Dachówki ceramiczne według norm europejskich

Wprowadzenie
W niedługim czasie będą powszechnie użytkowane normy europejskie dotyczące dachówek ceramicznych. Pierwsze normy europejskie (EN) z tego zakresu już zostały wprowadzone do Polskich Norm (PN), pozostałe są przygotowywane do powszechnej ankietyzacji.
Zastąpienie norm krajowych normami europejskimi (PN-EN) jest jednym z warunków przyjęcia Polski do Unii Europejskiej. Proces ten jest kontynuowany, i ma na celu usuwanie przeszkód w zakresie wymiany handlowej oraz swobodnym stosowaniu wybranych rozwiązań technicznych.

Rysunek 1. Przykład pomiaru prostoliniowości dachówki dachówki płaskiej.

W przypadku dachówek ceramicznych wszystkie te czynniki odgrywają istotną rolę:
– w ostatnich latach produkcja dachówek ceramicznych wzrosła wielokrotnie i to za sprawą technologii i standardów zachodnich,
– dzięki wysokiej jakości i rozwojowi wzornictwa upowszechniło się stosowanie dachówek ceramicznych, zwłaszcza w budownictwie mieszkaniowym,
– dachówki ceramiczne są przedmiotem zarówno eksportu, jak i importu,
– pokrycia dachowe ceramiczne wykonują firmy prowadzące budowy w kraju i za granicą.

Można zatem stwierdzić, że zarówno producenci, jak i wykonawcy są zainteresowani stosowaniem norm zgodnych z normami europejskimi, a wczesne zapoznanie się z wymaganiami tych norm pozwoli wszystkim użytkownikom na przygotowanie się do ich stosowania i sprostania konkurencji na rynku budowlanym.

Ogólna charakterystyka norm PN i EN dotyczących dachówek ceramicznych

Dotychczasowy zbiór Polskich Norm zawierał dwie normy dotyczące dachówek ceramicznych:
PN-B-12020:1997 Pokrycia dachowe ceramiczne – Dachówki i gąsiory dachowe,
PN-75/B-12029 Ceramiczne materiały dekarskie. Dachówki i gąsiory dachowe. Badania.
Pierwsza z tym norm zawiera wymagania dotyczące wyrobu, a druga wymagania dotyczące badań.
Norma PN-B-12020 ustanowiona została stosunkowo niedawno i różni się od poprzedniego wydania głównie tym, że ma charakter otwarty, umożliwia certyfikację praktycznie wszystkich typów dachówek. Poprzednia norma przedmiotowa z 1975 r. obejmowała jedynie kilka, wówczas produkowanych w kraju, typów dachówek. Z tego względu norma PN-B-12020 odegrała, i odgrywa nadal, bardzo ważną wolę, umożliwia wprowadzenie do obrotu wszystkich typów nawet najbardziej wyszukanych dachówek, ale wymaganiami różni się od odpowiedniej normy europejskiej.

Rysunek 2. Przykład urządzenia do pomiaru wichrowatości dachówek.

Norma PN-75/B-12029 zawiera wszystkie badania dotyczące dachówek ceramicznych. Norma ta nie została dotychczas znowelizowana, gdyż przyjęto wcześniej słuszne ustalenie, że nastąpi to wraz z ustanowieniem norm europejskich. Norma ta ma liczne wady bo ustanowiona była już blisko ćwierć wieku temu, wówczas gdy produkcja dachówek była znikoma i dotyczyła głównie dachówek karpiówek. W tym czasie dokonany został ogromny postęp w zakresie technologii produkcji, metod badań oraz systemów kontroli jakości. Względy te powodują, że nastąpienie omawianej normy normami europejskimi jest nie tylko uzasadnione ale również pilne.
Zbiór norm europejskich dotyczących dachówek ceramicznych zawiera pięć norm, z tego jedna dotyczy wyrobów, a pozostałe cztery poszczególnych metod badań. Ponieważ normy europejskie wprowadzane są do Polskich Norm metodą tłumaczenia, wersje polskie norm są wiernymi odpowiednimi norm europejskich, w dalszej części artykułu omawiane będą właśnie odpowiedniki krajowe tych norm (PN-EN) lub ich projekty (PrPN-EN), jeżeli znajdują się w tym stadium opracowania.

