Employment Tribunal czyli kolegium do spraw zatrudnienia to angielski odpowiednik polskiego sądu pracy. Zajmuje się rozpatrywaniem spraw dotyczących zatrudnienia. To właśnie do tej instytucji należy kierować wszelkie skargi na postępowanie pracodawców, związane zwłaszcza z nieuzasadnionym i niesprawiedliwym zwolnieniem, sposobem prowadzenia w firmie redukcji zatrudnienia czy dyskryminacją pracowników. Kolegium zajmuje się również rozpatrywaniem skarg z zakresu płac. Pełną listę zagadnień, które leżą w kompetencjach kolegium (tzw. jurisdiction list), można otrzymać w lokalnym biurze kolegium albo pod numerem publicznej infolinii. Trzeba jednak pamiętać, że Employment Tribunal działa jak sąd i dlatego musi być niezależny - nie udziela więc żadnych porad prawnych. Personel infolinii może odpowiadać jedynie na podstawowe pytania, np. o ogólne zasady funkcjonowania brytyjskiego systemu sądownictwa pracy. Dzwoniąc pod numer infolinii, można też zasięgnąć informacji o publikacjach Employment Tribunal, wreszcie uzyskać wskazówki pomocne przy wypełnianiu formularza.
Biura Employment Tribunal są otwarte od godz. 9.00 do godz. 17.00, od poniedziałku do piątku. Infolinia służb kolegium do spraw zatrudnienia (Employment Tribunal Service Enquiry Line) tel. 0845 7959 775, minicom 0845 7573 722. Niestety, infolinii nie obsługują osoby mówiące po polsku. Wiele cennych informacji dla osób składających wnioski do Employment Tribunals znajduje się w broszurach, które można znaleźć na stronie: http://www.employmenttribunals.gov.uk/publications/publications.htm. Ze strony można także pobrać niezbędne druki.
W większości przypadków, skargę do Employment Tribunal można wnieść w ograniczonym czasie, zwykle przed upływem trzech miesięcy od daty wydarzenia, które jest jej przedmiotem (np. od chwili zwolnienia z pracy). I tak, jeśli zdarzenie nastąpiło 1 marca, to trybunał musi otrzymać skargę do 31 maja włącznie. Jeśli miało miejsce 5 marca, skarga musi być złożona najpóźniej 4 czerwca (łącznie z tym dniem). Gdy jednak sprawa sporna nie dotyczy zwolnienia z pracy, pracownik ma obowiązek przedstawić skargę pracodawcy na piśmie i odczekać 28 dni na jego odpowiedź. W takim przypadku limit czasu może być przedłużony o kolejne 3 miesiące (to czas przeznaczony na przeprowadzenie procedur rozjemczych w obrębie zakładu pracy). Jeśli więc pracownik przed założeniem sprawy w kolegium próbował dochodzić swoich praw składając odwołanie od spornej decyzji bezpośrednio u pracodawcy (pod warunkiem, że dotrzyma terminów obowiązujących również na tej drodze), skargę do kolegium może najczęściej wnieść nie w ciągu 3, ale w ciągu 6 miesięcy od zdarzenia.
Dokładne informacje na temat terminów obowiązujących w procedurach Employment Tribunal znajdują się w broszurze "Resolving disputes at work. A guide for emloyees", wydanej przez DTI. Można ją pobrać ze strony http://www.dti.gov.uk/er/employee_guidance.htm.
W przypadku, gdy trybunał otrzyma skargę po przekroczeniu limitu czasu, będzie mógł ją rozpatrywać tylko wówczas, jeśli skarżący udowodni, że opóźnienie jest skutkiem nadzwyczajnych okoliczności (np. pobytu w szpitalu właśnie w tym okresie, kiedy należało założyć sprawę).
Jeśli skarga zostanie wysłana zbyt późno (po zamknięciu procedury składania zażaleń), ale przed zwolnieniem ze szpitala, kolegium nadal może zająć się jej rozpatrzeniem. W takim przypadku może jednak obniżyć wysokość ewentualnego odszkodowania, jeśli uzna, że niedotrzymanie terminu było mimo wszystko winą pracownika.
