony, uwalniać na zewnątrz zawarty w pęcherzykach glutaminian. 
Sam proces polega na łączeniu błony pęcherzyków z błoną komórkową i przebiega bardzo szybko - większość pęcherzyków opróżnia się w ciągu 0,2 sekundy. Jak przypomina prof. Steinhaeuser, uwalnianie neuroprzekaźnika do przestrzeni synaptycznej, czyli miejsca kontaktu dwóch neuronów zachodzi niewiele szybciej. 
Udało się też wykazać, że uwolniony glutaminian oddziaływał z odpowiednimi receptorami na komórkach sąsiadujących z astrocytami. 
Zdaniem autorów, ich wyniki sugerują, że astrocyty mogą się komunikować z neuronami za pomocą neuroprzekaźników. W ten sposób modulują ich funkcje. 
Gwiaździste astrocyty hipokampa posiadają wiele rozgałęzionych wypustek. Dlatego naukowcy spekulują, że pojedynczy astrocyt z tego obszaru mózgu może za pomocą glutaminianu oddziaływać na około 140 tys. synaps i to niekoniecznie położonych blisko niego. "To oznacza, że astrocyty mogą modulować aktywność bardzo wielu neuronów" - komentuje prof. Steinhaeuser. 
Zdaniem badacza, jeśli przyszłe badania potwierdzą wyniki jego zespołu, trzeba będzie zrewidować dotychczasowe poglądy na temat roli komórek glejowych w mózgu. 
PAP

Tkanka nerwowa ma bardzo słabe możliwości regeneracyjne, jest też szczególnie wrażliwa na brak tlenu.