Zadania Powiatowego蝞trum Pomocy Rodzinie to

Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie to:

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i zapewnianie us艂ug o okre艣lonym standardzie w domach pomocy spo艂ecznej o zasi臋gu ponadgminnym oraz kierowanie os贸b ubiegaj膮cych si臋 o przyj臋cie do domu pomocy spo艂ecznej [DPS],

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie powiatowej strategii rozwi膮zywania problem贸w spo艂ecznych,

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie o艣rodka interwencji kryzysowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie i finansowanie o艣rodk贸w wsparcia,

路聽聽聽聽聽聽聽 pomoc w integracji ze 艣rodowiskiem oraz przyznawanie 艣wiadcze艅 pieni臋偶nych osobom opuszczaj膮cym plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze, zak艂ady dla nieletnich i rodziny zast臋pcze,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i prowadzenie plac贸wek opieku艅czo-wychowawczych,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie opieki w rodzinach zast臋pczych oraz udzielanie pomocy pieni臋偶nej na cz臋艣ciowe pokrycie koszt贸w utrzymania umieszczonych w nich dzieci i pomoc na kontynuowanie nauki.

Ponadto PCPR realizuje zadania z zakresu rehabilitacji spo艂ecznej i zawodowej os贸b niepe艂nosprawnych i s膮 to :

I.聽 Rehabilitacja spo艂eczna

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych,

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie w usuwaniu barier funkcjonalnych [architektonicznych, urbanistycznych i komunikacyjnych],

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie lub finansowanie dzia艂alno艣ci warsztat贸w terapii zaj臋ciowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 realizacja program贸w celowych,

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie program贸w pomocowych osobom niepe艂nosprawnym.

II.聽 Rehabilitacja zawodowa

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie szkole艅 os贸b niepe艂nosprawnych

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie tworzenia stanowisk pracy oraz refundacja p艂ac i sk艂adek ubezpiecze艅 spo艂ecznych niepe艂nosprawnych pracownik贸w

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie po偶yczek osobom niepe艂nosprawnym na rozpocz臋cie lub wznowienie dzia艂alno艣ci gospodarczej

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie do oprocentowania kredyt贸w bankowych wzi臋tych na prowadzenie lub kontynuowanie dzia艂alno艣ci gospodarczej.

Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie to:

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i zapewnianie us艂ug o okre艣lonym standardzie w domach pomocy spo艂ecznej o zasi臋gu ponadgminnym oraz kierowanie os贸b ubiegaj膮cych si臋 o przyj臋cie do domu pomocy spo艂ecznej [DPS],

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie powiatowej strategii rozwi膮zywania problem贸w spo艂ecznych,

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie o艣rodka interwencji kryzysowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie i finansowanie o艣rodk贸w wsparcia,

路聽聽聽聽聽聽聽 pomoc w integracji ze 艣rodowiskiem oraz przyznawanie 艣wiadcze艅 pieni臋偶nych osobom opuszczaj膮cym plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze, zak艂ady dla nieletnich i rodziny zast臋pcze,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i prowadzenie plac贸wek opieku艅czo-wychowawczych,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie opieki w rodzinach zast臋pczych oraz udzielanie pomocy pieni臋偶nej na cz臋艣ciowe pokrycie koszt贸w utrzymania umieszczonych w nich dzieci i pomoc na kontynuowanie nauki.

Ponadto PCPR realizuje zadania z zakresu rehabilitacji spo艂ecznej i zawodowej os贸b niepe艂nosprawnych i s膮 to :

I.聽 Rehabilitacja spo艂eczna

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych,

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie w usuwaniu barier funkcjonalnych [architektonicznych, urbanistycznych i komunikacyjnych],

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie lub finansowanie dzia艂alno艣ci warsztat贸w terapii zaj臋ciowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 realizacja program贸w celowych,

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie program贸w pomocowych osobom niepe艂nosprawnym.

II.聽 Rehabilitacja zawodowa

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie szkole艅 os贸b niepe艂nosprawnych

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie tworzenia stanowisk pracy oraz refundacja p艂ac i sk艂adek ubezpiecze艅 spo艂ecznych niepe艂nosprawnych pracownik贸w

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie po偶yczek osobom niepe艂nosprawnym na rozpocz臋cie lub wznowienie dzia艂alno艣ci gospodarczej

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie do oprocentowania kredyt贸w bankowych wzi臋tych na prowadzenie lub kontynuowanie dzia艂alno艣ci gospodarczej.

Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie to:

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i zapewnianie us艂ug o okre艣lonym standardzie w domach pomocy spo艂ecznej o zasi臋gu ponadgminnym oraz kierowanie os贸b ubiegaj膮cych si臋 o przyj臋cie do domu pomocy spo艂ecznej [DPS],

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie powiatowej strategii rozwi膮zywania problem贸w spo艂ecznych,

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie o艣rodka interwencji kryzysowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie i finansowanie o艣rodk贸w wsparcia,

路聽聽聽聽聽聽聽 pomoc w integracji ze 艣rodowiskiem oraz przyznawanie 艣wiadcze艅 pieni臋偶nych osobom opuszczaj膮cym plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze, zak艂ady dla nieletnich i rodziny zast臋pcze,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i prowadzenie plac贸wek opieku艅czo-wychowawczych,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie opieki w rodzinach zast臋pczych oraz udzielanie pomocy pieni臋偶nej na cz臋艣ciowe pokrycie koszt贸w utrzymania umieszczonych w nich dzieci i pomoc na kontynuowanie nauki.

Ponadto PCPR realizuje zadania z zakresu rehabilitacji spo艂ecznej i zawodowej os贸b niepe艂nosprawnych i s膮 to :

I.聽 Rehabilitacja spo艂eczna

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych,

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie w usuwaniu barier funkcjonalnych [architektonicznych, urbanistycznych i komunikacyjnych],

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie lub finansowanie dzia艂alno艣ci warsztat贸w terapii zaj臋ciowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 realizacja program贸w celowych,

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie program贸w pomocowych osobom niepe艂nosprawnym.

II.聽 Rehabilitacja zawodowa

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie szkole艅 os贸b niepe艂nosprawnych

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie tworzenia stanowisk pracy oraz refundacja p艂ac i sk艂adek ubezpiecze艅 spo艂ecznych niepe艂nosprawnych pracownik贸w

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie po偶yczek osobom niepe艂nosprawnym na rozpocz臋cie lub wznowienie dzia艂alno艣ci gospodarczej

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie do oprocentowania kredyt贸w bankowych wzi臋tych na prowadzenie lub kontynuowanie dzia艂alno艣ci gospodarczej.

Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie to:

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i zapewnianie us艂ug o okre艣lonym standardzie w domach pomocy spo艂ecznej o zasi臋gu ponadgminnym oraz kierowanie os贸b ubiegaj膮cych si臋 o przyj臋cie do domu pomocy spo艂ecznej [DPS],

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie powiatowej strategii rozwi膮zywania problem贸w spo艂ecznych,

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie o艣rodka interwencji kryzysowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie i finansowanie o艣rodk贸w wsparcia,

路聽聽聽聽聽聽聽 pomoc w integracji ze 艣rodowiskiem oraz przyznawanie 艣wiadcze艅 pieni臋偶nych osobom opuszczaj膮cym plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze, zak艂ady dla nieletnich i rodziny zast臋pcze,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i prowadzenie plac贸wek opieku艅czo-wychowawczych,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie opieki w rodzinach zast臋pczych oraz udzielanie pomocy pieni臋偶nej na cz臋艣ciowe pokrycie koszt贸w utrzymania umieszczonych w nich dzieci i pomoc na kontynuowanie nauki.

Ponadto PCPR realizuje zadania z zakresu rehabilitacji spo艂ecznej i zawodowej os贸b niepe艂nosprawnych i s膮 to :

I.聽 Rehabilitacja spo艂eczna

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych,

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie w usuwaniu barier funkcjonalnych [architektonicznych, urbanistycznych i komunikacyjnych],

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie lub finansowanie dzia艂alno艣ci warsztat贸w terapii zaj臋ciowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 realizacja program贸w celowych,

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie program贸w pomocowych osobom niepe艂nosprawnym.

II.聽 Rehabilitacja zawodowa

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie szkole艅 os贸b niepe艂nosprawnych

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie tworzenia stanowisk pracy oraz refundacja p艂ac i sk艂adek ubezpiecze艅 spo艂ecznych niepe艂nosprawnych pracownik贸w

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie po偶yczek osobom niepe艂nosprawnym na rozpocz臋cie lub wznowienie dzia艂alno艣ci gospodarczej

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie do oprocentowania kredyt贸w bankowych wzi臋tych na prowadzenie lub kontynuowanie dzia艂alno艣ci gospodarczej.

Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie to:

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i zapewnianie us艂ug o okre艣lonym standardzie w domach pomocy spo艂ecznej o zasi臋gu ponadgminnym oraz kierowanie os贸b ubiegaj膮cych si臋 o przyj臋cie do domu pomocy spo艂ecznej [DPS],

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie powiatowej strategii rozwi膮zywania problem贸w spo艂ecznych,

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie o艣rodka interwencji kryzysowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie i finansowanie o艣rodk贸w wsparcia,

路聽聽聽聽聽聽聽 pomoc w integracji ze 艣rodowiskiem oraz przyznawanie 艣wiadcze艅 pieni臋偶nych osobom opuszczaj膮cym plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze, zak艂ady dla nieletnich i rodziny zast臋pcze,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i prowadzenie plac贸wek opieku艅czo-wychowawczych,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie opieki w rodzinach zast臋pczych oraz udzielanie pomocy pieni臋偶nej na cz臋艣ciowe pokrycie koszt贸w utrzymania umieszczonych w nich dzieci i pomoc na kontynuowanie nauki.

Ponadto PCPR realizuje zadania z zakresu rehabilitacji spo艂ecznej i zawodowej os贸b niepe艂nosprawnych i s膮 to :

I.聽 Rehabilitacja spo艂eczna

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych,

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie w usuwaniu barier funkcjonalnych [architektonicznych, urbanistycznych i komunikacyjnych],

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie lub finansowanie dzia艂alno艣ci warsztat贸w terapii zaj臋ciowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 realizacja program贸w celowych,

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie program贸w pomocowych osobom niepe艂nosprawnym.

II.聽 Rehabilitacja zawodowa

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie szkole艅 os贸b niepe艂nosprawnych

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie tworzenia stanowisk pracy oraz refundacja p艂ac i sk艂adek ubezpiecze艅 spo艂ecznych niepe艂nosprawnych pracownik贸w

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie po偶yczek osobom niepe艂nosprawnym na rozpocz臋cie lub wznowienie dzia艂alno艣ci gospodarczej

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie do oprocentowania kredyt贸w bankowych wzi臋tych na prowadzenie lub kontynuowanie dzia艂alno艣ci gospodarczej.

Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie to:

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i zapewnianie us艂ug o okre艣lonym standardzie w domach pomocy spo艂ecznej o zasi臋gu ponadgminnym oraz kierowanie os贸b ubiegaj膮cych si臋 o przyj臋cie do domu pomocy spo艂ecznej [DPS],

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie powiatowej strategii rozwi膮zywania problem贸w spo艂ecznych,

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie o艣rodka interwencji kryzysowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 prowadzenie i finansowanie o艣rodk贸w wsparcia,

路聽聽聽聽聽聽聽 pomoc w integracji ze 艣rodowiskiem oraz przyznawanie 艣wiadcze艅 pieni臋偶nych osobom opuszczaj膮cym plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze, zak艂ady dla nieletnich i rodziny zast臋pcze,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie i prowadzenie plac贸wek opieku艅czo-wychowawczych,

路聽聽聽聽聽聽聽 organizowanie opieki w rodzinach zast臋pczych oraz udzielanie pomocy pieni臋偶nej na cz臋艣ciowe pokrycie koszt贸w utrzymania umieszczonych w nich dzieci i pomoc na kontynuowanie nauki.

Ponadto PCPR realizuje zadania z zakresu rehabilitacji spo艂ecznej i zawodowej os贸b niepe艂nosprawnych i s膮 to :

I.聽 Rehabilitacja spo艂eczna

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych,

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie w usuwaniu barier funkcjonalnych [architektonicznych, urbanistycznych i komunikacyjnych],

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie lub finansowanie dzia艂alno艣ci warsztat贸w terapii zaj臋ciowej,

路聽聽聽聽聽聽聽 realizacja program贸w celowych,

路聽聽聽聽聽聽聽 opracowywanie program贸w pomocowych osobom niepe艂nosprawnym.

II.聽 Rehabilitacja zawodowa

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie szkole艅 os贸b niepe艂nosprawnych

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie tworzenia stanowisk pracy oraz refundacja p艂ac i sk艂adek ubezpiecze艅 spo艂ecznych niepe艂nosprawnych pracownik贸w

路聽聽聽聽聽聽聽 udzielanie po偶yczek osobom niepe艂nosprawnym na rozpocz臋cie lub wznowienie dzia艂alno艣ci gospodarczej

路聽聽聽聽聽聽聽 dofinansowanie do oprocentowania kredyt贸w bankowych wzi臋tych na prowadzenie lub kontynuowanie dzia艂alno艣ci gospodarczej.

Us艂ugi opieku艅cze oraz specjalistyczne us艂ugi opieku艅cze

Podstawowe us艂ugi opieku艅cze obejmuj膮 pomoc w zaspokojeniu codziennych potrzeb 偶yciowych (np. zakupy, przygotowanie posi艂ku), opiek臋 higieniczn膮, zalecon膮 przez lekarza piel臋gnacj臋 oraz w miar臋 mo偶liwo艣ci r贸wnie偶 zapewnienie kontakt贸w z otoczeniem. Us艂ugi opieku艅cze s膮 przyznawane osobom samotnym (lub je艣li rodzina nie jest w stanie takiej pomocy zapewni膰), kt贸re z powodu niepe艂nosprawno艣ci, chor贸b, wieku lub z innych przyczyn wymagaj膮 pomocy ze strony innych os贸b.

Specjalistyczne us艂ugi opieku艅cze s膮 dostosowane do szczeg贸lnych potrzeb wynikaj膮cych z rodzaju schorzenia lub niepe艂nosprawno艣ci i 艣wiadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem. Mog膮 one polega膰 na: usprawnianiu do funkcjonowania w spo艂ecze艅stwie, piel臋gnacji, rehabilitacji fizycznej, terapii psychologicznej i pedagogicznej, wsparciu edukacyjnym, pomocy mieszkaniowej.
Us艂ugi specjalistyczne dotyczy膰 mog膮 na przyk艂ad os贸b: z zaburzeniami psychicznymi, os贸b choruj膮cych psychicznie, os贸b choruj膮cych neurologicznie lub z uszkodzeniem centralnego uk艂adu nerwowego, os贸b z upo艣ledzeniem umys艂owym, os贸b z uszkodzeniami narz膮d贸w ruchu i innych.
Us艂ugi opieku艅cze i us艂ugi specjalistyczne, 艣wiadczone s膮 w miejscu zamieszkania, ale realizowane mog膮 by膰 r贸wnie偶 w o艣rodkach wsparcia np.: w dziennych domach pomocy spo艂ecznej (DDPS), 艣rodowiskowych domach samopomocy (艢DS) dla os贸b z zaburzeniami psychicznymi i o艣rodkach opieku艅czych, kt贸re zapewniaj膮 mi臋dzy innymi terapi臋 zaj臋ciow膮, zaj臋cia rehabilitacyjne, kulturalne, rekreacyjne i wy偶ywienie podczas pobytu.

Odp艂atno艣膰 za us艂ugi opieku艅cze uzale偶niona jest od dochodu na cz艂onka rodziny a jej wysoko艣膰 ustalana przez gmin臋 w formie uchwa艂y. Dlatego te偶 odp艂atno艣膰 mo偶e by膰 r贸偶na w zale偶no艣ci od miejsca zamieszkania osoby zainteresowanej. W przypadku specjalistycznych us艂ug opieku艅czych, wysoko艣膰 odp艂atno艣ci jest kontrolowana stosownym rozporz膮dzeniem Ministra Pracy.
Generalnie, zasady przeliczania dochodu i wysoko艣膰 odp艂atno艣ci s膮, w wypadku us艂ug opieku艅czych i specjalistycznych us艂ug opieku艅czych, znacznie korzystniejsze ni偶 zasady ustalania uprawnie艅 do 艣wiadcze艅 pieni臋偶nych z pomocy spo艂ecznej (kryterium dochodowego). W ten spos贸b jest zagwarantowana dost臋pno艣膰 us艂ug opieku艅czych dla wi臋kszej ilo艣ci os贸b.