Polskie Normy (projekty norm) zgodnie z normami europejskimi:

PrPN-EN 1304 Dachówki ceramiczne do nieciągłego układania – Definicje i specyfikacja produktów,
PrPN 1024 Dachówki ceramiczne do nieciągłego układania – Oznaczenie właściwości geometrycznych,
PN-EN 539-1:1999 Dachówki ceramiczne do nieciągłego układania – Określenie charakterystyki fizycznej – Badanie przesiąkliwości,
PN-EN 538:1999 Dachówki ceramiczne do nieciągłego układania – Określenie charakterystyki fizycznej – Badanie mrozoodporności.
Pierwsza norma, norma wyrobu zawiera: definicje, wymagania, znakowanie i ocenę zgodności. Już w tytule normy zwraca uwagę słownictwo różniące się od używanego dotychczas, dlatego sporo miejsca poświęcono definicjom używanym w tej i pozostałych normach. Wersja polska tej normy jest w trakcie opracowywania, w najbliższym czasie poddana zostanie opiniowaniu w ramach ankiety powszechnej; po ustanowieniu zastąpi dotychczasową normę PN-B-12020.
Pozostałe cztery normy dotyczą metod badań dachówek ceramicznych. Dwie z nich, tj. PN-EN 538 i PN-EN 539-1 zostały już ustanowione, pozostałe dwie zostaną również skierowane wkrótce do ankiety powszechnej. Normy te zawierają opis zasady metody, postanowienia dotyczące pobierania próbek, aparatury, sposobu przeprowadzenia badania i świadectwa badania.

Rysunek 3. Schemat badania przesiąkliwości metodą 1.

Łącznie pięć ww. norm wyczerpuje zagadnienie normalizacji dachówek ceramicznych. Jak zatem przedstawiają się wymagania dotyczące dachówek i metod badania dachówek według norm europejskich? O tym w kolejnych rozdziałach niniejszego artykuły, ale rozważania te poprzedzone zostaną krótkim przypomnieniem wymagań dotyczących dachówek, jakie dotychczas obowiązują.

Wymagania dotyczące dachówek ceramicznych wg PN-B:12020:1997

W dotychczas stosowanej normie wymagania dotyczące dachówek ceramicznych podzielone zostały na dwie grupy: cechy zewnętrzne i cechy fizyczne.
Cechy zewnętrzne
1. Kształt – wg dokumentacji technicznej, kształt dachówek powinien zapewniać: łatwe i trwałe mocowanie, łatwość łączenia dachówek, szczelność pokrycia dachowego.
2. Wymiary nominalne – wg dokumentacji technicznej, min. wysokość zaczepu 10 mm, informacyjnie podano wymiary zalecane (długość, szczelność, grubość).
3. Odchyłki wymiarów – w zależności od gatunku 1% lub 1,5% dla długości, szerokości i grubości.
4. Dopuszczalne wady – zróżnicowane w zależności od gatunku:
4.1. Skrzywienia powierzchni i krawędzi 3 lub 5 mm;
4.2. Pęknięcia od strony zaczepu (zaczepów) – nie dopuszcza się lub 2 szt. o długości do 20 mm;
4.3. Pęknięcia od strony zakładek, na zakładce kryjącej – nie dopuszcza się lub 1 szt. o długości do 10 mm;
4.4. Odpryski i wytopy na powierzchni górnej – nie dopuszcza się lub 2 szt. o największym wymiarze do 10 mm;
4.5. Odpryski i wytopy na powierzchni dolnej – 2 szt. o największym wymiarze do 8 lub 10 mm;
4.6. Zgniecenia rowków, żłobków, wypustów – o łącznej długości do 80 lub 100 mm;
4.7. Kąt pochylenia (obcięcia ) zaczepu – nie większy niż 90° + 2°.
5. Ukształtowanie powierzchni licowej – powierzchnie licowe gładkie lub zdobione, jednolite w ramach partii;
6. Barwa – zgodna z wzorcem, dopuszcza się nieznaczne różnice odcieni barwy;
7. Otwory montażowe – dachówki mogą mieć otwory montażowe.

Cechy fizyczne

8. Nasiąkliwość – nie większa niż o 1,5% w stosunku do nasiąkliwości z trzech poprzednich mrozoodpornych partii dachówek (badacze wskaźnikowe).
9. Masa – dopuszcza się różnice w stosunku do masy deklarowanej nie większe niż 10%.
10. Odporność na działanie siły łamiącej – dachówki karpiówki 700N, dachówki zakładkowe 1 200 N.
11. Przesiąkliwość – nie dopuszcza się wystąpienia kropli wody na dolnej powierzchni dachówki w czasie krótszym niż 3 h.
12. Odporność na działanie mrozu – 50 cykli zamrażania-odmrażania.
13. Obecność szkodliwej zawartości marglu – dopuszcza się uszkodzenie nie większe niż wymienione w 4.4 i 4.5.

