Związki biologiczne czynne

Związki biologiczne czynne

Związki pierwotne (podstawowe) substancje występujące powszechnie w świecie roślinnym, pełnią funkcje energetyczna, budulcową i zapasową, należą tu mono i polisacharydy, tłuszcze, białka, kwasy nukleinowe, barwniki.

Związki wtórne(swoiste) powstały w wyniku wyspecjalizowanej przemiany materii charakterystyczne dla niektórych gatunków.

ŚLUZY- mieszanina różnych związków o charakterysty. Polisacharydów. Ciągliwe, koloidalne. Jako środki powlekające, ochronne, zmiękczające. Działanie miejscowe, nie wchłaniają się do przewodu pokarmowego. Występują w korzeniach, liściach prawoślazu, nasiona lnu, kozieradki, liście podbiału.

PEKTYNY- rozpuszczalne w wodzie, ze stężonymi roztworami sacharozy tworzą łatwo krzepnące koloidy. Jako środki powlekające w biegunce, stanach zapalnych przewodu pokarmowego.

TŁUSZCZE większość tłuszczów farmakologicznie nieczynne i stosowane jedynie jako środki rozmiękczające, lub jako dodatek do maści i plastrów.

WOSKI-lanolina- z wydzieliny gruczołów potowych i łojowych owiec, wykorzystywana jako podłoże do produkcji maści, kremów. Wosk pszczeli- do maści i kremów.

AMINOKWASY duże znaczenie biochemiczne, podstawowa rola w metabolizmie białkowym, środek tonizujący układ mięśniowy, niektóre w lecznictwie np. gliceryna jako środek tonizujący układ mięśniowy, kwas glutaminowy działa tonizująco.

BIAŁKA rola-budulcowa, rycyna środek trujący pochodzenia roślinnego. Specyficzne właściwości ma rycyna. Najbardziej trująca substancja, ale rozpuszcza się w oleju co umożliwia produkowanie nieszkodliwego oleju rycynowego.

KWASY ORGANICZNE- szeroko rozpowszechnione w świecie roślinnym, kwas askorbinowy- Wit C w procesach oksyderedukcyjnych, kwas mrówkowy- działa silnie bakteriobójczo( pokrzywa, igła jodły) kwas salicylowy przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciw reumatycznie (korzenie wierzby, topoli)

SUBSTANCJE WTÓRNE 100tyś metabolitów

ZWIĄZKI O CHARAKTERZE GLIKOZYDÓW właściwości bakteriobójcze i dezynfekujące (arbutyna, solicyna) korzenie wierzby, liście borówki, kwiaty wiązu.

FLAWONOIDY nadają barwę kwitom i owocom. Działanie farmakologiczne różne. Wzmacniają naczynia krwionośne, moczopędnie, naturalne przeciwutleniacze, przeciwzapalnie, przeciwalergicznie.

-ryfozyd z ziela ruty, gryki, kwiat bzu czarnego

-sylibina z owoców ostrogestu, w chorobach wątroby

-hyperozyd moczopędny z ziela dziurawca

-kwercetyna zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych, właściwości antyoksydacyjne, w cebuli, jabłkach herbacie, brokuły grejpfrut

ANTOCYJANY wpływ na przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych przeciwzapalnie, przeciwutleniająco poprawiają krążenie w obrębie tęczówki oka. Występują w owocach bzu czarnego, czerwonych winogronach, kwiatach malwy czarnej i chabra bławatka.

KUMARYNY uszczelniają naczynia włosowate, rozszerzają naczynia krwionośne. W zielu nostrzyka żółtego, mierzanki wonnej kora kasztanowca.

KAREDENOLIDY działają na mięsień sercowy wzmacniają siłę skurczu, związki silnie trujące konwalia.

SAPONINY hemoliza krwi , przeciwzapalnie, działanie uszczelniająco na naczynia krwionośne wykrztuśnie, leczenie żylaków- kasztanowiec, wykrztuśnie korzeń żęńszenia pierwiosnek, ziele płoniczka

GLIKOZYDY ANTRACHINOWE(ANTRIZWIĄZKI) łagodnie lub silnie przeczyszczająco

OLEJKI GORYCZNE powstają na skutek enzymatycznego rozkładu glikozynolanów występują w roślinach z rodziny kapusiowatych nadając charakterystyczny zapach i smak: rzepa, kapusta, gorczyca, rzodkiewka. Silnie drażnią błony śluzowe i skórę wywołując przekrwienie bakteriostatycznie, fungistatycznie, przykład syntina w nasionach gorczycy czarnej.