Dzienny dom pomocy spo艂ecznej (DDPS)
Oferuje pobyt dzienny, posi艂ek oraz r贸偶ne formy aktywno艣ci, wynikaj膮ce z potrzeb i mo偶liwo艣ci uczestnik贸w. Uczestnikami mog膮 by膰 osoby samotne, niezdolne do prowadzenia samodzielnego gospodarstwa domowego, osoby pozbawione kontakt贸w spo艂ecznych, niezdolne do pracy, w podesz艂ym wieku.

艢rodowiskowe domy samopomocy (艢DS)
S膮 elementem powstaj膮cego systemu psychiatrii 艣rodowiskowej. Uczestnikami 艣rodowiskowych dom贸w samopomocy s膮 osoby z zaburzeniami psychicznymi, kt贸re nie wymagaj膮 hospitalizacji. Ich celem jest udzielanie wsparcia w leczeniu ambulatoryjnym i zapewnienie warunk贸w do readaptacji spo艂ecznej.

Je偶eli chodzi o op艂aty za pobyt w o艣rodkach wsparcia (DDPS, 艢DS), ich wysoko艣膰 ustalana jest przez o艣rodek pomocy spo艂ecznej w uzgodnieniu z osob膮 zainteresowan膮. Istnieje mo偶liwo艣膰 bezp艂atnego uczestnictwa w o艣rodkach wsparcia w sytuacji kiedy doch贸d osoby zainteresowanej lub jej rodziny nie przekracza kryterium dochodowego, a tak偶e z innych uzasadnionych sytuacj膮 klienta powod贸w.
Nale偶y pami臋ta膰 偶e o艣rodki pomocy spo艂ecznej oferuj膮 nie tylko pomoc w formie materialnej ale r贸wnie偶 w formie pracy socjalnej i poradnictwa specjalistycznego (np. psychologicznego). Pracownik socjalny mo偶e udzieli膰 pomocy uczestnikom w za艂atwieniu spraw urz臋dowych i innych wa偶nych spraw bytowych.

Dom pomocy spo艂ecznej
O skierowanie do domu pomocy spo艂ecznej mo偶e ubiega膰 si臋 osoba wymagaj膮ca ca艂odobowej opieki. Umieszczenie w domu pomocy spo艂ecznej mo偶e nast膮pi膰 je艣li zapewnienie us艂ug opieku艅czych jest niemo偶liwe b膮d藕 ich organizacja nie jest w stanie zagwarantowa膰 bezpiecznego funkcjonowania osoby zainteresowanej w miejscu zamieszkania. Dom pomocy spo艂ecznej zapewnia ca艂odobow膮 opiek臋, zaspokaja niezb臋dne potrzeby bytowe, edukacyjne i religijne.

Dzienny Dom Pomocy Spo艂ecznej

Dzienny Dom Pomocy Spo艂ecznej 艣wiadczy us艂ugi opieku艅cze wobec os贸b starszych, w szczeg贸lno艣ci:

-zapewnia odpowiednie warunki do wielogodzinnego przebywania w nim os贸b
-zapewnia posi艂ki w czasie pobytu
-organizuje zaj臋cia terapeutyczne, relaksacyjne
-prowadzi terapi臋 zaj臋ciow膮
-zapewnia rehabilitacj臋 ruchow膮
-zapewnia kontakty spo艂eczne, w tym r贸wnie偶 z piel臋gniarkami i lekarzami Oddzia艂u opieku艅czo-leczniczego Szpitala Miejskiego nr 3 w Sosnowcu
-organizuje i wsp贸艂uczestniczy w zaj臋ciach kulturalno-towarzyskich
-wsp贸艂pracuje z rodzin膮 i 艣rodowiskiem w zakresie budowania sieci wsparcia spo艂ecznego
-realizuje 艣wiadczenia w postaci wy偶ywienia na wynos dla os贸b kwalifikuj膮cych si臋 do us艂ug opieku艅czych w miejscu zamieszkania, kt贸re ze wzgl臋du na wiek i stan zdrowia, w艂asnym staraniem nie s膮 w stanie ich zapewni膰
-zapewnia dora藕n膮 pomoc psychologiczn膮
-umo偶liwia korzystanie z porad prawnych i socjalnych

W ramach swojej pracy Dzienny Dom Pomocy Spo艂ecznej nawi膮za艂 szereg kontakt贸w.

艢wietlica Socjoterapeutyczna

艢wietlica Socjoterapeutyczna jest plac贸wk膮 dla dzieci i m艂odzie偶y pochodz膮cych z rodzin patologicznych, niedostosowanych spo艂ecznie, z zaburzeniami zachowania, zagro偶onej uzale偶nieniem w stopniu utrudniaj膮cym jej realizacj臋 zada艅 偶yciowych bez pomocy specjalistycznej.
W trakcie zaj臋膰 socjoterapeutycznych, pod wp艂ywem zdobywanych w czasie ich trwania do艣wiadcze艅 spo艂ecznych, w psychice dziecka powinny nast膮pi膰 okre艣lone zmiany. Mog膮 one umo偶liwi膰 mu lepsz膮 realizacj臋 w艂asnych cel贸w 偶yciowych.

Na proces socjoterapeutyczny sk艂adaj膮 si臋 3 elementy :
-zmiana s膮d贸w poznawczych
-zmiana wzorc贸w zachowa艅
-odreagowanie emocjonalne.

Pierwszym etapem oddzia艂ywania socjoterapeutycznego jest diagnoza typu zaburze艅 zachowania dziecka. Polega ona na rozpoznaniu charakteru trudno艣ci dziecka
i analizie zaburze艅 w jego relacjach ze 艣wiatem. Drugim etapem post臋powania socjoterapeutycznego jest programowanie zaj臋膰. Polega ono m.in. na ustaleniu generalnych zasad, okre艣laj膮cych spos贸b ich prowadzenia.
Zaj臋cia w 艣wietlicy odbywaj膮 si臋 codziennie, od poniedzia艂ku do pi膮tku w godzinach popo艂udniowych oraz w soboty w godzinach przedpo艂udniowych.

W zaj臋ciach 艣wietlicowych mog膮 bra膰 udzia艂 dzieci i m艂odzie偶 ze szk贸艂 podstawowych
i gimnazj贸w. W trakcie pobytu w 艣wietlicy dzieci ucz膮 si臋, bawi膮 oraz uczestnicz膮
w grupie terapeutycznej korzystaj膮c z pomocy psychologa i pedagoga. Dla ka偶dego dziecka przewidziany jest posi艂ek.

Zadaniem 艣wietlicy- za po艣rednictwem wychowawc贸w - jest kreowanie sytuacji,
w kt贸rej dziecko:
-aktywnie rozwija wszystkie sfery swojej osobowo艣ci
-kszta艂tuje umiej臋tno艣膰 wsp贸艂istnienia i wsp贸艂dzia艂ania w grupie r贸wie艣niczej i spo艂ecznej przez wsp贸ln膮 nauk臋, zabaw臋 i r贸偶norodne formy sp臋dzania wolnego czasu
-buduje obiektywny obraz w艂asnej osoby przez dostarczane mu informacje zwrotne i umiej臋tno艣膰 samooceny
-uczy si臋 w艂a艣ciwego reagowania w sytuacjach trudnych, m.in. zachowa艅 asertywnych
-uczy si臋 sposob贸w wyra偶ania ocen i s膮d贸w aprobuj膮cych i neguj膮cych r贸偶ne zachowania i sytuacje
-ma zapewnion膮 opiek臋 i bezpiecze艅stwo
-podlega膰 b臋dzie koordynowanym oddzia艂ywaniom wychowawczym domu, szko艂y i 艣rodowiska r贸wie艣niczego
-ma mo偶liwo艣膰 przygotowania si臋 do dokonywania w艂a艣ciwych wybor贸w
-poznaje i dostosowuje si臋 do obowi膮zuj膮cych norm spo艂ecznych oraz nawyk贸w.

Celami 艣wietlicy socjoterapeutycznej s膮 :
-obserwacja zachowa艅 i postaw dziecka w czasie kontaktu z r贸wie艣nikami podczas zaj臋膰 艣wietlicowych
-diagnozowanie sytuacji rodzinnej, 艣rodowiskowej a tak偶e typu zaburze艅 zachowania dziecka
-kompensowanie zaburze艅 sfery emocjonalnej, spo艂ecznej, kulturalnej
-pomoc w nawi膮zywaniu i podtrzymaniu kontakt贸w interpersonalnych oraz
w integrowaniu uczestnik贸w z grup膮
-aktywizowanie dzieci do wsp贸lnie przyj臋tych zada艅, cel贸w i zaj臋膰 oraz intensywnego uczestnictwa w 偶yciu rodzinnym, spo艂ecznym i kulturalnym
-zaspokajanie podstawowych potrzeb spo艂ecznych, emocjonalnych, afiliacji, samorealizacji
-udost臋pnianie mo偶liwo艣ci odreagowania negatywnych emocji i uczu膰 podczas zabaw, gier zespo艂owych, plastycznych, technicznych, zaj臋膰 muzycznych
i relaksacji.

Rodzaje us艂ug finansowanych z Programu Integracji Spo艂ecznej 鈥 przyk艂ady*

*(rodzaj 艣wiadczonych us艂ug musi wynika膰 z lokalnego zapotrzebowania wyra艤onego w Gminnej Strategii Rozwi膮zywania Problem贸w

Spo艂ecznych)

GRUPA I - US艁UGI DLA OSOB STARSZYCH, np.:

1.Us艂ugi opieku艅cze

pomoc s膮siedzka, us艂ugi profesjonalnych opiekunek 艣rodowiskowych, czasowe wsparcie w opiece nad osob膮 starsz膮, pomoc

w za艂atwianiu formalno艣ci, sprawunk贸w, przygotowywaniu posi艂kow itp. specjalistyczne opiekunki, programy

usamodzielnienia/usprawniania medyczna i rehabilitacyjna w domu po艂膮czone z dojazdem, kluby pacjenta; dzienne domy

pomocy;

2. Us艂ugi rekreacyjne ( organizacja czasu wolnego, promocja konstruktywnych form)

kluby seniora, warsztaty, ko艂a gospody艅; wspolne biesiady, festyny, organizacja warsztatow zaj臋ciowych, wspolne 艣wi臋ta,

wycieczki;

3. Us艂ugi poradniczo - informacyjne

punkt informacyjny - miejsce gdzie mo艤na zg艂asza膰 potrzeby takie jak drobne naprawy, zakupy, za艂atwianie spraw w

urz臋dach, punkty konsultacyjne 鈥 prawa; interwencja kryzysowa, terapii uzale艤nie艅, przemocy w rodzinie;

4. Us艂ugi szkoleniowe /kursy umiej臋tno艣ci /edukacyjne

kursy, szkolenia; dla opiekunow: asystent osoby niepe艂nosprawnej , opiekunka 艣rodowiskowa, j臋zyk migowy;

5. Us艂ugi terapeutyczno/ rehabilitacyjne

grupowa terapia problemowa - np. ma艂偶onkow, osob chorych na Aizhaimera, niepe艂nosprawnych;

6. Animowanie dzia艂a艅 samopomocowych 鈥 np. grupy samopomocowe, wsparcia, konkursy dot. prowadzenia

gospodarstwa, przedsi臋wzi臋膰 rodzinnych, Centrum Aktywizacji Osob starszych, wolontariat osob starszych, banki opieki

wymiennej ( babcia z dzie膰mi, mamy dzie膰mi, nawzajem anga艤owanie mieszka艅cow do pracy w charakterze opiekunek. Itp.

GRUPA III - US艁UGI DLA RODZIN, np.:

1.Us艂ugi opieku艅cze

pomoc s膮siedzka, pedagodzy rodzini, banki opieki wymiennej (babcia z dzie膰mi ,mamy nawzajem anga艤owanie w opiek臋 nad

grup膮 dzieci, mieszka艅cow do pracy w charakterze opiekunek, itp.); specjalistyczne - dodatkowe us艂ugi dla osob

niepe艂nosprawnych, w艂膮czaj膮c w to opiek臋 dzienn膮, opiek臋 w domu i us艂ugi instytucjonalne (tzn. terapia, rehabilitacja), asystent

osoby niepe艂nosprawnej, wsparcie rodzicow/opieka nad dzie膰mi o specjalnych potrzebach; mini przedszkola i 艤艂obki, dzienne

o艣rodki wsparcia dla rodzin z dzie膰mi, warsztaty terapii, programy: rodzin zaprzyja藕nionych; o艣rodki interwencji kryzysowej;

2. Us艂ugi rekreacyjne ( organizacja czasu wolnego, promocja konstruktywnych form)

kluby rodzicow, ko艂a gospody艅; organizacja warsztatow zaj臋ciowych dla doros艂ych prowadzonych przez miejscowych tworcow,

konkursy, pikniki, organizacja wycieczek weekendowych, dofinansowanie organizowanych przez szko艂y festynow rodzinnych,

organizacja Dni Rodziny, Dnia Dziecka; wspolne wyjazdy rodzinne, po艂膮czone z programem specjalistycznym lub

edukacyjnym

3. Us艂ugi poradniczo-informacyjne

punkty konsultacyjne - prawa, psychologii, terapii uzale艤nie艅, pedagogiki szkolnej oraz pedagogiki pracy i doradztwa

zawodowego; poradnictwo specjalistyczne - rozwi膮zywanie problemow rodzinnych oraz zwi膮zanych z nadu艤ywaniem alkoholu

i uzale艤nieniem od narkotykow, mediacje rodzinne, doradztwo w zakresie przemocy w rodzinie, interwencja kryzysowa;

grupowe 鈥 pomocowe grupy specjalistyczne, wsparcia dla rodzin z problemami; kawiarenka internetowa, programy

profilaktyczne- zaj臋cia tematyczne, kszta艂cenie umiej臋tno艣ci spo艂ecznych dzieci i rodzicow;

4. Us艂ugi szkoleniowe /kursy umiej臋tno艣ci /edukacyjne

us艂ugi edukacyjne - kursy, szkolenia, komunikacji, kursy j臋zykow obcych z wykorzystaniem technik multimedialnych, szkolenia

informatyczne, pracownie umiej臋tno艣ci rodzicielskich, dla opiekunow - asystent osoby niepe艂nosprawnej

5. Us艂ugi terapeutyczno/ rehabilitacyjne

grupowa terapia problemowa- terapia rodzinna (systemowa), inne; np. przemocy, wspo艂uzale艤nienia;

6. Animowanie dzia艂a艅 samopomocowych

grupy samopomocowe dla rodzin borykaj膮cych si臋 z ro艤nymi problemami: ubostwem, uzale艤nieniami, bezradno艣ci膮

opieku艅czo-wychowawcz膮, stanowi艂yby same dla siebie grup臋 samopomocow膮; us艂ugi psychologa i terapeuty. Zak艂adanie,

inicjowanie, moderowanie grup samopomocowych, wsparcia, konkursy dot. np. prowadzenia gospodarstwa, przedsi臋wzi臋膰

rodzinnych;

Tworzenie innych us艂ug (mieszcz膮cych si臋 w trzech wymienionych powy艤ej grupach), ich 艂膮czenie oraz zmienianie jest

jak najbardziej wskazane. Najwa艤niejsze jest to, czy dana us艂uga jest odpowiedzi膮 na istniej膮ce potrzeby gminy zapisane w

strategii rozwi膮zywania problemow spo艂ecznych.

GRUPA V - WSPARCIE SZKOLENIOWE I US艁UGI EKSPERCKIE: s膮 to us艂ugi dla kadry gmin i partnerow spo艂ecznych,

ktore maj膮 wspomoc w podniesieniu jako艣ci us艂ug (lub ich zaplanowaniu) 艣wiadczonych na rzecz osob starszych, dzieci i

m艂odzie艤y oraz rodzin.