Rysunek 4. Schemat badania przesiąkliwości metodą 2.
Rysunek 5. Przykład badania nośności na zginanie dachówki zakładkowej.

Wymagania dotyczące dachówek ceramicznych wg PrPN-EN 1304
Nowe wymagania, zgodne z normą europejską ujęte zostały nieco inaczej, mianowicie w pięciu grupach: właściwości budowy, wady budowy, mocowanie, właściwości geometryczne, właściwości fizyczne i mechaniczne.
1. Właściwości budowy – dachówki nie powinny mieć wad produkcyjnych utrudniających ich wzajemne dobre łączenie.
2. Wady budowy
2.1. Złamanie – niedopuszczalne pęknięcie dachówki na dwie lub więcej części.
2.2. Pęcherze – nie dopuszcza się jeżeli mają średnicę większą niż 10 mm.
2.3. Odpryski – nie dopuszcza się jeżeli mają średnicę większą niż 7 mm (dotyczy zwykle odprysków na skutek ekspanji ziarn wapna czy pirytu).
2.4. Szczerby – nie dopuszcza się jeżeli mają wymiar większy niż 7 mm i znajdują się na widocznej części dachówki.
2.5. Pęknięcia – nie dopuszcza się nawet pojedynczych pęknięć, jeżeli przechodzą przez całą grubość dachówki.
2.6. Rysy – nie dopuszcza się również rys (pęknięć) nie przechodzących przez całą grubość dachówki.
2.7. Ubytki zaczepu – nie dopuszcza się braku lub ubytku zaczepu.
3. Mocowanie – dachówki powinny mieć co najmniej jeden zaczep; dachówki mogą mieć jeden lub więcej otworów na gwoździe lub klamry mocujące.
4. Właściwości geometryczne.
4.1. Wymiary – dla wszystkich typów dachówek, z wyłączeniem zakładkowych, określa się poszczególne wymiary – długości i szerokości; w przypadku dachówek zakładkowych określa się poszczególne wymiary lub wymiary krycia – w kierunku podłużnym i poprzecznym (dla dachówek zakładkowych pasmowych tylko w kierunku poprzecznym) według uznania producenta; zarówno poszczególne wymiary, jak i wymiary krycia nie powinny różnić się więcej niż o 2% od wymiarów podanych przez producenta.
4.2. Wichrowatość – współczynnik wichrowatości nie powinien być większy niż 1,5% dla dachówek o długości większej niż 300 mm i 2% dla dachówek krótszych; w przypadku dachówek mnich-mniszka zamiast wichrowatości określana jest równomierność profilu poprzecznego.
4.3. Prostoliniowość – w kierunku podłużnym i poprzecznym nie powinna być większa niż 1,5% dla dachówek o długości większej niż 300 mm i 2% dla dachówek krótszych.
5. Właściwości fizyczne i mechaniczne
5.1. Przesiąkliwość – rozróżnia się dwie kategorie przesiąkliwości dachówek:
Kategoria I:
– badanie metodą 1 – współczynnik przesiąkliwości IF ^£ 0,5 cm3/cm2/dobę,
– badanie metodą 2 – współczynnik przesiąkliwości IC ^£ 0,8;
Kategoria II:
– badanie metodą 1 – współczynnik przesiąkliwości IF ^£ 0,8 cm3/cm2/dobę,
– badanie metodą 2 – współczynnik przesiąkliwości IC ^£ 0,925;
Dachówki kategorii II mogą być stosowane tylko nad wodoszczelną warstwą pokrycia dachowego.
5.2. Nośność na zginanie – nie powinna być mniejsza niż:
– 600 N dla dachówek płaskich (karpiówek),
– 900 N dla dachówek zakładkowych z równą powierzchnią licową,
– 1 000 N dla dachówek mnich-mniszka,
– 1 200 N dla pozostałych dachówek.
5.3. Mrozoodporność – wymaganie zależy od strefy geograficznej, w której mają być stosowane dachówki; dla każdej strefy A, B, C oraz D przyjęto odpowiednio jedną metodę badania A, B, C oraz D; wszystkie kraje UE przydzielono do poszczególnych stref; należy uznać, że dla Polski właściwa jest strefa B, obejmująca Austrię, Finlandię, Islandię, Niemcy, Norwegię, Szwajcarię i Szwecję; w tej strefie obowiązuje metoda badania mrozoodporności B, a liczba cykli zamrażania-odmrażania wynosi 150.
Właściwości takich jak: cechy powierzchni licowej, fałdy, harys szkliwa lub angoby, uwarstwienie czerepu, różnice odcieni barwy, drobne naloty nie traktuje się jako wad użytkowych, nie dyskwalifikują one dachówek, a jedynie wpływają na ogólny wygląd pokrycia dachowego.
Właściwości budowy i wady budowy mają być kontrolowane w różny sposób, metody badania w tym zakresie nie zostały zdefiniowane, natomiast metody badania właściwości geometrycznych oraz fizycznych i mechanicznych zostały ustalone o odrębnych normach.

