Zagrożenia związane z pracą przy komputerze

Długotrwała praca przy komputerze może niekorzystnie wpływać na nasze zdrowie. Najważniejsze zagrożenia to:

Promieniowanie cieplne, nadfioletowe, słabe pole magnetyczne i rentgenowskie oraz pole elektromagnetyczne, które powoduje polaryzację napięcia elektrostatycznego pomiędzy człowiekiem a ekranem. Podczas pracy przy monitorze, nasza twarz przyciąga naładowane cząsteczki kurzu w takim samym stopniu, jak naładowany elektrycznie ekran. Może to być powodem reakcji alergicznych i podrażnienia oczu. Pogarsza to proces oddychania oraz jakość obrazu. Silne pole elektromagnetyczne może powodować ujemną dla zdrowia polaryzację ładunków elektrycznych wewnątrz organizmu i zaburzenia procesów bioelektrycznych. Najintensywniejsze pole elektrostatyczne występuje przez pierwszy kwadrans pracy monitora. Dlatego też warto włączyć komputer kilkanaście minut przed rozpoczęciem pracy. Nie zostało jak dotąd zbadane, na ile małe dawki promieniowania rentgenowskiego przy długotrwałym oddziaływaniu mogą mieć wpływ na nasze zdrowie .

Zagrożenie emisją związków chemicznych. Zarówno komputery jak i monitory wydzielają bezwonne gazy - tlenki i furany nieobojętne dla naszego zdrowia. Związki te, zaliczane do najgroźniejszych trucizn środowiska naturalnego, mają działanie rakotwórcze. Wchodzą one w skład bogatej w polibromki emulsji ognioodpornej, którą pokrywa się obudowy monitorów i jednostek centralnych. Nowy sprzęt dobrze jest wygrzewać przez kilka dni w często wietrzonym pomieszczeniu, by ulotniły się substancje chemiczne zawarte w podzespołach.

Dolegliwości narządu wzroku. Podczas długotrwałej pracy polegającej na wpatrywaniu się w szczegóły na ekranie nasze oczy wykonują tysiące ruchów. Tak przeciążone oczy nie potrafią dostosować się do zmiany warunków. Obciążenie wzroku powoduje wpatrywanie się w małe elementy - pisząc tekst nie powinno się używać czcionek mniejszych niż siedmiopunktowe. Wzrok męczy brak ostrości, nadmierna jaskrawość i migotanie ekranu monitora. Jeżeli patrzymy w ciągu wielu godzin na jedną i tą samą odległość, ulega szybkiemu zmęczeniu. Dlatego należy podczas pracy przy komputerze robić przerwy i patrzyć w dal np. przez okno na daleko położone obiekty. Dobrym ćwiczeniem jest trenowanie w czasie przerw mięśni gałek ocznych. Można np. wykonywać "kreślenie" w poziomie ósemek gałkami ocznymi. Zmniejszenie częstotliwości mrugania powiekami powoduje rzadsze zwilżanie powierzchni oka, tzw. syndrom Sicca, objawiający się wysychaniem i zmętnieniem rogówki oraz stopniową utratą wzroku. Wysychaniu gałek ocznych można zapobiegać. Należy co jakiś czas robić przerwę w pracy i przez chwilę pomrugać powiekami. W tym czasie oko powinno zwilżyć gałkę oczną. Jeżeli mamy problem z wilgotnością gałek można stosować, po konsultacji z lekarzem, różne nawilżające krople lub żele. Przesiadując przy komputerze nocą możemy nabawić się takich dolegliwości jak przekrwione, łzawiące oczy, zaczerwienione spojówki, uczucie pieczenia i szczypania, bóle głowy, senność i apatia.