Jeśli skarga zostanie wysłana do sądu przed zakończeniem obowiązkowych procedur rozjemczych w zakładzie pracy i dojdzie do rozprawy przed sądem, to również i w tym wypadku wysokość odszkodowania może zostać obniżona, jeśli kolegium uzna, że wynika to z winy skarżącego.
Prawo do złożenia skargi na niesłuszne i niesprawiedliwe zwolnienie mają tylko osoby, które w utraconym miejscu pracy przepracowały bez przerwy co najmniej rok. Od tej reguły są jednak wyjątki. Dotyczą one następujących osób:
- zaangażowanych w działalność związków zawodowych
zapisanych do związków
- osób, które odmówiły zapisania się do związków
- kandydatów na stanowisko reprezentanta pracowników
- członków programu emerytalnego
- pracowników sklepów lub punktów bukmacherskich, którzy odmówili pracy w niedziele.
Skargi na zwolnienie przed upływem roku pracy można składać również w następujących przypadkach:
- jeśli ma ona związek ze zgłaszaniem pracodawcy uchybień narażających zdrowie pracowników i bezpieczeństwo pracy (dotyczy to zarówno pracowników wyznaczonych do kontrolowania warunków w miejscu pracy przez pracodawcę, jak i reprezentantów pracowników)
- jeśli zwolnienie naruszyło konkretne zabezpieczenia ustanowione dla pracowników przez przepisy Working Time Regulations.
Osoby zwolnione z jednego z wyżej wymienionych powodów powinny natychmiast zgłosić się po poradę prawną. W takich przypadkach bowiem, Employment Tribunal musi otrzymać skargę w bardzo krótkim terminie - w ciągu 7 dni od zwolnienia. Po upływie tego czasu sprawa ulega przedawnieniu.
Pracownicy powinni poza tym wiedzieć, że żadna skarga nie zostanie przez kolegium przyjęta, jeśli nie spełni pewnych dodatkowych warunków. I tak na przykład, od 1 października 2005 obowiązuje wymóg, by każda sprawa była zgłaszana na formularzu zatwierdzonym przez Employment Tribunal. Formularz powinien być wypełniony prawidłowo. Należy pamiętać zwłaszcza o podaniu informacji i danych we wszystkich rubrykach, które dotyczą danej sprawy.
Przepisy wymagają, by skarżący podał:
- swoje imię i nazwisko oraz adres
- imię i nazwisko osoby lub nazwę firmy czy organizacji, przeciwko którym wnosi się skargę
- szczegółowy opis sprawy, która jest przedmiotem skargi.
By zgłosić skargę, wystarczy wejść na stronę internetową Employment Tribunals Online (http://www.employmenttribunals.gov.uk) i wypełnić Employment Tribunal Claim Form ET (http://www.employmenttribunals.gov.uk/login_et1.asp), a następnie przesłać go pocztą elektroniczną do odpowiedniego biura. Formularz skargi można również otrzymać w każdym urzędzie pracy (Job Centre) lub zamówić pod numerem telefonu 0870 1502 500 (telefoniczna linia zamówień publikacji DTI). Można go również ściągnąć ze strony http://www.employmenttribunals.gov.uk/publications/publications.htm. Wypełniony wniosek należy w takim przypadku wysłać pod adres Employment Tribunal, który można znaleźć na stronie http://www.employmenttribunals.gov.uk/tribunal_offices.asp. Należy użyć kodu pocztowego miejsca, gdzie skarżący pracował, a w przypadku, gdy nie był pracownikiem podawanej do sądu osoby lub firmy - kod pocztowy miejsca, gdzie zaszło zdarzenie, którego dotyczy skarga.
W Szkocji, wszystkie skargi są opracowywane przez biuro trybunału w Glasgow, i tam właśnie najlepiej wysyłać formularze. Jeśli jednak jest to wygodniejsze, skargi można wnosić również do biur w Aberdeen, Dundee albo Edynburgu. Po zapoznaniu się z nimi, pracownicy przekażą je do Glasgow.
