PEDAGOGIKA SPOŁECZNA - WA 28.02.2013
dr. Teresa Wilk
Pedagogika społeczna – proces wychowania, wszelkie zabiegi kształcące w perspektywie całości zespołu czynników relacji społecznych, międzyludzkich i środowiska gdzie zabiegi pedagogiczne mają miejsce.
Pojecie środowiska jest podstawowym obok wychowania.
Początki refleksji naukowej dotycząca pedagogiki społecznej, spojrzenia na jakość życia poszczególnych grup wiekowych to przełom XIX i XX w.
Platon i Arystoteles – w ich refleksjach już pojawiają się uwagi na temat istoty i funkcje wychowania Teresa Wilkzwracające uwagę na dziecko i młodego człowieka oraz jaką rolę proces pełni w perspektywie całego życia.
Ten kontekst w pewnym ujęciu pojawia się też w okresach kolejnych w średniowieczu, w odrodzeniu.
Warto wspomnieć też o Andrzeju Frycz-Modrzewskim który wspominał o przygotowaniu młodego człowieka do przygotowania w życiu społecznym. Poczucie obowiązku względem siebie to ważna cecha którą wyróżnia.
Zabieg wychowawczy jest obecny również u Jana Jakuba Rousseau potrzeba systematycznych działań nie tylko w środowisku rodzinnym ale też powinny dotyczyć szerszego środowiska włączając w to różne struktury.
Coraz czytelniej ukazuje się perspektywa usystematyzowania pewnych działań, nazwania ich, stworzenia formuły, aby te działania przyjęły formę instytucjonalną a nie tylko aby miały wymiar systematyczny czy okazjonalny tak jak to było w okresie oświecenia; XVIII wieku. Nie mieliśmy wtedy do czynienia nawet z systematyczną nauką. Komisja Edukacji Narodowej w której można uwzględnić Hugo Kołłątaja wiąże się z myślą filozoficzną, pojawia się zamysł stworzenia instytucji która byłaby odpowiedzialna za nauczanie i wychowanie młodego pokolenia. Te instytucje tak naprawdę przetrwały też do czasów współczesnych.
To co w czasie trwania Komisji edukacji narodowej zostało ustalone to „zasada drożności edukacyjnej” gdy uczeń jeśli przerwał edukację to po pewnym czasie mógł podjąć tą edukację bez żadnych sankcji. Jest to jeden z nurtów postrzegania tej sytuacji.
Pedagogika społeczna jest postrzegana jako nowe wychowanie i odwołuje się ona do stylu postrzegania relacji miedzy wychowawcą a wychowankiem.
U schyłku XIX wieku pojawiła się „istota dzieciństwa” czyli o prawa dziecka o które walczył Janusz Korczak. Jest to tendencja poszukiwania pedagogiki społecznej w jeszcze późniejszych okresach.
Zwolennicy 3 nurtu odwołują się do poglądów które widzą człowieka jako istotę społeczną która jest zupełnie zależna od środowiska społecznego. Ukazują tutaj aspirację człowieka, który kreuje środowisko dla siebie i innych osób. Obszar koresponduje z socjologią wychowania.
Ten okres i te wydarzenia w historii w sposób dynamiczny spowodowały rewolucję i tendencję do wprowadzenia zmian. Rysują się 2 zmiany które zmieniły globalnie przestrzeń:
1789 rewolucja francuska – konsekwencje dla społeczeństwa, człowieka
Kontekst ekonomiczny ale nie tylko – rewolucja przemysłowa - spowodowała przemiany od działań wobec poszczególnych osób, przeobrażenie dotychczasowego funkcjonowania społeczeństw z systemu agrarnego, z wsi na ruchy migracyjne, rozwija się przemysł, pojawia się rozwój miejski ale i czas gdy pojawiają się i rozwijają nowe ośrodki miejskie. Przemysł ten generuje potrzebę coraz większej liczby ludności. Zaczyna się zmieniać struktura rodziny ze struktury postindustrialnej (początkowo wielodzietna wielopokoleniowa, pełniła funkcję przedszkola itd., zaczyna dominować struktura rodziny dwupokoleniowej lub już nuklearnej. Rozpadają się trwałe więzi pomiędzy pokoleniami, pojawia się zjawisko zatrudniania dzieci, pojawiają się ruchy robotnicze które są zalążkami późniejszych związków zawodowych, dążenie do ograniczenia czasu pracy.
