Skrypt z pytań egzaminacyjnych – prawo administracyjne –

1. Podział terytorialny państwa (18.05.2006)

1. Pojęcie - podział terytorium państwa na mniejsze obszary, którego celem jest usprawnienie zarządzania krajem przez organy władzy centralnej i samorządowej.

Podział administracyjny jest rodzajem regionalizacji, tzn. podziału państwa na regiony (nazywane regionami administracyjnymi) uwzględniającego pewne kryteria geograficzne, historyczne, gospodarcze, społeczne oraz prawno-administracyjne. Wytyczenie jednostek podziału administracyjnego musi uwzględniać wykształcone już powiązania przestrzenne oraz przemieszczenia ludności. Trudność takiego podziału polega na tym, że granice regionów geograficznych tworzą strefy przejściowe, podczas gdy granice regionów administracyjnych muszą być jednoznaczne. Podział administracyjny jest zatem wynikiem pewnych kompromisów. Obecnie dużą wagę przywiązuje się do opinii społeczności lokalnych.

Podziały administracyjne odznaczają się także ciągłością przestrzenną i kompletnością, tzn. że całe terytorium kraju jest pokryte jednostkami tego samego poziomu, a żaden obszar nie jest pominięty. Podziały administracyjne są wielostopniowe i mają charakter hierarchiczny. Oznacza to, że jednostki niższego rzędu zawierają się w jednostkach wyższego rzędu, którym są także podporządkowane. Kompetencje poszczególnych jednostek, określane w ustawie, zależą od tego, na jakim poziomie organizacji państwowej realizacji danej funkcji będzie najbardziej efektywna z punktu widzenia ekonomicznego oraz społecznego.

W niektórych państwach obok podstawowego podziału kraju istnieją także jednostki pomocnicze. Mogą one istnieć na różnych poziomach – najniższym, np. sołectwa, dzielnice czy najwyższym, np. makroregiony planistyczne w podziale na 16 województw.

Ponadto niezależnie od struktur administracyjnych istnieją tzw. podziały specjalne. Wyznaczają one przestrzenną organizację działań instytucji państwowych (np. wojska, kolei, sądownictwa, lasów państwowych – nadleśnictwa) czy niepaństwowych (np. związków wyznaniowych – diecezje, parafie, gminy wyznaniowe). Obecnie dąży się do tego, by granice podziałów specjalnych dla instytucji państwowych były, o ile to możliwe, zgodne z podziałem administracyjnym.

1. Podstawy prawne – aktualną podstawą prawną podziału terytorialnego Polski jest ustawa z 24 lipca 1998 roku, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 roku, o wprowadzeniu zasadniczego, trójstopniowego podziału terytorialnego państwa

2. Klasyfikacja – od 1 stycznia 1999 roku mamy zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny Polski. Jednostkami tego podziału są

- województwa (w liczbie 16),

- powiaty (380 powiatów ziemskich i 65 miast na prawach powiatu), powiat jest zasadniczą jednostką podziału terytorialnego, który obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin (powiat ziemski) albo cały obszar miasta

- gminy (2424 oraz miasto stołeczne Warszawa, które jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu). Gmina jest zasadniczą jednostką podziału terytorialnego.

2. Akt administracyjny zewnętrzny

Akt administracyjny (wewnętrzny i zewnętrzny). 
Akty zewnętrzne, które mogą być skierowane do wszystkich obywateli i podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie ani nie pozostających w szczególnych stosunkach zależności. 
Aktami generalnymi w układzie zewnętrznym są rozporządzenia, zaś w układzie wewnątrzadministracyjnym- instrukcje, zarządzenia wewnętrzne, a w układzie zakładowym- regulaminy. 
Aktami indywidualnymi w układzie zewnętrznym są przede wszystkim decyzje administracyjne, w układzie wewnątrzadministracyjnym- polecenia (rozkazy) służbowe, a w układzie zakładowym- polecenia zakładowe dla pracowników

?

1. Obywatelskie prawo do paszportu

1. Pojęcie – jest dokumentem uprawniającym do:

- przekraczania granicy i pobytu za granicą

- poświadcza obywatelstwo polskie

- poświadcza tożsamość osoby w nim wskazanej w zakresie danych jakie ten dokument zawiera

b) Podstawa prawna – Ustawa z 13 lipca 2006 roku, o dokumencie paszportowym

c) Rodzaje paszportów i organy kompetentne do ich wydania –

Rodzaje:

- paszport

- paszport tymczasowy

- paszport dyplomatyczny

- paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Organy

- paszporty i paszporty tymczasowe wydaje, odmawia ich wydania i unieważnia wojewoda właściwy we względu na miejsce stałego pobytu osoby ubiegającej się o dokument paszportowy, a w razie braku takiego miejsca – według ostatniego miejsca pobytu tej osoby, a za granicą konsul. Osobom zamieszkującym w RP, wobec których nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany wyżej, wydaje, odmawia ich wydania, unieważnia, wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu tej osoby. W uzasadnionych przypadkach – minister właściwy do spraw wewnętrznych (wtedy wydaje drugi paszport – dla uprawdopodobnienia zdarzeń wtf?)