Wysłanie skargi do niewłaściwego biura może spowodować opóźnienia w jej rozpatrzeniu. Jeśli więc pracownik, który chce założyć sprawę w kolegium nie jest pewny, do którego biura powinien się zwrócić lub nie zna kodu pocztowego miejsca, gdzie pracował, powinien zadzwonić na linię informacyjną o numerze 0845 7959 775. Kopię wypełnionego formularza skargi należy przechowywać we własnym archiwum. W tym miejscu warto przypomnieć raz jeszcze, że odpowiedzialność za złożenie skargi i dopilnowanie, by Employment Tribunal otrzymał ją w odpowiednim terminie, spoczywa na skarżącym.
Skarga może nie zostać przyjęta, jeśli:
- nie została złożona na oficjalnym formularzu (jego wzór obowiązuje od 1 października 2005 r.)
- skarżący nie podał wszystkich wymaganych informacji
- została napisana z pominięciem złożenia zażalenia bezpośrednio u pracodawcy lub instytucji obwinianej o naruszenie praw pracowniczych (na odpowiedź na nie należy poczekać 28 dni). Skarżący może ewentualnie podać przyczyny pominięcia tej procedury. Pełną listę takich powodów, które mogą być uznane przez kolegium, można znaleźć w broszurce DTI pt. "Resolving disputes at work; a guide for emloyees" (do pobrania na stronie internetowej http://www.dti.gov.uk/er/employee_guidance.htm).
Jeśli Employment Tribunal zwróci formularz, w dołączonym do przesyłki liście wyjaśni powody, dla których nie przyjął skargi. Poinstruuje też, jakie kroki powinien w zaistniałej sytuacji podjąć skarżący.
Jeśli wniosek zostanie przyjęty, biuro trybunału wyśle list potwierdzający, a wraz z nim broszurkę, w której przedstawione zostaną kolejne etapy postępowania. Sprawa otrzyma numer. Skarżący będzie się nim musiał posługiwać za każdym razem, gdy skontaktuje się z biurem trybunału (czy to telefonicznie, drogą e-mailową, czy pocztową).
Jednocześnie pozwany otrzyma kopię skargi i wszystkich innych dokumentów oraz listów, jakie złożył w kolegium skarżący. Biuro prześle mu również formularz, na którym w ciągu 28 dni (chyba że wyznaczony zostanie dłuższy termin) powinien dać odpowiedź na skargę. Jeśli pozwany nie odpowie w wyznaczonym czasie lub nie zawrze w odpowiedzi wszystkich koniecznych informacji i w związku z tym nie zostanie ona zaakceptowana, kolegium może wydać wyrok zaoczny. Pozwoli to przewodniczącemu trybunału wydać decyzję dotyczącą zażalenia bez wzywania skarżącego na przesłuchanie.
Skarżący również otrzyma kopie wszystkich dokumentów, jakie pozwany prześle do Employment Tribunal. Ponadto skarżący i pozwany otrzymają odpisy wszystkich decyzji, które podejmie trybunał.
W większości przypadków Employment Tribunal wysyła kopię zażalenia do służb doradztwa, pojednania i arbitrażu (ACAS), które będą usiłowały pomóc stronom dojść do porozumienia (jeśli będzie im na tym zależeć). Skarżący otrzyma list, w którym ACAS poinformuje go o długości terminu na zawarcie ugody (zależy on od rodzaju sprawy). Jeśli ACAS nie podkreśli w nim, że czas na zawarcie ugody odnosi się do tej właśnie skargi, będzie to oznaczać, że obie strony mogą korzystać z usług świadczonych przez służby do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez trybunał. Jeśli natomiast w liście znajdzie się informacja, że okres ugody dotyczy tej właśnie skargi, będzie to oznaczać, że strony nie będą w tym czasie przesłuchiwane przez kolegium, a jeśli nie dojdzie do porozumienia, sprawa zostanie skierowana tam w natychmiastowym trybie.
Jeżeli strony nie chcą negocjować za pośrednictwem ACAS, mogą poinformować o tym pisemnie. Wówczas czas przyznany na uzyskanie porozumienia zakończy się automatycznie (z chwilą dotarcia listu do ACAS), a sprawa trafi do sądu.
