Pytania Otwarte:

1. Jakie warunki są konieczne do spełnienia dla skutecznego nawiązania łaczności radiowej? (3pkt)

2. Wyjaśnij, na czym polega zjawisko stacji odkrytej i dla jakiego rodzaju dostępu występuje. (2pkt)

Zjawisko odkrytej stacji – zjawisko występuje wtedy, gdy stacja znajduje się w zasięgu stacji nadawczej, ale poza zasięgiem stacji odbiorczej. Występuje dla protokołów dostępu do kanału radiowego

3. Od jakich czynników (parametrów wyjściowych) zależy szyfrowanie połączeń głosowych w systemie GSM? (3pkt)

4. Jakie techniki stosuje się w systemach radiowych do realizacji łączności dwukierunkowej? (2pkt)

Łączność dwukierunkowa w trybie simpleks (1 kanał radiowy, nadawanie lub odbiór

informacji)

5. Wymień niekorzystne efekty wprowadzenia sektoryzacji w sieci komórkowej. (3pkt)

6. Co to są i jaką funkcje spełniają obszary przywołań (LA - ang. Location Area) w GSM? (3pkt)

Location Area (LA) - obszar składający się zwykle z kilkudziesięciu lub kilkuset komórek sieci GSM. Każda z nich podczas definicji otrzymuje ten sam parametr Location Area Indentity (LAI). Za pomocą tego parametru VLR przechowuje informacje o położeniu Abonenta.

7. Na czym polega usługa roamingu? (1pkt) Realizacja usług poprzez sieć innego operatora

8. Jakie zjawiska fizyczne determinują propagację fal radiowych w zakresie częstotliwości od 400 MHz do 2GHz? (3pkt)

- dyfrakcja odbicia roproszenie

9. wymienić rodzaje i określić znaczenie rejestrów w systemie GSM oraz zawartych w nich danych. (3pkt)

HLR (Home Location Register) – rejestr położenia stacji własnych

VLR (Visitor Location Register) - rejestr położenia abonentow

przyjezdnych (wizytujących, obcych)

EIR (Equipment Identity Register) - rejestr identyfikacji

wyposażenia – rejestr opcjonalny

10. Wymienić podstawowe elementy architektury systemu GSM oraz wskazać umiejscowienie i funkcje modułu PCU. (2pkt)

Część komutacyjno-sieciowa

GPRS

Zespoł stacji bazowych (BSS – Base Station System)-Złożony z BSC (PCU do rozdzielenia ruchu z komutacją łączy i pakietow) i BTS

Zespoł eksploatacji i utrzymania

11. Wymień techniki odbioru zbiorczego. ( 2 pkt).

odbiór przestrzenny, czasowy, częstotliwościowy, polaryzacyjny, kierunkowy

12. Wyjaśnij, dlaczego pakiet dostępu w GSM jest krótszy od pozostałych pakietów i jakie pełni dodatkowe funkcje? ( 3 pkt).

pakiet dostępu pełni funkcję ochronną, zapewnia aby nie było kolizji z innymi danymi w strukturze ramki TDMA kiedy urządzenie próbuje uzyskać dostęp do sieci. jest skrócony aby mieć dłuższy guard period i aby nie było kolizji

13. W jakim celu stosuje się przeplot i jakie rodzaje przeplotu stosuje się w systemach radiokomunikacyjnych? ( 3 pkt).

Przeplot dzielimy na blokowy i bitowy. Przeplot stosuje się ponieważ w systemach radiowych błędy występują paczkowo a kodowanie umożliwia korekcję błędów losowych dlatego stosuje się systematyczne zmiany kolejności bitów w ciągach kodowych