Opiekunka w domu pomocy spo艂ecznej

Zadaniem opiekunki w domach opieki spo艂ecznej jest pomaganie i opiekowanie sie ludYmi starszymi,

przewlekle chorymi, uposledzonymi umys艂owo, bezdomnymi oraz innymi potrzebujacymi wsparcia

okresowo badzstale. Podstawowym warunkiem otrzymania pracy w omawianym zawodzie jest

posiadanie co najmniej sredniego wykszta艂cenia. Zwykle nie jest wymagana okreslona specjalizacja.

Osrodki pomocy spo艂ecznej same przygotowuja kandydat贸w do pracy na stanowiskach opiekunki dla ludzi

starych, uposledzonych umys艂owo, przewlekle chorych i dla samotnych matek. Mo.emy powiedziec, .e

nauka zawodu odbywa sie w trakcie pracy zawodowej. W ramach wymienionych wy.ej stanowisk

zatrudniane sa kobiety posiadajace wyuczony zaw贸d pielegniarki lub opiekunki dzieciecej (zawody

om贸wione szerzej w osobnych artyku艂ach). Wykszta艂cenie takie mo.e byc rzeczywiscie przydatne w

domach dla samotnych matek. W wiekszosci osrodk贸w zatrudniane sa zar贸wno pielegniarki, jak i

opiekunki, a ich zakres obowiazk贸w jest inny. Na stanowisku opiekuna lub opiekunki dla bezdomnych

zatrudniane sa osoby z wykszta艂ceniem policealnym o specjalnosci pracownik socjalny. Obowiazki

opiekuna i pracownika socjalnego w osrodkach dla bezdomnych czesto sie ze soba pokrywaja. W domach

dla ludzi starych, uposledzonych umys艂owo i przewlekle chorych podstawowe zadania opiekunki

koncentruja sie na udzielaniu podopiecznym pomocy w codziennych ich czynnosciach, np. zwiazanych z

toaleta, ubieraniem sie, spo.ywaniem posi艂k贸w. Wa.nym zadaniem opiekunki jest tak.e organizowanie

pensjonariuszom domu opieki wolnego czasu - spacery, gry i zabawy, k贸艂ka zainteresowan, czytanie

prasy i ksia.ek, pogadanki, np na temat zdrowia, pisanie list贸w, itd. Ludziom starszym, chorym czesto

potrzebna jest zwyk艂a rozmowa i okazanie zainteresowania dla ich problem贸w, tote. opiekunka zawsze

powinna znaleYc czas na mi艂a pogawedke z osobami wymagajacymi rady, czy pocieszenia, itd. Praca

opiekunki nie ogranicza sie jedynie do terenu osrodka. Zdarza sie, .e towarzyszy ona podopiecznym w

wizytach u lekarza, odwiedza chorego pensjonariusza w szpitalu a ponadto robi im zakupy (owoce,

s艂odycze i inne potrzebne artyku艂y). Zakres obowiazk贸w opiekun贸w dla bezdomnych i samotnych matek

jest znacznie szerszy. Pe艂nia oni bowiem role nie tylko opiekuna, ale i wychowawcy wobec swoich

podopiecznych. W osrodkach dla samotnych matek opiekunkami sa najczesciej panie, kt贸re powinny

wesprzec samotne dziewczeta w trudnym dla nich okresie. Pomagaja im w uzyskaniu podstawowych

wiadomosci i nabyciu umiejetnosci w opiece nad niemowletami. Zdarza sie, .e m艂ode kobiety w艂asnie w

domu opieki i dzieki swoim opiekunkom ucza sie gotowac sprzatac i .yc w grupie. Czesto te. do zadan

opiekunek nale.y u艂atwianie swoim podopiecznym kontaktu z rodzina a w skrajnych przypadkach same

przejmuja inicjatywe i staraja sie o zbli.enie dziewczat z ich najbli.szymi. W przypadku braku rodziny lub

te. braku mo.liwosci uzyskania od nich wsparcia opiekunki same pomagaja m艂odym matkom w

znalezieniu pracy, mieszkania i w za艂atwianiu zwiazanych z tym niezbednych formalnosci. R贸wnie

odpowiedzialna jest praca opiekun贸w dla bezdomnych. Wbrew nazwie nie przebywaja w nich osoby, kt贸re

chwilowo sa bez w艂asnego dachu nad g艂owa z powodu po.aru, powodzi lub innej niezawinionej przyczyny.

Do takich osrodk贸w trafiaja g艂贸wnie ludzie ze srodowisk patologicznych, alkoholicy, kobiety uciekajace

przed przemoca me.a. Zadaniem opiekun贸w dla bezdomnych nie jest tak jak w poprzednich przypadkach

bezposrednia opieka nad pensjonariuszami. G艂贸wnie pomagaja swoim podopiecznym w powrocie do

normalnego .ycia - za艂atwiaja mieszkania, prace, reprezentuja ich w sadach, kuratoriach, organach

administracyjnych. Przy wsp贸艂pracy podopiecznego opiekun stara sie uregulowac jego sytuacje prawna

(wyrobienie dokument贸w, sprawa rozwodowa, alimenty). Nadzoruje r贸wnie., czy podopieczny aktywnie

szuka pracy lub zabiega o zasi艂ek. Opiekun czuwa tak.e nad przestrzeganie regulaminu osrodka, a w

przypadku jego naruszenia (awantury, alkohol) wnioskuje o wydalenie ucia.liwego podopiecznego z

osrodka. Zawody pokrewne: - Opiekunka dziecieca - Pielegniarka - Terenowy opiekun spo艂eczny

- Sanitariusz szpitalny - Stra.nik wiezienny - Specjalista pracy socjalnej - Pomoc domowa

Yr贸d艂a: Rada G艂贸wna Szkolnictwa Wy.szego Publiczne S艂u.by Zatrudnienia

Opiekun

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Opiekun, opiekun prawny to osoba powo艂ana do ochrony interes贸w osobistych i maj膮tkowych innej osoby, gdy ta takiej opieki potrzebuje (osoby ma艂oletnie, osoby ca艂kowicie ubezw艂asnowolnione). Opiekun powinien zadba膰 o potrzeby 偶yciowe osoby oddanej mu pod opiek臋, powinien dba膰 tak偶e o jej maj膮tek. Opiekun jest r贸wnie偶 przedstawicielem ustawowym swojego podopiecznego, czyli mo偶e dokonywa膰 czynno艣ci prawnych w jego imieniu.

Stosunek prawny 艂膮cz膮cy opiekuna z podopiecznym nazywamy opiek膮 lub opiek膮 prawn膮. Opieka zosta艂a uregulowana w tytule III Kodeksu rodzinnego i opieku艅czego (art. 145-177).

Osoby, dla kt贸rych ustanawia si臋 opiekuna

Prawo polskie przewiduje dwa przypadki ustanowienia opiekuna:

Kwalifikacje opiekuna

Ustanowienie opiekuna mo偶e zosta膰 dokonane wy艂膮cznie przez s膮d opieku艅czy, kt贸rym jest wydzia艂 rodzinny i opieku艅czy s膮du rejonowego. Opiekunem mo偶e by膰 osoba maj膮ca pe艂n膮 zdolno艣膰 do czynno艣ci prawnych, a jednocze艣nie osob膮 posiadaj膮ca pe艂ni臋 praw publicznych (pozbawienie praw publicznych jest jednym ze 艣rodk贸w karnych, jaki s膮d mo偶e na艂o偶y膰 na sprawc臋 przest臋pstwa lub wykroczenia). Opiekunem nie mo偶e by膰 r贸wnie偶 osoba uprzednio pozbawiona przez s膮d praw rodzicielskich lub zwolniona z opieki. Opiekunem mo偶e by膰 zar贸wno osoba posiadaj膮ca polskie obywatelstwo jak i cudzoziemiec, prawo nie przewiduje bowiem kryterium obywatelstwa dla opiekuna, cho膰 ze wzgl臋d贸w praktycznych posiadanie takiego obywatelstwo mo偶e by膰 korzystne.

Zadania opiekuna

Opiekun sprawuje piecz臋 nad osob膮 mu powierzon膮, zarz膮dza jej maj膮tkiem, a tak偶e reprezentuje w dokonywaniu czynno艣ci prawnych i sk艂adaniu o艣wiadcze艅 woli. Oznacza to, 偶e powinien zapewni膰 jej 艣rodki do 偶ycia, mieszkanie i wy偶ywienie, w razie potrzeby wyst膮pi膰 o 艣wiadczenia z ubezpiecze艅 spo艂ecznych (np. rent臋) lub pomoc spo艂eczn膮, zapewni膰 opiek臋 medyczn膮, realizacj臋 obowi膮zku szkolnego, itd.

Opiekun nie mo偶e reprezentowa膰 swojego podopiecznego w czynno艣ciach prawnych dokonywanych z samym opiekunem (czynno艣膰 prawna z samym sob膮), z ma艂偶onkiem opiekuna lub jego krewnymi w linii prostej (rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, itd. - bez ogranicze艅 co do stopnia pokrewie艅stwa) oraz krewnymi w linii bocznej - do II stopnia pokrewie艅stwa, chyba 偶e czynno艣膰 prawna polega na bezp艂atnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostaj膮cej pod opiek膮 (np. darowizna). Gdyby jeden opiekun by艂 wyznaczony do opieki na dwoma lub wi臋cej podopiecznymi, nie mo偶e r贸wnie偶 reprezentowa膰 ich w czynno艣ci prawnych pomi臋dzy nimi (np. sprzeda偶 komputera przez jednego z podopiecznych drugiemu, itp.).

Prawo wymaga, aby opiekun wykonywa艂 swoje zadania z nale偶yt膮 staranno艣ci膮. Przed powzi臋ciem decyzji w wa偶niejszych sprawach opiekun powinien wys艂ucha膰 swojego podopiecznego, je偶eli pozwala na to jego rozw贸j umys艂owy i stan zdrowia. Powinien przy tym uwzgl臋dnia膰 w miar臋 mo偶liwo艣ci rozs膮dne 偶yczenia osoby oddanej mu pod opiek臋. Ponadto opiekun musi uzyskiwa膰 zgod臋 s膮du opieku艅czego we "wszelkich wa偶niejszych sprawach" 鈥 tj. w przypadku czynno艣ci przekraczaj膮cych zakres zwyk艂ego zarz膮du maj膮tkiem. Za wa偶niejsze sprawy b臋d膮 uznane, np. sprzeda偶 nieruchomo艣ci nale偶膮cej do podopiecznego, zmiana jego imienia b膮d藕 nazwiska, umieszczenie go w domu pomocy spo艂ecznej, itd. Dokonanie czynno艣ci w takiej sprawie bez uprzedniego zezwolenia s膮du b臋dzie powodowa膰 bezwzgl臋dn膮 niewa偶no艣膰 tej czynno艣ci.

Co do zasady, opiekun sprawuje opiek臋 bezp艂atnie. Jednak mo偶e zwr贸ci膰 si臋 do s膮du opieku艅czego o wyznaczenie mu sta艂ego lub jednorazowego wynagrodzenia je艣li wykonywana przeze艅 opieka, a w szczeg贸lno艣ci zarz膮dzanie maj膮tkiem, wymaga znacznego nak艂adu pracy.

Nadz贸r s膮du nad opiekunem

S膮d opieku艅czy powinien interesowa膰 si臋 losem osoby pozostaj膮cej pod opiek膮, a w szczeg贸lno艣ci kontrolowa膰, czy opiekun odpowiednio wywi膮zuje si臋 ze swych zobowi膮za艅. W tym celu s膮d mo偶e na bie偶膮co zaznajamia膰 si臋 z dzia艂alno艣ci膮 opiekuna, udziela膰 mu wskaz贸wek, 偶膮da膰 wyja艣nie艅, a tak偶e zwr贸ci膰 si臋 o przedstawienie dokument贸w zwi膮zanych ze sprawowaniem opieki. Opiekun obowi膮zany jest co najmniej raz do roku sk艂ada膰 s膮dowi opieku艅czemu sprawozdanie dotycz膮ce osoby pozostaj膮cej pod jego opiek膮, a tak偶e rachunki z zarz膮du jej maj膮tkiem. S膮d opieku艅czy mo偶e wyznaczy膰 cz臋stsze terminy dla sprawozda艅 . S膮d bada sprawozdania i rachunki dostarczone przez opiekuna pod wzgl臋dem rzeczowym i rachunkowym, zarz膮dza w razie potrzeby ich sprostowanie i uzupe艂nienie, oraz orzeka, czy i w jakim zakresie rachunki zatwierdza.

Je偶eli s膮d dojdzie do wniosku, 偶e opiekun nie wywi膮zuje si臋 w艂a艣ciwie ze sprawowania opieki mo偶e mu wyda膰 odpowiednie polecenia, mo偶e tak偶e zwolni膰 go z opieki

STRUKTURA ORGANIZACYJNA ZAK艁ADU

W Zak艂adzie funkcjonuje:

- dzia艂 do spraw socjalno-bytowych,

- dzia艂 opieki medycznej,

- dzia艂 administracyjno-gospodarczy,

- dzia艂 finansowo-ksi臋gowy.

Zadania dzia艂u do spraw socjalno-bytowych

Pracownik dzia艂u ds. socjalno-bytowych prowadzi dokumentacj臋 os贸b oczekuj膮cych na przyj臋cie do zak艂adu wg Rejestru, kt贸ry zawiera: numer rejestru, nazwisko i imi臋, numer decyzji Biura Polityki Zdrowotnej Urz臋du m.st. Warszawy, dat臋 wystawienia decyzji, dat臋 wp艂ywu dokumentacji do zak艂adu, chorob臋 zasadnicz膮. Przed przyj臋ciem osoby oczekuj膮cej na przyj臋cie pracownik ds. socjalnych i bytowych utrzymuje kontakt telefoniczny z pacjentem, jego rodzin膮 lub opiekunami i szpitalem (je偶eli聽 pacjent w nim przebywa).

Po zawiadomieniu o mo偶liwo艣ci przyj臋cia pacjenta do zak艂adu pracownik ds. socjalnych przyjmuje chorego, zak艂ada akta osobowe pacjenta, uzupe艂niaj膮 je o niezb臋dne dokumenty, zgodnie z zasadami przyj臋tymi w zak艂adzie i rejestruje go w Rejestrze pacjent贸w zak艂adu wpisuj膮c nr PESEL, nr NIP, nr ewidencji Ksi臋gi G艂贸wnej, dat臋 i miejsce urodzenia, imiona rodzic贸w, seri臋 i nr Dowodu Osobistego, nr emerytury, renty lub zasi艂ku z O艣rodka Pomocy Spo艂ecznej oraz dat臋 przyj臋cia do zak艂adu.

Pracownik ds. socjalnych i bytowych przeprowadza szczeg贸艂owy wywiad z pacjentem, jego rodzin膮 lub opiekunem. W porozumieniu z Dyrektorem zak艂adu i lekarzem umieszcza pacjenta w pokoju. W trakcie ca艂ego pobytu pacjenta w zak艂adzie pracowni jest nadal 艂膮cznikiem pomi臋dzy pacjentem, jego rodzin膮 lub opiekunem oraz za艂atwia jego sprawy mi臋dzy innymi w Zak艂adzie Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych, O艣rodku Pomocy Spo艂ecznej, w ksi臋gowo艣ci zak艂adu, wyst臋puje o przed艂u偶enie grupy inwalidzkiej, o przyznanie renty, emerytury lub zasi艂ku 鈥 w zale偶no艣ci od nabytych przez pacjenta uprawnie艅, melduje pacjenta w zak艂adzie i stara si臋 o zapewnienie w miar臋 mo偶liwo艣ci wszystkich potrzeb chorego.

W przypadku zgonu pacjenta nie posiadaj膮cego rodziny za艂atwia wszystkie sprawy zwi膮zane z jego poch贸wkiem.

Ponadto 艂膮cznie z dzia艂em ekonomiczno-finansowym prowadzi sprawy zwi膮zane z rozliczaniem si臋 z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Opr贸cz w/w czynno艣ci do zada艅 pracownika ds. socjalnych i bytowych nale偶y:

Zadania dzia艂u opieki medycznej

Bezpo艣rednie udzielanie pacjentom 艣wiadcze艅 zdrowotnych, obejmuj膮cych swoim zakresem piel臋gnacj臋, rehabilitacj臋 oraz leczenie w zakresie niezb臋dnym ze wzgl臋du na stan zdrowia pacjent贸w.