Należy wiedzieć, że wszystkie rozmowy z ACAS traktowane są jako poufne.
Kiedy odpowiedź pozwanego zostanie zaakceptowana przez sąd, mogą pojawić się nowe sprawy, którymi trybunał będzie musiał się zająć przed podjęciem ostatecznej decyzji. Być może świadkowie nie zechcą stawić się na przesłuchanie z własnej woli, skarżący będzie więc musiał poprosić o wydanie im nakazu sądowego. Obie strony (skarżący i pozwany) mogą być zmuszone do uzyskania od siebie nawzajem bardziej dokładnych informacji. Jeśli skarżący zdecyduje, że potrzebuje od pozwanego dodatkowych wyjaśnień oraz dokumentów, powinien poprosić go na piśmie o ich udostępnienie, wyznaczając rozsądnie długi czas na odpowiedź. Jeśli mimo to nie otrzyma ich, powinien napisać do trybunału w trybie natychmiastowym (załączając kopię swojego pisma) i prosić go o wystawienie nakazu. Trybunał może postanowić, że w celu wyjaśnienia sprawy będzie potrzebował dodatkowych informacji zarówno od pozwanego, jak i od skarżącego.
Trybunał może wydawać instrukcje na piśmie bądź nakazy sądowe. W pewnych przypadkach może też zwołać dyskusję kierownictwa: odbędzie się ona zaocznie, z udziałem samego przewodniczącego lub też strony zostaną zaproszone do wzięcia w niej udziału (telefonicznie bądź osobiście). Jeśli skarżący nie zastosuje się do poleceń sądu, jego skarga może zostać odrzucona. Trybunał może mu też nakazać zapłatę części lub wszystkich kosztów poniesionych przez pozwanego.
W celu poinformowania o dacie i miejscu przesłuchania, Emloyment Tribunal napisze do stron z dwutygodniowym wyprzedzeniem. Wraz z listem wysłana zostanie książeczka, która pomoże przygotować się do przesłuchania.
Skarżący może wycofać całą skargę bądź jej część przed przesłuchaniem (w dowolnym terminie) lub w czasie jego trwania. W tym celu wysyła się do Employment Tribunal stosowne pismo. O wycofaniu skargi trzeba też poinformować pozwanego. Obu formalności należy dopełnić w trybie natychmiastowym.
Sąd należy też poinformować jak najszybciej o zmianie adresu i bez zwłoki podać nowe dane.
Korespondencję z trybunałem można prowadzić listownie, jak również drogą e-mailową. Zawsze należy pamiętać o podaniu numeru sprawy.
Decydując się na prowadzenie korespondencji pocztą elektroniczną należy pamiętać o kilku zasadach:
- dokumenty wysłane drogą e-mailową muszą być zapisane w formacie kompatybilnym z programem Word. Dokumenty w innych formatach nie zostaną zaakceptowane, o czym Employment Tribunal poinformuje za pośrednictwem poczty elektronicznej
- gdy Employment Tribunal będzie wysyłał jakieś dokumenty drogą e-mailową, to użyje załączników zapisanych w programie Word
- nie należy wysyłać kolejnych e-maili ani dzwonić do trybunału przed upływem dwóch dni roboczych od wysłania wiadomości
- za to, aby trybunał otrzymał korespondencję wysłaną drogą e-mailową w stosownym czasie, odpowiedzialny jest skarżący
- jeśli skarżącemu zależy na tym, aby trybunał korespondował z nim tą drogą, należy podać ważny adres poczty internetowej (chyba że taka informacja została umieszczona wcześniej w treści skargi)
- jeśli skarżący chce, aby Employment Tribunal kontaktował się z nim za pośrednictwem poczty elektronicznej, musi zobowiązać się, że będzie sprawdzał skrzynkę co najmniej raz dziennie i wyrazić zgodę, aby trybunał przekazywał jego adres e-mailowy osobom trzecim, związanym ze sprawą.