14. Jaką funkcję w systemie GSM pełnią numery TMSI oraz określić przyczyny jego zmiany? (2 pkt).

w trakcie procedur sygnalizacyjnych kodowanych w kanale radiowym (m.in. w czasie uaktualniania położenia) telefonowi jest przydzielany przez MSC TMSI (Temporary Mobile Subscriber Identity). W momencie, gdy sieć chce skontaktowac się z danym telefonem, a transmisja po kanale radiowym nie jest jeszcze kodowana, jest on wysyłany zamiast IMSI i pozwala telefonowi zorientować się, że przywołanie dotyczy właśnie jego. Numer ten ma znaczenie lokalne i jego struktura jest określana przez administratora sieci

15. Wymień metody zwiększania pojemności sieci komórkowej ( 3 pkt).

dodatkowe kanały radiowe dla operatora -sektoryzacja -pożyczanie kanałów - dynamiczny przydział -koncepcja stref mikrokomórkowych -podział komórek

16. Wymienić systemowe cechy nadajnika i odbiornika. ( 3 pkt).

wspólne: tłumienie fidera, zysk anteny, wysokość nad terenem -nadajnik - moc na wyjściu nadajnika -odbiornik - czułość odbiornika

18. Określ (zdefiniuj) kanał fizyczny dla 2 różnych technik zwielokrotniania dostępu do kanału. ( 2 pkt).

kanał fizyczny tdma - podział kanału w czasie na szczeliny czasowe. Użytkownik dostaje pewien zasób szczelin czasowych, transmisja nie jest ciągła. w gsm każda para częstotliwości podzielona na 8 szczelin czasowych - 577 us kanał fizyczna fdma - całe pasmo jest podzielone na przedziały częstotliwości. szerokość jest jak najmniejsza aby możliwie najwięcej osoób mogło jednocześnie korzystać. w gsm pasma FDD 25 MHz (w dół 890-915, w górę 935-960) i podział na 124 po 200 kHZ

19. Jakie są przyczyny realizacji procedury hand over i które elementy systemu radiokomunikacyjnego oraz na podstawie czego decydują o jego realizacji ( 3 pkt).

hand over - przenoszenie aktywnego połączenia między stacjami bazowymmi często ze zmieną kanału. biorą udział MS, BTS, BSC, MSC. Stosuje się gdy nowe połączenie może zapewnić lepszą jakość, telefon jest na styku kilku komórek i może już korzystać z innych. Decyzję o handover podejmuje BSC (kontroler stacji bazowych) we współpracy z MSC

20. Wymienić podstawowe parametry interfejsu radiowego systemu GSM900 ( 2 pkt).

częstotliwość, liczba kanałów,liczba częstotliwości,odstęp dupleksowy, max szybkość pojazdu

21. Jakie cyfrowe mapy niezbędne są do przeprowadzenia poprawnych obliczeń propagacyjnych w terenach zurbanizowanych?

22. Jakie techniki odbiorcze stosuje się do przeciwdziałania zanikom w systemach radiokomunikacyjnych?

_ Przestrzenny

_ Częstotliwościowy

_ Czasowy

_ Polaryzacyjny

_ Kierunkowy (kątowy)

23. Jaki rozkład mają powolne fluktuacje odbieranego sygnału radiowego w radiokomunikacji ruchowej?

Logarytmiczno - normalny

24. Jaka jest relacja zasięgu zakłóceniowego do zasięgu użytecznego radiowej stacji nadawczej?

z. użyteczny < z. zaklocenuowego

25. Co to jest czułość odbiornika radiowego?

26. Podaj wymiary przestrzeni elektromagnetycznej.

Piec wymiarow : trzy wymiary geometryczne(x,y,z) , czas, czestotliwosc

27. W którym modelu propagacyjnym tłumienie trasy radiowej wzrasta 20 dB na odległości?

28. W którym standardzie został określony losowy dostęp do usług systemu trakingowego na zasdzie dynamicznie zmienianej długości ramki?