ZAKRES CZYNNO艢CI LEKARZA

I. Lekarz podlega bezpo艣rednio Dyrektorowi ZOL.

II. Do obowi膮zk贸w lekarza nale偶y sprawowanie pe艂nej opieki medycznej nad powierzonymi mu pacjentami, a w szczeg贸lno艣ci:

  1. Wykonywanie czynno艣ci lekarskich zwi膮zanych z procesem diagnostyki i leczenia /zbieranie wywiadu, badanie fizykalne, zlecanie bada艅 dodatkowych, konsultacji, ustalanie rozpoznania i odpowiedniego leczenia/.

  2. Wizytowanie powierzonych pacjent贸w, ustalenie leczenia w zale偶no艣ci od stanu pacjenta.

  3. Udzielanie pomocy fachowej w sytuacjach nag艂ych wszystkim pacjentom zak艂adu, je偶eli takiej pomocy wymagaj膮.

  4. Wsp贸艂praca z piel臋gniarkami oddzia艂u 鈥 zbieranie informacji o stanie pacjenta, zaistnia艂ych zdarzeniach, przekazywanie pisemnych i ustnych zalece艅 odno艣nie leczenia, piel臋gnacji oraz rehabilitacji poszczeg贸lnych chorych.

  5. Edukacja chorych.

  6. Udzia艂 w zebraniach samokszta艂ceniowych oraz w szkoleniach personelu piel臋gniarskiego.

  7. Wsp贸艂praca z pozosta艂ymi zatrudnionymi lekarzami zak艂adu, pracownikiem d/s socjalnych, fizjoterapeutami, logoped膮, psychologiem, terapeut膮 zaj臋ciowym).

  8. Rzetelne terminowe prowadzenie dokumentacji lekarskich.

  9. Czuwanie nad przestrzeganiem praw pacjenta.

  10. Podnoszenie w艂asnych umiej臋tno艣ci i kwalifikacji.

  11. Przestrzeganie dyscypliny pracy i przepis贸w BHP.

  12. Wype艂nianie wszystkich innych polece艅 Dyrektora zak艂adu.

ZAKRES CZYNNO艢CI PIEL臉GNIARKI KOORDYNUJ膭CEJ

I. Piel臋gniarka koordynuj膮ca podlega bezpo艣rednio Dyrektorowi ZOL.

II. Do obowi膮zk贸w piel臋gniarki koordynuj膮cej nale偶y:

  1. Nadzorowanie pracy piel臋gniarek odcinkowych i salowych, zgodnie z najnowszymi 聽聽聽wymogami procesu piel臋gnowania zgodnie z przyj臋tymi standardami.

  2. Monitorowanie przestrzegania wdro偶onych procedur i standard贸w post臋powania.

  3. Nadzorowanie i monitorowanie post臋powania z odpadami.

  4. Odpowiedzialno艣膰 za udzielenie pierwszej pomocy pracownikom.

  5. Czuwanie nad procesami mycia i dezynfekcji pomieszcze艅, sprz臋t贸w i urz膮dze艅 zgodnie z przyj臋tymi standardami.

  6. Czuwanie nad nale偶yt膮 realizacj膮 zlece艅 lekarskich.

  7. Pozostawanie w sta艂ym kontakcie z lekarzami pracuj膮cymi na oddziale odno艣nie spraw pacjenta.

  8. Prowadzenie nadzoru nad prowadzon膮 na oddziale dokumentacj膮 medyczn膮.

  9. Sprawowanie szczeg贸lnego nadzoru nad wydawaniem 艣rodk贸w odurzaj膮cych i silnie dzia艂aj膮cych.

  10. Sprawowanie nadzoru nad gospodark膮 lekow膮, w艂a艣ciwym przechowywaniem lek贸w i ich uzupe艂nieniem oraz zabezpieczeniem.

  11. Prowadzenie dokumentacji dotycz膮cej pracy podleg艂ego jej personelu /plany pracy, urlopy, itp./

  12. Odpowiedzialno艣膰 za szkolenie podlegaj膮cego personelu, podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

  13. Organizowanie szkole艅 podleg艂ego personelu,

  14. Odpowiedzialno艣膰 za ca艂o艣膰 inwentarza oddzia艂owego.

  15. Udzielanie pierwszej pomocy pracownikom.

  16. Nadzorowanie jako艣膰 艣wiadczonych us艂ug.

  17. Dbanie o estetyk臋 Zak艂adu.

  18. Sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem dyscypliny pracy.

  19. Przestrzeganie dyscypliny pracy i przepis贸w BHP.

  20. Noszenie odzie偶y ochronnej i obuwia profilaktycznego.

  21. Wykonywanie wszystkich innych polece艅 prze艂o偶onego.

  22. Wsp贸艂praca z lekarzami zak艂adu, pracownikiem d/s socjalnych, fizjoterapeutami, logoped膮, psychologiem, terapeut膮 zaj臋ciowym).

ZAKRES CZYNNO艢CI PIEL臉GNIARKI ODCINKOWEJ

I. Piel臋gniarka odcinkowa podlega bezpo艣rednio piel臋gniarce koordynuj膮cej.

II. Do zada艅 piel臋gniarki odcinkowej nale偶y sprawowanie opieki nad powierzonymi

chorymi na wyznaczonych dy偶urach, a w szczeg贸lno艣ci:

  1. Wykonywanie zleconych zabieg贸w i ich dokumentowanie wed艂ug obowi膮zuj膮cych zasad.

  2. Dbanie o wysok膮 jako艣膰 udzielanych 艣wiadcze艅.

  3. Nale偶yte prowadzenie dokumentacji medycznej.

  4. Branie udzia艂u w wizycie lekarskiej (pomoc przy badaniu chorych).

  5. Dbanie o zapewnienie wygody i spokoju chorym.

  6. Zg艂aszanie si臋 na ka偶de wezwanie chorego.

  7. Troskliwe i 偶yczliwe zachowanie wobec chorych oraz godne zachowanie w obliczu 艣mierci chorego.

  8. W przypadku zgonu pacjenta post臋powanie wed艂ug obowi膮zuj膮cej procedury.

  9. Wykonywanie czynno艣ci zwi膮zanych z przyjmowaniem chorego na oddzia艂. Zapoznanie chorego w spos贸b jasny i dok艂adny z regulaminem i topografi膮 oddzia艂u oraz prawami i obowi膮zkami pacjenta.

  10. Czuwanie nad og贸lnym bezpiecze艅stwem chorych.

  11. Wykonywanie codziennej toalety chorych oraz ich k膮piel wg grafiku k膮pieli.

  12. Udzielanie pomocy przy zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych

  13. Zapobieganie odle偶ynom poprzez w艂a艣ciw膮 piel臋gnacj臋 chorych oraz stosowanie udogodnie艅

  14. Udzielanie pierwszej pomocy pracownikom.

  15. Zg艂aszanie zauwa偶onych usterek piel臋gniarce koordynuj膮cej.

  16. Przestrzeganie dyscypliny czasu pracy, przepis贸w BHP.

  17. Noszenia odzie偶y s艂u偶bowej i obuwia.

  18. Dbanie o zachowanie dobrych stosunk贸w mi臋dzyludzkich na oddziale.

  19. Wykonywanie polece艅 prze艂o偶onych.

ZAKRES CZYNNO艢CI SALOWEJ

I. Salowa podlega bezpo艣rednio piel臋gniarce koordynuj膮cej, w razie nieobecno艣ci

piel臋gniarce odcinkowej.

II. Do obowi膮zk贸w salowej nale偶y:

1. Utrzymywanie w czysto艣ci wszystkich pomieszcze艅 na wyznaczonym odcinku:

a. utrzymanie w nale偶ytej czysto艣ci i porz膮dku sal chorych, 艂贸偶ek, stolik贸w trzy艂贸偶kowych oraz innych pomieszcze艅 znajduj膮cych si臋 na wyznaczonym odcinku pracy /dy偶urki, gabinety, pomieszczenia gospodarcze, WC, korytarze

b. dezynfekcja pomieszcze艅, 艂贸偶ek, szafek i sprz臋tu oddzia艂u w/g istniej膮cych procedur,

c. przygotowanie 艂贸偶ek na przyj臋cie nowych pacjent贸w,

d. niezw艂oczne powiadamianie piel臋gniarki o wa偶nych zdarzeniach z udzia艂em pacjent贸w,

e. pomoc przy zmienianie bielizny po艣cielowej i osobistej chorych,

2. Po zako艅czonej pracy zabezpieczenie sprz臋tu oraz 艣rodk贸w do mycia i sprz膮tania w odpowiednim pomieszczeniu.

3. Salowa odpowiedzialna jest za powierzony jej sprz臋t i ich w艂a艣ciwe wykorzystanie.

4. Noszenie odzie偶y s艂u偶bowej i obuwia profilaktycznego.

5. Przestrzeganie dyscypliny pracy i przepis贸w BHP.

6. Wykonywanie innych polece艅 prze艂o偶onych.

ZAKRES CZYNNO艢CI TERAPEUTY ZAJ臉CIOWEGO

I. Terapeuta zaj臋ciowy podlega bezpo艣rednio Dyrektorowi ZOL, w razie jego nieobecno艣ci piel臋gniarce koordynuj膮cej.

II. Do zada艅 terapeuty zaj臋ciowego nale偶y:

1. Organizowanie i prowadzenie terapii pacjentom z wykorzystaniem r贸偶nych form terapii

mi臋dzy innymi:

a) zabawy ruchowe,

b) spacery,

c) 艣piewanie, ta艅ce,

d) malowanie wyklejanie, itd.,

e) szerzenie o艣wiaty zdrowotnej,

f) wykonywanie gazetek okoliczno艣ciowych.

2. Dostosowanie zaj臋膰 do stanu chorobowego pacjenta w celu:

a) og贸lnego usprawnienia,

b) rozwoju umiej臋tno艣ci wykonywania czynno艣ci 偶ycia codziennego,

c) przygotowania do 偶ycia w 艣rodowisku spo艂ecznym,

d) poprawy zaradno艣ci i sprawno艣ci psychofizycznej,

e) aktywizacji pacjent贸w.

3. Prowadzenie obserwacji powierzonych pacjent贸w i jej dokumentowanie.

4. Przekazywanie lekarzom i psychologowi uwag w艂asnych o przebiegu indywidualnych post臋p贸w w pracy z poszczeg贸lnymi pacjentami.

5. Sprawowanie opieki i nadzoru nad powierzonymi pacjentami.

6. Czuwanie nad og贸lnym bezpiecze艅stwem chorego.

7. Wsp贸艂praca z lekarzami zak艂adu, piel臋gniark膮 koordynuj膮c膮, pracownikiem d/s socjalnych, fizjoterapeutami, logoped膮, psychologiem,).

8. Pomoc pacjentom przy karmieniu i za艂atwianiu innych potrzeb fizjologicznych.

9. Przestrzeganie dyscypliny czasu pracy i przepis贸w BHP, noszenie odzie偶y s艂u偶bowej i obuwia profilaktycznego.

10. Gotowo艣膰 pracy w zespole.

11. Wykonywanie innych polece艅 prze艂o偶onych.

ZAKRES CZYNNO艢CI FIZJOTERAPEUTY

I. Fizykoterapeuta podlega bezpo艣rednio Dyrektorowi ZOL

II. Do obowi膮zk贸w fizjoterapeuty nale偶y:

1. Wykonywanie czynno艣ci zwi膮zanych z diagnostyk膮 funkcjonaln膮 uk艂adu ruchu, uk艂adu kr膮偶enia i uk艂adu oddechowego pacjenta.

2. Dokonywanie oceny niepe艂nosprawno艣ci pacjent贸w.

3. Wykonywanie zabieg贸w w zakresie kinezyterapii indywidualnej.

4. Stosowanie kinezyterapii og贸lnie usprawniaj膮cej.

5. Zapobieganie negatywnym skutkom wynikaj膮cym z d艂ugotrwa艂ego unieruchamiania.

6. Obs艂uga urz膮dze艅, aparatury i sprz臋tu rehabilitacyjnego.

7. Wsp贸艂praca z lekarzami i innymi pracownikami medycznymi.

8. Wykonywanie zabieg贸w zleconych przez lekarza.

9. Dbanie o nale偶yty stan techniczny urz膮dze艅, zg艂aszanie awarii aparat贸w i konieczno艣ci przegl膮d贸w technicznych.

10. Dbanie o stan sanitarno-porz膮dkowy pomieszcze艅: UGUL, gabinet rehabilitacji.

11. Prowadzenie dokumentacji wykonywanych zabieg贸w.

12. Pomoc chorym przy rozbieraniu i ubieraniu.

13. Pomoc przy karmieniu chorych w czasie posi艂ku.

14. Przestrzeganie dyscypliny pracy i przepis贸w BHP.

15. Noszenie przydzielonej odzie偶y ochronnej i obuwia profilaktycznego.

16. Wykonywanie innych polece艅 prze艂o偶onego.

ZAKRES CZYNNOCI PSYCHOLOGA

I. Psycholog podlega bezpo艣rednio Dyrektorowi ZOL.

II. Do obowi膮zk贸w psychologa nale偶y:

1. Dokonywanie diagnozy wst臋pnej dotycz膮cej stanu psychicznego,

emocjonalnego, zdrowia fizycznego oraz poziomu funkcjonowania

umys艂owego pacjenta.

2. Weryfikowanie diagnozy w trakcie leczenia.

3. Prowadzenie terapii indywidualnych i grupowych.

4. Wskazywanie mo偶liwo艣ci poznawczych i rozwojowych pacjent贸w oraz ich

potrzeb.

5. Konsultowanie w艂asnych diagnoz i spostrze偶e艅 z lekarzami

6. Proponowanie form terapeutycznych terapeucie zaj臋ciowemu w odniesieniu

do poszczeg贸lnych pacjent贸w.

7. Prowadzenie dokumentacji medycznej zgodnie z obowi膮zuj膮cymi aktami

prawnymi.