ALKALOIDY związki pochodzenia naturalnego substancje azotowe o charakterze zasadowym, wykazujące działanie farmakologiczne. Wyjątek kolchicyna i kapsaicyna

Podział:

PROTOALKALOIDY:-efedryna- występuje w cisie pobudza mięśniówkę gładką oskrzeli, pobudza czynności serca stosowana między innymi w dychawicy oskrzelowej, pobudza układ nerwowy współczulny

-kapsaicyna w papryce środek powodujący przekrwienie skóry, w schorzeniach reumatycznych

- meskalina- w niektórych gatunkach kaktusów meksykańskich, odurza wywołuję wizje wzrokowe i słuchowe.

PSEUDOALKALOIDY- solanina w psiankowatych silnie trująca występuje w pędach ziemniaka, psianki czarnej pomidora.

-kalchicyna- w nasionach zimowitu jesiennego, silna trucizna. Poraża naczynia włosowate i powoduje zmiany genetyczne w leczeniu dny moczowej

ALKALOIDY PURYNOWE –kofeina nasiona krzewu kawowego

-teofilina w liściach herbaty

Teobromina nasiona kakaowca

ALKALOIDY POCHODNE PIRYDYNE I PIPERYDYNY –

-Konilina w pietraszniku plamistym wchłania się przez skórę i błony śluzowe, silny jad zwojowy powoduję porażenie ośrodka oddechowego i śmierć w wyniku uduszenia, dawka śmiertelna 0,1,0g

Nikotyna liście tytoniu

Lobelina występuje w lobeli rozdętej działa silnie pobudzająco na ośrodek oddechowy

ALKALOIDY CHINOLIZYDYNOWE zmniejsza wrażliwość nerwów ośrodkowych,

-spartelina w janowcu barwierskim środek przeciwarytmiczny

-lupalina wyst. W łubinie właściwości toksykologicznie

ALKALOIDY TROPANOWE

Atropina w psiankowatych poraża zakończenia nerwów przywspółczulnych lek rozkurczowy na mięśniówkę gładką w okulistyce może wywołać halucynację hamuję wydzielanie soku żołądkowego potu i śluzu

Skopolamina w bieluniu, lulku czarnym, działa uspokajająco wywołuje senność otępienie, przeciwwymiotna w chorobie lokomocyjnej

Kokaina w krzewie kokainowym środek miejscowo znieczulający w produkcji coca-coli

ALKALOIDY IZOCHINOLINOWE

Chelidonina w glistniku jaskółce ziele rozkurczowe na mięśnie gładkie w stanach zapalnych skurczowych przewodu pokarmowego

Morfina przeciwbólowo do krótkotrwałego podawania prowadzi do uzależnienia psychicznego i fizycznego

Kodeina papaweryna w mleku rozkurczająco na mięsnie gładkie, przeciwkaszlowo

ALKALOIDY INDOLOWE

Johimbina z kory drzewa johimba lekarska preparaty farmaceutyczne i afrodyzjaki

Strychnina z nasion gat. Kulczyb najbardziej toksyczna trucizna na szczury, w lecznictwie jako środek pobudzający

Ergotamina w sporyszu silny i długotrwały Skórcz mięsni gładkich w ginekologi w przypadkach krwawien porodowych i po poronieniach

ALKALOIDY CHINOLINOWE

Chinina z kory chinowca przeciwmalaryczna nadaje gorzki smak potrawom

GARBNIKIzw o charakterze polifenoli zdolność do tworzenia trwałych połączen z białkami, cierpki smak powodują aglutynację czerwonych krwinek przeciwzapalnie, ściągające zewnętrznie jako oklady i płukanki w stanach zapalnych skóry błon śluzowych oparzeniach odmrożeniach na biegunki, w leczeniu zatruć metalami ciężkimi i alkaloidami w korze dębu kłącza pięciornika wieżo wnika owoc BORÓWKI.

ZWIĄZKI GORYCZKOWE pobudzająco na wydzielanie śliny i soków trawiennych pobudzają apetyt wzmagają proces trawienia w bylicy piołunie chmielu

ŻYWICE nielotne mieszaniny zw terpenowych działanie przeczyszczające drażniące skórę głownie w gat drzew iglastych

BALSAMY ROZTWÓR ŻYWICY W OLEJKU ETERYCZNYM w leczeniu balsam peruwiański działa przeciwbakteryjnie przeciwpasożytniczo

OCHRONA GAT ROŚLIN ZIELARSKICH

Nadzór tereny lesne dyrektywa lasów państwowych, tereny użytkowe rolniczo nieużytki i inne odpowiednie urzędy administracji państwowej