Pojawia się rozwój różnych nauk np. nauk technicznych, socjologicznych, biologicznych (przyrodniczych), wzrasta wiedza o człowieku który daje obraz człowieka wg jego możliwości, Karol Darwin stworzył teorię rewolucji. Rozwój socjologii stworzył nową wizję człowieka który był uwikłany w struktury społeczne, bo przejście ze sfery agrarnej do instytucjonalnej sprawiło że instytucje zastąpiły obowiązki i czynności które kiedyś wykonywała rodzina.
Okres XIX wieku był kresem w którym najpowszechniej zaczęto traktować wychowanie jako kontekst społeczny. Środowisko było istotnym czynnikiem wychowania.
Trendy te pojawiły się dzięki Florianowi Znanieckiemu itp. Komeński mówił że całe życie jednostki jest jedną wielką szkołą. Działania wychowawcze trwa stale, nawet jeśli nie jest celowe i świadome, cały czas się toczą i trwają.
W tych działaniach istotną rolę instytucjonalizacji w połowie XIX wieku miał rok 1844 gdy po raz pierwszy Karl Mager użył pojęcia pedagogika społeczna.
To pojęcie zostało utrwalone w 1 połowie XX wieku dzięki Adolfowi Diesterwegowi który w swoim podręczniku posługuje się tym pojęciem. W swoich dziełach podejmował tezę i działania w kierunku zorientowania pracy wychowawcy na nie tylko działania dydaktyczne, ale też by każdy nauczyciel w szkole był też pracownikiem socjalnym.
W latach 70 i 80 nauczyciel klas początkowym miał obowiązek odwiedzenia ucznia w środowisku domowym przynajmniej raz w roku. Nauczyciel dzięki temu wiedział jakie są przyczyny trudności poszczególnych dzieci. Przyczynami niepowodzeń szkolnych są warunkowane przede wszystkim środowiskiem w którym dziecko się wychowuje.
Paul Natorp, Paul Barth – to osoby które przez okres działań edukacyjnych swoich zwracały uwagę że najważniejsze w działaniu społecznym jest kształcenie indywidualnych jednostek, w ten sposób świat będzie dobrze działał. Niezwykle istotą rzeczą jest samowychowanie, kształtujemy bazę w zakresie edukacji bo obowiązkiem jednostki w procesie edukacji jest aktywność własna we wszystkich obszarach jej działania. Ważne też jest zwrócenie uwagi ze wszystkie dzieci powinny doświadczać sytuacji wychowawczych w rodzinie , sieroctwo społeczne jest zjawiskiem coraz widoczniejszym. Twierdzili też aby człowiek by stać się człowiekiem – potrzebuje człowieka. Podstawą kształcenia jest wspólnota a najważniejsze w niej to więzi jakie zachodzą między jednostkami.
Mary Richmond – amerykańska działaczka w zakresie pracy socjalnej w przełomie XIX i XX wieku. Dość szybko zauważyła ze całe zło w funkcjonowaniu społeczeństw rodzi się z niedostatku (ekonomicznych i edukacyjnych) i dysfunkcji społeczeństwa. Ludzie migrując osadzali się w obrzeżu portów, szerzył się analfabetyzm nieznajomość swojego kraju i języka. Diagnoza społeczna i rozpoznawanie sytuacji w których znajdują się jednostki w społeczeństwie potrzebowały jeszcze przedmiotu dla badań. Wymyśliła ona tenże przedmiot czym był wywiad środowiskowy. Metoda indywidualnego przypadku – wywiad był niezbędny,
Metoda grupowa, metoda środowiskowa
Helena Radyńska – jej zasługą jest przeniesienie, adaptacja myśli Mary Richmont na grunt Polski (akceptowanie wywiadu środowiskowego) Baczna obserwacja środowiska to działania których się podejmowała. Dostrzega ona ze kwestią podstawową jest walka narodowo-wyzwoleńcza. Postrzegana iż kontekst, to do czego dąży społeczeństwo polskie, to zmiany mentalne społeczne i zmiany dotyczące kondycji społecznej po odzyskaniu niepodległości. Radyńska przeniosła to na życie codzienne, zwróciła uwagę że wszelkie zmiany w życiu indywidualnych osób lub grup będą możliwe nie wtedy gdy będzie podlegać zabiegom społecznym, ale te działania będą miały charakter pomocowy, wtedy przyniosą pożądany cel gdy jednostki będą w nie zaangażowane, będą aktywnie swoją rzeczywistość przekształcać. Przekształcać silami społecznymi – pewne uzdolnienia które posiada każda jednostka, wystarczy je odpowiednio wydobyć i uruchomić.