- paszporty dyplomatyczne i paszporty służbowe Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wydaje, odmawia ich wydania i unieważnia minister właściwy do spraw zagranicznych (za zgodą ministra konsul może je za granicą unieważnić)

Wydanie paszportu jest realizacją decyzji o przyznaniu dokumentu paszportowego. Odmowa wydania następuje na wniosek:

1. sądu

2. organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze

* w przypadkach uzasadnionych konsul może zignorować te przesłanki i wydać paszport.

3. Dekoncentracja wewnętrzna (2006 r.)

a) Pojęcie - dekoncentracja wewnętrzna to przekazanie realizacji kompetencji wewnątrz struktury organizacyjnej organu administracji publicznej dokonane w drodze ustawy lub w drodze aktu normatywnego. Kompetencje przenoszone są z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizowanych przekazanych kompetencji. Zapewnia to realizacje prawa.

Dekoncentracja może być:

- dynamiczna – przesuwanie kompetencji z jednego podmiotu na drugi lub z jednego na kilka podmiotów.

- statyczna – obraz aktualnego stanu rozkładu kompetencji między poszczególnymi organami aparatu administracyjnego. Jeśli organy niższego stopnia będą miały w stosunku do organów zwierzchnich znaczny zasób kompetencji -> wysoki stopień dekoncentracji

b) Podstawa prawna – Np. w ustawie z dnia 5 marca 1998 r. o samorządzie powiatowym:

Art. 38. 1. W indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości powiatu decyzje wydaje starosta, chyba że przepisy szczególne przewidują wydawanie decyzji przez zarząd powiatu.

1. Starosta może upoważnić wicestarostę, poszczególnych członków zarządu powiatu, pracowników starostwa (...) do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1.

W ustawie z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie:

Art. 19. Wojewoda może upoważnić na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego, niezatrudnionych w urzędach obsługujących inne organy rządowej administracji zespolonej w województwie , do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność, w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń (…).

W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępo-wania administracyjnego:

Art. 268 a. Organ administracji publicznej może w formie pisemnej upoważniać pracowników kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania de-cyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń.

c) Przykład – np. w sytuacji samorządu terytorialnego – wyposażenie organów administracji zarządzających poszczególnymi jednostkami podziału terytorialnego w taki stopień samodzielności wobec organów nadrzędnych, które uzasadnia uznanie ich za organy zdecentralizowane

- wojewoda

- starosta (patrz wyżej)

4. Umowa administracyjna

a) Pojęcie – umowy administracyjnoprawne, zwane są również umowami cywilnoprawnymi. Są regulowane przepisami prawa administracyjnego. Zawarcie umowy administracyjnoprawnej jest to działanie publicznoprawne, nie cywilnoprawne administracji. Trzeba odróżniać je od umów cywilnoprawnych zawieranych przez administrację, gdzie występuje ona jako zwykły podmiot gospodarczy. Stronami tych umów są zazwyczaj organy administracji publicznej. Dochowane postanowień umownych zagwarantowane jest z reguły środkami administracyjnymi (np. środkami nadzoru). Wyłączona jest możliwość rozpatrywania sporów wynikających z takich umów przez sądy powszechne.

Stosowane są najczęściej do wykonywania kompetencji dotyczących współpracy organów administracyjnych w określonych dziedzinach, są głównie związane ze wspólnym wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej bądź ich przekazaniem lub powierzeniem .

B) Podstawy prawne – w zakresie umów dot. utworzenia związków międzykomunalnych i porozumień komunalnych - ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie województwa.

• Związek międzykomunalny – jego celem jest wspólne wykonywanie zadań publicznych. Zadania publiczne wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność; posiada osobowość prawną. Przyjęcie statutu zw.kom. wymaga zgody zainteresowanych podmiotów. Uchwała w tej sprawie podejmowana jest bezwzględną większością głosów. Związek nabywa osobowość prawną po zarejestrowaniu w trybie zarządzenia prezesa Rady Ministrów z 16 sierpnia 1990 roku, w sprawie rejestracji związków międzygminnych, z datą ogłoszenia statutu. Z tą chwilą przechodzą na związek prawa i obowiązki podmiotów tworzących zw.kom. związane z wykonywaniem powierzonych mu zadań.
  Organem stanowiącym i kontrolnym zw. kom. jest zgromadzenie związku, a wykonawczym zarząd związku.

