Temat:

Papieroplastyka

Czas trwania:

45 min.

Cele (Uczeń: ) :

• Rozumie i zna podstawowe pojęcia (zagięcie pomocnicze, figura podstawowa, nazwy figur geometrycznych), (B)

• Wie, jakie techniki wchodzą w skład papieroplastyki, (A)

• Potrafi wyszukać informacje dotyczące poszczególnych technik papieroplastycznych, (B)

• Potrafi przedstawić i uargumentować dobór technik papieroplastycznych do wykonywania danej ozdoby, (D)

• Potrafi wskazać najlepsze rozwiązanie do wykonania zaproponowanej ozdoby, (D)

• Wykonał własnoręcznie pięć modeli wykorzystując znane techniki papieroplastyczne, łącząc je ze sobą (C),

• Umie złożyć podstawowe figury, i kształty, (C)

• Samodzielnie w domu lub na lekcji wykonał dwa modele średniej trudności, (C)

Formy pracy:

Pokaz, praca ze źródłem, praca zespołowa

Materiały i środki dydaktyczne:

• Książki lub ksero figur origami i kirigami, dostępne do wglądu uczniów,

• Kartki papieru,

• Karty pracy,

• Ksero zdjęć podstawowych zagięć w origami oraz informacji na temat technik papieroplastycznych (modelarstwa, origami, kirigami, papier-mache - masy papierowej)

Przebieg lekcji:

1. Czynności porządkowe:

   1. Sprawdzenie obecności,

   2. Podanie tematu lekcji,

   3. Podział klasy na trzy osobowe zespoły

2. Wprowadzenie do tematu:

   1. Rozdanie każdemu zespołowi kart pracy (U3), oraz materiałów pomocniczych (U1 i U2)

3. Praca w grupach, praca ze źródłem:

   1. Uczniowie wyznaczają jedną osobę odpowiedzialną za pracę grupy i prezentację wyników,

   2. Uczniowie wypełniają kolejne pola karty pracy, oraz przygotowują wybrane przez siebie pięć ozdób (origami, kirigami) spośród dostępnych w książkach udostępnionych przez nauczyciela do wglądu (N1, N2, N3)

4. Podsumowanie lekcji:

   1. Prezentacja utworzonych ozdób (oceniany jest sposób prezentacji, oraz jakość
      i poziom trudności wykonywanych ozdób)

   2. Zapowiedź następnej lekcji. Zadanie domowe: Przygotować samodzielnie dwie ozdoby technikami innymi niż wykorzystane na lekcji, lub łączonymi, np. tylko papier mache, tylko modelarstwo, lub modelarstwo połączone z elementami kirigami, lub origami połączone z modelowaniem masy papierowej.

Załączniki:

Materiały dla Nauczyciela:

N1: "Sztuka origami" Renzo Zanoni,

N2: "Origami theory", praca zbiorowa

N3: "300 Origami", praca zbiorowa internautów

Materiały dla Ucznia:

U1: Ksero

Zgięcie do wewnątrz
Valley fold

Zgięcie na zewnątrz
Mountain fold

Zgiąć do wewnątrz i rozgiąć
Valley fold and unfold

Zgiąć do wewnątrz i rozgiąć (inna metoda oznaczenia zgięcia)
Valley fold and unfold

Zgiąć na zewnątrz i rozgiąć
Mountain fold and unfold

Zgiąć na zewnątrz i rozgiąć (inna metoda oznaczenia zgięcia)
Mountain fold and unfold

Odgiąć
Unfold

Harmonijka
Pleat fold

Wyciągnąć papier ze środka

Pull out some paper from inside

Model z dwukolorowej kartki Model from double-sided paper (coloured differently on both sides)	Model z jednokolorowej kartki Model from paper coloured the same on both sides

Przyjęto, że niezależnie od tego czy model powinien być wykonany z dwubarwnej lub jednobarwnej kartki, diagram jest rysowany jako dwukolorowy – gdyż jest wtedy bardziej przejrzysty i czytelny

Widok z góry/boku View from top/(left/right) side	Włożyć do środka Tuck (the paper) inside