Stanisław Karpowicz – fascynował się naukami przyrodniczymi, wychowanie jest sztuką bo wymaga dyspozycji i uzdolnień. Mówił o kwestii potrzeb, regulacji społecznych i przyrodniczych. Ta regulacja to poznanie przez jednostkę strefy przyrodniczej w której funkcjonuje.
Ludwik Krzywicki, Helena Radlińska, Iza Moszczyńska –
Pojęcia którymi dysponuje się dana dyscyplina:
wychowanie czyli proces przekształcania środowiska siłami człowieka,
środowisko wychowawcze czyli zespół warunków społecznych, przyrodniczych i
Siły społeczne czyli dyspozycje i zdolności którymi dysponuje każda jednostka
Diagnoza społeczna czyli działania i zabiegi które mają na celu rozpoznanie jednostki lub grupy
Kompensacja i profilaktyka
Warsztat metodologiczny – przedmiot pedagogiki społecznej środowiskowe uwarunkowania procesu wychowania, diagnoza, metody pracy, obserwacja, narzędzia czyli wywiad, kwestionariusz ankiety, osoby które uprawiają tą dyscyplinę, piśmiennictwo, własne opracowanie naukowe, empiryczne, teoretyczne, czasopisma.
W tym kontekście tworzenia się pedagogiki społecznej Helena Radyńska tworzyła w okresie nastoju społecznego czyli w okresie II wojny światowej. Te działania zapoczątkowane w tym okresie one miały wymiar systematycznego rozwoju który nadal trwa,
1 okres – praktyczna działalność wychowawcza, opiekuńcza i socjalna ale bez systematyczności kulturowej, bez refleksji naukowej
2 okres – działania które powodują uprawianie pedagogiki społecznej, namysł i cel się pojawia i konieczność działań pedagogicznych wychowawczych, edukacyjnych, nie mamy jednak badań empirycznych.
3 okres – początek XX wieku, umocnienie pedagogiki społecznej, działania opierające się na badaniach społecznych.
4 okres – badania empiryczne, po II wojnie światowej, Współdziałania socjologii wychowania i pedagogiki społecznej
5 okres – działania idące w kierunku określenia i syntetyzowania kierunków z przeszłości i kierunków teraźniejszych, czas diagnozowania i określenia nowych obszarów, sytuacjach problemowych które się pojawiają i dotykają rzesze społeczne.
Pedagogika społeczna opiera się na paradygmacie, uwzględniając wpływy środowiskowe, przyrodnicze, i fakt ze dotyczy całego okresu człowieka powoduje ze korzystanie z jednego paradygmatu byłoby zawężone, opiera się wiec na paru paradygmatach, teoriach wiec dochodzimy do formuły pozyskiwania wiedzy która służy pozyskiwaniu wiedzy, nie zamyka się w obszarze swojej głównej wiedzy, ale korzysta z dorobku nauk społecznych, kulturalnych, wychodzi poza zakres nauk społecznych, korzysta z nauk medycyna, ekonomia, nauki techniczne.
Działania które były realizowane w perspektywie europejskiej, wszelkie działania związane z analizami sprowadzały się do jednego: mają służyć praktyce społecznej.
Miała ona być nauką utylitarną, która służy społeczeństwu, ma wymiar nauki teoretycznej jak i praktycznej.
Cel podstawowy badań: utylitarność owych zabiegów, działań których efekty badań mają służyć praktyce społecznej.
PEDAGOGIKA SPOŁECZNA - WA 14.03.2013
Proces wychowawczy (przedmiot) łączy pedagogikę społeczną i socjologię natomiast dzielą je metody badań.