• Porozumienie samorządowe – zawierane przez gminy, powiaty i województwa w sprawie powierzania prowadzenia zadań publicznych. Mogą być też zawierane: przez województwa z powiatami i z gminami i przez miasta na prawach powiatu z gminami. Jedną stroną jest jednostka samorządu terytorialnego, która powierza drugiej stronie, którą również jest jednostka samorządu teryt., wykonanie zadania.

- w zakresie umów administracyjnoprawnych dotyczących porozumienia administracyjnego wystarczająca podstawą prawną są ogólne przepisy kompetencyjne podmiotów zainteresowanych współpracą. Porozumienie administracyjne zawierane jest w celu wspólnego wykonywania zadań administracyjnych przez organy administracji rządowej (ministrów albo wojewodów), lub też umowy zawierane przez organ administracji publicznej z innymi instytucjami (spółkami, przedsiębiorstwami, stowarzyszeniami)

- w zakresie kontraktów wojewódzkich, instytucji funkcjonującej dopiero od 2000 roku, wprowadzonych na podstawie ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego. Kontrakt wojewódzki zawierany jest między Radą Ministrów, a samorządem województwa, reprezentowanym w procedurze zawierania i zmiany kontraktu przez ministra i marszałka województwa. Aktualnie podstawy prawne mieszczą się w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z 6 grudnia 2006 roku. Celem takiego kontraktu jest określenie zakresu, trybu i warunków realizacji zadań określonych w programach wojewódzkich i wspieranych przez rząd oraz zadań nadzorowanych przez ministrów i wspieranych przez jednostki samorządu i inne uprawnione podmioty.

- w zakresie umów zawieranych pomiędzy studentem, a uczelnią – ustawa z dnia 27 lipca 2005, Prawo o szkolnictwie wyższym.

c) umowy między podmiotami prywatnymi – wtf?

6. Akta Stanu Cywilnego

a) Pojęcie – Akt stanu cywilnego to pojedynczy wpis w księdze stanu cywilnego*, który rejestruje stan cywilny osoby poprzez urzędowe odnotowanie określonych zdarzeń. W prawie polskim istnieją trzy rodzaje takich aktów: akt urodzenia, akt małżeństwa i akt zgonu. Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych. Oznacza to, że stan cywilny dowolnej osoby można stwierdzić tylko na podstawie takich aktów, a ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym (art. 4 prawa o aktach stanu cywilnego).

Treść aktów stanu cywilnego, zapisana na kartach księgi stanu cywilnego, tylko w wyjątkowych sytuacjach może ulec zmianie. Wzmianka dodatkowa informuje o wystąpieniu zdarzenia wpływającego na treść lub ważność pierwotnego aktu (np. orzeczenie o zaprzeczeniu ojcostwa). Przypisek informuje o pozostałych rodzajach aktów stanu cywilnego dotyczących tej samej osoby (przede wszystkim w akcie urodzenia dodaje się sygnaturę aktu małżeństwa i zgonu). Unieważnienie aktu stanu cywilnego może nastąpić orzeczeniem sądu (niezgodność z prawdą, niewiarygodność) lub decyzją właściwego wojewody (zduplikowane akty). Sprostowanie redakcji aktu albo ustalenie treści aktu (w razie jego unieważnienia lub niemożności rejestracji we właściwym trybie) dokonuje sąd - wyjątkiem są oczywiste błędy pisarskie, które prostuje w drodze decyzji administracyjnej kierownik USC. Odtworzenie aktu następuje przed USC w razie zaginięcia lub zniszczenia (całości lub części) księgi stanu cywilnego, w której znajdował się akt; odtworzą się go na podstawie zachowanych odpisów. Natomiast uzupełnienie aktu następuje wtedy, gdy nie zawiera on wszystkich wymaganych prawem danych (np. dane ojca dziecka).

* księgi stanu cywilnego – rejestr publicznoprawny prowadzony przez urząd stanu cywilnego w celu rejestracji stanu cywilnego osób, na którego zawartość składają akta stanu cywilnego trojakiego rodzaju (urodzenia, małżeństwa, zgonu)

1. podstawy normatywne

– ustawa o prawie o aktach stanu cywilnego z 29 września 1986 roku

- rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania aktów stanu cywilnego, sposobu prowadzenia ksiąg stanu cywilnego, ich kontroli, przechowywania i zabezpieczenia oraz wzorów aktów stanu cywilnego, ich odpisów, zaświadczeń i protokołów

1. obowiązki osób prywatnych wymienione w Ustawie o Aktach Stanu Cywilnego – zgłoszenie zdarzeń objętych rejestracją jest obowiązkowe. Obowiązek zawiadomienia obciążą osoby fizyczne najbardziej związane z rejestrowanym zdarzeniem.

