Zagadnienia pomocnicze służące do przygotowania się do egzaminu z makroekonomii1
Wykładowca: Bogna Gawrońska-Nowak
Jakie argumenty przemawiają za stosowaniem ekspansywnej polityki fiskalnej w krótkim okresie? Przedstaw możliwe ograniczenia odnoszące się do stosowania tego rodzaju polityki.
Ad 1) Podpowiedzi:
Najpierw stwórz sobie porządek logiczny wypowiedzi pamiętając o niezbędnych elementach składowych: teoria, praktyka, podsumowanie.
Zdefiniuj na czym polega fiskalna (w ogóle oraz czym są jej odmiany: ekspansywna i restrykcyjna, koncentrując się jednak przede wszystkim na odmianie ekspansywnej zgodnie z postawionym pytaniem).
W skrócie główny argument „za” to: większy wzrost gospodarczy w okresie krótkim. Jeśli dodatkowo jest ona realizowana poprzez zmniejszanie podatków, to do zalet takiej polityki można zaliczyć pobudzanie własnej inicjatywy, co być może stwarza trwalsze podwaliny wzrostu gospodarczego.
Używając teorii mnożnikowej Keynesa i modelu IS-LM pokaż mechanizmy polityki fiskalnej prowadzący do wzrostu gospodarczego.
Zastrzeżenia to:
Istnienie efektu wypychania w okresie krótkim (widoczne w modelu IS-LM) – wzrost inwestycji publicznych (czyli wzrost wydatków sektora rządowego) powoduje wzrost stopy procentowej, co z kolei zmniejsza inwestycje prywatne (czyli inaczej wypycha je z gospodarki, stąd nazwa).
Jeżeli wzrost wydatków sektora rządowego finansowane jest poprzez wzrost podatków, to mamy pewną neutralizację efektu w postaci wzrostu PKB, co można pokazać zarówno posługując się różniczką zupełną na bazie teorii mnożnika jak i pokazując ruch krzywej IS w modelu IS-LM, kiedy to najpierw krzywa przesuwa się w prawo, do góry, a potem na skutek podwyższonych podatków cofa się z powrotem.
Brak wyraźnych efektów tej polityki po stronie PKB w okresie średnim, co należy pokazać posługując się modelem AS-AD. Natomiast do efektów ubocznych należy zaliczyć wzrost stopy procentowej (co hamuje inwestycje prywatne) oraz (bardzo negatywne!) wzrost poziomu cen.
Odniesienia empiryczne – tutaj można na przykład (co nie wyczerpuje w żadnym razie Państwa inwencji w tym względzie) - podając nieco szczegółów co do poziomu wydatków planowanych na realizację w danym okresie – pokazać tzw. pakiety antykryzysowe wdrażane przez państwa wysokorozwinięte (USA, UE) jako reakcja na światowy kryzys finansowy, który wybuchł w 2008 roku.
Podsumowanie – krótkie zebranie „plusów” i „minusów”.
Wyjaśnij, w jaki sposób buduje się ścieżkę dezinflacyjną. Jakie negatywne skutki dla gospodarki trzeba zaakceptować decydując się na takie rozwiązanie?
Wyjaśnij, co to znaczy, że pieniądz jest neutralny. Przedstaw odpowiedni mechanizm.
Używając odpowiednich, znanych Ci modeli i koncepcji, wyjaśnij mechanizm powstania ostatniego kryzysu gospodarczego.
Przedstaw możliwe determinanty powstania bezrobocia. Użyj koncepcji naturalnej stopy bezrobocia by wyjaśnić powstawanie tego zjawiska w gospodarce.
Znajdź optymalną formę polityki gospodarczej, która powinna być stosowana w gospodarce w krótkim i średnim okresie. Celem stosowania tej gospodarki jest osiągnięcie w danym okresie dynamicznego wzrostu i niezmienionego poziomu stopy procentowej.
Co to jest policy-mix? Czy to działa w praktyce? Opisz mechanizm i znajdź dane empiryczne potwierdzające jego istnienie.
Porównaj neoklasyczny model rynku pracy z modelem WS-PS. Jakie praktyczne rady dotyczące stosowania polityki rynku pracy można odnaleźć w tych modelach?
Opisz relację między bezrobociem i inflacją (krzywa Philipsa). Na bazie tego opisu stwórz rekomendacje dla osób odpowiedzialnych za politykę gospodarczą w Polsce.
Używając modelu IS-LM oraz modelu AS-AD zanalizuj główne założenia planu konsolidacji finansów publicznych przedstawionego przez polski rząd. Wykorzystaj dodatkowe materiały, które możesz znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów.
Jaka jest różnica pomiędzy długookresowymi I krótkookresowymi czynnikami wzrostu gospodarczego? Wyjaśnij wspierając wypowiedź przykładami z praktyki życia gospodarczego wybranych państw.
Jak należy rozumieć znaczenie procesu akumulacji kapitału dla długookresowej ścieżki wzrostu gospodarczego?
Czy różni się propozycja pakietów stymulacyjnych w stylu Obamy od polityki opartej na idei redukcji deficytów budżetowych i poziomu zadłużenia? Oceń skutki każdego z programów w okresie krótkim i średnim.
Jak można optymalizować politykę makroekonomiczną w okresie krótkim? Podaj empiryczne przykłady.
Opisz znaczenie redukcji i podwyżki podatków dla wzrostu gospodarczego w różnych okresach czasu.
UWAGA! Proszę pamiętać, że lista zagadnień jest przykładowa i nie będzie identycznych pytań na egzaminie. Zagadnienia mają przybliżyć Państwu sposób formułowania pytań, przypomnieć zakres materiału. Pierwsze zagadnienie zawiera również podpowiedź co do wymaganego standardu referowania tych zagadnień już na egzaminie.
Dodatkowa, uniwersalna wskazówka odnoszącą się do wszystkich możliwych pytań na egzaminie brzmi następująco. Państwa idealna wypowiedź powinna zawsze składać się z trzech elementów:
zarysowania tła teoretycznego/modelowego,
odniesień empirycznych
wniosków/podsumowania.
↩Proszę przykładać szczególną staranność do wyjaśniania przyczyn i mechanizmów opisywanych zjawisk (na bazie koncepcji czy modelu) jednocześnie zachowując dbałość o ich wymiar realny (jak to naprawdę wygląda w gospodarce – tutaj mile widziane są jakieś dane/fakty).