Idee polityczne Europy 13.04.2010r

Skończyliśmy na prawach natiry

Przechodzimy do 19w.

Liberalizm- czym on jest? Jest to niezwykle trudne, liberałem był Adam Smidt.

Wolność, która jest najważniejsza wartością, każdy z tych myślicieli inaczej ją pojmował, to jest najwyższa wartość do której oni dążą. Nie ma jednoznacznych definicji różnych pojęć. Tych pojęć używa się w debacie politycznej, jeżeli ich wtedy używamy to są one nacechowane naszymi poglądami. Są nacechowane emocjonalnie. Jak ktoś jest liberałem to znaczy, że ma otwarty umysł itp.

Pojęcie liberalne- od 14wieku jest w użyciu i od tej pory miało bardzo duży zakres znaczeń. W tamtych czasach miało znaczenie apolityczne, w ogole nie było związane ze sfera polityczna

Liberalizm- pochodzi z łaciny i oznacza wolność (liberalizm) i tą wolnością cieszył się człowiek wolny. Liber, nie chłop pańszczyźniany, nie rolnik. Liberalizm- wolność

Człowiek liberalny oznaczało szczodrość lub otwartość umysłu ale nie w znaczeniu politycznym. Polityczne znaczenie nazwy liberalizm – uzyskała w deklaracji napoleona w 1798r. napoleon w tym roku użył tej nazwy i jako pierwszy użył jej do polityki ale nie w tym znaczeniu co my dziś rozumiemy politykę ale użył tego słowa w intencjach liberalnych. Pierwszy raz ten termin został użyty w 1812roku w Kortezach Hiszpańskich w parlamencie. Część parlamentarzystów nazywało się siebie liberale i to było te użycie tak jak my to rozumiemy. Oni byli zwolennikami świeckiej konstytucji, byli za wolnością prasy, słowa, domagali się świeckiej konstytucji i sprzeciwiali się (byli przeciwni) feudalnej socjalistycznej frakcji w parlamencie.

Liberalizm opierał się na ideach i teoriach które rozwijały się od 17wieku ( jako ideologia polityczna)

Prekursorem liberalizmu był John Locke w 17wieku. ( przedstawiciel prawa natury)

Dlaczego powstałą ta ideologia w pewnym uproszczeniu:

Liberalizm powstał w wyniku załamania się feudalizmu i pojawieniu się. Zmieniła się struktura społeczeństwa zaczęło rozwijać się mieszczaństwo, przemysł, wzrost kupiectwa _> zmiany w strukturze społeczeństwa. Najbardziej wpływową klasą społeczną byli kupcy – oni mieli swoje poglądy, mieli swoje interesy ( jeżeli chodzi o pieniądze) mieli swoje aspiracje w dziedzinie politycznej. Oni swoje potrzeby ideologiczne sformułowali w ramach ideologii feudalnej. Oni utorowali drogę ideologii (której byli zwolennikami) to jest 1 źródło

- drugie źródło upatruje się w ideei instytucjonalizmu. Amerykańska deklaracja niepodległości, deklaracja praw człowieka. ( konstytucja określa ramę) ojczyzna imperializmu to w. Brytania j.locke, później koncepcje Locka przejęła Francja, USA, Afrzka, Ayja w

przedstawicielskie tzn stanowiska polityczne są zdobywane w wyniku wyborów

dowodzi się, że jest związek między kapitalizmem a liberalizmem i na ten związek wskazują zwolennicy liberalizmy i jego przeciwnicy ( odwołujemy się do Marksa, marksiści uważają że liberalizm jets odzwierciedleniem interesów ekonomicznych rządzącej klasy posiadaczy w ramach systemu kapitalistycznego. liberalizm jest to przykład ideologii burżuazyjnej. Friedrich Hayek uważal, że wolność gospodarcza czyli prawo do sysponowania własnością prywatną jest niezbędną gwarancją wolności politycznych (nierozerwalną) dowodził, że domkratyczny system może istnieć tylko w ?

ideologiaa liberalizmu - powstał w 17 weku, powstały nowe warunki. jezeli zmienia się struktura to musi zmienic się też (jej) treść. Z tego względu różnice doprowadziły do wytrz. się: (wytworzyły się 2 inne nurty)

a) liberalizmu klasycznego

b) liberalizmu nowoczesnego (współczesnego)

Idee liberalizmu:

a) indywidualizm- jest to przekonanie o nadrzędnym znaczeniu jednostki ws stosunku do jakiejkolwiek grupy społecznej. Jednostka(człowiek) jest autonomiczną, najwyższą podmiotową wartością i tej jednostce podporządkowane są wszystkie inne istniejące wartości oraz instytucje społęczne i polityczne, któe są tylko środkiem dla tej jednostki. Źródło indywidualizmu jest filozofia nominalizmu i wg niej istnieją tylko buty jednostkowe, natomiats realnym żródłem był sprzeciw wobec autorytetów religijnych i państwowych, które podporządkowywały jednostkę władzą relogijnym i świeckim. We współczesnych koncepcjach ta koncepcja jednostki jest oczywista. Podkreślenie znaczenia jednostki niesie ze sobą konsekwencjie:

- podkreśla się wyjątkowość każdego człowieka, która wynika z jego cech wewnętrznych