- akt urodzenia - zgłoszenie urodzenia dziecka należy dokonać w terminie 14 dni od urodzenia w urzędzie stanu cywilnego właściwym ze względu na miejsce urodzenia (jeżeli na statku morskim lub powietrznym -> w urzędzie stanu cywilnego właściwym dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy, jeżeli żadne z rodziców nie ma miejsca zamieszkania na obszarze właściwości urzędu stanu cywilnego na terenie którego nastąpiło urodzenie dziecka-> zgłoszenia można dokonać w USC miejsca zamieszkania rodziców lub jednego z nich).

Osoby fizyczne zobowiązane do zgłoszenia urodzenia dziecka:

- Ojciec dziecka

- Matka dziecka, jeżeli stan zdrowia jej na to pozwala

- Inna osoba obecna przy porodzie

- Lekarz albo położna

Zgłoszenia o urodzeniu dziecka dokonuje się w formie pisemnej lub ustnej.

- akt małżeństwa – wg PASC osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo jest zobowiązana:

1) przedstawić dokument stwierdzający tożsamość oraz złożyć odpis skrócony

aktu urodzenia, a także dowód ustania lub unieważnienia małżeństwa, jeżeli

pozostawała poprzednio w związku małżeńskim, albo nieistnienia małżeństwa,

jeżeli postępowanie o ustalenie nieistnienia małżeństwa toczyło się

wobec tej osoby;

2) złożyć pisemne zapewnienie, że nie wie o istnieniu okoliczności wyłączających

zawarcie małżeństwa;

3) złożyć zezwolenie na zawarcie małżeństwa, jeżeli tego wymagają przepisy

Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

2. Osoba, o której mowa w ust. 1, nie składa odpisu skróconego aktu stanu cywilnego,

jeżeli został on sporządzony w urzędzie stanu cywilnego, w którym nastąpi

sporządzenie aktu małżeństwa.

3. W razie gdy oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński ma zostać złożone

przez pełnomocnika, jest on obowiązany złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego

stosowne pełnomocnictwo.

- akt zgonu –

Art. 64.

1. Zgon osoby należy zgłosić najpóźniej w ciągu 3 dni od dnia zgonu.

2. Jeżeli zgon nastąpił wskutek choroby zakaźnej, zgłoszenie powinno nastąpić w

ciągu 24 godzin od zgonu.

Art. 65.

1. Do zgłoszenia zgonu są obowiązani w kolejności:

1) małżonek lub dzieci zmarłego;

2) najbliżsi krewni lub powinowaci;

3) osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon;

4) osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały;

5) administrator domu, w którym nastąpił zgon.

2. Jeżeli zgon nastąpił w szpitalu lub innym zakładzie, do zgłoszenia zgonu jest

obowiązany szpital lub zakład.

7. Decentralizacja (9.05.2008)

a) Pojęcie – przez decentralizację można rozumieć taki system kompetencyjny w którym poszczególne podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone, bądź przekazywane z innych (wyższych) organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikującemu organów kompetentnych. (def. z Bocia – wtf?)

Po ludzku:

Decentralizacja jest to ustawowe, trwałe, prawem chronione przekazywanie organom decentralizowanej władzy publicznej (gminom, powiatom, województwom) zadań, kompetencji i środków, w które do tej pory były wyposażone organy władzy centralnej. Kompetencje mogą być przekazywane tylko w drodze ustawowej. Samodzielność – cecha konstytutywna decentralizacji, oznacza wyeliminowanie podporządkowania hierarchicznego z układu stosunków z organami zwierzchnimi (różni to decentralizację od dekoncentracji). Samodzielność ta jest realizowana w ramach porządku prawnego i ma charakter względny (wtf?).

• przyczyna – ilość zadań, ich zróżnicowanie i charakter, zapewnienie udziału obywateli, lepsze wykonanie zadań przez struktury stykające się z nim bezpośrednio

• cel – identyfikacja i organizowanie zaspokojenia zbiorowych potrzeb miejscowej ludności(sprawowanie władzy musi spoczywać na władzach najbliższych obywatelom)

• wyodrębnienie niezależnych i względnie samodzielnych podmiotów, które nie są podporządkowane hierarchicznie organom występującym na wyższych szczeblach

decentralizacja władzy publicznej - przeniesienie części uprawnień i odpowiedzialności władzy publicznej z organów władzy państwowej na organy władzy samorządowej możliwie najniższego szczebla.