MPT1327

29. W jaki sposób można zwiększyć przepływność kanału sterującego (sygnalizacyjnego) stacji bazowej systemu TETRA?

Wykorzystując dodatkowe kanaly fizyczne

30. W jakim celu stosuje się kodowanie kanałowe w systemach radiokomunikacyjnych?

_ Niewystarczająca jakość transmisji w łączu radiowym – opuźienia i zaniki

_ Konieczność wprowadzenia nadmiarowości w transmitowanym sygnale w celu

umoŜliwienia realizacji procedur detekcji lub/i korekcji błędów kosztem

zwiększenia ilości transmitowanych danych w łączu i wprowadzenia

dodatkowego opuźienia

_ Kodowanie kanałowe nie jest stosowane we wszystkich systemach:

31. Wymień metody zwiększania pojemności sieci komórkowej:

• pożyczanie kanałów – dynamiczny przydział

• Sektoryzacja

• zmniejszenie rozmiaru klastra

32. W jakich warunkach występuje efekt „near-far”?

_ Stacja bazowa BS2 odbiera słaby sygnał na kanale f1 od dalekiego terminala

MS2

_ W pobliŜu BS2 na sąsiednim kanale radiowym f2 nadaje z duŜą mocą stacja

ruchoma MS1 do innej odległej stacji bazowej BS1 (Moc nadawania jest duŜo

większa niŜ w przypadku komunikacji zlokalizowanej w tym miejscu MS2 z

BTS2_

_ W BS2 występuje duŜy poziom ACI na skutek nadawania MS1

33. Do którego rodzaju modeli propagacyjnych zalicza się model ray-tracing?

metoda analizy propagacji wielodrogowej w środowisku indoor

34. Jaki parametr określa minimalną dopuszczalną wartość stosunku C/I w sieci radiokomunikacyjnej?

35. W jakim celu stosuje się pochylanie anten stacji bazowych?

Zmniejszenie zasiegu, zmniejszenie emitowania zakłóceń sąsiedniokanałowych

CO to jest Handoff
przeniesienie obslugi aktywnego polaczenia np z jednej stacji bazowej do drugiej, zazwyuczaj towarzyszy temu zmiana kanalow radiowych

4. parametry systemowe odbiornika:
moc czulosciowa odbiornika Pcz=S+N+Z/S+Z
czulosc odbiornika
zysk energetyczny
tlumienie fidera
wysokosc anteny

5. W jakim celu stosuje sie przeplot i wymien jego rodzaje:
-stosuje sie go poniewaz w systemach radiowych bledy wystepuja paczkowo a stosowanie kodowania umozliwiak korekcje bledow tylko jesli maja one charakter losowy. Dlatego wprowadza sie systematyczna zmiane kolejnosci bitow w ciagach kodowych
-bitowy
-blokowy

6. Techniki odbioru zbiorczego
-przestrzenny
-czestotliwosciowy
-czasowy
-polaryzacyjny
-kierunkowy

7. gdize stosuje sie obustronne uwierzytelnianie i po co
w systemach TETRA poniewaz zapewnia ono wlasiwe naliczanie oplat w publicznych systemach TETRA i zapewnia kontrole dostepu terminali do sieci i jej uslug, umozliwia tez okreslenie unikatowego klucza szyfrujacego (DCK) dla kazdej sesji.

kolejnych kilka otwartych:

1. W poprawnie zaprojektowanej sieci komorkowej co da jesli zwiekszymy moc nadajnikow
-hmm.. no wiekszy obszar pokrycia?

2. Rejestry: VLR i HLR
HLR - (Home location register) - rejestr polozenia stacji wlasnych
VLR - ( Visitor Location Register) - rehestr polozenia abonentow przyjezdnych.
w hlr jest jeden rejestr centralny lub kilka rejestrow a w vlr jest rejestr dla kazdego obszaru centralowego, vlr zawiera kopie hlr + dodatkowe informacje np o polozeniu abonenta.