Oznaczenie właściwości geometrycznych wg PrPN-EN 1024
Wymiary wyznacza się z dokładnością do 11 mm. Długość i szerokość określa się jako średnią arytmetyczną z pomiarów 10 dachówek. Odchyłki od tych średnich podaje się w procentach.

Długość i szerokość krycia określa się na 24 dachówkach ułożonych w dwóch rzędach. Średnią długość krycia określa się z wzoru: L = (L1 + L2)/20, gdzie L1 – maksymalny odstęp między odpowiednimi punktami pierwszej i jedenastej dachówki w stanie rozsuniętym, a L2 – minimalny odstęp przy dachówkach dosuniętych do siebie. Analogicznie określa się średnią szerokość krycia, 1.

Prostoliniowość określa  się jako strzałkę odchylenia krawędzi od prostolinijność, dla dachówek płaskich w kierunku podłużnym i poprzecznym, dla pozostałych jedynie w kierunku podłużnym. Pomiary wykonuje się za pomocą trzypunktowego przyrządu pomiarowego z czujnikiem, przykład pomiaru w kierunku długości przedstawiono na rysunku 1.

Prostoliniowość w kierunki długości lub szerokości określa się z wzoru: R = Dh × 100/LA lub LB, w procentach, gdzie Dh = (hm – hd) wartość bezwzględna, hm – zmierzona wartość strzałki odchylenia, hd – podana przez producenta wartość strzałki odchylenia, LA i LB – odległość między punktami podparcia dachówki w kierunku podłużnym i poprzecznym, odpowiadają 2/3 długości i szerokości dachówki.

Rysunek 6. Schemat komory chłodniczej.
Rysunek 7. Krzywa chłodzenia próbki

Wichrowatość określa się po ułożeniu dachówki na dwóch metalowych prętach lub w specjalnym urządzeniu pomiarowym, ustaleniu trzech punktów podparcia i określeniu wysokości H, jako odległości czwartego punktu pomiarowego od płaszczyzny wyznaczonej przez trzy poprzednio wymienione punkty pomiarowe. Współczynnik wichrowatości oblicza się z wzoru: C = H × 100/(LA+LB) w procentach, gdzie H – wysokość jw. w mm, LA – odległość pomiarowych punktów podparcia w kierunku podłużnym (2/3 długości prostokątnej części dachówki), LB + odległość pomiarowych punktów podparcia w kierunku poprzecznym (równa szerokości dachówki). Przykład urządzenia do pomiaru wichrowatości dachówek zakładkowych i esówek przedstawiono na rysunku 2.

Badanie przesiąkliwości wg PN-EN 539-1
W normie podano dwie metody badania, do wyboru. Do badania używa się 10 próbek.

Metoda 1. Badanie polega na określeniu ilości wody jaka przepływa przez 1­ cm2 górnej powierzchni materiału dachówki pod ciśnieniem słupa wody o wysokości 10 cm, w czasie 48 h. Schemat badania przedstawiono na rysunku 3.
W wyniku badania określa się: powierzchnię próbki (A) w cm2, ilość wody jaka przepływa przez próbkę w czasie 48 h (V1) w cm3, ilość wody jaka odparowuje w tym czasie z cylindra (V2) w cm3 i następnie oblicza współczynnik przesiąkliwości (IF) z wzoru:

IF = (V1 – V2) w cm3/(cm2 dobę)
A × 2

Metoda 2. Badanie polega na oznaczeniu czasu jaki upływa od rozpoczęcia badania do chwili spadku pierwszej kropli z dolnej powierzchni dachówki pod wpływem ciśnienia słupa wody o wysokości 60 mm wywieranego na górną powierzchnię dachówki. Maksymalny czas badania 20 h. Schemat badania przedstawiono na rysunku 4.