- wynika to, że wszyscy mają równy status bo wszyscy (kazdy jest wyjątkowy, oryginalny, jedyny w sobie ale jest rowny bo jest czlowiekiem, rodzi się jako człowiek)

to przekonanie jest motywem charakterystycznym dla liberalizmu

jeżeli człowiek jest na dspołeczeństwe

społeczeństwo jest zbiorem jednostek, z których każda dąży do zaspokojenia swoich potrzeb i interesów i taki pogląd na społeczeństwo nazywamy atomistycznym w stym sensie, że przedstawia się jednostki jako odrębne atomy funkcjonujące w ramach społeczeństwa czyli społ. samo w sobie nie istnieje, nie ma takiego bytu to jest tylko zbiór samowystarczalnych jednostek, społ. jest to zbiór bytów czyli ludzi. jeżeli każdy człowiek ma swoje potrzeby, swoje interesy, jeżeli mówimy interes społ.-> jets to arytmetyczna suma interesów poszczególnych ludzi. Jednostka jest czymś pierwotnym, czymś najwazniejszym- liberałowie uznają pogląd, że społ. powstało wwyniku umowy społecznej, któa jest koniecznościa, istnienie państwa, społęczeństwa jest koniecnzością i z tego powodu powoduje ograniczenie wolności ale ta wolność jest zarazem wzmocniona bo jest zabezpieczona przez instytucje społęczne i polit ona jest cenniejsza. Każdy człowiek wobec liberała jest egoistą, ludzie są egoistami i w dużym stopniu polega na sobie, nie może polegać na kimś innym ( bo jest egoistą i ma polegać sam na sobie) społ. to suma egoistycznych interesów. Człowiek musi życ w społ. ale temu społ. (uważali) że człowiek nie jest nic winien (wcześniej liberałowie tak uważali) tak określał ten status jednostki. Człowiek jest egoistą i dąży doz aspakajania swoich interesów. Póżniejsi filozofowie zaczęli inaczej postrzegać naturę człowieka, że człowiek jest zdolny, ma on pewne obowiązki społęczne. Nie ma człowiek żadnych obowiązków wobec społ. <- w wczesnym liberaliźmie. Zaczęto postrzegac społ. za taka realną siłe (jeżeli 1 drugiemu może pomoc to inicjują się pewne związki) któą można wykorzystać by większe kręgi ludzi korzystały z wolności.

- idea wolności, liberalizm znacyz wolność i wolność jest najwyższą przedmiotową wartością (a podmiotową jest) która służy realizacji celów najwyższej wartości podmiotowej czyli jednostki/ Wolność jest elementem scalającym

liberałowie uważają, że jednostka ma

stopień ograniczenia tej wolności, wolność ulega ograniczeniu -> każdy inaczej je przestrzega

- racjonalizm , główny pogląd filozoficzny który mówi, że człowiek jest istotą rozumną. każda istota ludzka jest istota rozumną na tym opiera się racjonalizm, rzeczywistość- która jest rozumna, która jest racjonalna. Jezlei człowiek jest istotą rozumna i to człowiek jest w stanie za omocą rozumu pojąć rzeczywistość. Skoro Bóg dał CI rozum to Twoim obowiązkiem jest to abyś się nim posługiwał. Boga z tej koncepcji racjonalizmu można jednak wyrzucić-> wiekszość ludzi była ateistami. W życiu należy posługiwać się rozumiem, a nie tradycją obyczajami, a nie popędami czy wiarą. 1grzech ludzi to ofiara, a 1 cnotą. Długo liberalizm był antyreligijny i antyklerykalny

Liberałowie nie uważają, że jednostki są nieomylne. kazdy z na spopełnia błędy i ma prawo do tych błędów, ale te błędy są postrzegane pozytywnie bo to jest najlepsza droga do nauki, na błędach człowiek się uczy. LIberałowie są przeciwnikami patermalizmu -> czyli postzegania państwa jako opiekuna, jako ojca dzieci. Relacja władza obywatel to jest relacja ojciec-dzieci. Liberałowie są przeciwni tej koncepcji (wiąże się to z tymi błędami, które są ich własnością)

wiara liberałów w postep, oni w to wierzą. postęp-rozwój. ONi uważają, że patrząc się na nasze życie mamy do czynnienia z postępem. Wraz z rozwojem ludzkiem wiedzy rozwija się także cywilizacja, świat dookoła. Rozwój wiedzy pozwala nam rozumieć swiat, zmieniać go na lepsze. Pomaga to również odrzucać przesądy, tradycje to jest też ważny element bo racjonalizm mówi, że nie mamy się opierać na tym tylko na swoim rozumie. Liberalizm kładzie wielką wagę do edukacji i edukacja jest dobrem samym w sobie. Edukacja jako wartość- jest środkiem do uzyskania własnego, społecznego postępu. Kategoria rozumu jest też bardzo istotna w podkreślaniu dyskusji i debaty -> jets to naturalną konsekwencją tak jak oni postrzegają naturę człowieka. Dyskusja i debata jest jak najbardziej możliwa. Jest to naturalny sposób rozwiązywania konfliktów, a nie należy odwoływać się do wojny, ją postrzegamy jako wyjątek, środek przeciwdziałający naciskowi.

Postęp ma charakter ewolucyjny ( nie rewolucyjny!) Liberalizm odrzuca możliwości, idee dążenia do celu (że możemy w pewnym momencie dojść. Nie ma tej ideei że będzie stan docelowy