GENEZA PRACY SOCJALNEJ

Geneza i rozw贸j pomocy spo艂ecznej oraz jej wsp贸艂czesne rozumienie. Pomoc spo艂eczna w Polsce oko艂o XII wieku wygl膮da艂a nieco inaczej ni偶 na 艣wiecie, gdy偶 ruch reformatorski, kt贸ry odegra艂 du偶膮 rol臋 na 艣wiecie w Polsce nie by艂 popularny. Pocz膮tki opieki spo艂ecznej w Polsce zwi膮zane s膮 z dzia艂alno艣ci膮 zakon贸w i stowarzysze艅 religijnych, a zw艂aszcza z prowadzonymi przez nie szpitalami zwanymi ?domami go艣cinnymi?. W XV wieku do dzia艂alno艣ci opieku艅czej prowadzonej przez zakony zaczyna艂y w艂膮cza膰 si臋 osoby 艣wieckie.
Przy ko艣cio艂ach organizowane by艂y bractwa, kt贸re prowadzi艂y z regu艂y dzia艂alno艣膰 dobroczynn膮. Powstawa艂y tak偶e pierwsze akty prawne usi艂uj膮ce regulowa膰 dzia艂alno艣膰 opieku艅cz膮 pa艅stwa. Jednym z pierwszych by艂 statut wi艣nicki ( 1347 rok ) Kazimierza Wielkiego traktuj膮cy o sprawowaniu opieki nad upo艣ledzonymi. Innym aktem by艂o prawo do 偶ebrania z 1496 roku, na mocy kt贸rego wydawane by艂y 艣wiadectwa uprawniaj膮ce do 偶ebrania. Powsta艂a tak偶e pierwsza w historii Polski ?ustawa psychiatryczna? uwzgl臋dniaj膮ca konieczno艣膰 sprawowania opieki nad chorymi psychicznie, kt贸ra by艂a zawarta w statucie litewskim z 1526 roku. W drugiej po艂owie XVII wieku Sejm Polski wyda艂 tak zwan膮 Konstytucj臋 Szpitaln膮 (rok 1775), w oparciu o kt贸r膮 powo艂ano komisj臋 stanowi膮c膮 centralny organ nadzoru nad dobroczynno艣ci膮. Prze艂om XIX i XX wieku to przede wszystkim dzia艂alno艣膰 Instytutu Lenvala, Parku Jordana i Ogrod贸w Rau?a.
Instytut Lenvala prowadzi艂 dzia艂alno艣膰 lecznicz膮, profilaktyczn膮 oraz higieniczno-wychowawcz膮. Park Jordana s艂u偶y艂 przede wszystkim dzieciom i m艂odzie偶y. Wiek XIX przyni贸s艂 ze sob膮 wzrost liczby i rozw贸j dzia艂alno艣ci r贸偶nych stowarzysze艅 i organizacji spo艂ecznych, kt贸re uzupe艂nia艂y dzia艂alno艣膰 instytucji pa艅stwowych w zakresie pomocy spo艂ecznejSpo艣r贸d r贸偶nych towarzystw dzia艂aj膮cych na terenie Polski wymieni膰 mo偶na: ? Warszawskie Towarzystwo Dobroczynno艣ci,? Towarzystwo Przyjaci贸艂 Dzieci,? Towarzystwo Opieki nad Ubogimi Matkami i ich Dzie膰mi,? Warszawskie Towarzystwo Higieniczne,? Towarzystwo Higieny Praktycznej,? Towarzystwo Przeciwgru藕licze.Z funduszy spo艂ecznych powsta艂y szpitale wyznaniowe, g贸rnicze, lazarety (szpitale wojskowe), szpitale miejskie, prowincjonalne, itp. Do fabryk wprowadzano stopniowo inspektor贸w czuwaj膮cych nad bezpiecze艅stwem i higien膮 pracy robotnik贸w, organizowano te偶 ambulatoria, wprowadzano porady akuszeryjne dla ci臋偶arnych robotnic, organizowano p艂atne urlopy, itd.
Po odzyskaniu przez Polsk臋 niepodleg艂o艣ci zosta艂a uchwalona Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, kt贸rej pi臋膰 artyku艂贸w dotyczy艂o problem贸w pomocy spo艂ecznej. W 1923 roku zosta艂a uchwalona ustawa o opiece spo艂ecznej, w kt贸rej by艂a mowa o zaspokajaniu ze 艣rodk贸w publicznych niezb臋dnych potrzeb 偶yciowych tych os贸b, kt贸re trwale lub chwilowo w艂asnymi 艣rodkami materialnymi lub w艂asn膮 prac膮 uczyni膰 tego nie mog膮, jak r贸wnie偶 zapobieganiu wytwarzania si臋 stanu wy偶ej okre艣lonego. Wed艂ug ustawy przedmiotem i zakresem opieki by艂a: ? opieka nad niemowl臋tami, sierotami, dzie膰mi zaniedbanymi, opuszczonymi, przest臋pcami oraz zagro偶onymi; ? ochrona macierzy艅stwa; ? opieka nad starcami, inwalidami, nieuleczalnie chorymi, kalekami, upo艣ledzonymi umys艂owo; opieka nad bezdomnymi ofiarami wojny; ? opieka nad wi臋藕niami; ? walka z 偶ebractwem, w艂贸cz臋gostwem, nierz膮dem, alkoholizmem; ? pomoc instytucjom opieku艅czym, prywatnym i wsp贸艂dzia艂anie z nimi. W sytuacji panuj膮cego w Polsce mi臋dzywojennej bezrobocia, pomoc 艣wiadczona by艂a ze 艣rodk贸w Funduszu Pracy (powsta艂ego w 1933 roku), oraz spo艂ecznych 艣rodk贸w Obywatelskiego Og贸lnopolskiego Komitetu Zimowej Pomocy Bezrobotnym. Niezale偶nie od opieki obowi膮zkowej funkcjonowa艂a opieka prowadzona przez stowarzyszenia opieku艅cze, fundacje, gminy wyznaniowe i zgromadzenia zakonne. Od roku 1928 w ka偶dej gminie, mie艣cie, dzielnicy pojawili si臋 opiekunowie spo艂eczni, kt贸rzy wsp贸艂dzia艂ali z samorz膮dami oraz gminami, powiatowymi i wojew贸dzkimi komisjami opieki spo艂ecznej, w sk艂ad kt贸rych wchodzili tak偶e przedstawiciele stowarzysze艅 opieku艅czych i samorz膮d贸w. Opiekunowie spo艂eczni wybierani byli przez rady gminne na okres trzech lat i korzystali z ochrony prawnej podczas wykonywania swoich obowi膮zk贸w. Pierwsze lata po II wojnie 艣wiatowej by艂y w Polsce okresem ratownictwa w pomocy spo艂ecznejPowracaj膮cym z niemieckich oboz贸w pracy i oboz贸w koncentracyjnych udzielano pomocy w formie do偶ywiania, dostarczania odzie偶y, organizowania dom贸w noclegowych i schronisk dla bezdomnych. Powo艂ane zosta艂o Ministerstwo Pracy i Opieki Spo艂ecznej (1945 rok) oraz wydzia艂y opieki w urz臋dach wojew贸dzkich, a tak偶e spo艂eczne Komitety Opieki Spo艂ecznej, stopniowo wznawia艂y swoj膮 dzia艂alno艣膰 r贸偶ne organizacje. Zadania ratownicze pe艂ni艂y tak偶e takie organizacje jak:? Polski Czerwony Krzy偶, ? Towarzystwo Przyjaci贸艂 Dzieci, ? Centralny Komitet Opieki Spo艂ecznej, ? Zwi膮zek Uczestnik贸w Walki Zbrojnej o Niepodleg艂o艣膰 i Demokracj臋, itd. Do 1950 roku dzia艂a艂y tak偶e: ? Towarzystwo Przyjaci贸艂 Dzieci Ulicy, ? Towarzystwo Gniazd Sierocych, ? Towarzystwo Burs i Stypendi贸w,? Polski Instytut S艂u偶by Spo艂ecznej
Lata 1947?1953 to okres reorganizacji i likwidowania wielu organizacji i stowarzysze艅. Ustawa o terenowych organach jednolitej w艂adzy pa艅stwowej (marzec 1950 r.) anulowa艂a w praktyce ustalenie ustawy o pomocy spo艂ecznej z roku 1923 w odniesieniu do dzieci i m艂odzie偶y. Opiek臋 nad dzieckiem podzielono mi臋dzy resorty: ? o艣wiaty,? zdrowia i opieki spo艂ecznej,? sprawiedliwo艣ci.
utworzono te偶 sie膰 o艣rodk贸w opiekuna spo艂ecznego.Zak艂ady opieku艅cze dla dzieci, m艂odzie偶y i doros艂ych zosta艂y upa艅stwowione po roku 1952. ? Powo艂ano Polski Komitet Pomocy Spo艂ecznej, ? powsta艂y pierwsze punkty Polskiego Czerwonego Krzy偶a, ? uruchomiono dzienne domy pomocy spo艂ecznej. Po utworzeniu Ministerstwa Zdrowia i Opieki Spo艂ecznej (1960 r.), powsta艂y pierwsze szko艂y pracownik贸w socjalnych (1966
Obowi膮zuj膮cy do wybuchu II wojny 艣wiatowej system ubezpiecze艅 spo艂ecznych zosta艂 zreorganizowany. W jego sk艂ad wesz艂y ubezpieczenia obowi膮zkowe i dobrowolne. Zadania te realizowa艂 Zak艂ad Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych w formie ubezpiecze艅 na wypadek choroby oraz r贸偶nego rodzaju rent i emerytur.
Po odzyskaniu niepodleg艂o艣ci uchwalono Ustaw臋 o Opiece Spo艂ecznej (1923 r.) Art. 1 tego dokumentu m贸wi o tworzeniu specjalnych komunalnych organ贸w opieki spo艂ecznej czyli komisji opieki spo艂ecznej i opiekun贸w spo艂ecznych. By艂o to stanowisko honorowe i bezp艂atne. Ustawa okre艣la艂a r贸wnie偶 obowi膮zki opiekuna, kt贸re stanowi艂y wska藕nik do roli jak膮 pe艂ni艂.
W艣r贸d obowi膮zk贸w wyr贸偶niono:
? wsp贸艂dzia艂anie z organami gminnymi w zakresie wykonywania opieki spo艂ecznej,? udzielanie pomocy potrzebuj膮cym w ramach obowi膮zuj膮cych przepis贸w,? udzielanie w nag艂ych przypadkach pomocy dora藕nej,? Sk艂adanie komisji sprawozda艅 z w艂asnej dzia艂alno艣ci. Przyczyn膮 powstania ustawy i powo艂ania do dzia艂alno艣ci opiekuna spo艂ecznego by艂y zmieniaj膮ce si臋 i rosn膮ce potrzeby rozwoju pracy spo艂ecznej.
Potrzebni byli organizatorzy 偶ycia gospodarczego i spo艂ecznego, kt贸rych g艂贸wnym zadaniem by艂o: ? informowanie, ? uczenie podstaw, ? popularyzowanie,? pokazywanie wzorc贸w 偶ycia w porozbiorowej rzeczywisto艣ci. W tych warunkach powsta艂 obraz pracownika socjalnego ? instruktora, praktyka aktywizuj膮cego obywateli kraju.
Instytucja tzw. Instruktor贸w spo艂ecznych powo艂ana zosta艂a w 1937 roku na terenie wojew贸dztwa warszawskiego.
Do jej g艂贸wnych zada艅 nale偶a艂o roztaczanie opieki nad dzie膰mi z rodzin zast臋pczych poprzez systematyczn膮 i planow膮 kontrol臋 oraz pobudzanie do dzia艂ania samorz膮d贸w w zakresie opieki spo艂ecznej. Instruktor chc膮c by膰 skutecznym musia艂 pos艂ugiwa膰 si臋 prostymi i czytelnymi 艣rodkami np. : organizowanie wycieczek, bibliotek, spotka艅 z kultur膮.
Tutaj bardzo wyra藕ny jest obraz pracownika socjalnego dzia艂aj膮cego na wsi. Mia艂 on by膰 osob膮 z偶yt膮 ze swoim 艣rodowiskiem naturalnym i spo艂ecznym, co mia艂o umo偶liwi膰 pe艂ne zrozumienie tego偶 艣rodowiska, jego kultury i gospodarki. Pracownikiem socjalnym w tamtym okresie by艂 r贸wnie偶 specjalista w jakim艣 zawodzie. Do nich nale偶eli mi臋dzy innymi:? lekarze szerz膮cy idee z zakresu o艣wiaty zdrowotnej,? in偶ynierowie rolnicy wprowadzaj膮cy nowe sposoby upraw.
Okres II wojny 艣wiatowej to gwa艂towny wzrost potrzeb opieku艅czych i personelu o艣rodk贸w pomocy spo艂ecznej. To okres ratownictwa, gdzie g艂贸wnymi formami pomocy by艂o: ? do偶ywianie, ? dostarczanie odzie偶y, ? organizowanie dom贸w noclegowych i schronisk dla bezdomnych. Po wojnie odtworzone zosta艂y organizacje spo艂eczne i opieku艅cze, a pracownik socjalny zmieni艂 ponownie sw贸j charakter.
脫w pracownik mia艂 by膰 czujnym, wra偶liwym i bystrym kierownikiem oraz rzeczowym doradc膮, umiej膮cym
w ka偶dej sytuacji 偶yciowej znale藕膰 s艂uszne rozwi膮zanie. Po roku 1958 nast膮pi艂o przej艣cie z tzw. pomocy biernej na pomoc czynn膮, aktywn膮, polegaj膮c膮 na wyszukiwaniu os贸b i rodzin potrzebuj膮cych opieki, na rozpoznawaniu potrzeb ludzkich bezpo艣rednio w 艣rodowisku. W tym okresie powsta艂y pierwsze szko艂y pracownik贸w socjalnych i sie膰 o艣rodk贸w opiekuna spo艂ecznego.
W dzisiejszej rzeczywisto艣ci pracownik socjalny nie tylko powinien ale musi odznacza膰 si臋 postaw膮 profesjonaln膮 w pracy zawodowej. Warunkiem tego jest odpowiednie przygotowanie teoretyczne czyli posiadanie wiedzy, a wi膮偶e si臋 to z pe艂nymi kwalifikacjami zawodowymi. To jednak stanowi niewystarczaj膮cy warunek do bycia profesjonalist膮. Konieczne jest zdobycie do艣wiadczenia i praktyki oraz posiadanie specyficznych predyspozycji osobowo艣ciowych. Obszary wiedzy w jakich powinien sprawnie porusza膰 si臋 pracownik socjalny to g艂贸wnie psychologia, prawo, psychiatria, pedagogika oraz polityka spo艂eczna.
Pr贸cz teoretycznych wiadomo艣ci, wa偶ne jest posiadanie konkretnych umiej臋tno艣ci. Od profesjonalnego pracownika socjalnego wymaga si臋 przede wszystkim: ? umiej臋tno艣ci (艂atwo艣ci) nawi膮zywania kontaktu z klientem, ? podejmowania decyzji i szybkiej interwencji, ? postawienia diagnozy, ? oceny sytuacji klienta.
Pracownik socjalny ? profesjonalista powinien posiada膰 umiej臋tno艣膰 sprawnego dzia艂ania czyli organizowania pracy, czasu i koordynowania dzia艂a艅 zmierzaj膮cych
do zaspokojenia potrzeb klient贸w. Do wy偶ej przedstawionego modelu profesjonalisty pr贸cz wiedzy i umiej臋tno艣ci zaliczamy r贸wnie偶 postawy po偶膮dane w danym zawodzie, a dotycz膮ce g艂贸wnie relacji pracownik socjalny ? klient. Do postaw tych nale偶膮: otwarto艣膰, cierpliwo艣膰, 偶yczliwo艣膰, lojalno艣膰, wyrozumia艂o艣膰 i tolerancja.
Osobn膮 aczkolwiek niezwykle istotn膮 cech膮 profesjonalizmu jest utrzymanie etycznych standard贸w nie tylko w pracy zawodowej, ale tak偶e w 偶yciu osobistym. Podsumowuj膮c, wypada zauwa偶y膰, i偶 sylwetka pracownika socjalnego i jego rola zawodowa zmienia艂y si臋 w zale偶no艣ci od potrzeb jednostki, grup czy ca艂ych spo艂eczno艣ci. Przeszed艂 on drog臋 szeregu zmian i ulepsze艅, aby w czasach wsp贸艂czesnych sta膰 si臋 profesjonalist膮 nastawionym przede wszystkim na pomoc ludziom potrzebuj膮cym. Szerzej na temat pracownika socjalnego powiemy na jednym z kolejnych wyk艂ad贸w.
Pomoc spo艂eczna jest jednym z komponent贸w polityki spo艂ecznej. W znaczeniu funkcjonalnym pomoc spo艂eczn膮 okre艣la si臋 jako metod臋, technik臋 lub narz臋dzie dzia艂ania s艂u偶膮ce zaspokajaniu okre艣lonych potrzeb jednostek, rodzin czy grup spo艂ecznych. Lata 80-te i 90-te przynios艂y w Polsce wiele nowych zjawisk w sferze spo艂ecznej. Wraz ze zmian膮 ideologii pa艅stwa zmienia si臋 r贸wnie偶 jego polityka spo艂eczna, kt贸ra rozumiana jest jako szczeg贸lny rodzaj aktywno艣ci politycznej, okre艣laj膮cy ramy oddzia艂ywa艅 pa艅stwa w kierunku poprawy bytu jego spo艂eczno艣ci.
Polityka spo艂eczna bardzo cz臋sto odnosi si臋 do pewnego obszaru ingerencji pa艅stwa lub sfery jego dzia艂ania, gdzie cia艂a publiczne i si艂y spo艂eczne zajmuj膮 si臋 kszta艂towaniem warunk贸w 偶ycia ludno艣ci oraz stosunk贸w mi臋dzyludzkich (zw艂aszcza w 艣rodowisku zamieszkania i pracy). Aby polityka spo艂eczna mog艂a by膰 realizowana, potrzebne jest okre艣lenie jej cel贸w nadrz臋dnych. Pewn膮 typologi臋 cel贸w polityki spo艂ecznej przedstawia Zofia Morecka, wed艂ug kt贸rej wyst臋puj膮 one w trzech nast臋puj膮cych obszarach:
ekonomicznym jako zaspokajanie potrzeb rozszerzonej reprodukcji i racjonalne u偶ytkowanie zasob贸w pracy warunkuj膮ce wzrost i rozw贸j gospodarczy; ? spo艂eczno?politycznym jako zachowanie spokoju spo艂ecznego w celu uzyskania harmonijnego wsp贸艂dzia艂ania we wszystkich dziedzinach r贸偶nych klas i grup spo艂ecznych; ? moralnym jako urzeczywistnienie warto艣ci etycznych reguluj膮cych stosunki mi臋dzyludzkie w r贸偶nych przekrojach. Nie tylko w celach ale i w za艂o偶eniach polityka spo艂eczna odnosi si臋 do pomocy pa艅stwa w stosunku do ca艂ej spo艂eczno艣ci i poszczeg贸lnych jej jednostek. Ta pomoc realizowana jest przez instytucj臋 pa艅stwow膮, jak膮 jest opieka spo艂eczna. Zainteresowanie polityk膮 spo艂eczn膮 w zwi膮zku z prac膮 socjaln膮 bierze si臋 z przekonania, 偶e decyzje polityczne maj膮 wp艂yw na zakres i formy tej dzia艂alno艣ci praktycznej w pa艅stwie, kt贸r膮 nazywa si臋 pomoc膮 spo艂eczn膮. Polska ustawa o pomocy spo艂ecznej z dnia 19.11.1990 roku zosta艂a znowelizowana dnia 12.03.2004, a wesz艂a w 偶ycie 01.05.2004 roku.
W ustawie tej (Art.2.1.) czytamy: ?Pomoc spo艂eczna jest instytucj膮 polityki spo艂ecznej pa艅stwa maj膮ca na celu umo偶liwienie osobom i rodzinom przezwyci臋偶anie trudnych sytuacji 偶yciowych, kt贸rych nie s膮 w stanie one pokona膰, wykorzystuj膮c w艂asne uprawnienia, zasoby i mo偶liwo艣ci. 2. Pomoc spo艂eczn膮 organizuj膮 organy administracji rz膮dowej i samorz膮dowej, wsp贸艂pracuj膮c w tym zakresie na zasadzie partnerstwa z organizacjami spo艂ecznymi, zwi膮zkami wyznaniowymi, stowarzyszeniami o charakterze charytatywnym, fundacjami oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Osoby i rodziny korzystaj膮ce z pomocy spo艂ecznej s膮 obowi膮zane do wsp贸艂udzia艂u w rozwi膮zywaniu ich trudnej sytuacji 偶yciowej?. Art. 7 ustawy m贸wi: ?Pomocy spo艂ecznej udziela si臋 osobom i rodzinom w szczeg贸lno艣ci z powodu: 1ub贸stwa, 2sieroctwa, 3 bezdomno艣ci, 4bezrobocia, 5 niepe艂nosprawno艣ci, 6d艂ugotrwa艂ej lub ci臋偶kiej choroby, 7przemocy w rodzinie,8 potrzeby ochrony macierzy艅stwa lub wielodzietno艣ci,bezradno艣ci w sprawach opieku艅czo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zw艂aszcza w rodzinach niepe艂nych lub wielodzietnych,10) braku umiej臋tno艣ci w przystosowaniu do 偶ycia m艂odzie偶y opuszczaj膮cej plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze,11) trudno艣ci w integracji os贸b, kt贸re otrzyma艂y status uchod藕cy,12) trudno艣ci w przystosowaniu do 偶ycia po zwolnieniu z zak艂adu karnego,13) alkoholizmu lub narkomanii,14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,15) kl臋ski 偶ywio艂owej lub ekologicznej. Autorytetem, a zarazem pionierk膮 podniesienia tematyki pracy socjalnej jest Helena Radli艅ska. Autorka wielu znakomitych prac na ten temat definiuj膮c prac臋 socjaln膮 koncentrowa艂a si臋 g艂贸wnie na jej celach jako czynnikach okre艣laj膮cych specyfik臋 tej dzia艂alno艣ci. Helena Radli艅ska nie u偶ywa艂a jednak poj臋cia ?praca socjalna?, a zamiast niego wprowadzi艂a synonim ?praca spo艂eczna?. W tym uj臋ciu ?praca spo艂eczna polega na wydobywaniu i pomna偶aniu si艂 ludzkich, na ich usprawnianiu i organizacji wsp贸lnego dzia艂ania dla dobra ludzi?.Podobny charakter ma definicja przytoczona przez Barbar臋 Szatur-Jaworsk膮, kt贸ra przeprowadzaj膮c rozwa偶ania nad teori膮 i genez膮 pracy socjalnej pos艂u偶y艂a si臋 definicj膮 z niemieckiego s艂ownika pracy socjalnej. Wed艂ug niej pod poj臋ciem pracy socjalnej mieszcz膮 si臋 urz膮dzenia i przedsi臋wzi臋cia, kt贸re powinny pom贸c ludziom w ich integracji ze spo艂ecze艅stwem, aby prowadzili w nim takie 偶ycie, kt贸re odpowiada ludzkiej godno艣ci. Praca socjalna w teorii ameryka艅skiej postrzegana jest jako profesja i metoda dzia艂ania charytatywnego. Tego rodzaju praca jest okre艣lana jako ?osobista us艂uga spo艂eczna? i jest nastawiona na realizacj臋 trzech podstawowych zada艅: ? socjalizacji i rozwoju jednostek, ? terapii, rehabilitacji, pomocy i ochronie (wobec os贸b z r贸偶nego rodzaju deficytami), ? zapewnieniu dost臋pu do us艂ug, informacji i poradnictwa. W odniesieniu do tych偶e zada艅 opracowano bardzo obszern膮 definicj臋 pracy socjalnej podan膮 przez zawodow膮 organizacj臋 ameryka艅skich pracownik贸w socjalnych. Definicja ta brzmi nast臋puj膮co: ?praca socjalna jest to dzia艂alno艣膰 profesjonalna polegaj膮ca na pomocy jednostkom, grupom lub spo艂eczno艣ciom we wzbogacaniu lub odbudowywaniu ich zdolno艣ci spo艂ecznego funkcjonowania oraz na tworzeniu spo艂ecznych warunk贸w sprzyjaj膮cym tym celom. Praktyka pracy socjalnej opiera si臋 na profesjonalnym wdro偶eniu warto艣ci i technik w celu osi膮gni臋cia co najmniej jednego z nast臋puj膮cych rezultat贸w:
pomaganie ludziom w uzyskaniu konkretnych us艂ug;? s艂u偶enie poradnictwem i psychoterapi膮 jednostkom, rodzinom, grupom;? pomaganie spo艂eczno艣ciom lub grupom w zdobyciu
lub poprawie us艂ug socjalnych i medycznych;? uczestniczenie w odno艣nych procesach
legislacyjnych. Praktyka pracy socjalnej wymaga wiedzy o ludzkim rozwoju i zachowaniu, o instytucjach spo艂ecznych, ekonomicznych i kulturalnych oraz o wsp贸艂zale偶no艣ciach mi臋dzy tymi czynnikami?.
Istotne jest docelowe zadanie pomocy spo艂ecznej, polegaj膮ce na usamodzielnieniu ekonomicznym osoby lub rodziny korzystaj膮cej ze 艣wiadcze艅 pomocowych b膮d藕 jej integracji ze 艣rodowiskiem. Podstaw膮 realizacji stosowania pomocniczo艣ci staje si臋 upodmiotowienie cz艂owieka, znajduj膮cego si臋 w trudnej sytuacji

