Zagadnienia

1. prawa autorskie majątkowe (ogólna charakterystyka, przykłady, pola eksploatacji)
2.dozwolony użytek osobisty
3.prawo cytatu
4.przedruk
5.licencje z art. 33(1)-33(5)
6.licencja z art. 24 ust.2
7.licencje dla bibliotek, szkół itp. (art.27 i n.pr.aut.)
8.umowy (rodzaje, forma, treść)
9.wynagrodzenie prawno-autorskie (rodzaje, sposób ustalania, możliwość podwyższenia)
10.ochrona praw osobistych (za życia i po śmierci twórcy) - art. 78
11.ochrona praw majątkowych - art. 79
12.prawa pokrewne (ogólne zasady ochrony, czas ochrony; rodzaje i treść poszczególnych praw pokrewnych) - art. 85-102 pr.aut.

Autorskie prawa majątkowe art.17-22

Pola eksploatacji

Prawo do rozpowszechniania utworu (plus art. 6)

- wprowadzanie do obrotu,

- wypożyczenie, najem oryginału/egzemplarzy utworu.

Inne pola eksploatacji:

- publiczne wykonanie i odtworzenie (bez udostępniania nośnika),

- prawo wystawienia (plus art. 32 ust 1, art. 33),

- nadanie radiowe i telewizyjne (nadanie i reemisja),

- prawo do wyświetlenia,

- etc, etc, etc.

Ograniczenia treści praw majątkowych – przykłady

Art. 34 – co do zasady nie przysługuje prawo do wynagrodzenia,

- ius cogens (prawo bezwzględne),

- wyjątki nie mogą być interpretowane rozszerzająco,

- jest sporo ograniczeń – programy komputerowe, utwory architektoniczne, bazy danych,

- w USA – fair use – tam każdy przypadek bada się osobno, są oczywiście precedensy, system europejski posługuje się kazuistyką, ale te przepisy nie są wcale takie wąskie (bardzo ogólne i pojemne klauzule generalne),

- Art. 34 i 35 – trzeba wymienić źródła oraz podać imię i nazwisko twórcy jeśli jest to możliwe (np. nie jest to możliwe w przypadku dzieł anonimowych),

- dozwolony użytek (osobisty, publiczny) – nie może godzić w interesy twórcy, etc,

- bardzo ogólna klauzula

- uprzednie rozpowszechnienie utworu jest przesłanka do możliwości skorzystania z dozwolonego użytku, Art. 30, 33

Dozwolony użytek - art. 23 - 35

- nieodpłatnie, bez zezwolenia twórcy, do użytku osobistego można skorzystać z już udostępnionego utworu, co do zasady do wszystkich kategorii utworów (bez wymienionych utworów.

- art. 23. ust. 2 – osoby pozostające w związku osobistym – krewni, powinowaci (kodeks rodzinny i opiekuńczy), osoby będące w związku towarzyskim,

-„korzystanie z pojedynczego egzemplarza” – czy można kopiować całe książki? – tego typu ograniczenie nie wynika z art. 23, autorowi mogą już nie przysługiwać prawa majątkowe do książki (np. może mieć je wydawca); wydawcy powołują na naruszenie się na art. 35,

- ile razy można nagrać płytę z muzykę? Można na kilka nośników skopiować – np. MP3, komputer, płyta CD, etc. Przekroczeniem natomiast byłoby nieuzasadnione sporządzanie znacznej ilości kopii.

- więź towarzyska nie może być okazjonalna – musi być podtrzymywana, środowisko wirtualne – nie wystarczy mieć kogoś w znajomych.

- Art. 77 – do programów komputerowych nie stosuje się znacznej części przepisów dot. dozwolonego użytku.

Osoby fizyczne

Utwór już rozpowszechniony

- nie dotyczy programów komputerowych

-oraz elektronicznych baz danych (wyjątek użytek naukowy, nie związany z celem zarobkowym)

- nie dotyczy budowania na podstawie cudzego utworu architektonicznego/Architektoniczno-urbanistycznego

Cel „osobisty”

Krąg innych osób

Art. 20 i 20’1 i przypisy wykonawcze

- opłaty dla importerów magnetowidów, kserokopiarek, nośników danych, etc . Wysokość tych opłat nie może przekraczać 3% zysków ze sprzedaży.

Art. 20.1. Producenci i importerzy:

1) magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń,

2) kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu,

3) czystych nośników służących do utrwalania, w zakresie własnego użytku osobistego, utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, przy użyciu urządzeń wymienionych w pkt 1 i 2 – są obowiązani do uiszczania, określonym zgodnie z ust. 5, organizacjom zbiorowego zarządzania, działającym na rzecz twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców, opłat w wysokości nieprzekraczającej 3 % kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i nośników.

2. Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetofonów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1) 50 % – twórcom;

2) 25 % – artystom wykonawcom;

3) 25 % – producentom fonogramów.

3. Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1) 35 % – twórcom;

2) 25 % – artystom wykonawcom;

3) 40 % – producentom wideogramów.

4. Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży urządzeń reprograficznych oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1) 50 % – twórcom;

2) 50 % – wydawcom.

5. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców, artystów wykonawców, organizacji producentów fonogramów, producentów wideogramów oraz wydawców, jak również organizacji producentów lub importerów urządzeń i czystych nośników wymienionych w ust. 1, określa, w drodze rozporządzenia: kategorie urządzeń i nośników oraz wysokość opłat, o których mowa w ust. 1, kierując się zdolnością urządzenia i nośnika do zwielokrotniania utworów, jak również ich przeznaczeniem do wykonywania innych funkcji niż zwielokrotnianie utworów, sposób pobierania i podziału opłat oraz organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do ich pobierania.

Art. 20’1.1. Posiadacze urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, są obowiązani do uiszczania, za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, opłat w wysokości do 3 % wpływów z tego tytułu na rzecz twórców oraz wydawców, chyba że zwielokrotnienie odbywa się na podstawie umowy z uprawnionym. Opłaty te przypadają twórcom i wydawcom w częściach równych.

2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskim lub prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców oraz wydawców, a także opinii właściwej izby gospodarczej określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat, o których mowa w ust. 1, uwzględniając proporcje udziału w zwielokrotnianych materiałach utworów zwielokrotnianych dla własnego użytku osobistego, sposób ich pobierania i podziału oraz wskazuje organizację lub organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do ich pobierania.

Prawo cytatu – art. 29

- rozpoznawalność, oznaczenie (art. 34),

- inkorporacja całości lub części cudzego utworu,

- funkcja cytatu (wyjaśnienie, analiza krytyczna, nauczanie, prawa gatunku twórczości),

- funkcją cytatu nie może być „ułatwienie sobie zadania”, tylko w syt., gdy cytowanie jest wręcz konieczne,

- cytat plastyczny lub muzyczny – np. do stworzenia parodii lub pastiszu,

-objętość – urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości (tylko co to dokładnie jest?),

- pod cytat brane uwagę jest również parafrazowanie,

- konieczność związku utworu cytowanego z nowo tworzonym utworem,

-problem dopuszczalnej obojętności cytowanego utworu.

- art. 29 ust. 1 – bez wynagrodzenia plus art. 35

- art. 29 ust. 2 – za wynagrodzeniem

- podręczniki i wypisy i antologie

- cel dydaktyczny i naukowy: nauczanie na wszystkich poziomach, kursy kształcenia zawodowego, dokształcające, prowadzenie w szkołach i niekomercyjnych instytucji edukacyjnych i na uniwersytetach (publicznych i prywatnych),

- na prawo cytatów można powołać się tylko, wtedy gdy jest coś twórczego od autora pracy (więc wszyscy licencjaci są plagiatorami :P).

- musi być wlana myśl autora (analiza krytyczna)

Licencje bibliotek, szkół, ośrodków dokumentacji – art. 27 i następne

- cele edukacyjne i naukowe:

1. Całość utworu,

2. Użyczenie egzemplarzy utworów rozpowszechnionych – 28.1,

2. Korzystanie (bez zwielokrotniania) dla prowadzenia własnych badań i celów dydaktycznych przez instytucje naukowe i oświatowe – art.27,

3. Zwielokrotnianie (biblioteki, archiwa, szkoły) w celu uzupełnienia/zachowania /ochrony – art. 28.2,

4. Udostępnianie (cel badawczy/poznawczy) za pośrednictwem wewnętrznej sieci komputerowej 28.1.

Biblioteki wirtualne – to nie to samo co biblioteka klasyczna!

2. Drobne utwory w całości lub fragmenty utworu rozpowszechnionego,

- korzystanie art. 27,

- korzystanie w postaci publikacji podręczników i wypisów 29.2,

- korzystanie w antologiach – art. 29 ust. 1 prim,

- 3. Inne licencje: art.30. 1, art.33 indeks 1 – 33 indeks 5.

Utwory audiowizualne – art. 69-73.

-brak definicji ustawowej,

-wykracza dalej niż film fabularny,

- utrwalenie pewnej sekwencji ruchomych obrazów, wizja z dźwiękiem (przy wideogramach może być nawet bez dźwięku), filmy dokumentalne, reklamy, reportaże nagrania spektaklów, występów, filmy fabularne, etc.

producent nie tylko uprawnienia majątkowe do utworu audiowizualnego, często ma tez prawo pokrewne do wideogramu,

-tak samo jak w art. 1 - aby można było go nazwać utworem.

- kto może być przykładowo współtwórcą utworu audiowizualnego – reżyser, operator, twórca utworów muzycznych, twórca scenariusza, w praktyce zalicza się tez twórców kostiumów, efektów specjalnych, montażyści, ludzie od charakteryzacji. Często korzystają z ochrony praw pokrewnych

- art. 69. Współtwórcami utworu audiowizualnego są osoby, które wniosły wkład twórczy w jego powstanie, a w szczególności: reżyser, operator obrazu, twórca adaptacji utworu literackiego, twórca stworzonych dla utworu audiowizualnego utworów muzycznych lub słowno-muzycznych oraz twórca scenariusza.