W wyniku badania określa się czas od chwili spadku pierwszej kropli wody (x1), w godzinach i następnie oblicza się współczynnik przesiąkliwości (IC) z wzoru:

IC = 20 – x1
20

który ilustruje czas spadku pierwszej kropli wody w stosunku do maksymalnego czasu badania (20 h)

Badanie nośności na zginanie wg PN-EN 538
Badanie polega na: ułożeniu dachówki na dwóch podporach rozstawionych w odległości równej 2/3 długości dachówki, ustabilizowaniu dachówki za pomocą podkładek, przyłożeniu obciążenia na całej szerokości dachówki za pomocą przegubowo umieszczonego pręta i podkładki wyrównującej, w środku między podporami. Obciążenie powinno wzrastać aż do zniszczenia próbki, z prędkością 0,05 kN/s. Urządzenie badawcze powinno zapewniać dokładność pomiaru 2%. Przykład badania nośności na zginanie przedstawiono na rysunku 5. Obciążenie niszczące (F) w N, oblicza się jako średnią arytmetyczną z wyników badań 10 próbek.

Badanie mrozoodporności wg PrPN-EN 539-2
Przyjęta metoda badania B polega na odwzorowaniu występujących w warunkach naturalnych procesów zamrażania-odmrażania przy dużym nasyceniu dachówek wodą oraz przy występowaniu znacznych spadków temperatury powietrza.
Do badania pobiera się próbkę o liczności 30 dachówek dla których oznacza się absorpcję wody po kąpieli wodnej w stosunku do masy próbki po wysuszeniu. Z ww. próbki laboratoryjnej pobiera się próbkę badawczą składającą się z 6 próbek pobranych parami po dwie o najniższej, najwyższej i średniej wartości absorpcji wody i rejestruje występujące rysy i uszkodzenia.

Badanie mrozoodporności przeprowadza się w specjalnej, uprzednio wyskalowanej komorze chłodniczej, której schemat przedstawiono na rysunku 6, wg określonego programu, który ilustruje krzywa chłodzenia przedstawiona na rysunku 7.
Próbki badawcze umieszcza się w komorze chłodniczej na specjalnym stelarzu, w dwóch rzędach, objętość użytkowa komory powinna wynosić co najmniej 0,5 m3. Komora chłodnicza powinna być wyposażona w system automatycznego sterowania; mogą być stosowane dwa systemy sterowania, wg bilansu masowego lub wg krzywej temperatury powietrza.

W czasie chłodzenia próbki badawcze zraszane są wodą (4,5 l/min co 5 min przez 5 s), tak długo, aż temperatura w komorze chłodniczej nie spadnie do ca 0°C. po utrzymaniu próbek w tej temperaturze przez ca 35 min prowadzi się dalsze zamrażanie do czasu uzyskania temperatury w próbce pomiarowej + 15°C i utrzymania tej temperatury przez dalsze 30 min.

Próbki badawcze są następnie rozmrażane poprzez zraszanie wodą o temperaturze (5–10) °C, aż do momentu, gdy poziom lustra wody w komorze znajdzie się 50 mm ponad próbkami. Próbki powinny pozostać w kąpieli wodnej przez dalsze 15 min, po czym należy spuścić wodę i rozpocząć następne zamrażanie.
Należy przeprowadzić bez przerwy 150 cykli zamrażania-odmrażania. Próbę ocenia się jako mrozoodporną, jeżeli po 150 cyklach zamrażania-odmrażania nie wystąpią widoczne zmiany: na powierzchni górnej: rysy (pęknięcia), początkowe odspojenia, odspojenia, odpryski oraz na powierzchni górnej i dolnej: odłupywanie, złamanie i łuszczenie się.

Podsumowanie i wnioski

Prezentowany powyżej przegląd wymagań dotyczących dachówek ceramicznych oraz wymagań dotyczących metod badań dachówek pozwala na określenie różnic między wymaganiami dotychczasowych Polskich Norm, a normami europejskimi, umożliwia ocenę celowości wprowadzenia zmian, a także określenie podstawowych przedsięwzięć, jakie należy podjąć w związku z wprowadzaniem norm europejskich do Polskich Norm.