1 i 2 Metody pomiaru potrzeb klienta i rodziny.

Potrzeby wyst臋puj膮 na og贸艂 w ca艂ym kompleksowym , obejmuj膮cych wiek wymiar贸w istnienia cz艂owieka, tote偶 badanie poziomu zaspokojenia jednych bez uwzgl臋dnienia ich powi膮za艅 z innymi by艂yby powa偶nym uchybieniem poprawno艣ci Pracownik socjalny jest realizatorem polityki spo艂ecznej. Polityka spo艂eczna si臋ga po miedzy statystyki spo艂eczne i by poprzez nie m贸c uchwyci膰 og贸lniejsze prawdziwo艣ci. Statystyka spo艂eczna jak ka偶da dyscyplina naukowa ma swoist膮 terminologi臋. Nie u偶ywa si臋 tu takich poj臋膰 jak rodzina, grupa czy jednostka lecz 鈥瀏ospodarstwo domowe鈥. Poprzez 鈥瀊ud偶et domowy鈥 rozumie si臋 ca艂o艣膰 przychod贸w i rozchod贸w gospodarstwa domowego. Badanie Bud偶etu domowego: na przyk艂adzie gosp. domowych sk艂ada si臋: -dochody z pracy, - dochody ze 艣wiadcze艅 spo艂ecznych, -inne przychody (darowizny, po偶yczki). Na rozchody gosp. domowego sk艂adaj膮 si臋: -wydatki na dobra i us艂ugi niezb臋dne do bezpo艣redniego zaspokojenia potrzeb: 偶ywno艣膰, odzie偶, mieszkanie, opa艂, ochrona zdrowia itp. 鈥 wydatki zwi膮zane ze sp艂atami kredyt贸w, po偶yczki. Zestawiaj膮c obie grupy danych otrzymujemy przybli偶ony obraz sytuacji materialnej jedno lub wieloosobowego gospodarstwa domowego tzw. rozmiary 艣rodk贸w finansowych i rzeczowych kt贸re pozostaj膮 do jego dyspozycji w okre艣lonej jednostce czasu oraz zakresu i kierunki wydatkowania posiadanych 艣rodk贸w. 艢rodkami zaspokajania r贸偶nych potrzeb wyznaczaj膮 nie tylko osobiste preferencje czy wzory kulturowe s膮 one tak偶e uzale偶nione od czynnik贸w obiektywnych sytuacji gospodarczej kraju zaopatrzenia rynku poziomu i jako艣ci us艂ug 艣wiadczonych przez spo艂ecze艅stwo. Okre艣lenie poziomu zaspokojenia potrzeb poprzez: Minimum egzystencji 鈥 to taki poziom wydatk贸w (spo偶ycia), kt贸ry zapewnia utrzymanie cz艂owieka przy 偶yciu, w stanie zdrowia i zdolno艣ci do pracy. Zakres i poziom zaspokojenia potrzeb wed艂ug standardu minimum egzystencji wyznacza granic臋, poni偶ej kt贸rej wyst臋puje biologiczne zagro偶enie 偶ycia, a tak偶e psycho-fizycznego cz艂owieka. Minimum egzystencji okre艣la granic臋 obszaru ub贸stwa bezwzgl臋dnego, absolutnego. Minimum egzystencji uwzgl臋dnia jedynie te potrzeby, kt贸rych zaspokojenie nie mo偶e by膰 od艂o偶one w czasie, zatem koszyk obejmuje tylko dobra bie偶膮cej konsumpcji (wydatk贸w), a mianowicie: 偶ywno艣膰, leki i 艣rodki higieny osobistej, drobne naprawy posiadanej odzie偶y i obuwia oraz niezb臋dne uzupe艂nienie bielizny i obuwia, utrzymanie i eksploatacj臋 mieszkania, niewielki zas贸b wyposa偶enia w bielizn臋 po艣cielow膮 i sprz臋t, g艂贸wnie do gotowania i jedzenia, ksi膮偶ki i artyku艂y szkolne zwi膮zane z realizacj膮 obowi膮zk贸w szkolnego (tylko w rodzinach z dzie膰mi w wieku 7 鈥 1 lat).Linia minimum egzystencji nale偶y do kategorii absolutnych. Pozwala ustali膰 zakres ub贸stwa, jego charakter oraz czynniki wp艂ywaj膮ce na prawdopodobie艅stwo bycia ubogim. Rozmiar ub贸stwa jest wyra偶ony stop膮 ub贸stwa czyli odsetek os贸b ubogich w populacji.
Minimum socjalne 鈥 wyra偶a ilo艣ciowy i warto艣ciowy koszyk d贸br konsumpcyjnych dla jednostki lub gospodarstwa domowego o wyodr臋bnionych cechach spo艂eczno-demograficznych. Koszyk powinien by艣 tak skonstruowany aby zapewni膰 warunki bytowe na ka偶dym etapie biologicznego rozwoju cz艂owieka umo偶liwiaj膮c reprodukcj臋 si艂 偶yciowych, posiadanie i wychowanie potomstwa oraz utrzymanie wi臋zi ze spo艂ecze艅stwem. Minimum socjalne jest to taki poziom niskich dochod贸w, kt贸ry pozwala ludziom normalnie uczestniczy膰 w 偶yciu spo艂ecznym i nie wpa艣膰 w ub贸stwo. Okre艣lenie linii ub贸stwa bezwzgl臋dnego 鈥 w ustaleniu granicy ub贸stwa bezwzgl臋dnego bierze si臋 pod uwag臋 naukowo zweryfikowane minimalne normy 偶ywno艣ciowe zu偶ycie energii opieki medycznej standard mieszka艅. Na tej podstawie budowany jest ilo艣ciowy warto艣ciowy koszyk towar贸w i us艂ug i okre艣la si臋 niezb臋dny poziom wydatk贸w gosp. domowych. Minimum egzystencji wyznacza doln膮 granic臋 ub贸stwa.


4Badania poziomu 偶ycia rodziny.

1metoda dystansowa 鈥 metoda kompleksowego badania poziomu 偶ycia rozumiana jako stopie艅 zaspokojenia materialnych i kulturowych potrzeb gosp. domowych realizowanych poprzez strumienie towar贸w i us艂ug oraz strumienie funduszy konsumpcji zbiorowej. W metodzie dystansowej uwzgl臋dniono siedem podstawowych dziedzin 偶ycia, w obr臋bie kt贸rych zaspakajane s膮 potrzeby socjalno i kulturowe: wy偶ywienie, mieszkanie, zdrowie, wykszta艂cenie, rekreacja, zabezpieczenie spo艂eczne, zagospodarowanie materialne. Okre艣lenie faktycznego poziomu zaspokojenia potrzeb w tych dziedzinach wymaga wprowadzenia ilo艣ciowych miernik贸w reprezentant贸w a nast臋pnie okre艣lenia wska藕nik贸w programowych: minimum 鈥 dopowiadaj膮ce najni偶szemu z teoretycznie mo偶liwych poziom贸w zaspokojenia potrzeb oraz optimum odpowiadaj膮ce najbardziej korzystnemu z danych warunk贸w poziomu zaspokojenia okre艣lonych potrzeb materialnych i kulturowych. Dla ka偶dego z miernik贸w 鈥 reprezentant贸w nale偶y ustali膰 na podstawie bada艅 statystycznych bilansowych eksperymentalnych itd. - warto艣ci progowe. Nie w ka偶dym przypadku jest to mo偶liwe tam gdzie jest to mo偶liwe oszacowa膰 stopie艅 zaspokojenia poszczeg贸lnych potrzeb. Por贸wnuje si臋 tu uzyskane w badaniach odpowiednio licznej pr贸by gosp. domowych warto艣ci empiryczne miernik贸w reprezentant贸w skorygowane odpowiednimi wsp贸艂czynnikami koncentracji i r贸wnomierno艣ci rozdzia艂u z warto艣ciami progowymi. Jako艣膰 偶ycia uwzgl臋dnia opr贸cz wska藕nik贸w obiektywnych tak偶e wska藕niki subiektywne (samopoczucie wi臋zy emocjonalne). Gdy przedmiotem naszych oddzia艂ywa艅 staje si臋 jednostka grupa spo艂eczna czy rodzina prostsze i bardziej po偶yteczne staje si臋 metody tradycyjne takie jak: wywiad, rozmowa, obserwacja, analiza dokument贸w osobistych czy urz臋dowych. Na ich podstawie nie oszacuje si臋 stopnia zaspokojenia potrzeby, ale stwarzaj膮 szans臋 dog艂臋bnego rozpoznania sytuacji 偶yciowej badanych.



5Poj臋cie potrzeby, klasyfikacja potrzeb.