- kopie dokumentów nieelektronicznych oraz dokumentów, które wymagają podpisu przewodniczącego, Employment Tribunal będzie wysyłał zwykłą pocztą.
Jeśli skarżący ma reprezentanta (osobę występującą w jego imieniu), Emloyment Tribunal będzie wysyłał całą korespondencję dotyczą sprawy na adres tej wskazanej osoby. Jakiekolwiek prośby o udzielenie informacji należy przekazywać w takim przypadku reprezentantowi, a nie kierować je bezpośrednio do sądu.
Przed skierowaniem skargi do Employment Tribunal warto zasięgnąć porad w Citizens Advice Bureau (CAB) lub East European Advice Centre. Jeśli skarżącemu nie zależy na procesie z pracodawcą, powinien też skorzystać z usług ACAS - rządowej organizacji zajmującej się godzeniem zwaśnionych stron (tel. 0845 7474 747, http://www.acas.org.uk). Ponadto pomocą mogą służyć związki zawodowe (jeśli skarżący jest ich członkiem), prawnicy oraz inni profesjonalni doradcy. W bezpłatnym przygotowywaniu spraw sądowych specjalizują się np. biura prawników i agencje doradcze opłacane przez Community Legal Service (tel. 0845 3454 345), zaś w Szkocji - działające w ramach programu pomocy prawnej.
Jeżeli zażalenie kierowane do trybunału dotyczy dyskryminacji, to w zależności od jej natury pomocą mogą służyć odpowiednie komisje:
- gdy dotyczy dyskryminacji płci - Equal Opportunities Commision (tel. 0845 601 5901)
- gdy dotyczy dyskryminacji rasowej - Commision for Racial Equality (tel. 0207 939 0000)
- gdy dotyczy dyskryminacji niepełnosprawnych - Disability Rights Commission (tel. 0845 762 2633).
Osoba, która ma kłopoty z uzyskaniem odprawy przy zwolnieniu z pracy, planując złożenie zażalenia powinna zdawać sobie sprawę, że w tym wypadku obowiązują określone limity czasowe, dosyć skomplikowane. Pomocą w tego typu sprawach służy Redundancy Payment Helpline (tel. 0845 145 0004). Jeżeli skarga jest związana z minimalną płacą, pomoc można uzyskać dzwoniąc na infolinię National Minimum Wage (tel. 0845 6000 678).
Istotną sprawą jest kwestia kosztów sądowych. Zasadniczo Employment Tribunal nie pobiera opłat z tego tytułu, jakkolwiek może wydać stosowny nakaz. Stanie się tak, jeśli uzna, że skarżący i ewentualnie jego reprezentant zachowywali się podczas trwania sprawy nieodpowiedzialnie lub jeśli stwierdzi, że skarga była zbyt błaha, aby nadać jej tok sądowy.
Na przełomie lat 2003/2004, trybunał nakazał zapłacenie kosztów w mniej niż jednym procencie spraw (z czego w jednej trzeciej skarżącym, w dwóch trzecich pozwanym).
W przypadku, gdy skarżący otrzyma od pozwanego lub jego reprezentanta list z groźbą obciążenia go kosztami, należy w trybie natychmiastowym powiadomić o tym trybunał.
Jeśli skarżący lub towarzyszące mu w sądzie osoby są niepełnosprawne bądź mają jakieś specjalne potrzeby, powinny skontaktować się z biurem trybunału, zajmującym się daną sprawą, w celu przedyskutowania tej kwestii. Trybunał może m.in. przygotować druki Brailla albo teksty zapisane dużymi literami, zapewnić nagranie informacji na taśmie, opłacić tłumaczy języka migowego lub obcego, zorganizować sprzęt dla osób słabo słyszących. Aby sąd mógł pomóc w takich przypadkach, należy się z nim skontaktować najszybciej jak to możliwe.
Prawie każda rozprawa w Employment Tribunal jest otwarta dla publiczności.
Formularz skargi na agencję pośrednictwa można znaleźć na stronach DTI (rządowej agencji do spraw zatrudnienia): http://www.dti.gov.uk/er/agency/complaint.htm.