4. stacja ukryta
zjawisko zachodzace w przypadku protokolow rywalizacyjnych, kiedy nie wszystkie stacje maja wzajemna bezposrednia lacznosc.

5. antena inteligentna adaptacyjna i prazkowa - uklad antenowy skladajacy sie z M elementow antenowych dzialajacyw czasie rzeczywisty, lub uklad cyfrowego przetwarzania sygnalow ksztaltujacy charakterystyke przestrzenna matrycy antenowej.

14 w jaki sposób jest rozwiązane uwierzytelniane w GSM (pdf 10-11 str. 44)
Uwierzytelnienie abonenta jest realizowane przez sieć, gdy:
- użytkownik po raz pierwszy przyłącza się do systemu,
- użytkownik zamierza zrealizować usługę lub zmienić usługę,
- zachowanie użytkownika wymaga dokonania zmian w rejestrach (HLR, VLR)

Klucz Ki jest przydzielany abonentowi przy rejestracji w systemie i zapisywany wraz z algorytmami
A3 i A8 w karcie SIM oraz AuC. Algorytmy A3 i A8 definiuje operatora i nie udostępnia abonentom oraz innym operatorom. Abonent nie zna klucza Ki oraz algorytmów A3 i A8. Podczas uwierzytelniania stacji ruchomej porównywane są w MSC i/lub SGSN (GPRS) wartości
SRES przekazane przez AuC oraz stację ruchomą (czas procedury < 0.5s).

15 do czego służą pakiety korekty częstotliwości i kiedy się ich używa (pdf 10-11 str. 11, 29)
Służą do:
- Synchronizacja generatora MS z częstotliwością BTS
- Identyfikacja kanału sygnalizacyjnego w BTS
Używa się przy
- włączaniu do systemu (w fazie pasywnej).

Kiedy nastepuje przydzielnenie kanalu w PMR z trankingiem transmisji?
Jesli terminal bedzie potrzebowal i bedzie wolny kanal. Jezeli nie to pojdzie do kolejki oczekujących na kanal.

-Odstep czestotliwosciowy miedzy kanalami w systemie TETRA (wydanie1). 25 kHz

- Kiedy uzyskujemy dostep do uslug w GSM? (odpowiedzi: po uwierzytelnieniu, po wyslaniu
poprawnego IMEI, i jeszcze jakies, nie pamietam) ???????????????????????

- Jak wyglada numer IMSI w sieci PLUS (chyba IMSI) 260 01blabla

-Podzial na komorki -służy do zwiekszenia pojemnosci w sieci

-Gdzie jest najmniejszy wspolczynnik zwielokratniania czestotliwosci????????????????



-Od czego zalezy szyfrowanie w GSM? Zalezy od tego czy jest to transmisja w trybie komutacji pakietow czy lacza.

-Co to jest stacja odkryta i w jakim rodzaju dostepu wystepuje
Zjawisko to zachodzi w przypadku protokolow rywalizacyjnych. Nie wszystkie stacje maja bezpos. lacznosc. Moze byc nadajnik odkryty lub odbiornik

- Co to jest obszar przywolan (LA)?
Grupa komorek na terenie danego obszaru centralnego. System sledzi ruch abonenta z dokladnoscia do pojedynczego LA.

- co to jest roaming?
Potrzeba wymiany informacji i realizacji uslugi za posrednictwem innych sieci.

-co to jest handoff (handover).
Przelaczanie poruszajacego sie terminala z jendej stacji bazwoej do drugiej.

-wymien metody zwiekszania pojemnosci sieci
podzial komorki, zwiekszenie ilosci kanalow, przydzial kanalow dynamiczny, sektoryzacja

-. dlaczego w systemie GSM czas dostepu jest najmniejszy i po co sie go stosuje (tu juz w ogole nie
jestem pewny, jak ktos pamieta dokladnie, niech napisze)???????????????????????????