W literaturze przedmiotu istnieje wiele r贸偶nych definicji potrzeby jednym z niech jest def. K. Obuchowskieg m贸wi膮ca o tum 偶e 鈥濸otrzeby s膮 obiektywnymi w艂a艣ciwo艣ciami jednostki ludzkiej, istniej膮cymi niezale偶nie od tego co cz艂owiek sobie u艣wiadamia i czego chce鈥. Teoria hierarchii potrzeb Maslowa obejmuje pi臋膰 grup potrzeb: 1potrzeby fizjologiczne (g艂贸d, sen, odpoczynek) 2bezpiecze艅stwa, 3przynale偶no艣ci i mi艂o艣ci, 4szacuku i samo urzeczywistnienia 5potrzby wy偶szego rz臋du (wiedzy, estetyczne, sensu 偶ycia) potrzeby podstawowe (od 1 do 4) maj膮 charakter powszechny i konieczny, niezaspokojenie ich prowadzi do powa偶nych zaburze艅 r贸wnowagi biopsychicznej czy deprawacji osobowo艣ciowych. Dzi臋ki zaspokojeniu potrzeb wy偶szego cz艂owiek wznosi si臋 ku warto艣ciom. Szczeg贸lnie wa偶ne inspiruj膮ce okaza艂o si臋 wprowadzone przez Maslowa rozr贸偶nienie motywacji deficytu oraz motywacji rozwoju. Do pierwszej grupy zalicza wi臋kszo艣膰 potrzeb podstawowych do drugiej potrzeby wy偶szego rz臋du. R贸偶nica mi臋dzy nimi polega na tym 偶e pierwsze je艣li s膮 systematycznie zaspokajane ulegaj膮 stopniowo wy drugie za艣 s膮 niespe艂nialne poniewa偶 ich zaspokojenie na okre艣lonym poziomie wyzwala nowe d膮偶enia. Bardzo wa偶ne jest r贸wnie偶 rozumienie potrzeb i ich kwalifikacje wed艂ug J. Szczepa艅skiego. Wg Szczepa艅skiego 鈥瀙otrzeby s膮 podstawowym faktem ludzkiej egzystencji dzieli on je na :a)potrzeby rzeczywiste (obiektywne) wywo艂ane zu偶yciem braki funkcjonowaniu biopsychicznym cz艂owieka lub w systemach spo艂ecznych, gospodarczych, kulturowych. Ten brak jest rzeczywistym sk艂adnikiem potrzeby kt贸ra jednak w procesie u艣wiadomienia a nast臋pnie w sferze zabieg贸w o zaspokojenie zostaje przekszta艂cone przez 鈥瀘toczki鈥 np.: psychologiczne, kulturowe, kt贸re mog膮 zupe艂nie zmieni膰 natur臋 potrzeb鈥 (przyk艂adem mo偶e tu by膰 g艂贸d). b)potrzeby otoczkowe 鈥 przekszta艂cone przez owe 鈥瀘toczki鈥 potrzeby rzeczywiste. Powstaj膮 w贸wczas sk艂adniki otoczkowe (np.: wykaz potraw, obyczaje spo偶ywania posi艂k贸w) zaczynaj膮 dominowa膰 nad sk艂adnikiem rzeczywistym (przyk艂adem: apetyt na pewne potrawy). c)potrzeby pozorne 鈥 nie posiadaj膮 sk艂adnika rzeczywistego a ich zaspokojenie prowadzi cz臋sto do regresji systemu biopsychicznego lub rozk艂adu system贸w zewn臋trznych w kt贸rych jednostka funkcjonuje. Zaspokojenie potrzeby g艂odu mo偶e przyczyni膰 si臋 do rozwoju potrzeb pozornych tj. ob偶arstwa.


6Pojecie kryzysu. Mechanizmy radzeniu sobie z kryzysem.

Definicja kryzysu 鈥 przej艣ciowy stan nier贸wnowagi wewn臋trznej wywo艂any przez krytyczne wydarzenie b膮d藕 wydarzenia 偶yciowe wymagaj膮cy istotnych zmian i rozstrzygni臋膰. Krytyczne wydarzenia 偶yciowe w literaturze psychologicznej s膮 opisywane jako: -wydarzenia emocjonalne znacz膮ce wyodr臋bniane z toku codzienno艣ci (np. urodzenie si臋 dziecka) 鈥搘ydarzenie kt贸re wymuszaj膮 zmian臋 w dotychczasowym funkcjonowaniu osoby w rodzinie w 偶yciu spo艂ecznym, w stosunku do 艣wiata i w艂asnej osoby (np. przej艣cie na emerytur臋) 0 wydarzenia mog膮ce mie膰 zar贸wno pozytywne (艣lub) jak i negatywne (zdrada ma艂偶e艅ska( zabarwienie emocjonalne. Mechanizmy radzenia sobie z kryzysem wg Eriksona: radzenie odnosi si臋 do osobistego aktywnego wysi艂ku podj臋tego w celu obni偶enia stresu i tworzenia nowych rozwi膮za艅. Radzenie sobie zak艂ada d膮偶enie do panowania nad sytuacj膮 a nie wy艂膮cznie obron臋 w艂asnej osoby jak to si臋 dzieje dzi臋ki mechanizmom obronnym. Istniej膮 trzy elementy procesu radzenia sobie kt贸re nawzajem uzupe艂niaj膮 si臋: 1si臋ganie do nowych 藕r贸de艂 informacji co pozwala na redefinicj臋 sytuacji b膮d藕 ustalenie nowych spos贸b przeciwstawienia si臋 jej. 2Uiej臋tno艣膰 zachowania kontroli nad emocjami. 3Umiej臋tno艣膰 korzystania z zasob贸w otoczenia. Strategia radzenia sobie wg Janisa i Manna. 1Osoba zapewnia sobie dobre samopoczucie dzi臋ki nie przyjmowaniu informacji dotycz膮cych zagro偶enia i straty. 2Osoba przyjmuje biernie now膮 sytuacj臋 jako co艣 oczywistego. 3Osoba przenosi odpowiedzialno艣膰 na innych selektywnie przyjmuje informacje prezentuje my艣lenie 偶yczeniowe. 4Osoba po艣piesznie poszukuje rozwi膮zania trudno艣ci, zwykle dokonuje impulsywnych wybor贸w bez zastanowienia si臋 nad ich konsekwencjami. 5osoba poszukuje pe艂nych informacji alternatywnych sposob贸w rozwi膮za艅 spostrzega problem wielostronnie. Mechanizmy radzenia sobie wg Lazarusa: 1Sposoby radzenia sobie polegaj膮ce na koncentracji na w艂asnej osobie i emocjonalnym poprzez obni偶enie napi臋cia fantazjowanie ucieczk臋 od wspomnie艅. 2Spooby radzenia sobie polegaj膮ce na koncentracji na problemie poprzez poszukiwanie informacji przeformu艂owanie problemu poszukiwanie alternatywnych sposob贸w rozwi膮za艅. Do strategii radzenia sobie Lazarusa zalicza zahamowanie dzia艂ania poszukiwanie informacji oraz zmiany w systemie poznawczym. Radzenie sobie z kryzysem wg Caplana. Co sprzyja radzeniu sobie z kryzysem? 鈥揳ktywna eksploracja rzeczywisto艣ci i poszukiwanie informacji, -wyra偶anie pozytywnych i negatywnych emocji, -aktywne inicjowanie pomoc ze strony innych, -podzia艂 sytuacji problemowej na fragmenty i stopniowe ich rozwi膮zywanie, - rozpoznawanie w sobie symptom贸w zm臋czenia i dezorganizacji co u艂atwia utrzymanie integracji i kontrol臋 nad codzienn膮 aktywno艣ci膮, -aktywne radzenie sobie z uczuciami i problemami lub akceptowanie ich gdy nie mo偶na ich zmieni膰, Co sprzyja radzeniu sobie z kryzysem? -Zaprzeczenie istnieniu sytuacji problemowej, s膮dy 偶yczeniowe, fantazje brak aktywnej postawy, - wspieranie negatywnych uczu膰 zaprzeczanie im lub ich projekcji i oskar偶enie innych, -og贸lna dezorganizacja funkcjonowania nie tylko pogorszenie funkcjonowania zawodowego ale i ostre zaburzenia rytmu dobowego i nawyk贸w dnia codziennego, - poczucie przyt艂aczania problemami i stereotypowe reagowanie na nie.



7Interwencja kryzysowa. Zasady interwencji kryzysowej.

Interwencja kryzysowa jest dzia艂aniem zmierzaj膮cym do odzyskania przez osob臋 dotkni臋t膮 kryzysem 鈥 zdolno艣ci jego samodzielnego pokonania. Ma charakter pomocy psychologicznej medycznej i socjalnej lub prawnej i s艂u偶y wsparciu emocjonalnemu osoby w kryzysie. Kryzys wywo艂uje przede wszystkim powa偶ne zak艂贸cenia r贸wnowagi psychicznej cz艂owieka i zaburza jego dzia艂anie dlatego ka偶da osoba prze偶ywaj膮ca kryzys wymaga pomocy. Nie zawsze musi to by膰 pomoc profesjonalna wiele os贸b korzysta w trudnych sytuacjach z pomocy bliskich przyjaci贸艂 grup samopomocy. Termin 鈥瀒nterwencji kryzysowej鈥 jest zarezerwowany dla dzia艂a艅 profesjonalist贸w przygotowanych do udzielenia pomocy w sytuacjach kryzysu. Pomoc ta powinna by膰 udzielana osobom kt贸re prze偶y艂y szczeg贸lnie drastyczne do艣wiadczenia jak gwa艂t, pobicie, brutalna kradzie偶 utrata bliskiej osoby uczestniczenie w katastrofie, wypadku drogowym itp. Profesjonalna pomoc ogranicza bezpo艣rednie skutki kryzysu i zapobiega skutkom odleg艂ym. Brak prawid艂owej pomocy lub nieodpowiednia pomoc mog膮 spowodowa膰 szkody w postaci niekorzystnych nieodwracalnych zmian sytuacji 偶yciowej. Interwencja kryzysowa wymaga rozleg艂ej specjalistycznej wiedzy dotycz膮cej mechanizm贸w dzia艂ania cz艂owieka znajomo艣ci og贸lnych wzor贸w reakcji na 偶yciowe sytuacje oraz na sytuacje o szczeg贸lnym znaczeniu. W ka偶dym przypadku interwencja musi by膰 wysoce zindywidualizowana. Cele interwencji jest bowiem ochrona przed ponown膮 pr贸b膮 samob贸jcz膮 w okresie pierwszych kilku miesi臋cy. Cele i charakterystyczne cechy interwencji kryzysowej. Celem interwencji kryzysowej jest: -z艂agodzenie objaw贸w reakcji kryzysowej, -przywr贸cenie r贸wnowagi psychicznej, -zapobieganie przej艣ciu ostrego kryzysu w stan chroniczny, -przywr贸cenie umiej臋tno艣ci samodzielnego radzenia sobie. Cechy interwencji kryzysowej: -udzielanie pomocy jak najszybciej po wydarzeniu kryzysowym, najlepiej w momencie gdy wyczerpa艂y si臋 dotychczasowe sposoby radzenia sobie z kryzysem a nowe konstruktywne jeszcze nie powsta艂y. Dostarczenie w贸wczas pomocy zmniejsza bowiem ryzyko uruchomienia nieprzystosowanych sposob贸w radzenia sobie z kryzysem. 鈥搆oncentrowanie si臋 na sytuacji i aktualnych problemie zwi膮zanym z kryzysem przy uwzgl臋dnianiu indywidualnej historii 偶ycia cz艂owieka, - intensywno艣膰 kontakt贸w: cz臋sto kontakty nawet codzienne. Dzia艂ania interwencji trwaj膮 6-10 tygodni. 鈥搈obilizowanie naturalnego systemu wsparcia dla osoby w kryzysie b膮d藕 zapewnienie wsparcia instytucji. Etapy interwencji kryzysowej: -nawi膮zanie kontaktu emocjonalnego, -zbieranie informacji, rozwi膮zywanie, - rozwi膮zywanie problem贸w zwi膮zanych z kryzysem. Pomoc w kryzysie obejmuje okre艣lone dzia艂ania: -zaj臋cie si臋 osobami znajduj膮cymi si臋 w kryzysie zadbanie o ich wzgl臋dny komfort psychiczny i ochron臋 przed ewentualnym bezpo艣rednim zagro偶eniem, -nawi膮zanie z ni膮 kontaktu, -okre艣lenie stanu psychicznego i g艂臋boko艣ci psychicznych i spo艂ecznych skutk贸w kryzysu, - ustalenie 藕r贸d艂a kryzysu, -przeprowadzenie interwencji nastawionej na pomoc w pokonaniu przez klienta zewn臋trznych trudno艣ci zmniejszanie najdotkliwszych objaw贸w reakcji kryzysowej.



8Rodziny w kryzysie. Diagnoza. Interwencja kryzysowa.

Ka偶da rodzina tworzy swoist膮 dla siebie r贸wnowag臋 kt贸ra pozwala jej na prze偶ywanie poczucia wsp贸lnoty a tak偶e udzielanie sobie wsparcia. Stres w rodzinie jest stanem napi臋cia wywo艂anym przez nier贸wnowag臋 mi臋dzy mo偶liwo艣ciami rodziny a wymaganiami zewn臋trznymi i wewn臋trznym. Rodzina radzi sobie z dan膮 sytuacja dzi臋ki r贸偶nym strategiom przystosowanym. Unikanie, eliminacja i asymilacja czynnika stresogennego to podstawowe strategie radzenia sobie wykorzystywane przez rodzin臋 do osi膮gni臋cia przystosowania w sytuacji stresu. Kryzys w rodzinie jest przej艣ciow膮 dezorganizacj膮 systemu wymagaj膮c膮 wprowadzenia zmian w celu przywr贸cenia stabilno艣ci i r贸wnowagi wewn膮trzrodzinnej. Wyst膮pieniu kryzysu sprzyjaj膮: -zmiany w strukturze rodziny np. 艣mier膰, rozw贸d, urodzenie si臋 dziecka. 鈥搘yczerpanie si臋 艣rodk贸w rodziny np. w wyniku opieki nad przewlekle chorym cz艂onkiem rodziny, -zasoby i umiej臋tno艣ci rodziny niewystarczaj膮ce w stosunku do wymaga艅 (np. brak pieni臋dzy na zapewnienie opieki nad dzieckiem). Rodzaje kryzys贸w: -normatywne kryzysy rozwojowe zwi膮zane z wydarzeniami 偶yciowymi takimi jak ma艂偶e艅stwo narodzenie dziecka dorastanie s膮 one nieod艂膮cznie zwi膮zane z 偶yciem i rozwojem ka偶dej rodzin,. 鈥搆ryzysy losowe incydentalne wywo艂ane przez zdarzenia nieprzewidywalne takie jak gwa艂t, utrata pracy, powa偶na choroba, przedwczesna 艣mier膰. Nie wyst臋puj膮 one we wszystkich rodzinach, -kryzysy endogenne wywo艂ane przez indywidualne patologiczne wzorce rodzinne jak np. kryzysy w rodzinach os贸b uzale偶nionych od alkoholu w rodzinach gdzie wyst臋puje przemoc. Diagnoza reakcji kryzysowej w rodzinie. Model typologiczny: - opisuje zmienne wp艂ywaj膮ce na adaptacj臋 rodziny do wydarzenia kryzysowego lub stresowego wydarzenia wewn膮trz rodzinnego i stopie艅 podatno艣ci na wyst膮pienie kryzysu. Wg Modelu typologicznego reakcja kryzysowa rodziny zale偶y od nast臋puj膮cych czynnik贸w: -czynnik贸w wywo艂uj膮cych kryzys, -poziom zdolno艣ci regeneracyjnych rodziny, -typy rodziny, -mocnych stron rodziny, -wsparcie ze strony przyjaci贸艂 i spo艂eczno艣ci, -oceny globalnej. Czynniki wywo艂uj膮ce kryzys:
1Pierwotne wydarzenie wywo艂uj膮ce kryzys i zwi膮zane z nim trudno艣ci.
2Normatywne kryzysy.
3Uprzednie napi臋cia i konflikty.
4Wt贸rne obci膮偶enia.
5Niejasno膰i wewn膮trzrodzinne i spo艂eczne.
Zdolno艣ci regeneracyjne rodziny 鈥搝ale偶膮 od fazy cyklu 偶yciowego rodziny a tak偶e od jednoczesnego nagromadzenia wielu trudnych sytuacji i miejsc. 殴r贸d艂a odporno艣ci rodziny: jej umiej臋tno艣ci i zasoby. Umiej臋tno艣ci i zasoby rodziny wzmacniaj膮 jej ci膮g艂o艣膰 i stabilno艣膰 w obliczu rozmaitych zmian i przeciwno艣ci. Zasoby osobiste cz艂onk贸w rodziny kt贸re mog膮 by膰 nie zbyteczne w opanowaniu kryzysu to: inteligencja kt贸ra wzbogaca 艣wiadomo艣膰 i pojmowanie wymaga艅, wiedza i umiej臋tno艣ci cechy osobowo艣ci np. poczucie humoru stan zdrowia fizycznego, poczucie kontroli nad w艂asnym 偶yciem. Interwencja kryzysowa wobec rodziny w kryzysie. Cel interwencji 鈥搄est umo偶liwieniem rodzinie poradzenia sobie z przej艣ciowym brakiem r贸wnowagi wywo艂anym wydarzeniem krytycznym. Interwencja powinna by膰 tak szybko jak to mo偶liwe aby zwi臋kszy膰 prawdopodobie艅stwo korzystnych zmian w rodzinie i de kompensacji. W p贸藕niejszym etapie celem terapii kryzysowej by艂oby wsparcie rodziny by z rodziny kruchej przerodzi艂a si臋 w spr臋偶yst膮 lub z intencjonalnej zmieni艂a si臋 w rytmiczn膮. W interwencji kryzysowej wa偶ne jest odwo艂anie si臋 do wypracowanych przez rodzin臋 strategii rozwi膮zywania problem贸w. Zasadnicz膮 rol臋 odgrywa oparcie si臋 na mocnych stronach rodziny by dzi臋ki nim pokona艂a obecny kryzys.


