Cel:

• Ugruntowane podstawowej wiedzy z zakresu stratygrafii zdobytej w ramach studiów teoretycznych

• Praktyczne ćwiczenia na prostych schematach graficznych z zastosowaniem formalnej nomenklatury stratygraficznej

• Określenie wieku skał, korelacja profili różnymi metodami stratygraficznymi

Literatura:

• Birkenmajer, zasady polskiej klasyfikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej

• Haczewski, miejsce i rola litologicznych poziomów przewodnich w lito i chronostratygrafii, Przegląd geologiczny, 5; 247-250

• Karnkowski , 1986 Jednostki allostratygraficzne- propozycja nowych wydzieleń formalnych w polskiej klasyfikacji stratygraficznej

• North American Stratigraphic Code,

• Szulcewski,1986 Koncepcje rzeczywistości klasyfikacji stratygraficznej, Przegląd Geologiczny, 5, 233-237

• Wagner, problemy formalnej litostratygrafii cyklotemów ewaporatowych na przykładzie cechsztynu, Przegląd Geologiczny, 5, 250-254

Profil to odsłonięcie skał na powierzchni Ziemi.

Profil litologiczno-stratygraficzny jest to graficzne lub opisowe przedstawienie kolejności występujących w odsłonięciach lub w otworach wiertniczych warstw i ich cech litologicznych

Wyrwy w profilu symbolizują erozję.

Przekrój geologiczny jest to zmniejszony, graficzny obraz zjawisk geologicznych powstały w wyniku przecięcia się skorupy ziemskiej z płaszczyzną (zwykle) pionową

Przekrój powstaje na podstawie obserwacji terenowych

Przekroje służą do tworzenia mapy.

Na dnie Bałtyku są skały starsze (sylur). Jeśli chodzi o skały osadowe, to w wyniku dyferencjacji sedymentacyjnej, najdalej od brzegu mamy frakcję najdrobniejszą.

Stratygrafia- metoda klasyfikowania skał na podstawie ich pierwotnego ułożenia. Nie jest to nauka.

Pierwotne ułożenie skał to takie, które istniało w chwili powstawania młodszej z analizowanych skał:

• Dla skał osadowych i wulkanicznych młodsze skały przykrywają strop skał starszych (osadowych lub jakichkolwiek innych), leżących w ich spągu

• Młodszy metamorfizm to ten, który zmienia metamorfizm starszych etapów (a także: metamorfizm jest młodszy, niż podlegająca mu skała niezmetamorfizowana). Skały metamorficzne (i metamorfizm) są zawsze starsze od niezmetamorfizowanych skał osadowych, ścinających je w powierzchni erozyjnej, a także starsze od introdujących w nie skał magmowych.

Termin stratygrafia wywodzi się od słów stratum (warstwa) oraz grapho (opisuje), nie odnosi się on jednak do każdej opisowej nauki o warstwach skalnych (jak np. petrografia), lecz jest :

1. Metodą geologii i innych nauk, zajmujących się porządkowaniem skał według kolejności powstawania, a nie odrębną nauką

2. Dotyczy wszystkich, a nie tylko warstwowanych ciał skalnych

Stratygrafia (zadania):

• Porządkowanie skał według ich kolejności powstawania

• Prowadzi do periodyzacji dziejów Ziemi czyli prowadzi do ustalania wieku względnego skał

• Skały osadowe, magmowe i metamorficzne, podlegają ogólnym prawidłom stratygrafii

Zasady stratygrafii:

• Superpozycji

• Pierwotnej horyzontalności

• Ciągłości obocznej (ciągną się na boki), (te trzy pierwsze to reguły Steno)

• Przecinania się (intruzja ciągła jest młodsza)

• Intruzji

Także uskok jest najmłodszy.

Możemy podać również łatwo wiek fałdowania.

Luka stratygraficzna- brak w profilu osadów jakiegoś wieku spowodowany:

• Usunięciem części osadów przez erozję (niezgodność erozyjna)

• Okresową przerwę w sedymentacji (nieciągłość sedymentacyjna)

Typy niezgodności:

1. Kątowa (jest mierzalna)

2. Erozyjna

3. Penakordancja (prawie zgodność (jest przerwa, ale niewidoczna litologicznie)

Deformacje tektoniczne:

1. Ciągłe

2. Nieciągłe (zostaje przerwana ciągłość warstwy)

Fleksura to wycieniony fałd.

W antyklinie w środku są skały najstarsze, a na brzegach najmłodsze

W synklinie w środku są skały najmłodsze, a na brzegach najstarsze

Uskoki: (deformacje kruche, mogą zachodzić w wyniku tensji, kompresji lub przesuwania):

• Normalne

• Odwrócone

• Przesuwcze

Płaszczowina- typ fałdu z przemieszczeniem, część fałdu przelatuje nad jego inną częścią

Rów tektoniczny może nie być widoczny na powierzchni, ale widoczny w rzeźbie

W wyniku rozwierania może powstać brekcja, a w szczelinach powstać wtórna mineralizacja.

Elementy stratygrafii są dostrzegalne w skali makro i w skali mikro.

Olistolit to kompleks warstw, które spłynęły w głąb basenu (olistroma to pojedyncza warstwa)