Środowisko wychowawcze trzeba poddać ponownej analizie i reinterpretacji
kategoria "obcego" i "innego" odnosi się do osób, ale również do zjawisk i sytuacji, które podlegają kompensacji
analizujemy pewną rzeczywistość, prognozujemy ja i projektujemy działania poznawcze/kompensacyjne
role i znaczenia czasu wolnego w poszczególnych etapach rozwoju
postrzeganie i rozwiązywanie aspiracji i potrzeb edukacyjnych
role mediów w perspektywie wychowania (media elektroniczne)
zjawisko migracji (także międzykontynentalnych) i postawy wobec odmienności i zmienności; potrzeba edukacji mieszkańców danego obszaru, aby była gotowość do zmiany postawy
potrzeba integracji w unii europejskiej, ale także integracji społecznej
proces wychowania w różnych środowiskach wychowawczych ma spełniać wymiar międzykulturowej edukacji
Uniwersytet Warszawski: Wraczyński(?) druga katedra pedagogiki społecznej
Radziewicz-Winnicki: tworzenie katedry pedagogiki społecznej
HELENA RADLIŃSKA
Helena Radlińska – ur. 02.05.1879r. Twórczyni pierwszej Katedry pedagogiki społecznej, prekursorka nurtów badawczych.
W swych pracach posługiwała się pseudonimami np. Orscha, Warszawianin itd., aby odwrócić uwagę od środowiska rodzinnego, ponieważ było to środowisko inteligenckie. Jej dom rodzinny był domem otwartym, gromadziły się tam postacie m.in. Henryka Sienkiewicza, Ignacego Paderewskiego. Współpracowała z Reymontem i Żeromskim.
Upowszechniła oświatę (w momencie kiedy nie było o tym mowy i istniał powszechny analfabetyzm) zorientowaną na wszystkie kategorie wiekowe – była to też forma walki narodowo-wyzwoleńczej.
Orężem dla Radlińskiej była oświata kierowana do wszystkich grup wiekowych.
Radlińska zwróciła uwagę na fakt, że jeżeli Polska odzyska niepodległość to trzeba ją będzie odbudować, a więc trzeba przede wszystkim walczyć z analfabetyzmem.
Podejmuje działania Małych form literackich w formie opracowań wielkich postaci, oraz spisów lektur, aby utrwalić polskość i zachować dorobek z poprzednich pokoleń – były doskonałym materiałem kształcącym umiejętność czytania i pisania.
Podejmuje pracę w Bibliotece Zamojskich wraz z Żeromskim (tam nauczyła się postrzegania i dostrzegania istoty książki w perspektywie rozwoju i edukacji)
Prowadzi aktywną działalność w czytelniach Warszawskich Towarzystwach Dobroczynności; wstępuje do Polskiej Partii Socjalistycznej, ale nadal prowadzi działalność społeczną zorientowaną na pomoc i oświatę, przygotowuje biuletyny z życia społecznego i kulturalnego.
Następnie Radlińska podejmuje prace jako pielęgniarka oraz angażuje się w działalność edukacyjną w tajnych kompletach.
Radlińska była jedną z pierwszych orędowniczek z upowszechnieniem edukacji bez względu na stan materialny, polityczny, religijny itp.;
W 1906r. mąż Heleny Radlińskiej za swoją działalność zostaje zesłany na Syberię, w połowie 1906 udaje im się uciec do Krakowa i zostaje tam do momentu odzyskania niepodległości do listopada 1918r. W Krakowie kończy historię, dąży do odzyskania niepodległości, redaguje gazetkę chłopską, współpracuje z Piłsudzkim, Sikorskim.
Przygotowuje manifesty i podtrzymuje w narodzie ducha walki.
Radlińska tworzy tekst, w którym zwraca uwagę na podziały społeczne oraz na równość kobiet i mężczyzn. Dążyła do tego, aby dzieci po ukończeniu 7roku życia kształtowały się w szkołach podstawowych, a później następnych.
Drugim obszarem, który jawił się Radlińskiej z walorami edukacyjnymi to sztuka (teatr); wolna wszechnica - uczelnia w Warszawie – Radlińska podejmuje tam działania w studium pracy działalność oświatowej (kształci pracowników społecznych na poziomie akademickim).
W 1945r. pisze list że żyje wbrew lekarskim zasadom i że widocznie ma coś jeszcze do spełnienia, 2 miesiące później przenosi się do Łodzi i tworzy tam Katedrę Pedagogiki Społecznej.
Radlińska jest jednym z aktywnych członków organizacji międzynarodowych walczących z analfabetyzmem; Pracuje w Międzynarodowym Zespole Szkół Specjalnych – który trwa nadal.