2. formy decentralizacji i ich podstawy prawne

- terytorialna – SAMORZĄD TERYTORIALNY – wyposażenie organów administracji zarządzających jednostkami podziału terytorialnego w taki stopień samodzielności wobec organów nadrzędnych, który uzasadnia uznanie ich za organy zdecentralizowane - potwierdza to Konstytucja z 1997 roku oraz trzy ustawy o trójszczeblowym samorządzie terytorialnym (ustawa o samorządzie gminnym – 1990 r., ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie wojewódzkim – 1998 r.)

- rzeczowa – powierzenie samodzielnym organom lub organizacjom zarządzania określonymi sprawami – np. reforma służby zdrowia rządu Jerzego Buzka

2. środki nadzoru, stwierdzenie nieważności jako środek nadzoru – formą zapewnienia zgodności działań zdecentralizowanych z prawem jest nadzór weryfikacyjny – wtf?

orzeczenie o nieważności uchwały organu samorządu – może nastąpić jedynie wówczas, gdy organ nadzoru stwierdzi istotną i rażące sprzeczność uchwały organu samorządu z prawem. Stwierdzenie nieważności może dotyczyć całości bądź części uchwały. Organ nadzoru władny jest stwierdzić nieważność we własnym zakresie w terminie nie dłuższym niż 30 dni od daty doręczenia uchwały (jeśli przekroczy ten termin to pozostaje mu jedynie prawo zaskarżenia uchwały do sądu administracyjnego). Rozstrzygnięcie to staje się prawomocne dopiero po upływie 30 dni od daty jego doręczenia (termin wniesienia skargi do sądu). Albo z datą oddalenia lub odrzucenia skargi przez są

8. Akty prawa miejscowego (skrypt z ksera pyt. 19 i dalej)

a) Pojęcie i klasyfikacja - specyficzna grupa aktów powszechnie obowiązujących (art. 87 i 94 Konstytucji). Posiadają wszystkie cechy tych aktów, ale obowiązują tylko na obszarze działania organu, który wydał akt prawa miejscowego. Zgodnie z konstytucyjną zasadą hierarchicznej struktury systemu źródeł prawa, akty prawa miejscowego muszą być zgodne ze wszystkimi aktami powszechnie obowiązującymi. Mogą być to zarówno przepisy wykonawcze, jak i porządkowe.

- stanowione przez organy gminy (ust. o samorządzie gminnym)

- stanowione przez organy powiatu

- stanowione przez terenowe organy administracji rządowej

b) Podstawy prawne - zasady tworzenia przepisów prawnych zostały określone w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej. Akty prawa miejscowego są stanowione przez wojewodę i organy administracji zespolonej, a także przez sejmik województwa, radę lub zarząd powiatu oraz radę lub wójta gminy – na podstawie przepisów upoważniających, zamieszczonych w ustawach.
Podstawą wydania uchwały i zarządzenia jest przepis prawny, który upoważnia dany organ do uregulowania określonego zakresu spraw, wyznacza zadania lub kompetencje organu. W uchwale i zarządzeniu zamieszcza się przepisy prawne regulujące wyłącznie sprawy należące do zadań i kompetencji organu. Nie zamieszcza się w uchwale ani w zarządzeniu przepisów prawnych niezgodnych z ustawą, na podstawie której są one wydane, oraz innymi ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, a także przepisów prawnych niezgodnych z rozporządzeniami. Tekst uchwały i zarządzenia rozpoczyna się od wskazania przepisu prawnego, na podstawie którego uchwała lub zarządzenie są wydawane. Akty normatywne o charakterze wewnętrznym określa się wyłącznie nazwą „uchwała” albo „zarządzenie”.
Upoważnienia do stanowienia przepisów miejscowych mogą mieć charakter obligatoryjny lub fakultatywny. O tym, czy dane upoważnienie ma charakter obligatoryjny (zobowiązujący dany podmiot do wydania aktu prawa miejscowego), czy fakultatywny(zapewnia swobodę korzystania z upoważnienia) przesądza sposób, w jaki dane upoważnienie zostało sformułowane. Użyty zwrot, np. rada gminy wyda, określi, ustali, świadczy o obligatoryjnym charakterze upoważnienia. W przypadku upoważnień fakultatywnych używane jest sformułowanie – może określić.

c) Publikacja - publikowane są w wojewódzkich dziennikach urzędowych prowadzonych przez wojewodę.