Zbiór

-brzegi zbiornikow wodnych

-tereny podmokłe i bagienne oraz torfowiska

-łęgi nadrzeczne

-wilgotne łąki i murawy

-suche ugory i pastwiska

-miedze o pola uprawne

-nasypy skarpy rowy przy drogach

-parki ogrody

-lasy mieszane i iglaste

KWIATY JADALNE ok 80 gat można spożywać, kwiaty są surowcem niskokalorycznym

FLAWONOIDY –nasturcja większa dzięki obecności glikozydów nadaje potrawom ostry pikantny smak do sałatek

-hibiskus zawiera cyjanidyne, duza zawartośc Wit Ai E ma działanie antywirusowe i przeciw nowotworowo

-fiolek trobarwny apigenina

Bez czarny rutyna

Wiązówka błotna hiperozyd

Nagietek narcyza

FITOSTEROLE- spinosterol dynia

-tritereny nagietek

-karotenoidy nagietek, aksamitka

Kulinarne zastosowanie chryzantemy w Chinach i Japonii do zup sałatek przystawek, herbata

-ogórecznik w krajach śródziemnomorskich do sałatek sosów ozdoby

Przygotowanie usuwa się słupek, pręciki działki kielicha nie dotyczy to bratka fiołka wonnego i trójbarwnego, u goździka czy róży usuwa się niezabarwiony fragm. Płatka

W zależności od gatunków ścinamy:

-cały kwiatostan komosa strzałkowata z masłem i bułką

-wiązówka błotna daje delikatnego migdałowego smaku dżemom i musom owocowym

-bez czarny smażenie w cieście naleśnikowym

-pojedyńcze kwiatki –nasturcja do jaje potraw z serem

-bratek polny zanurzony w białku z cukrem do deserów

-stokrotki do sałatek i deserow

-dynia na surowo do sałatek. Na zupy, smażenie w cieście naleśnikowym

-płatki – róża do salatek i ciast, woda różaną aromatyzuje się napoje i słodycze

-nagietek do zup miesnych miękkiego sera ciast i słodkich wyrobów

ZASADY DOBREJ PRAKTYKI WYTWÓRCZEJ (GMP)

Maja między innymi na celu zapobieganie powst pomyłek błędów podczas wytwarzania leków. GMP zapewnia wysokiej jakości surowca wymaga aby surowce były skupowane od zatwierdzonych plantatorów

GLOBALGAP

System organizacji i technologii produkcyjnej który redukuje do minimum ujemne oddziaływanie rolnictwa na środ przyr. Zapewnia odpowiednią efektywność prod a jednocześnie sprzyja wyprodukowaniu surowca roślinnego najwyższej jakości zgadnie z wymaganiami odbiorcy. Proces produkcji powinien przebiegać tak aby niekorzystne czynniki wpływające na rośliny podczas uprawy, przetwarzania, i przechowywania ograniczyc do minimum. Zgodnie z tymi zasadami odbiorca surowca ma obowiązek przeszkolic plantatorów.

ZASADY

ROKITNIK ZWYCZAJNY ROŚLINA OZDOBNA, BARWNE OWOCE, SREBRZYSTE liście małe wymagania odporność

Roślina lecznicza surowiec-owoce bogate w Wit C, E, F, K, P mikroelementy kwas foliowy prowitamine A i D antocyjany fosfolipidy

Działanie wzmacniające odpornościowe przeciwbólowe na choroby żołądka reumatyczne przeziębienia

Rola kulinarna owoce na dżemy soki przeciery

Rola kosmetyczna maseczki opóźniające starzenie się jako jedyna roślina zawiera Wit B12

KMINEK ZWYCZAJNY roślina miododajna surowcem są owoce i olejek z nich owoce zawierają 2-7% olejku którego główne składniki to karwon Limonem karwel dihydroikarwon

Działanie wiatropędnie, rozkurczowo moczopędnie żółciopędnie żółciotwórczo przeciwpasozytniczo przeciwbakteryjnie przeciwgrzybicznie poprawia trawienie. Popularna przyprawa do ciężkostrawnych tłustych potraw mięs kiełbas grochu kapusty smażonych duszonych i pieczonych ryb, do wódek i likierów gatunkowych w kosmetyce dodatek do past do zębów i płynów do odkażania jamy ustnej, mydeł i płynów przeciwbakteryjnych kremów kosmetycznych.

KOPER WŁOSKI rodzina jedno lub wieloletnia, olejek eteryczny w całej rośliny najwięcej w owocach

Zastosowanie bóle wzdęcia i nieżyty żołądka wykrztuśnie w nieżycie gardła, krtani tchawicy spazmolitycznie wiatropędnie dezynfekująco na przewód pokarmowy pobudza laktację olejek stosowany zew bakterio i grzybobójczo do sałatek sosów pieczywa kiszenia.