Życie Radlińskiej można podzielić na 4 okresy:
Warszawski – wielkie formy literackie, współpracuje z Żeromskim, opracowuje spisy lektur, pracuje jako guwernantka (n-la wybranych rodzin), kształtuje się pod wpływem osób przebywających w domu rodzinnym Radlińskiej
Krakowski – Zesłanie na Syberie jej męża i ucieczka, kończy historie, pisze podręcznik do nauki pozaszkolnej
II okres warszawski (1918-1945) – najbogatszy okres w działalności naukowej, działalność skoncentrowana na popularyzowaniu i zakładaniu bibliotek; działalność teatralna (Wierciński),
Zajmuje się polityką społeczną - mówiła o wychowaniu społecznym;
Wprowadziła pojęcie sił ludzkich (jednostki i społeczne) - są to pewne uzdolnienia/predyspozycje, które posiada jednostka tylko trzeba je odpowiednio wydobyć. Radlińska uważała, że każdy człowiek posiada pewne uzdolnienia i pewne predyspozycje, a poprzez oddziaływania socjalizacyjne one się uaktywnią i człowiek będzie je mógł wykorzystać, albo nie zostaną uaktywnione i człowiek nie będzie mógł ich wykorzystać – dlatego tak ważna jest własna aktywność jednostki. Stąd wszelkie działania klienta pedagogiki społecznej będzie się także aktywizował i angażował;
IV okres 1945-1954 (zm. 10.10.1954r.): powołanie pierwszej akademii społecznej w Łodzi; obszar badawczy Radlińskiej; zabezpieczenie opieki i wychowania dla dzieci, które zostawały bez opieki wychowawczej; przygotowuje sieroctwo, diagnozy i wychowanie (powinny być oparte na działaniach rodziny zastępczej Łodzi); 1951r. przygotowuje z Kamińskim opracowanie z pedagogiki społecznej, ale nie zostaje ukończone z powodu śmierci Radlińskiej;
Najcenniejsze w jej działaniu jest budzenie świadomości i potrzeby, oraz zdolności organizacyjnych.
W 1950r. Katedra pedagogiki Społecznej zostaje zlikwidowana z uwagi na ustrój socjalistyczny, który uważał się za doskonały i uważał, że taka katedra nie jest potrzebna. Zjazd pedagogów społecznych 1957r. w uniwersytecie Warszawskim zostaje powołana II katedra pedagogiki społecznej a w Łodzi odradza się w 1961r.
PEDAGOGIKA SPOŁECZNA - WA 11.04.2013
Niebieska linia – zbiór działalności instytucji społecznych np. policji pomagająca rodzinom w której występuje przemoc
Formy przemocy (zarówno wobec dzieci jak i kobiet).
Kilka podstawowych grup zachowań przemocowych:
Przemoc fizyczna – jest najczęściej identyfikowana dlatego że jest formą najbardziej prostą, wręcz prymitywną, nie wymaga specjalnego namysłu, inteligencji. Jest to działanie odruchowe. Odnoszą się one do użycia siły względem ofiary i rezultatów zastosowania ten siły np. obrażeń, złamań. Są widoczne natychmiast, czytelne w kontekście diagnozowania
Przemoc seksualna – najczęściej mówi się o wykorzystywaniu dzieci w celu osiągnięcia satysfakcji przez osobę dorosłą. Formy molestowania, oglądactwa, pornografii itd.
Przemoc psychiczna – prowadzi do zaburzenia pozytywnego obrazu własnej osoby, działania zorientowane na zachwianiu godności człowieka, wszelkie ktre mają pryczynić się do podporządkowania danej osoby swoich motywów, manipulacja ze strony agresora względem ofiary.
Zaniedbania – niezaspokojenie podstawowych potrzeb sfery fizycznej jak i psychicznej, oraz rozwój społeczny
Diagnoza Marii Ziemskiej:
Nadopiekuńczość – konsekwencje działań które ograniczają swobodę dziecka w kontekście psychicznym, fizycznym, podejmujemy wszelkie działania za dziecko, wyręczamy go czyniąc z niego życiową kalekę. W życiu dorosłym nie może ono poradzić sobie samo, ma zaburzone poczucie własnej wartości.
Dlaczego osoby dziecku najbliższe które powinny zapewnić mu prawidłowy rozwój podejmują działania krzywdzące dla dziecka? Ważne jest to, że zmiany w psychice tej osoby nie są widoczne od razu, wymaga to czasu. W przypadku przemocy psychicznej te wydarzenia kumulują się w człowieku przez miesiące, lata co później ma wpływ na jego życie dorosłe i mocno je deformuje.