9. Administracja sterująca i regulująca (30.06 2008 r.) – z Google, gdyż zagadnienie to nie istnieje w książce, podobno było na wykładzie

Jest to odmiana administracji świadczącej, stwarzająca liczne i złożone zachęty do działania (skuteczniejsza od systemu nakazów i zakazów). W ramach funkcji sterującej administracja publiczna ma wspierać inicjatywy i działania obywateli (wspiera procesy społeczne, społeczności lokalne). Administracja publiczna ma tu rolę uzupełniającą, chodzi np. o działalność gospodarczą, ochronę zdrowia.

funkcja sterująca → tworzenie warunków i bodźców zachowań gospodarczych. Regulująca – wtf?

Mądrości z wykładu:

Administracja sterująca odpowiada za procesy gospodarcze, społeczne, ochronę zdrowia. w jej ramach powstają np. ORLIKI, zajmuje sie problemem aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych, ulgami podatkowymi. regulują je przepisy PA
danin publicznych-cła, podatki ; tworzy specjalny aparat w celu ich zbierania na którego szczycie jest M. Finansów, w skład struktury wchodzą też izby celne, skarbowe... regulują ją pa i inne ustawy np. ordynacja podatkowa (to by mi pasowało do regulującej)

10. Dowód osobisty (12 maja 2007 r.)

a) Pojęcie – jest to dokument potwierdzający tożsamość obywatela polskiego, który ma zarówno obowiązek, jak i uprawnienie do jego posiadania. Oprócz określenia tożsamości osoby dowód osobisty:

· poświadcza polskie obywatelstwo właściciela

· uprawnia obywateli polskich do przekraczania granic UE ( od 1 V 2004).

b) Podstawy prawne – przepisy dotyczące dowodów osobistych są zawarte w ustawie z dnia 10 kwietnia 1974 r., o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

c) Obowiązek posiadania dowodu tożsamości zapewniony jest postępowaniem egzekucyjnym i odpowiedzialnością za wykroczenie i powstaje w sytuacji, gdy osoba spełnia łącznie trzy ustawowe wymogi:

- jest obywatelem polskim

- ma miejsce zamieszkania na terytorium RP

- ukończyła 18 rok życia albo ukończyła 15 rok życia jeśli pozostaje w stosunku pracy; jest poza władzą rodzicielską lub opieką, nie zamieszkuje wspólnie z osobami, którym władza rodzicielska lub opieka wobec niej przysługuje)

*Prawo do posiadania dowodu osobistego przysługuje osobie będącej obywatelem polskim z chwilą, gdy ukończyła 13 rok życia.

11. Stan cywilny

a) Pojęcie – termin odnoszący się do sytuacji prawnej osoby fizycznej. Oznacza zespół cech mówiących o sytuacji osobistej danej osoby (podstawowe dane osobowe), w tym o jej pozycji w rodzinie (posiadanie danego rodzaju członków rodziny, np. dziecka, współmałżonka).

b) Podstawy prawne

- ustawa z dnia 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. Nr 36, poz. 180, z późn. zm.) Dz. U. z 1986 r. Nr 36, poz. 180

- rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania aktów stanu cywilnego, sposobu prowadzenia ksiąg stanu cywilnego, ich kontroli, przechowywania i zabezpieczenia oraz wzorów aktów stanu cywilnego, ich odpisów, zaświadczeń i protokołów.

c) Szczególne wypadki rejestracji - rozdział 8 ustawy o prawie aktu stanu cywilnego

Szczególne wypadki rejestracji stanu cywilnego

Art. 70.

Urodzenie, zawarcie małżeństwa lub zgon, które nastąpiły za granicą i nie zostały

zarejestrowane w zagranicznych księgach stanu cywilnego, można zarejestrować w

polskich księgach stanu cywilnego.

Art. 71.

1. Obywatel polski lub zamieszkały w Polsce cudzoziemiec niemający obywatelstwa

żadnego państwa zamierzający zawrzeć małżeństwo za granicą może

otrzymać zaświadczenie stwierdzające, że zgodnie z prawem polskim może on

zawrzeć małżeństwo. Przepis art. 41 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stosuje

się odpowiednio.

2. Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje kierownik urzędu stanu cywilnego

miejsca zamieszkania osoby, której zaświadczenie dotyczy.

3. Jeżeli obywatel polski zamieszkały za granicą nie miał miejsca zamieszkania w

Polsce albo nie można ustalić jego ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce albo

wyjechał z Polski przed ukończeniem 16 roku życia i stale przebywa za granicą,

zaświadczenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje konsul.

Art. 72.