Widok w powiększeniu… Enlarged view…	Widok w zmniejszeniu Reduced view

Obrócić o kąt 90^o zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara
Rotate 90^o clockwise

Odwrócić model na drugą stronę
Turn the model over

Zachować podane proporcje Fold according to the proportions	Zastosować podany podział kąta Fold according to the angle division

Nacisnąć papier w oznaczonym miejscu Push the paper where indicated	Powtórzyć Repeat

Ilość powtórzeń

Dołek (otwarty)
(Open) sink

Dołek (zamknięty)
(Closed) sink

Dołek może być zamknięty obustronnie

Wyciągnąć papier Pull out some paper	Dmuchnąć Blow

U2: Informacje o technikach papieroplastycznych:

Historia origami

"Origami powstało w VI w. n. e. w Chinach, mimo to nie Chiny lecz Japonia jest uznawana za kolebkę sztuki składania papieru. W Japonii origami pojawiło się już w VII w. za sprawą mnichów, którzy wraz z umiejętnością produkcji papieru zaszczepili u Japończyków zamiłowanie do jego składania.

Początkowo sztuka ta była związana z kultem i grzebaniem zmarłych. Chińczycy mieli w zwyczaju obdarowywać zmarłych przedmiotami przypominającymi im życie ziemskie. Przedmioty takie – najczęściej ceramiczne – wkładano do grobowca zmarłej osoby. To z kolei prowokowało ludy barbarzyńskie i uboższe do aktów bezczeszczenia miejsc spoczynku przodków. Ceramikę wkrótce zastąpiono papierowymi składankami.

Tradycyjne modele były robione z kolorowego papieru, często przy użyciu nacięć, choć istniały figurki robione bez potrzeby nacinania. Do dziś można w Chinach zaopatrzyć się w charakterystyczny „pogrzebowy” papier do składania lub w gotowe figurki.

Tradycja składania papieru była początkowo przekazywana drogą ustną z pokolenia na pokolenie. Najstarsze znane nam dokumenty pisane o origami pochodzą z przełomu XVII/XVIII w. Origami w Chinach i Japonii zakorzeniło się w tradycji i kulturze. Zdecydowana większość Chińczyków i Japończyków zna na pamięć przynajmniej kilka figurek. Charakterystycznym tego przykładem jest rok 1976, kiedy tysiące Chińczyków spontanicznie uczciło pamięć zmarłego premiera, robiąc papierowe kwiaty i składając je pod jednym z pomników.

W Europie origami pojawiło się najpierw w Hiszpanii. Później bardzo szybko rozprzestrzeniło się również na inne kraje. Do jednego z wczesnych eksperymentatorów europejskiego origami zalicza się samego Leonardo da Vinci.

Doniosłą rolę odegrała Europa w XIX i XX w., kiedy sztuka ta zaczęła być dostrzegana również jako środek wspomagający wszechstronny rozwój dziecka. Zaczęto wprowadzać więc zajęcia z origami w system edukacji.

Origami na dobre podbiło jednak świat dopiero dzięki pracy Akira Yoshizawa. Człowiek ten jako pierwszy w latach 50-tych XX wieku zaczął tworzyć własne, oryginalne kompozycje
(do jednych z najbardziej znanych należą chińskie znaki zodiaku). To i wiele innych jego inicjatyw doprowadziło origami do nieprawdopodobnego rozwoju oraz popularności.

XX wiek przyniósł również stabilizację w sprawie reguł origami. Wcześniej reguły były płynne – nie przypisywano im większego znaczenia. Trudno też się temu dziwić skoro przez wieki bazowano na tradycyjnych składankach, których sposób wykonania był od stuleci jasno określony. W XX w. reguły uległy zaostrzeniu. Olbrzymią rolę odegrali w tym entuzjaści z Europy i USA. Ustalono, że punktem wyjścia będzie kwadratowa kartka papieru. Nie można przy tym korzystać z kleju, nożyczek ani dodatkowo ozdabiać figurek poprzez malowanie.

Współczesne reguły są mniej lub bardziej przestrzegane. Chociaż o ile zastąpienie kwadratu trójkątem, prostokątem nie wydaje się niczym zdrożnym, to korzystanie z nacięć czy kleju jest absolutnie niedopuszczalne.