Potrzeba świadomości społecznej – wydarzeń które niosą za sobą odpowiednie konsekwencje:
Formy:
Osoby realizujące rolę społeczną jaką jest rolą rodzica – nie osiągnęli dojrzałości do osiągnięcia tej roli: dojrzałość biologiczna, prawna, emocjonalna i społeczna. Dwa pierwsze są „poza” jednostką – człowiek rozwija się biologicznie i ta dojrzałość się w pewnym momencie objawia, a dojrzałość prawna w 18 roku życia stajemy się osobami dorosłymi więc możemy pełnić rolę rodzica. Dwa drugie typy dojrzałości podlegają nauce, wypracowania, edukacji. W procesie socjalizacji, wtórnej socjalizacji przyszły rodzic musi nabyć odpowiedniej wiedzy i doświadczeń życiowych. Wiąże się to z tym że powinna wykonywać później obowiązki rodzica rzetelnie, musi mieć pojęcie o sferze uczuć, miłości, akceptacji; że dziecko ma odpowiednie okresy rozwojowe itd. Kategoria wieku nie wskazuje na to czy dana osoba jest dojrzała psychicznie do wychowywania dziecka.
Ludzie (rodzice) nie doceniają rozmowy i porozumiewania się z własnym dzieckiem – komunikacja jest zaburzona przez sam brak świadomości ale też przez brak wiedzy, umiejętności. Powszechna jest też nieumiejętność słuchania – rodzice nie uświadamiają sobie wagi komunikacji.
Pewne zaniedbania i zaniechania ze strony rodziców powodują że dziecko nie zachowuje się tak jak by sobie „życzyli”. Jednak konsekwencje tego ponosi nie rodzic – ale dziecko.
Dręczenie psychiczne – oczekiwania rodziców są przenoszone na dzieco, pragnie się aby dziecko nauczyło się grać na pianinie, mimo że nie ma ono ani ochoty, ani możliwości ani umiejętności, talentu
Odnosi się to też do nauczycieli – często nieświadomie powołują się np. na starsze rodzeństwo tego dziecka, nie wskazuje się na jego własne osiągnięcia, jedynie notorycznie zostaje porównywane do brata/siostry.
Przyczyny podejmowania takich działań:
– Najczęściej jest to niska odporność na sytuacje stresowe – gdy osoba nie radzi sobie na tle zawodowym, społecznym itd., nie uzyskuje pochwał, odnosi porażki, ktoś zwraca mu uwagę na jego błędy – często kumulując w sobie te wszystkie negatywne wrażenia przenosi to do domu i odreagowuje na kobiecie lub dziecku.
Ważna jest też przeszłość tej osoby – jego dzieciństwo: zachowania które obserwowała w domu przenosi na swoją rodzinę.
Kolejnym czynnikiem są konflikty w związku, małżeństwie – kłótnie są przenoszone na psychikę dziecka
Sytuacja ekonomiczna, sytuacja na rynku pracy powoduje kłopoty nad którymi ciężko zapanować. D
Przedmiotowe traktowanie osób w rodzinie, próba odmawiania lub nieprzyznawania praw
Koncepcja psychiatryczna – zachowania psychiczne rodziców które są konsekwencją złych doświadczeń w dzieciństwie
Koncepcja socjologiczna – przyczyną są normy środowiskowe, wzory zachowań w środowisku
Koncepcja społeczna (społeczno-sytuacyjna) – relacje interpersonalne pomiędzy rodzicami a dziećmi – sposób rozmowy, zainteresowania, akceptacji
Koncepcja integracyjna (wielowymiarowa) – jest połączeniem wcześniej wymienionych, uwzględnia także atmosferę w domu, odnosi się do sytuacji ekonomicznej, sytuacji stresowych, uzależnienia
Przemoc ze strony agresora jest odbierana jako osobisty komunikat gdy odnosi się do braku przeciwstawiania się przemocy. Jeśli nie dostaje on komunikatu zwrotnego, uważa się za osobę rządzącą w domu.
Koncepcja budowania świadomości społecznej – w mniemaniu agresora jest to siła tej osoby, dominacja
Każdy akt przemocy czy to wobec kobiety, czy dziecka jest wyrazem bezsilności, bezradności tej osoby. Ukazuje swoim zachowaniem brak argumentów słownych, nieumiejętność rozwiązania problemu.