1. W razie istnienia przeszkód do rejestracji urodzenia lub zgonu obywatela polskiego

w zagranicznym urzędzie stanu cywilnego, zgłoszenia można dokonać w

urzędzie stanu cywilnego w kraju za pośrednictwem konsula lub pełnomocnika.

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym.

2. W razie zgłoszenia urodzenia, konsul sporządza protokół, w którym wymienia

nazwisko, imię (imiona) i płeć dziecka, datę i miejsce urodzenia, imiona i nazwiska

oraz nazwiska rodowe rodziców, a także ich miejsce zamieszkania.

3. W razie zgłoszenia zgonu, konsul sporządza protokół, w którym wymienia nazwisko

i imię (imiona) zmarłego, jego nazwisko rodowe, datę lub rok oraz miejsce

urodzenia, datę i miejsce zgonu, miejsce zamieszkania, imiona i nazwiska

rodowe rodziców oraz przyczynę zgonu.

4. W celu wpisania do akt stanu cywilnego treści protokołów, o których mowa w

ust. 2 i 3, konsul przesyła je niezwłocznie do urzędu stanu cywilnego właściwego

dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.

Art. 73.

1. Akt stanu cywilnego sporządzony za granicą może być wpisany do polskich

ksiąg stanu cywilnego na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu.

2. Wpisanie wzmianki dodatkowej lub zamieszczenia przypisku w akcie stanu cywilnego

na podstawie orzeczenia sądu państwa obcego lub rozstrzygnięcia innego

organu państwa obcego następuje, jeżeli orzeczenie to podlega uznaniu na

podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego lub innych właściwych

przepisów.

3. Na podstawie aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą wpisuje się z

urzędu wzmianki dodatkowe lub zamieszcza przypiski w akcie stanu cywilnego

sporządzonym w polskich księgach stanu cywilnego, jeżeli odpis zagranicznego

aktu stanu cywilnego przesłano do kraju w wykonaniu umowy międzynarodowej

przewidującej wzajemną wymianę aktów stanu cywilnego.

4. Kierownik urzędu stanu cywilnego może wpisać wzmiankę dodatkową lub zamieścić

przypisek na podstawie innego dokumentu pochodzącego od organu

państwa obcego, a niewymagającego uznania.

Art. 74.

1. Jeżeli urodzenie lub zgon nastąpiły na polskim statku morskim lub powietrznym

w czasie podróży, kapitan statku, oprócz wzmianki w dzienniku okrętowym

(pokładowym), sporządza protokół zawierający dane dotyczące takich zdarzeń.

Protokół powinien być podpisany przez dwóch świadków.

2. W protokole dotyczącym urodzenia wymienia się nazwisko, imię (imiona) i płeć

dziecka, datę i określenie miejsca urodzenia, jak również imiona i nazwiska oraz

nazwiska rodowe i miejsce zamieszkania rodziców.

3. W protokole dotyczącym zgonu wymienia się nazwisko i imię (imiona) zmarłego,

jego nazwisko rodowe, datę lub rok oraz miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania,

datę zgonu, określenie miejsca zgonu, imiona i nazwiska rodowe

rodziców oraz przyczynę zgonu.

Art. 75.

1. Protokół dotyczący urodzenia lub zgonu kapitan statku przesyła do urzędu stanu

cywilnego pierwszego portu polskiego, do którego statek morski zawinął lub w

którym statek powietrzny wylądował, a jeżeli statek znajduje się za granicą - do

najbliższego konsula.

2. Urząd lub konsul przesyła protokół, o którym mowa w ust. 1, do urzędu stanu

cywilnego właściwego dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy

w celu sporządzenia aktu stanu cywilnego.

Art. 76.

Urodzenia i zgony na okręcie wojennym wpisuje się do dziennika okrętowego, z

uwzględnieniem danych wymienionych w art. 74, oraz sporządza się jednocześnie

odpis dokonanego wpisu. Przepis art. 75 stosuje się odpowiednio.

Art. 77.

1. Urodzenia i zgony, które nastąpiły na polskim wojskowym statku powietrznym,

rejestruje się na podstawie zgłoszeń zarządu portu lotniczego, w którym statek

ląduje.

2. Urodzenia i zgony, które nastąpiły na polskim wojskowym statku powietrznym

poza granicami państwa, wpisuje się do dziennika pokładowego zdarzeń. Przepisy

art. 74 i 75 stosuje się odpowiednio.

Art. 78.

Akty zgonu żołnierzy w czynnej służbie wojskowej i innych osób przydzielonych do

jednostek wojskowych, poległych lub zmarłych w związku z działaniami wojennymi, sporządza się na podstawie zgłoszeń właściwych organów, które określa Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych.