Bóle mięśni, stawów i kręgosłupa, sztywność (bolesność) nadgarstków, karku i ramion, drętwienie i skurcze rąk. Skutkiem pracy w nieergonomicznych warunkach może być bardzo poważne schorzenie rąk - Repetitive Strain Injury czyli zespół cieśni nadgarstka. RSI jest "zespołem urazów wynikających z chronicznego przeciążenia" objawiających się przewlekłymi bólami ramion, przedramion, przegubów i dłoni, których przyczyny mogą kumulować się, nie dając o sobie znać przez wiele lat. Poziom aktywności lewego palca wskazującego po sześciu godzinach pracy i związanych z tym obciążeń jest porównywalny z pracą nóg podczas 40-kilometrowego marszu. Organizm człowieka nie jest w stanie sprostać tego rodzaju obciążeniom. Dochodzi w związku z tym do usztywnienia mięśni karku, rąk, pleców. Rozwój tych objawów pozostaje utajony w związku z tym, że mózg silnie koncentruje się w czasie pracy na tym, co dzieje się na ekranie i nie potrafi w odpowiednim momencie zareagować bólem.

Choroby wywołane przez komputer są często mylnie diagnozowane ze względu na podobieństwo objawów przy innych schorzeniach. W zapobieganiu duże znaczenie ma organizacja stanowiska pracy: parametry pomieszczenia, mebli (biurka, krzesła) oraz prawidłowe oświetlenie. Regularne stosowanie przerw w pracy oraz ćwiczeń relaksacyjnych i wzmacniających organizm, a także uprawianie sportów ogólnorozwojowych (np. pływanie) może znacznie zmniejszyć ujemne skutki pracy przy komputerze.

Zalecane parametry stanowiska pracy:

Źródło: “Podstawy ergonomii i fizjologii pracy”, Jerzy Olszewski, AE Poznań 1997 r.

Biurko

Szerokość min. 80 cm, długość min. 160 cm. Szerokość blatu powinna być na tyle duża by zmieściły się na nim klawiatura, myszka, podstawka na dokumenty i monitor. Wysokość dopasowana do naszego wzrostu - min. 72 cm.

Krzesło

Krzesło musi być stabilne, obrotowe, wyposażone w kółka, z możliwością regulacji wysokości siedziska i ustawiania oparcia. Musi ono zapewniać maksymalną swobodę ruchów. Dla pełnej ergonomii powinno posiadać poręcze, aby można było wygodnie opierać łokcie oraz regulowane oparcie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.

Monitor

Według zaleceń amerykańskich odległość użytkownika od ekranu monitora komputerowego powinna wynosić ok. 70 cm (min. 40-50 cm). Górny brzeg ekranu powinien być nieco poniżej poziomu oczu , a w żadnym wypadku powyżej tego poziomu.

Ustawienie komputerów

Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić minimum 60 cm. (zaleca się 130 cm). Osoba pracująca z tyłu monitora powinna znajdować się w odległości co najmniej 80 cm. (zaleca się 130 cm). Najlepiej, gdy monitory ustawione są tyłem jeden względem drugiego.

Pozycja pracy przy komputerze:

Trzymaj głowę prosto, tak by szyja nie była wygięta i nie powodowało to zniekształceń w odcinku szyjnym kręgosłupa.

Opieraj się plecami o oparcie fotela, aby nie powodować zmęczenia kręgosłupa w odcinku piersiowym.

Łokcie trzymaj przy sobie lub oprzyj o poręcze fotela, aby nie obciążać dodatkowo pleców.

Stosuj ergonomiczną pozycję przy pracy poprzez regulację oparcia i wysokości fotela, pamiętając o tym, że stopy muszą swobodnie i płasko opierać się o podłogę. Nogi powinny być zgięte w kolanach pod kątem prostym.

Ustaw klawiaturę nisko, tak by nie powodować zgięcia rąk w nadgarstkach (pomocne są podkładki pod nadgarstki) . Ustaw ją około 10 cm od brzegu biurka. Dobrze jest stosować klawiatury z podstawkami. np. żelowymi

Monitor umieść w odległości 40-75 cm od oczu, górny brzeg monitora powinien być lekko poniżej linii oczu, a kąt między poziomem oczu i linią wzroku nie powinien przekraczać 20 stopni.