Jak pokazuje historia, zaostrzenie reguł spowodowało jedynie gwałtowny rozwój sztuki origami. Ograniczenie stało się wyzwaniem dla ludzkiej wyobraźni, motywując do tworzenia jeszcze precyzyjniejszych modeli. Na całym świecie powstają najprzeróżniejsze i najbardziej wymyślne wzory. Trudno bowiem dokładnie ustalić granice możliwości jakie niesie z sobą jedna kartka papieru."

tekst: Tomasz Smołka, źródło: http://www.origami.art.pl/historia-origami

Kirigami (jap. 切り紙^?) jest odmianą origami, w której wolno twórcy robić małe cięcia w papierze (z jap. kiru = uciąć, kami = papier). W origami nacięcia nie są tolerowane, ponieważ techniki składania papieru rozwinęły się wystarczająco, by cięcia były niepotrzebne.

Modelarstwo kartonowe

"Modelarstwo kartonowe to rodzaj modelarstwa, w którym głównym budulcem jest karton, brystol, tektura oraz inne pochodne papieru. Jest to też najpopularniejszy rodzaj modelarstwa redukcyjnego z uwagi na mały koszt materiałów i dużą ilość modeli będących w sprzedaży.

Modele przeważnie drukowane są na kartonie o standardowych formatach A4 lub A3. Elementy wzbogacające mogą być także wykonane z drutu, sznurka, elementów fototrawionych, drewna i tworzyw sztucznych. Najczęściej spoiwem są kleje do drewna typu wikol, butapren, a także kleje cyjano-akrylowe. Modele można uatrakcyjnić montując np. silniczki napędzające śmigła w samolotach. Modelarze często wykorzystują zamieszczone rysunki do wykonania modeli z innych materiałów np. z blachy, drewna.

Narzędzia

• nożyczki

• ostry nożyk

• skalpel

• linijka

• pinceta

Materiały

• gruba i cienka tektura

• karton

• klej (np. wikol, hermol, butapren, Brand Clear Glue)

• drut stalowy i miedziany różnej średnicy (maszty, relingi, osie, lufy)

• listewki drewniane

• gładź szpachlowa

• bezbarwne lakiery

itp.

Stosując dodatkowe materiały i zabiegi można poprawić znacząco estetykę wykonania modelu, np. można wyszpachlować i pomalować kadłub statku wodnego aby uzyskać idealnie obłe kształty.

Wydawnictwa

• Mały Modelarz - modele samolotów, pojazdów i okrętów.

• Wydawnictwo AH założone przez Andrzeja Halińskiego - cykle modeli: "Kartonowy Arsenał" (najczęściej samoloty) i "Military Model" (najczęściej modele samolotów lub okrętów o wysokim stopniu trudności).

• Modelik

• GPM

• ADW Model

• Angraf

• Answer

• Gomix - Fly Model

• Orlik

• Renova Model

• WAK

• Hobby Model - Michał Grabowski Oleśnica

Zawody

Na świecie, a także w Polsce, odbywają się liczne zawody i konkursy modeli kartonowych. Zazwyczaj dotyczą modeli statycznych, ale bywają też zawody latających modeli kartonowych.

Najczęściej z kartonu buduje się (w nawiasach najpopularniejsza skala):

• Modele samolotów i śmigłowców (1:33)

• Modele pojazdów kołowych i gąsienicowych - najczęściej pojazdy wojskowe (skala 1:25)

• Modele statków i okrętów (1:200)

• Modele budowli - często wykorzystywane przez architektów (1:100)

• Modele kolejowe - pociągi i budynki (1:87 - H0)

• Modele rakiet i promów kosmicznych

Linki zewnętrzne

• Sr-Fraude Papercraft

• Kartonowki.pl - Internetowy Klub Modelarzy Kartonowych, Modele Kartonowe, Modelarstwo Kartonowe, Modelarstwo, Galeria, Forum