12. Źródła prawa administracyjnego

a) Pojęcie - źródła prawa to sposoby w jakich tworzy się, utrzymuje i zmienia prawo, jest to wyróżnienie składników gatunkowych obowiązującego porządku prawnego. Termin źródło prawa nie jest jednoznaczny. Nadaje mu się różne znaczenia. Niekiedy uważa się, że jest źródłem prawa jest to, z czego można dowiedzieć się, jaka jest treść norm prawnych. Są to źródła poznania. Takimi źródłami poznania są organy urzędowe, w których ogłaszane są akty normatywne. W Polsce są to dzienniki urzędowe, o których wydawaniu stanowi ustawa z 20 lipca 2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych. 

Źródłami prawa są akty prawne powszechnie obowiązujące, wydane w określonej formie przez powołany do tego organ. Akt powszechnie obowiązujący, wiąże wszystkie podmioty, które posiadają cechy adresowe danego aktu prawnego.

Cechy charakterystyczne źródeł prawa administracyjnego:

- wielość i różnorodność składników gatunkowych

- niemoc podjęcia próby kodyfikacji, poza procedurą

- większość źródeł prawa administracyjnego pochodzi od samej administracji

- wydawanie aktów wchodzi w zakres przedmiotowy administracji

b) podstawy prawne – zamknięty, hierarchiczny katalog źródeł prawa znajduje się w obowiązującej Konstytucji z 1997 r.,

c) zamknięty system źródeł prawa administracyjnego - w art. 87 Konstytucja przyjęła zamknięty system źródeł prawa o powszechnie obowiązującym charakterze. Źródłami takiego prawa są:

- Konstytucja
- ustawy
- ratyfikowane umowy międzynarodowe
- rozporządzenia

- akty prawa miejscowego.

Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego zaliczyć należy akty zawierające generalne i abstrakcyjne normy, które tworzą, zmieniają lub uchylają prawa i obowiązki obywateli i osób prawnych. Ujmując krótko zawierają ogólnie obowiązujące uregulowania. Uregulowania te mogą dotyczyć obywateli i osób prawnych w ogóle bądź, oczywiście, określonych ich kategorii. Krąg adresatów norm prawnych zawartych w tych źródłach jest więc szeroki i dlatego należy je zaliczyć do źródeł prawa powszechnie obowiązującego.

13.Kontrola, a nadzór

Kontrola to:

- badanie zgodności stanu istniejącego ze stanem postulowanym

- ustalenie zasięgu i przyczyn rozbieżności

- przekazanie wyników tego ustalenia, a czasem i wynikających stąd dyspozycji zarówno podmiotowi kontrolowanemu, jak i podmiotowi organizacyjnie zwierzchniemu

Mierniki oceny poprawności działania organu kontrolowanego:

- legalność

- celowość

- rzetelność

- gospodarność

- uwzględnienie interesu społecznego

- uwzględnienie interesu indywidualnego

- zgodność z polityką rządu

- inne kryteria szczegółowe

Jeśli kontrola sprawowana jest przez organ zwierzchni organizacyjnie nad kontrolowanym, a zatem i odpowiedzialny za jego działania, i jeśli temu organowi zwierzchniemu służą środki oddziaływania władczego wobec podrzędnego w strukturze podmiotu kontrolowanego, to kontrola przybiera kwalifikowaną postać nadzoru. (def. z Bocia)

Po ludzku:

Nadzór to badanie działalności danego podmiotu administrującego (czyli kontrola), połączone z możliwością pomocy, wpływu, a także modyfikacji tej działalności dokonywane przez organ zwierzchni organizacyjnie bądź funkcjonalnie, w celu zapewnienia zgodności tej działalności z prawem, a w określonych przypadkach, zgodności z pewnymi wartościami szczegółowymi.

Rodzaje nadzoru:

- nadzór nad administracją rządową

- nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego

- nadzór policyjny

14. Administracyjnoprawna sytuacja cudzoziemca w Polsce

a) Podstawy prawne:

- ustawa z 13 VI 2003 o cudzoziemcach;

- ustawa z 13 VI 2003 o udzieleniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP;

- ustawa z 14 VII 2006 o wjeździe na terytorium RP, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium

obywateli państw członkowskich UE i członków ich rodzin

- ustawy szczegółowe:

- ustawa z 24 III 1920 o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców

- ustawa z 10 IV 1974 o ewidencji ludności i dowodach osobistych;

b) Pojęcie – cudzoziemiec (zgodnie z art. 2 ustawy o cudzoziemcach) to „każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego-> czyli bezpaństwowiec też.

+ ROZPORZĄDZENIE