-dlaczego stosuje sie kodowanie kanałowe??
zabezpieczenie przesylanych inform. przed plywem zakłóceń i znieksztalcen wprowadzanych przez kanal transmisyjny

-czy w systemie MPT 1327 jest stosowana ochrona ?? Jest (uwierzytelnianie)

-kiedy jest przydzielany kanal? (odp: w momencie wyslania zapotrzebowania przez terminal; w
momencie wyslania zapotrzebowania i autoryzacji uzytkownika, ktora bedzie dobra?) ????????????

-sposoby realizacji głównego kanału sygnalizacyjnego (jakos tak)
a) wydzielony kanal fozyczny
B)wspoldzielony kanal fizyczny- uzywany jako sygnalizacyjny i roboczy

-jakich rejestrow uzywa sie przy przelaczaniu z PSTN na GSM? HLR, VLR i czasami
EIR

-do czego slusza pakiety korekty czestotliwosci i kiedy sie ich uzywa??????????????????

-- kiedy wystepuja szybkie fluktuacje sygnalu w komunikacji ruchomej ?????????????????

-1. Które pasmo f przeznaczone jest dla TETRA ?
emergency 380-390Mhz/390-400Mhz publiczny 410-420 Mhz / 420 - 430 Mhz

-Fazy rozwoju systemu GMS 1 2 2+

-Modulacja w PMR ? FM

1. Wpoprawnie zaprojektowanej sieci komorkowej, co da jezeli zwiekszymy moc nadajnikow?

Spowoduje zmniejszenie zasięgów użytkowych wszystkich współkanałowych nadajników

2. rejestry: VLR i HLR opisac, i roznice

HLR - (Home location register) - rejestr polozenia stacji wlasnych
VLR - ( Visitor Location Register) - rehestr polozenia abonentow przyjezdnych.
w hlr jest jeden rejestr centralny lub kilka rejestrow a w vlr jest rejestr dla kazdego obszaru centralowego, vlr zawiera kopie hlr + dodatkowe informacje np o polozeniu abonenta.

3. jakie elementy w systemie GSM biora udzial w.., chyba o kodowanie chodzilo...

5. antena inteligentna adaptacyjna i prazkowa ( czy jakos tak)

Antena inteligentna - układ antenowy składający się z M elementów natenowych rozłożonych przestrzennie połączony z układem cyfrowego przetwarzania sygnałów, kształtującym charakterystykę przestrzenną matrycy antenowej.

Adaptacyjne – do uzupełnienia

Anteny z przełączaniem wiązku (pewnie wiązki nie prążki ;) ). Jak wyżej

6. kanaly opisac w zwielokrotnianiu dostępu

FDMA (Frequency Division Multiple Access) – podział pasma na podpasma o różnych częstotliwościach, każde podpasmo dla innego użytkownika.

TDMA (Time Division Multiple Access) – użytkownicy stosują dostępne pasmo z cyklicznym podziałem czasu między siebie

CDMA (Code Division Multiple Access) – użytkownicy nadają na jednej częstotliwości i w całym dostępnym czasie, stosują jednak charakterystyczne dla siebie sekwencje kodowe, dzięki którym sygnały poszczególnych użytkowników dają się w odbiorniku wyodrębnić z ich sumy. .

7. W jakim celu stosuje się i na czym polega TA?

Timing Advance – parametr przekazywany przez BTS do terminala w celu poinformowania go o ile wcześniej ma wysłać sygnał

8. Na czym polega hand-over i jakie części systemu biorą w niej udział?

Hand-over – polega na przenoszeniu aktywnego połączenia pomiędzy dwoma stacjami bazowymi, zwykle ze zmianą kanału. Biorą w niej udział MS, BTS, BSC, MSC

9. Co jest przyczyną szybkozmiennych zakłóceń w systemach radiokomunikacyjnych?

- propagacja wielodrogowa (dochodzenie fal z różnych kierunków i z różnym opóźnieniem)