Jeśli agresor nie otrzymuje komunikatu zwrotnego – nikt nie reaguje na jego czyny – sytuacja się pogarsza i pogłebia.
Należy dać jej do zrozumienia że jest osobą słabą, nieszkodliwą, zahamować jego działania.
Perspektywa prawna– kodeks prawny przewiduje kary dla osób popełniających czyn przemocy w rodzinie
Perspektywa moralna – każda forma krzywdzenia jest złem moralnym, jest doświadczeniem negatywnym
Perspektywa psychologiczna – te zjawiska znajdują się również w psychice, zawsze w umyśle pozostaje ten czyn
Społeczno-polityczna – odnosi się do skali zjawiska, poczucia świadomości społecznej, potrzeby podejmowania działań profilaktycznych w kierunku zmiany tej sytuacji.
1874 rok – powołana została pierwsza instytucja „Stowarzyszenie zapobiegania okrucieństwu wobec dziecka”
1820 – powołano w Polsce Polski Komitet pomocy dzieciom
Forma pomocy bardzo systematyczna to wiek XX – działania na arenie międzynarodowej w roku 1920 – powołano do życia „mała deklaracja praw dziecka” lub deklaracja genewska – brak opieki ze strony rodziny
1948 rok – międzynarodowy związek pomocy dzieciom – tzw. karta praw dziecka (dokument międzynarodowy)
1959 rok – na forum ONZ o małej deklaracji – należy ją uzupełnić – powołany zostaje dokument „międzynarodowa deklaracja praw dziecka”
1989 rok - Gremium zmieniające poprzednia deklarację to grupa z Polski – „konwencja o prawach dziecka” powiększony i zmieniony o wiele dodatkowych praw
Bardzo ważną kwestią jest przemoc wobec kobiet – odnosi się ono nie tylko do egalitaryzacji.
Sytuacje lękowe, strachu przed osobą agresora.
Pomoc osobom dotkniętym przemocą:
„Powstrzymać przemoc domową” – lata 30
Ośrodki interwencji kryzysowej mają za zadanie opieki nad ofiarami przemocy, miejsce pobytu i ochronę tych ludzi
Rzecznik praw dziecka, telefon zaufania
Programy profilaktyczne dla kobiet
Poradnik dla osoby dotkniętej przemocy
Plakaty, broszury, hasła przeciwko przemocy
Choroba obojętności – ludzie pozostają obojętni mimo apelów w mediach.
PEDAGOGIKA SPOŁECZNA - WA 25.04.2013
Wiek starości, osoby nieaktywne zawodowo:
Lata 60-te pokazywały ze wzrost lb osób przekraczający 60ty rok życia jest wzrastający. Sytuacja jest istotna bo wzrost osób z przekroczonym 60-roku zycia – następuje wydłużenie życia ludzi (i kobiet i mężczyzn)
W1999 roku ONZ – ten rok ogłosiła rokiem seniora. Pojawiła się potrzeby analiz i badań nad tymże wiekiem i osobami w tym wieku, próbuje się uchwycić stan ale i prognozy osób starszych. Struktury rządowe i pozarządowe ale też nauki (m.in. społeczne) zwracają uwagę na porzebę poprawy życia osób starszych.
Osoby takie potrzebują różnego rodzaju zabezpieczeń.
Edukacja do starości – jej celem jest budzenie świadomości. Wydaje się że jest to irracjonalne i niecelowe, ale zachowanie ludzi w wieku adolescencji i dorosłości mogą przyczynić się do jakości życia ludzi starszych.
Kazimierz Kuc w swoim artykule uważa że utarło się przekonanie że „Polska to nie kraj dla starych ludzi”.
Poczucie bezpieczeństwa osoby starszej:
Funkcjonowanie osób starszych pod względem emocjonalnym – jej odczucia w funkcjonowaniu w rodzinie, w środowisku lokalnym
Sfera ekonomiczna – środki pozwalające na to aby mogła w sposób godny realizować swoje życie, dostosowanie mieszkania do możliwości jej poruszania się. Należy likwidować bariery architektoniczne.
Chęć, możliwość uczestniczenia w dorobku kulturowym – pod względem sztuki itp. W wieku starczym czas wolny nie jest czymś zadowalającym, staje się przekleństwem ponieważ nie potrafią zorganizować sobie czasu wolnego. Jest to umiejętność zdobywana w procesie edukacji – musimy od najmłodszych lat nauczyć się gospodarować czasem.
