27 maja 2014, Komunikacja
MITOKRYTYKA W NAUCE KOMUNIKACJI
Wspólne wszystkim baśniom są pozostałości sięgającej najstarszych czasów wiary, która wyraża się w obrazowym ujęciu rzeczy nadzmysłowych. Owa materia mityczna przypomina kawałeczki rozpryśniętego kamienia szlachetnego, które leżą wśród trawy i kwiatów porastających ziemię i mogą być odkryte jedynie bystrzejszym okiem.
Wilhelm Grimm.
Opozycja Mythos a logos
Logos jest czymś zupełnie różnym od myślenia mitycznego. W odróżnieniu od mitu logos musi dokładnie odpowiadać obiektywnym faktom. Włączamy do działania umysł, gdy chcemy, aby to lub owo wydarzyło się w świecie zewnętrzny, gdy organizujemy naszą społeczność czy rozwijamy jakąś technikę. Logos, inaczej niż mit, ma charakter głównie praktyczny. O ile mit zwraca się wstecz, ku imaginacyjnemu światu świętych prawzorców bądź ku utraconemu rajowi, o tyle logos dąży naprzód, bezustannie próbując odkrywać cos nowego, wysubtelniać uzyskaną wiedzę, dokonywać oszałamiających wynalazkowi rozszerzać swoją kontrolę nad otoczeniem.
Karen Armstrong
POTENCJA = SIŁA
MIT = próba odpowiedzi na pytania ostateczne, czyli metafizyczne, tj. niezdolne do konwersji w pytanie naukowe.
JAKIE TO PYTANIA?
-jaka jest celowość świata (potrzeba nadania sensu)
-czy moje wartości są trwałe?
-czy mam prawo pragnąć „widok świata jako ciągłego”
Leszek Kołakowski
Mit wyraża niezmienną cechę człowieka, jaką jest zdolność do wybiegania myślą poza codzienne doświadczenie oraz zdolność wyobrażenia sobie idei i doświadczeń, które nie podlegają racjonalnemu osądowi = zdolność myślenia mitycznego
1) Jest zakorzeniony w myśleniu o śmierci i doświadczeniu przemijania
2) ma związek z rytuałem
3) zawiera odniesienia do sytuacji krańcowych lub granicznych i do spraw niewyrażalnych
5) ma funkcję drogowskazu, wzorca postępowania
5) nie poddaje się ocenie w dwuwartościowej logice (prawda – fałsz), gdyż stanowiąc fundament wiedzy o świecie danego społeczeństwa, jest także podstawą wszelkich kategoryzacji
6) poznawdczym jądrem mitu jest dostrzeżenie przez człowieka hierofanii, czyli obecność w świecie sacrum
7) cechuje się aktualnością – mityczne zdarzenie wydarza się zawsze; czas mythos to czas wiecznych powrotów, w odróżnieniu od czasu logos, który płynie linearnie, pozwalając układać zdarzenia chronologicznie; dlatego, choć mit jest niezmienny, zmienia się mitologia, czyli nowe historie odpowiadają na fundamentalne dla człowieka pytania („Zawsze, gdy ludzie wchodzą w nową epokę dziejową, zmieniają swe wyobrażenia o człowieczeństwie i o boskości”).
8) Mówi o wymiarze równoległym do rzeczywistości, lecz pozostającym z nią w zależności
Karen Armstrong, Mircea Eliade
MIT mówi o wymiarze równoległym do rzeczywistości, lecz pozostającym z nią w zależności,
WIĘC
MIT jest systemem przedznaczącym, czyli to co mówi mit, mnie jest tym, co mówią jego słowa.
MIT jest „mową, która porusza się na bardzo wysokim poziomie, gdzie znaczenie odrywa się od podstawy językowej
Claude Levi-Strauss
ARCHETYP
Archetyp to formuła symboliczna, która zaczyna funkcjonować wszędzie tam, gdzie albo nie występują żadne pojęcia świadome, albo w ogóle nie mogą one zaistnieć ze względu na powody natury zewnętrznej lub wewnętrznej.
Treści nieświadomości zbiorowej reprezentowane są w świadomości przez wyraziste skłonności czy ujęcia. Indywiduum z reguły traktuje je jako uwarunkowane przez przedmiot – jest to mylne ujęcie, ponieważ pochodzą one z nieświadomej struktury psyche, tyle, że zostają wyzwolone przez oddziaływanie przedmiotu. Te subiektywne skłonności i ujęcia są jednak silniejsze od wpływu przedmiotu, a ich wartość psychiczna jest wyższa, tak że narzucają się one wszystkim wrażeniom.
STWORZENIE ŚWIATA - KSIĘGA RODZAJU
Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię
Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem
ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży
unosił się (tkwił) nad wodami
Wtedy Bóg rzekł <<Niechaj się stanie światłość!>>
I stała się światłość. [Rdz, 1, 1-3]
Gdy Pan Bóg uczynił ziemię i niebo, (…) Pan Bóg nie zsyłał deszczu na ziemie i nie było człowieka, który by uprawiał ziemię i rów kopał w ziemi, aby w ten sposób nawadniać całą powierzchnię gleby. Wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi (Adama) i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą. [Rdz, 2, 5-7]
Wtedy to Pan sprawił, że mężczyzna pogrążył się w głębokim śnie, i gdy spał wyjął jedno z jego żeber, a miejsce to zapełnił ciałem. Po czym Pan Bóg z żebra, które wyjął z mężczyzny, zbudował eiwiastę. A gdy ją przyprowadził do mężczyzny, mężczyzna powiedział:
<<Ta dopiero jest kością z moich kości i ciałem z mego ciała! Ta będzie się zwała mężucą, bo ta z mężczyzny została wzięta >> [Rdz, 2, 21-23]
Ale wie Bóg, że gdy spożyjecie owoc z tego drzewa, otworzą się wam oczy i tak jak Bóg będziecie znali dobro i zło [Rdz, 3, 5]
Do niewiasty powiedział: <<Obarczę cię niezmiernie wielkim trudem twej brzemienności, w bólu będziesz rodziła dzieci, ku twemu mężowi będziesz kierowała swe pragnienia, on zaś będzie panował nad tobą>> [Rdz, 3, 12-13]
Dawanie życia we wzniosłym znaczeniu - enfantement
Podsumowanie:
Wiedza o komunikacji wymaga świadomości, że oprócz logosu, który tak naprawdę jest wierzchołkiem góry lodowej, komunikujemy się językiem, który przeszywa nasze zachowania.