- ruch terminali

10. W jakim systemie jest łączność tylko z dyspozytorem?

Duosimpleks

11. Po co stosuje się kodowanie kanałowe?

W celu detekcji i korekcji ewentualnych błędów w nadanym ciągu informacyjnym

12. Do czego służy i kiedy udaje się wysłać pakiet synchronizacyjny

13. Co to jest MIMO i jak zwiekszyc 2 krotnie jego przepustowosc

MIMO – układ antenowy z kilkoma antenami nadawczymi i kilkoma odbiorczymi.

uzyskanie lepszej jakości transmisji, co jest możliwe dzięki zastosowaniu kodowania przestrzenno – czasowego;
-podniesienie szybkości transmisji, co moŜna uzyskać podając zamiast symboli kodowych kodu ST róŜne sygnały na poszczególne anteny nadawcze.

aby dwukrotnie ziwkeszyc jego przepustowosc trzeba dwukrotnie zwiekszyc liczbe anten (??)

14. W jaki sposob jest rozwiazane uwierzytelniane w GSM

Uwierzytelnienie abonenta jest realizowane przez sieć, gdy:
- użytkownik po raz pierwszy przyłącza się do systemu,
- użytkownik zamierza zrealizować usługę lub zmienić usługę,
- zachowanie użytkownika wymaga dokonania zmian w rejestrach (HLR, VLR)

Klucz Ki jest przydzielany abonentowi przy rejestracji w systemie i zapisywany wraz z algorytmami
A3 i A8 w karcie SIM oraz AuC. Algorytmy A3 i A8 definiuje operatora i nie udostępnia abonentom oraz innym operatorom. Abonent nie zna klucza Ki oraz algorytmów A3 i A8. Podczas uwierzytelniania stacji ruchomej porównywane są w MSC i/lub SGSN (GPRS) wartości
SRES przekazane przez AuC oraz stację ruchomą (czas procedury < 0.5s).

15. do czego slusza pakiety korekty czestotliwosci i kiedy sie ich uzywa

Służą do synchronizacji generatora MS z częstotliwością stacji bazowej i identyfikacji kanału synchronizacyjnego BTS. Używa się przy włączaniu do systemu

16. kiedy wystepuja szybkie fluktuacje sygnalu w komunikacji ruchomej (??)

Nie chodzi tu o zaniki szybkozmienne? Patrz pyt nr 9

17. kiedy zachodzi zjawisko near – far

W przypadku nadawania dwóch terminali na sąsiednich kanałach w obrębie jednej stacji bazowej.

Jest toefekt bliski-daleki mogacy powodowac ACI – btw co to jest aci? ;)

18. wymien metody zwiekszania pojemnosci sieci

podział komórki, zwiększenie ilości kanałów, dynamiczny przydział kanałów, sektoryzacja

19. parametry systemowe odbiornika

czułość odbiornika (Ew moc czułościowa), tłumienie fidera, zysk anteny, wysokośc anteny względem średniej wysokości terenu

21. gdzie stosuje sie obustronne uwierzytelnianie i po co (jakos tak to bylo)

w systemach TETRA poniewaz zapewnia ono wlasiwe naliczanie oplat w publicznych systemach TETRA i zapewnia kontrole dostepu terminali do sieci i jej uslug, umozliwia tez okreslenie unikatowego klucza szyfrujacego (DCK) dla kazdej sesji.

22. od czego zalezy szyfrowanie w GSM?

Zależy od trybu transmisji (komutacja łączy, komutacja pakietów)

23. Gdzie jest najmniejszy wspolczynnik zwielokratniania czestotliwosci?

26. Podaj zjawiska fizyczne towarzyszace propagacji fali 400MHz- 2 GHz?

Odbicie, ugięcie (refrakcja, dyfrakcja?), rozproszenie? Do sprawdzenia ale cos koło tego.

27. Gdzie jest najmniejszy wspolczynnik zwielokratniania czestotliwosci?