50-55 do 60-65 rok życia – czas wchodzenia w okres senioralny, czas przed zakończeniem aktywności zawodowej, dla wielu ludzi w czytelny sposób pojawia się obniżenie funkcji życiowych fizycznych, wycofują się z ról społecznych.
Okres 65 roku życia to stan przejścia na emeryturę
Okres 75 roku życia przejście do wieku starczego (często pod każdym względem – także psychicznym)
Okres po 75 roku życia – pogorszenie lub całkowite załamanie pewnych funkcji życiowych co prowadzi do śmierci
XIX wiek – w 1806 roku pojawia się pierwsze opracowanie Józefa Filipeckiego dotyczące jakości życia osób starszych: „O utrzymaniu zdrowia życia starszych”
II połowa XIX wieku – opracowania międzynarodowe, cykl wykładów o funkcjonowaniu osób starszych.
XX wiek rosyjski uczony Mikołaj Rybnikow wprowadził pojęcie „geriatria” (prowadzenie badań skierowanych na osoby najstarsze). Potrzeb wspomagania rozwoju.
1945 rok – czas gdy powstaje pierwsze na świecie towarzystwo gerontologiczne które skupiało się na tematyce zapewnienia godnego życia osób starszych
Jan Amos Komeński – „Pandeida” opisuje w nim uzasadnienie istnienia szkoły starości i budowania świadomości.
Uczenie się starości aby człowiek wtedy był jak najbardziej samodzielny.
Bolesław Dobrowolski – człowiek nie powinien życ i funkcjonować bez celów. Każdy na każdy dzień powinien określać swój cel.
Denis Bromley – 5 postaw przystosowania się do starości (tylko jedna jest postawą pozytywną):
Konstruktywna – osoby które są świadome etapów swojego życia, które są pozytywnie nastawione do życia, świadomość że jest to kolejny etap, powrót do zainteresowań,
Zależna – osoby postrzegają się jako osoby niesamodzielne, które wymagają pomocy ze strony innych osób – Często dotyczy to osób które jej nie potrzebują.
Obronna – osoby które wyrażają inny wewnętrzny stan i rzeczywistość. Mimo ze są samodzielne pod względem fizycznym nie chcą ujawniać swojego stanu zdrowia pod względem psychicznym
Wrogości – wszelkie błędy w swoim życiu obarczają ludzi dookoła siebie, wszyscy są odpowiedzialni za ich niepowodzenie, mimo ze są nadal sprawni. Takie osoby zwykle całe swoje życie były niezadowolone.
Wrogość wobec siebie – Osoby bardzo pesymistycznie nastawione do swojego życia, jeszcze kilka miesięcy temu były aktywne i realizowały się zawodowo. Osoby te stają się bierne. Nie potrafią aktywnie zagospodarować swojego czasu.
Co ma wpływ na stan ludzi starszych:
Czynniki zdrowotne – genetyczne
Czynniki środowiskowe – to co wprowadzamy do organizmu
Czynniki medyczne – opieka
Styl życia – aktywność ruchowa, odżywianie, używki, sposób radzenia się z różnymi sytuacjami, stan fizyczny
Sfery życia człowieka:
Fizyczny
Psychiczny
Zdrowie społeczne
Działania które są podejmowane aby usprawnić życie ludziom starszym są ważne i mają wiele korzyści.
EGZAMIN – 17.06.2013
PEDAGOGIKA SPOŁECZNA - WA 09.05.2013
Bezrobocie:
Kojarzy się z okresem transformacji – po roku 90tym.
Bezrobocie – Obszar zjawiska polegającym na istnieniu w społeczeństwie osób które pozbawione są pracy zarobkowej, mimo że tej pracy potrzebują.
Pojawia się kategoria osoby dorosłej: najczęściej charakteryzuje się osobę dorosłą która z własnej woli pozostaje poza rynkiem pracy, nie podejmuje pracy.
W odniesieniu do osoby bezrobotnej:
Pozostaje poza środowiskiem pracy
Nie podejmuje pracy z powodów np. zdrowotnych
Jest to osoba zainteresowana podjęciem pracy zawodowej.
W Polsce osoby nie zainteresowane podjęciem pracy są ¼ populacji kraju.
3 podstawowe szczeble edukacyjne:
Zawodowe
Średnie
Wyższe