Politechnika Gdańska Rok akademicki 2013/14

WILiŚ

GEODEZJA

POMIAR PIONOWOŚCI BUDYNKU

Grupa 2

1) Wstęp

Ćwiczenie laboratoryjne dotyczyło pomiaru kątów pionowych. Jego celem było wyznaczenie pionowości budynku.

Pomiar kątów pionowych można wykonać w jednym lub w dwóch położeniach lunety. Pomiar w dwóch położeniach lunety daje zdecydowanie dokładniejszy wynik, pozwala również na określenie wartości błędu indeksu. W czasie pomiarów pionowa oś instrumentu musi być w pionie, natomiast mierzony kąt jest zawarty między linią poziomą przechodzącą przez horyzont instrumentu, a osią celową lunety. Wymagane jest, aby horyzont był płaszczyzną prostopadłą do osi pionowej. Zmierzony kąt jest nazywany kątem pochylenia.

2) Przebieg doświadczenia

Pomiar rozpoczęto od dokładnego wypoziomowania teodolitu. Łatę ustawiono w pozycji poziomej u podnóża budynku. Następnie zmierzono odległość budynku od instrumentu metodą bezpośrednią. Pomiar rozpoczęto od podzielenia budynku na odcinki (rys. 1) Pomiary wykonywane były kolejno dla punktów 1-10. Dla danego punktu zmierzono kąt pionowy oraz nie zmieniając położenia poziomego alidady odczytywano wartość na łacie. Pomiar ten powtórzono dla każdego z przyjętych punktów. Następnie teodolit obrócono w celu dokonania odczytów z prawej strony. Pomiary wykonano analogicznie do pomiarów z lewej strony, od punktu 10 do 1. Wyniki zawarte w tab.1. Kolejnym etapem ćwiczenia były pomiary teodolitem ustawionym w innym miejscu. Wykonano je w sposób identyczny jak dla ustawienia pierwszego. Wyniki zawarte w tab.2.

Tab.1

Pomiary dla stanowiska I odległego o 30,2m od krawędzi budynku.

Punkt pomiarowy	I położenie lunety	II położenie lunety
	Kąt [grad]	Łata[m]
	g	c
1	102	12
2	96	60
3	92	38
4	88	03
5	84	01
6	79	91
7	76	15
8	72	39
9	69	00
10	65	75

Tab.2

Pomiary dla stanowiska I odległego o 23,2m od krawędzi budynku.

Punkt pomiarowy	I położenie lunety	II położenie lunety
	Kąt [grad]	Łata[m]
	g	c
1	102	05
2	95	26
3	89	88
4	84	37
5	79	40
6	74	46
7	69	10
8	65	43
9	61	93
10	58	35

Tab.3

Wyniki obliczeń dla stanowiska I odległego o 30,2m od krawędzi budynku.

PUNKT	d [m]	Odczyt I	Odczyt II
		V [grady]	Odczyt z łaty (O) [mm]	h1 [m]	Δ x1 [mm]
1	30,2	102,1255	590	0	0
2		96,6048	590	2,625	0
3		92,3855	590	4,657	0
4		88,0349	591	6,796	1
5		84,0126	592	8,832	2
6		79,9115	590	10,987	0
7		76,1542	589	13,052	-1
8		72,3908	581	15,229	-9
9		69,0096	585	17,299	-5
10		65,7585	585	19,411	-5

Tab.4

Wyniki obliczeń dla stanowiska II odległego o 23,2m od krawędzi budynku.

PUNKT	d [m]	Odczyt I	Odczyt II
		V [grady]	Odczyt z łaty (O) [mm]	h1 [m]	Δ y1 [mm]
1	23,2	102,0545	734	0	0
2		95,2666	734	2,483	0
3		89,8870	740	4,489	6
4		84,3797	758	6,612	24
5		79,4054	755	8,6207	21
6		74,4693	758	10,733	24
7		69,1047	771	13,209	37
8		65,4312	771	15,044	37
9		61,9365	771	16,922	37
10		58,3534	778	19,001	44

Obliczenia przeprowadzono przy użyciu poniższych wzorów: oraz

- wysokość punktu

- miara kąta

- odległość pomiędzy instrumentem a budynkiem

- miara na łacie

Wykres nr 1 zależność wysokości budynku od Δx

Wykres nr 2 zależność wysokości budynku od Δy

Wykres nr 3 zależność Δx od Δy

3) Wnioski

Maksymalne odchylenie na osi x na stanowisku nr 1 wyniosło w położeniu I 9mm a w położeniu II lunety 5mm. Odchylenie dla y – stanowisko nr 2 – w pierwszym położeniu lunety 44mm a w II położeniu 42mm.

W trakcie pomiarów istotnym czynnikiem były warunki pogodowe – w tym przypadku warunki były sprzyjające. Pomiary z obu stron budynku były prowadzone tuż po sobie, co również jest korzystnym czynnikiem, gdyż pozwala to na poprawne wyznaczenie osi budynku. Odchylenia budynku mogą być również spowodowane błędem poziomowania instrumentu i błędem celowania.

Na stanowisku I wyliczone odchyłki można uznać za dopuszczalne, gdyż pomiar wykonany był na budynku z elewacją. Poprawnie przeprowadzone badanie wykonuję się na budynku w stanie surowym. Na stanowisku II odchylenie maksymalne wyniosło aż 4,4 cm. Wiązało się to jednak z niewyraźną granicą pomiędzy badanym budynkiem, a budynkiem znajdującym się za nim. Uzyskany wynik jest obarczony bardzo dużym błędem pomiarowym.