Ideały wychowawcze ich zmienność na przestrzeni dziejów.

Wydaje mi się temat dobrze już przeze mnie znany, z wykładów z historii wychowania. Wydaje mi się, że jest to bardzo obszerny temat, gdyż tych przemian wychowawczych było dużo z upływem czasu. Postaram się podać wszystko w jak najporządniejszym skrócie, aby znalazły się w mojej wypowiedzi najważniejsze wątki. Jeżeli coś pominą to może moje koleżanki uzupełnią moją wypowiedz.

Wiadomo, że każda z minionych już epok, posiadała oraz wytwarzała swój ideał wychowawczy, zgodnie z panującym prawem i pewnym zapotrzebowaniem, na dany okres odpowiednich ludzi.

Starożytność- w tym okresie wytworzyły się dwa różne ideały wychowawcze. Dlaczego dwa?? Różnica była związana z pochodzeniem wychowanków. Mam namyśli tutaj różniące się ideały wychowawcze Sparty oraz Aten. W starożytnej Sparcie panował ciągły nie spokojny styl życia, spowodowany przez ciągłe podboje. Dlatego też wykształcił się tak ideał wychowawczy, który zupełnie ustawiony pod potrzeby militarne, czyli najważniejszy kraj i jego obrona przed niebezpieczeństwem. Więc można stwierdzić, że priorytetem wychowawczym w tamtych czasach nie był rozwój umysłowy, dzieci, aby mogły być wykształcone na jak najwyższym poziomie, lecz liczył się tylko rozwój fizyczny młodych spartan. Dlatego tez ten ideał wychowawczy cechuję się jako wytworzenie człowieka- wojownika, silnego odważnego, bohaterskiego, pełnego miłości i uznania dla swojego kraju. Aby wszystko szło zgodnie z planem, dzieci podlegały pod własność państwa, do którego należało wychowanie ich. Jak wiadomo państwu potrzebne były tylko te sile dzieci które, przydawałyby się do obrony. Dlatego też nowonarodzone dzieci zostały sprawdzane , jeżeli Starsi orzekli że dziecko jest chore i słabe zostawało wyrzucane w przepaść. Nieco innym starożytnym ideałem wychowawczym charakteryzowały się Ateny. Nie zagrażało niebezpieczeństwo wewnętrzne. Dlatego tam zaczęli dążyć do wychowania ideału człowieka. Czyli człowiek który był w świetnej formie fizyczne, doskonale wysportowany, piękny a także dobry człowiek, doskonały moralnie i umysłowo. Celem wychowania w Atenach było opanowanie przez młodzież takich dziedzin nauki jak: arytmetyka, muzyka, literatura-poezja, historia, geografia, polityka i etyka, wpajanie zasad moralnych, rozbudzenie uczuć patriotycznych, oraz ogólny rozwój fizyczny. W tym ideale wychowania cenione były zalety moralne oraz wiedza.

Średniowiecze- W tym okresie ukształtowały się cztery stany społeczne, który każdy z nich pielęgnował swój odrębny ideał wychowawczy. Rycerstwo- nastały potrzeby wojenne oraz dbania o tradycje religijne. Ideał wychowania „rycerza” , dobry żołnierz, człowiek czynu, prawdziwy chrześcijanin, lojalny, łaskawy oraz powinien być sługą kościoła. Poza tym, męstwo, odwaga oraz dobra umiejętność władania bronią. Dziewczęta uczono różnych, obyczajów dworskich, tańców, śpiewu, gry na instrumentach. Dziewczęta z uboższych domów uczono szycia, tkania, haftowania i kierowania pracami służby. Czasem uczono ich pisania i prowadzenia korespondencji. Ideałem ich wychowaniem była „dama”, która była dostojna, posiadała maniery i kulturę osobistą. Kolejny stan społeczny- mieszczaństwo, czyli kształcenie rzemieślników. Początkowo uczono chłopców porządku w warsztatach, potem natomiast mógł pod nadzorem mistrza podróżować wynajmując się do pracy. Tutaj ten ideał wychowawczy był jednak rzetelniej tworzony względem chłopców. Dziewczęta były mnie ważne. I ostatni Ideał „chłopa”- celem tego ideału wychowania było wzbudzenie u młodych ludzi szacunku do pracy na roli i w gospodarstwie domowym oraz nauka prac potrzebnych na roli. 

Odrodzenie- szerzyło szacunek dla szerokiej wiedzy ludzkiej. Wykształcił się ideał „renesansowego humanisty”- człowiek odważny, dążący do prawdy, wszechstronnie wykształcony,  znającego języki obce (grekę, łacinę, hebrajski), historię retorykę, gramatkę. Wiec jak widać, tutaj ideał wychowawczy, stawiał na pierwszym miejscu niezależny rozwój umysłowy, naukę oraz radość i piękno życia.

Oświecenie- był to okres rozbiorów, liberum veto oraz bezprawia. Zaczynały powstawiać tam znane już nam szkoły rycerskie, które przygotowywały do reform w Polsce. Głównymi ideałami wychowania w tym okresie nie było wkuwanie dzieciom do głowy dużej ilości wiedzy, ale samodzielnego myślenia. Innymi celami było także stworzenie dobrego obywatela, pełnego miłości i cnoty. Czyli dobre wykształcenie, rozum, myślenie, patriotyzm oraz moralność. Dziewczęta wychowywane były niestety jako nieczynne części narodu. Zwalczano także ciemnotę na wsiach- uczono czytania.

Następny okres to czas rusyfikacji potem okupacji hitlerowskiej i germanizacji. Zamykanie szkół, uczelni itd. Przestano nauczać języka polskiego, geografii oraz historii kraju. Celem szkół zawodowych było przygotowanie robotników wykwalifikowanych dla niemieckich zakładów przemysłowych. Powstała jednak tajemna edukacja, której ideałem wychowawczym było  ogólne kształcenie, ale także rozbudzanie patriotyzmu, wzbudzanie nadziei na wolność oraz utrzymanie ciągłości szkolnictwa polskiego.

Jaki jest ideał wychowania dziś? Wychowanie chrześcijańskie, nauka  odpowiedzialnego życia , miłości ojczyzny i poszanowania dla kultury, otwarciu się na wartości kultury Europy i świata, pobudzenie aktywności, rozwijanie zainteresowań. Ideałem jest zdobycie jak najlepszego wykształcenia oraz zawodu.