• Wymagania dotyczące kształtu dachówek zastąpione zostały wymaganiami pn. W odpowiedzi właściwości budowy. Zrezygnowano tu całkowicie z określania kształtu, nawet przykładowo, pozostawiając jedno nadrzędne wymaganie – dobre łączenie dachówek. Rozwiązanie takie jest dobre, nie stanowi zbędnych ograniczeń dla producentów, pozwala na wprowadzanie nowych typów i wzorów.
• Dopuszczalne wady zastąpione zostały głównie wadami budowy, które nieco inaczej sformułowano, pominięto wady nie mające wpływu na własności użytkowe, usunięto zbędne ograniczenia wymiarowe. Można powiedzieć, że są bardziej praktyczne.
• Wymagania dotyczące wymiarów i niektórych wad zastąpione zostały wymaganiami dotyczącymi właściwości geometrycznych. Wymiary określane są z taka samą dokładnością. Podanie sposobu pomiaru wymiarów krycia należy ocenić pozytywnie, podobnie pozytywnie należy ocenić możliwość podawania wymiarów krycia zamiast długości i szerokości. Zrezygnowano z wymagań dotyczących grubości dachówek. Znacznie dokładniej określane są takie właściwości jak prostoliniowość i wichrowatość, które zastępują skrzywienia powierzchni i krawędzi wg dotychczasowych PN. Do pomiaru tych właściwości niezbędny jest specjalny przyrząd trzypunktowy z czujnikiem. Wprowadzone w tej grupie wymagań zmiany są bardziej zróżnicowane i dostosowane do typu dachówek (płaskie, zakładkowe pasmowe, zakładkowe tłoczone, esówki). Przyjęte wartości dopuszczalnych odchyleń nie stanowią zwiększenia wymagań, kształtują się między wartościami wymaganymi dotychczas dla gatunku 1 i 2.
• Przesiąkliwość, właściwość ta określona jest zarówno w dotychczasowych normach, jak i w normach europejskich, przy czym w tych ostatnich do oceny tej właściwości podano do wyboru dwie metody. Należy założyć, że są równorzędne. Badanie metodą 2 jest prawie identyczne z metodą wg PN-75/B-12029, różnice są minimalne, ale wymaganie nieco wyższe. Wg dotychczasowej PN 3 h, wg nowej normy wskaźnik przesiąkliwości (IC) ^£ 0,8 odpowiada 4 h.
• Odporność na działanie siły łamiącej zastąpiona została nośnością na zginanie. Zarówno poziom wymagań, jak i metoda badania tej właściwości są całkowicie równorzędne wg starej i nowej  normy identycznej z EN. Pozytywnie należy ocenić przy tym bardziej dokładną ilustrację przygotowania do badań w zależności od typu dachówek.
• Odporność na działanie mrozu zastąpiona zostanie krótszym terminem – mrozoodporność, ale to nie jedyna zmiana, całkowicie różne są wymagania jak i metoda badania. Zamiast 50 cykli zamrażania-odmrażania, w normie europejskiej 150. Do badania niezbędna jest komora chłodnicza z automatycznym sterownikiem przebiegu chłodzenia wg określonego programu, wyposażona w instalację zraszającą, odpowiedni stelarz na próbki, wentylator cyrkulacyjny oraz instalacje dopływu – odpływu wody.
• Reasumując można stwierdzić, że poziom wymagań przyjęty w normach europejskich odpowiada jakości produkowanych współcześnie dachówek ceramicznych.
• Przyjęte w normach europejskich metody badania dobrze odwzorowują zachowanie się dachówek w różnych, zmiennych warunkach w czasie eksploatacji, jak również podczas wykonywania pokrycia dachowego.
• Wprowadzenie norm europejskich do praktyki krajowej nie powinno nastręczyć producentom trudności, niezbędne jest natomiast uzupełnienie wyposażenia niektórych laboratoriów badawczych, zwłaszcza w urządzenia do badania mrozoodporności.
• Przyjęty w normach europejskich wprowadzanych do Polskich Norm poziom wymagań, metody badań oraz system oceny zgodności gwarantują, że odbiorca otrzyma dachówki oczekiwanej jakości, trwałości i wyglądzie.
• Wszystkie wymienione względy techniczne, jak i gospodarcze przemawiają zatem za wprowadzeniem w całości norm europejskich dotyczących dachówek ceramicznych do Polskich Norm.