• www.konradus.com - strona, ale przede wszystkmi forum poświęcone modelarstwu

• www.kartonwork.pl - strona, forum poświęcone modelarstwu

• Papyromania

• www.papermodels.pl - strona, forum poświęcone modelarstwu

• www.sklejmy.com - strona, forum poświęcone modelarstwu kartonowemu i nie tylko"

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Modelarstwo_kartonowe

Papier-mache

"Papier-mâché (z fr.) – dająca się formować, twardniejąca po wysuszeniu masa z rozdrobnionego i rozmiękczonego w wodzie papieru (makulatury) z dodatkiem substancji wiążących: kleju, gipsu oraz uszlachetniających: kredy, barwników i konserwujących. Masę nakłada się niezbyt grubą warstwą na uprzednio przygotowaną formę i pozostawia do wyschnięcia.Wykorzystywana (najczęściej w teatrze) do wykonywania elementów dekoracyjnych, masek oraz w lalkarstwie (zobacz: pacynka).Od 1925 ogromne kukły z papier-mâché są ozdobą karnawału w Viareggio."

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier-m%C3%A2ch%C3%A9

Papier-mâché, jest potocznie nazywaną techniką wykonywania modeli z masy papierowej.

U3: Karta pracy

Klasa:......... Data:.........................

Skład grupy: Ocena:.......................

• ............................................................

• ............................................................

• ............................................................

1. Jakimi technikami zostały wykonane poniższe ozdoby?

1. Rozwiąż krzyżówkę, oraz wymyśl pytania do haseł:

		4
		A
		K
		I
		R	5
	3	A
		Y
		O
1	2		S
	J		H
P	A	P	I
	P		Z
	O		A
	N		W
	I		A
	A

1. Jedno z wydawnictw drukujących wzory na kartonowe modele

2. ________________________________________________

3. Inaczej zwana papier-mache

4. ________________________________________________

5. Jedno z ostrzy używanych w modelarstwie, także narzędzie chirurgiczne

6. Podstawowy kształt papieru używanego w sztuce origami

7. Kleje ...................... używane w modelarstwie, poza wikolem i butaprenem

8. ________________________________________________

9. Jeden z klejów do drewna, wykorzystywany także w modelarstwie

10. ___________________________________________________

11. Jeden ze składników używanych przy wytwarzaniu masy papierowej

12. ___________________________________________________

13. ___________________________________________________

14. Ogólnie o różnym papierze (książki, gazety, i inne razem wzięte)

15. ___________________________________________________

3. Jaką metodą wykonałabyś/łbyś własną maskę na zabawę karnawałową? Naszkicuj jej model, opisz, jaka to metoda, oraz dlaczego wybrałaś/łeś właśnie tą?

Rozwiązanie:

1. Jakimi technikami zostały wykonane poniższe ozdoby?

1. Rozwiąż krzyżówkę, oraz wymyśl pytania do haseł:

		4
		A
		K
		I
		R	5
	3	A	S
	M	Y	K
	A	O	A
1	2	S	S
G	J	A	H
P	A	P	I
M	P	A	Z
	O	P	A
	N	I	W
	I	E	A
	A	R
O			O
W			W
A			E

1. Jedno z wydawnictw drukujących wzory na kartonowe modele

2. Kolebka sztuki składania papieru

3. Inaczej zwana papier-mache

4. Twórca schematów origami przedstawiających chińskie znaki zodiaku

5. Jedno z ostrzy używanych w modelarstwie, także narzędzie chirurgiczne

6. Podstawowy kształt papieru używanego w sztuce origami

7. Kleje ...................... używane w modelarstwie, poza wikolem i butaprenem

8. Europejski kraj, w którym jako pierwsze pojawiło się origami

9. Jeden z klejów do drewna, wykorzystywany także w modelarstwie

10. Karnawał w tym mieście ozdabiają figury papier-mache

11. Jeden ze składników używanych przy wytwarzaniu masy papierowej

12. Jedno z miejsc, w których wykorzystuje się papier-mache do wykonywania eksponatów

13. Kraj, który wymyślił origami

14. Ogólnie o różnym papierze (książki, gazety, i inne razem wzięte)

15. Materiał, którzy modelarze często wykorzystują zamiast kartonu do stworzenia modelu