- art. 70 ust. 1, 2 i 2 prim.

- art. 72

- kwestia niezbywalności wynagrodzenia do utworów,

- wynagrodzenie za wykorzystanie z utworów audiowizualnych (art. 69 i 70).

Przejście autorskich praw majątkowych – art. 41-68.

Umowy w zakresie prawa autorskiego

- podobnie jest w prawie własności przemysłowej,

- analogicznie jest w prawach pokrewnych,

- w praktyce są również powszechne umowy łączą elementy umowy licencyjnej i przenoszącej (wynika to ze zasady swobody umów),

- należy dokładnie określić pola eksploatacji

Rodzaje:

- przenosząca prawa autorskie majątkowe,

- licencyjna,

- mieszana,

Zasady ogólne dotyczące umów

- specyfikacja pól eksploatacji (art. 41.2)

- wynagrodzenie: domniemanie odpłatności (art. 43)

- domniemanie: za każde pole ekspozycji

Wynagrodzenie:

- procentowe,

- ryczałtowe,

- mieszane (z reguły)

- okresowe (z reguły)

- rozdział V: Przejście autorskich praw majątkowych, a art. 12 (lex specialis do rozdziału V)

- Art. 58. KC:§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

§ 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

- niektórych wynagrodzeń nie można się zrzec – tantiemy niezrzekalne – art. 20 prim

- kwestia niedostarczenia przedmiotu w terminie - art. 55

Umowa licencyjna

- zwykła:

- domniemanie licencji niewyłącznej - 67.2

- forma dowolna

Wyłączna - 67.2, forma pisemna pod rygorem nieważności

Możliwość udzielania sublicencji, gdy tak stanowi licencja

- w zakresie zawartego w niej poważnienia

Czas : 5 lat – domniemanie

Zasięg terytorialny: domniemanie terytorium, gdzie licencjobiorca ma siedzibę/miejsce zamieszkania

Odpowiedzialność za usterki – art. 55

Art. 65 KC § 1. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.

§ 2. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Ochrona praw autorskich

- odpowiednio będą te zasady obowiązywać przy prawach pokrewnych

Ochrona za życia twórcy

23-24, 448KC

16 prawo autorskie

Legitymacja czynna twórcy

Roszczenia:

- zaniechanie,

- usuniecie skutków naruszanie,

- zadość uczynienie pieniężne lub zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej za wskazany cel społeczny,

- odszkodowanie za szkodę majątkową

Ochrona po śmierci twórcy – art. 78.2

Podmioty uprawnione do ochrony dóbr zmarłego twórcy (a nie własnych):

- osoba wskazana przez twórcę

W razie braku kolejno:

- małżonek (kwestia separacji i rozwodu)

- zstępni

- rodzice

- rodzeństwo

- zstępni rodzeństwa

+ stowarzyszenie twórców (nawet jeśli nie był stowarzyszony) lub organizacja zbiorowego zarządzania prawa autorskimi.

Prawa autorskie majątkowe – art. 79

- twórca może zadąć wynagrodzenia za szkody,

- nielegalne uzyskanie korzyści – zwrot (wydanie faktycznego zysku)

- sąd może nakazać gdy nie wykaże się winy, może wykazać orzec obowiązek zapłaty stosownej sumy pieniężnej,

- sąd może orzec zniszczenie bezprawnie stworzonych przedmiotów, przepadek przedmiotów (śmierdzi prawem karnym).

- art. 80 – szczegółowy katalog służący zabezpieczeniu roszczeń.

Programy komputerowe – art. 74-77 indeks 2

- chroni się je jak utwory literackie,

- chroni się tylko warstwę tekstowa oprogramowania (art. 74-zamkniete wyliczenie)

- dyrektywa UE z 1991 (chronione „jako” utwory literackie)

- konwencja berneńska

- polska ustawa dopiero 1994 rok

- art. 75 – zezwala na pewne umowne ustalenia

PRAWA POKREWNE art. 85-93

- prawa sąsiednie, neighbour rights,

- co do zasady maja charakter majątkowy (wyjątek prawa do artystycznych wykonań),

- prawa również na dobrach niematerialnych,

- często w treści podobne są do praw autorskich,

- skuteczne erga omnes, są zbywalne (Inter vivios, mortis causa), nie jest konieczne spełnienie jakichkolwiek przesłanek formalnych

- art. 37 – niekiedy czas liczy się od rozpowszechnienie utworu.

- czas ochrony jest generalnie krótszy (najdłuższy termon – 50 lat do artystycznych wykonań, 25, 30 lat, inne sposoby liczenia – pierwsze sporządzeni, nadanie, publikacja)

- niezbywalne, nieograniczone w czasie? Ograniczone przez licencje ustawowe – art. 100 Wykonywanie praw do artystycznych wykonań, fonogramów, wideogramów, nadań programów, a także pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych, podlega odpowiednio ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 23–35 (dozwolony użytek).

- prawo do wykonań – treść ma charakter dualistyczny – charakter majątkowy i niemajątkowy (art.86 ust 1 pkt 2 – katalog zamknięty)

- można stosować art. 12 i 13.