KOPER OGRODOWY roślina miododajna, ziele ma ok 1,5% olejku prowit. A Wit B, C, D, E, K sole mineralne flawonoidy. Działanie odkażające rozkurczowe żółciopędne pobudzające laktacje poprawia przyswajanie pokarmów. Przyprawa do flaków sałatek, ziemniaków kiszonek herbata likiery syropy. Można zamrażać lub konserwować w soli wiatropędnie, wykrztuśnie, do zup, wędlin, tłustych dań ze strączkowa tych aromatyzowania smalcu i octu do kiszenia.

Olejek przy produkcji likieru.

WITAMINY-funkcja regulująca zapewniaja prawidłowe czynnośći kom.

WIT A zwiększa wydzielanie ciał odpornościowych, zapobiegają zakażeniom skóry, przewodu pokarmowego, dróg oddechowych, moczowych i rodnych. Wystepuję w żółtku marchwi natce pietruszki tranie wątróbce.

WIT Z GR B niedobór zaburzenia trawienia, przyswajanie składników B2 chroni przed zaćmą wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. B6 przed wypadaniem włosów zmianom skórnych wyst drożdże, kasza gryczana, otręby mięso indycze i wołowe wątróbka jajka

WIT C ułatwia przyswajanie żelaza zwiększa odporność jest antyoksydantem niezbędna do wytwarzania kolagenu wyst: owoce dzikiej rózy i aroni czarnej porzeczki ananas cytrusy chrzan papryka kalarepa brukselka

WIT D ułatwia wchłanianie wapnia, zapobiega osteoporozie wyst: ryby żółtka drożdże

WIT E przeciwutleniacz zapobiega miażdżycy chorobom nowotworowym procesom starzenia się bezpłodności wyst: liść pokrzywy i mięty, awokado, orzech laskowy, olej rzepakowy, słonecznikowy kukurydziany

Pierwiastki : -k ananas, banan

-Ca mleko, ser biały, nabiał żółtko brukselka

-Mg kakao, orzechy migdały kasza gryczana

-Fe natka pietruszki szpinak fasola groch nasiona dyni, słonecznika rodzynki chleb razowy wołowina cielęcina

-P mięso

-Zn ostrogi, otręby pszenne ryby

-Se czosnek, ryby

-Cr – drożdże pieprz czarny, ziemniaki w mundurkach

Olejki eteryczne zapachowe subst mieszanina zw org optycznie czynne kojące, hamują rozwój drobnoustrojów produkcja alkoholi.

Olejek lawendowy odstrasza insekty, zmniejsza napięcie mięśni gładkich tonizująco po urazie zapobiega tworzenie się blizn bóle głowy.

Olejek miętowy zespół jelita drażliwego, bóle głowy

Olejek cytrynowy wł antyseptyczne, niszczy drobnoustroje kosmetyka, aromaterapia

Olejek bazylikowy wl przeciwdepresyjne, uspokaja łagodzi emocje przeciwbólowe, kosmetyczne

Olejek paczulowy wl antybakteryjne, przeciwwirusowy, przeciwgorączkowy, kosmetyczne

Olejek cynamonowy wł rozgrzewające skł leków przeciwreumatycznych i na kurzajki przemysł farmaceutyczny kosmetyczny

Olejek cyprysowy zastosowanie aromaterapeutyczne, kosmetyczne, skóra z trądzikiem


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Związki biologicznie czynne w dietoterapii chorób dietozależnych Cz II
Związki biologicznie czynne w dietoterapii chorób dietozależnych cz I
Związki biologicznie czynne w dietoterapii chorób dietozależnych Cz II
Związki biologicznie czynne w dietoterapii chorób dietozależnych cz I
Alfa laktoglobulina i beta laktoglobulina jako związki biologicznie czynne frakcji białkowej mleka
Związki powierzchniowo czynne; tenzydy
Substancje biologicznie czynne stosowane w profilaktyce rozszerzonych naczyń krwionośnych
substancje biologicznie czynne1, SUBSTANCJE BIOLOGICZNIE CZYNNE
substancje biologicznie czynne, SUBSTANCJE BIOLOGICZNIE CZYNNE
SUBSTANCJE BIOLOGICZNIE CZYNNE W ROŚLINACH, Kosmetologia
Peptydy biologicznie czynne
Rozróżniać składniki biologicznie czynne kosmetyków w powiązaniu z ich działaniem na skórę
substancje czynne, SUBSTANCJE BIOLOGICZNIE CZYNNE
2 substancje biologicznie czynne
Substancje biologicznie czynne wykorzystywane w kosmetologii
Kos, Roślinne substancje biologicznie czynne
Roslinne substancje biologicznie czynne

więcej podobnych podstron