9Przemoc w rodzinie. Diagnoza. Interwencja kryzysowa.

Przemoc wobec kobiet. Przemoc w rodzinie nie jest zjawiskiem nowym. Istnia艂a zawsze niezale偶nie od kultury, statusu socjoekonomicznego, miejsca zamieszkania. Kobiety i dzieci zdecydowanie cz臋艣ciej s膮 ofiarami przemocy w rodzinie chocia偶 zdarzaj膮 si臋 r贸wnie偶 przypadki przemocy wobec m臋偶czyzn. W Polsce mimo wzrostu zainteresowania problematyk膮 przemocy wci膮偶 brak jest wyczerpuj膮cych bada艅. Przemoc jest zjawiskiem z kt贸rym zwi膮zane s膮 liczne przekonania silnie zakorzenione w spo艂ecze艅stwie. Maj膮 one charakter stereotyp贸w my艣lowych i wyznaczaj膮 powszechne rozumienie przyczyn przemocy w domu a tak偶e postawy spo艂ecze艅stwa wobec ofiar. Definicja przemocy fizyczna przewaga wykorzystywana do czyn贸w bezprawnych dokonywanych na kim艣 narzucona bezprawnie w艂adza. W艣r贸d element贸w przemocy: przemoc dotyczy relacji z bliskimi w kt贸rej istnieje nier贸wny uk艂ad si艂 dochodzi do wykorzystywania w艂adzy i si艂y fizycznej przez silniejszego nad s艂abszym, -obie strony traktuj膮 siebie przedmiotowo. Przejawami przemocy s膮: popychanie, policzkowanie, uderzanie pi臋艣ci膮, duszenie, rzucanie przedmiotami drapanie, wykr臋canie r膮k, u偶ycie no偶a lub broni, 艣wiadome stwarzanie niebezpiecznych sytuacji stanowi膮cych zagro偶enie fizyczne (przemoc fizyczna). Przejawami przemocy psychicznej s膮: gro藕by, nadmierna zazdro艣膰 i 偶膮dza posiadania, zastraszanie, poni偶anie ci膮g艂e krytykowanie, ignorowanie, o艣mieszanie, nadu偶ywanie zaufania, pomijanie. Przejawami przemocy seksualnej s膮: zmuszanie kobiety do aktu seksualnego wbrew jej woli kontynuowanie aktywno艣ci seksualnie wtedy gdy kobieta nie jest w pe艂ni 艣wiadoma, bez pytania jej o zgod臋 lub gdy obawia si臋 odm贸wi膰 atak albo fizyczne ranienie narz膮d贸w p艂ciowych w czasie aktu seksualnego itp. Diagnoza przemocy wobec kobiet. Z psychologicznego punktu widzenia przemoc wobec kobiet jest sytuacj膮 skrajnie urazow膮 wywo艂an膮 przez celowe i d艂ugotrwa艂e dzia艂anie cz艂owieka. Diagnoza mechanizm贸w przemocy. Mo偶na wyr贸偶ni膰 5 g艂贸wnych kategorii reakcji psychologicznych ofiary na sytuacje urazow膮 a za tak膮 uwa偶a si臋 przemoc: s膮 to reakcje emocjonalne, poznawcze, biologiczne, behawioralne, interpersonalne. U kobiet molestowanych stwierdzono wy偶szy poziom l臋ku i depresj臋 jako reakcje na utrat臋 z艂udze艅 co do 艣wiata, uprzedniego obrazu siebie utrat臋 poczucia si艂y i skuteczno艣ci. Depresja jest najcz臋stszym objawem u kobiet molestowanych. Obni偶ony poziom poczucia w艂asnej godno艣ci oznacza do艣wiadczenie siebie jako osoby bezbronnej i podatnej na zranienie. Rzadko kiedy kobiety molestowane wyra偶aj膮 gniew w spos贸b otwarty gdy偶 wi膮偶e si臋 to z ryzykiem bycia ukaran膮. Kobiety cz臋艣ciej wyra偶aj膮 z艂o艣膰 na siebie sam膮 a ich agresja jest raczej werbalna ni偶 bezpo艣rednia. W badaniach stwierdzamy 偶e 10% kobiet maltretowanych podejmowa艂o pr贸by samob贸jcze z tego po艂owa wielokrotnie. Wybieraj膮 przy tym brutalne sposoby dokonywania samob贸jstw niejednokrotnie te偶 uzale偶niaj膮 si臋 od alkoholu. Maltretowane kobiety cz臋艣ciej ni偶 inne znajduj膮 si臋 w spo艂ecznej izolacji i mniej anga偶uj膮 si臋 w kontakty ze znajomymi. Interwencja kryzysowa. 鈥 obejmuje okres 6-12 tygodni gdy kobieta zg艂asza si臋 o pomoc nale偶y w pierwszej kolejno艣ci skoncentrowa膰 si臋 na aktualnej sytuacji kryzysowej niezale偶nie od czasu trwa艂o艣ci przemocy. W interwencji kryzysowej dzia艂ania skupiaj膮 si臋 na: -zapewnieniu bezpiecze艅stwa ofierze, -zrozumienie reakcji ofiary, -przywr贸cenie poczucia kontroli, -uruchomienie zasob贸w, -u艂o偶enie plan贸w dzia艂a艅 zmierzaj膮cych do zmiany. Ocena zagro偶enia oraz stanu fizycznego i psychicznego ofiary. Ocena stanu psychicznego, fizycznego i ryzyka zagro偶enia 偶ycia sk艂ada si臋 z nast臋puj膮cych element贸w: -oceny stopnia nasilania objaw贸w reakcji posttraumatycznej, -ustalenia gdzie obecnie przebywa sprawca przemocy. Zrozumienie reakcji ofiary przemocy kt贸re jest niezb臋dne dla nawi膮zania kontaktu i udzielenia wsparcia polega na: -uznaniu reaktywno艣ci objaw贸w, -przyj臋ciu 偶e jest to naturalna reakcja na nienormalne wydarzenia. Przywr贸cenie poczucia kontroli. Uruchomienia zasob贸w 鈥 polega na odwo艂aniu si臋 do wcze艣niejszych skutecznych sposob贸w radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Uk艂adanie planu bezpiecze艅stwa.



10Utrata, osierocenie i 偶a艂oba. Fazy reakcji. Zasady pomocy.

Utraty s膮 cz臋艣ci膮 naszego 偶ycia, 艣mier膰 kogo艣 bliskiego jest najci臋偶sz膮 strat膮 jakiej doznajemy. 艢mier膰 bliskich os贸b jest sytuacj膮 kryzysow膮 nawet je偶eli sytuacj膮 kryzysow膮 nawet je偶eli by艂a przewidywana. 呕a艂oba jest procesem psychologicznym spo艂ecznej i somatycznej reakcji i stanowi膮cej odpowied藕 na utrat臋 jej konsekwencje. 呕a艂oba spe艂nia prawie wszystkie kryteria choroby. Osoba osierocona czuje si臋 subiektywnie 藕le jej zdrowie i funkcjonowanie spo艂ecznie pogarsza si臋 pojawiaj膮 si臋 skargi na bezsenno艣膰. Przejawy 偶a艂oby. 呕a艂oba jest z艂o偶onym zjawiskiem na kt贸re sk艂adaj膮 si臋 r贸偶norodne doznania prze偶ycia i zachowania.
鈥mutek jest tym odczuciem kt贸re najcz臋艣ciej pojawia si臋 w sytuacji utraty,
鈥臋k mo偶e by膰 wywo艂any pytaniami o przysz艂o艣膰 jak i egzystencjonalnymi dylematami dotycz膮cymi sensu 偶ycia i strachem przed w艂asn膮 艣mierci膮,
鈥niew jest zr贸偶nicowany i wielokierunkowy (偶al do osoby, kt贸ra zmar艂a i spowodowa艂a smutek swoim odej艣ciem),
鈥oczucie winy,
鈥oczucie osamotnienia wynikaj膮ce z zerwania wi臋zi z bliskim zmar艂ym, 鈥oszukiwanie sensu 偶ycia.
Stadia procesu 偶a艂oby. Wstrz膮s i szok uczuciowa anestezja ot臋pienie 鈥 bezpo艣rednio po informacji o 艣mierci,2gwa艂towny szloch (minuty 鈥 godziny), 3dezorganizacja (godziny lub dni miesi膮ce) 4reorganizacja (6 miesi臋cy rok). Zadania rodziny i sytuacja pomocy. 1podstawowe zadanie dotyczy uporania si臋 z osobist膮 strat膮 czyli prze偶yciami 偶a艂oby. Strata w rodzinie jest odczuwalna nie tylko nieobecno艣膰 zmar艂ej osoby ale tak偶e zmiany w zachowaniu pozosta艂ych cz艂onk贸w rodziny (rodzic贸w, dzieci, rodze艅stwa). M贸wienie o cierpieniu w rodzinie jest trudne, ale pomaga u艣wiadomi膰 sobie uczucia i zwi膮zki 艂膮cz膮ce rodzin臋 a w konsekwencji wzmacnia wi臋zi emocjonalne. 2drugie zadanie jakie staje przed rodzin膮 polega na zmodyfikowaniu dotychczasowej struktury obowi膮zk贸w i r贸l w rodzinie. W razie utraty jednego z cz艂onk贸w rodzina mo偶e zostawi膰 jeden z czterech 艣rodk贸w adaptacyjnych: -funkcje i role zmar艂ego cz艂onka rodziny pozostaj膮 nie obsadzone i nie wykonywane, -funkcje i role zmar艂ego cz艂onka zostaj膮 przej臋te przez kogo艣 innego lub podzielone mi臋dzy pozosta艂e osoby w rodzinie, - znaleziony zostaje zast臋pczy cz艂onek rodziny, -system rozpadu si臋. 3trzecim zadaniem dla rodziny to konieczno艣膰 ustabilizowania nowych relacji ze 艣wiatem zewn臋trznym. Nie da si臋 stworzy膰 nowych regu艂 偶ycia rodzinnego i uporz膮dkowa膰 wszystkich spraw aby przej艣cia przez proces 偶a艂oby. Du偶a dawka energii zu偶ywana na t艂umienie uczu膰 czy unikanie ich uniemo偶liwia reorganizacj臋 rodziny. Interwencja kryzysowa we wczesnym okresie 偶a艂oby. Podstaw膮 wczesnej interwencji jest nawi膮zanie kontaktu z osob膮 osierocon膮 tak szybko jak to mo偶liwe oraz stworzenie warunk贸w i atmosfery do rozmowy i wyra偶anie uczu膰 zwi膮zanych ze zmar艂ym. W pierwszej rozmowie zaraz po utracie wa偶ne jest nawi膮zanie kontaktu. Decyduj膮ce jest pierwsze zdanie rozpoczynaj膮ce rozmow臋. Nie ma jednego najlepszego sposobu jak zacz膮膰 rozmow臋. W ka偶dej sytuacji trzeba si臋 maksymalnie nastawi膰 na empatyczne odczytanie atmosfery i potrzeb osoby z kt贸r膮 si臋 rozmawia. Osoby po 艣mierci kogo艣 bliskiego odczuwaj膮 nierzadko niech臋膰 do kontynuowania kontaktu z profesjonalist膮. Wa偶ne jest aby traktowa膰 to jako naturaln膮 trudno艣膰 na tym etapie 偶a艂oby oraz aby osieroceni czuli 偶e s膮 oczekiwani i mog膮 przyj艣膰 nawet po d艂u偶szym okresie braku kontaktu. W kolejnych rozmowach terapeuta przekazuje osi膮gni臋cia oraz emocjonalnym wsparciem 鈥 wiedz臋 o 偶a艂obie jako naturalnym procesie a tak偶e o tym 偶e ka偶da osoba w spos贸b wzgl臋dnie zr贸偶nicowany przechodzi przez kolejne etapy tego procesu. Zach臋ca si臋 i przyzwala na wyra偶anie uczucia osamotnienia na p艂acz narzekanie gniew i ujawniania wszystkich dozna艅 po stronie bliskiego. Podstawow膮 umiej臋tno艣ci膮 jakiej wymaga si臋 od osoby pomagaj膮cej jest umiej臋tno艣膰 wsp贸艂czuj膮cego s艂uchania, kt贸re zaczyna si臋 od autentycznego wsp贸艂czucia w obliczu 偶a艂oby i pozostawia milcz膮cym kiedy osierocony m贸wi. Podstawow膮 zasad膮 pracy z osobami po 艣mierci bliskiego jest koncentracja na ich uczuciach zwi膮zanych z utracon膮 osob膮 i normalizacja otoczenia oznaczaj膮ca ci膮g艂e wyja艣nienie 偶e to co czuj膮 jest naturalne. Terapia kryzysowa w przypadku nietypowego przebiegu 偶a艂oby 1etap i diagnoza i dok艂adne wyja艣nienie osobie osieroconej normalnego procesu 偶a艂oby oraz patologii z ni膮 zwi膮zanych, z takie uzasadnienie stosowanej procedury zoperacjonalizowanej 偶艂oby. 2etap terapeuta kieruje uwag臋 pacjenta ku zmar艂ej osobie i zach臋ca do wyra偶ania wszystkich emocji. 3etap rozmowa o relacjach z blisk膮 osob膮 w pozytywnych i negatywnych aspektach zwi膮zku co s艂u偶y rozbiciu mechanizmu unikania i u艂atwia wej艣cie osoby osieroconej w nowe relacje.



11Zjawisko wypalania zawodowego. Objawy. Sposoby przeciwdzia艂ania.

Pomaganie innym jest zaj臋ciem wyczerpuj膮cym. Sta艂e obcowanie z cierpieniem ub贸stwem krzywd膮 bezradno艣ci膮 podopiecznych mo偶e spowodowa膰 stresuj膮ce pobudzenie emocjonalne dzia艂aj膮ce niekorzystnie i niszcz膮co na psychik臋, czasami odbieraj膮c zdolno艣ci do pracy. Zesp贸艂 wypalenia zawodowego mo偶na okre艣li膰 jako stan wyczerpania emocjonalnego w wyniku kt贸rego jednostka traci zdolno艣ci skutecznego pomagania. To wynika chronicznego emocjonalnego przeci膮偶enia, zasoby pomagaj膮cego zostaj膮 wyczerpane poprzez nieustanne 偶膮danie innych. Trzy symptomy sk艂adaj膮 si臋 na obraz zespo艂u wypalenia: 1emocjonalne wyja艂owienie. Wiele os贸b w takim stanie redukuje kontakty z klientem do niezb臋dnego minimum zmieniaj膮 si臋 w bezdusznych biurokrat贸w, bezosobowo traktuj膮 ludzi, unikaj膮 zindywidualizowanego podej艣cia, negatywne nastawienie do ludzi. 2deprecjonowanie innych polega na umniejszaniu innych, dostrzegamy tylko wady, ignorujemy potrzeby innych, nie dajemy nale偶ytego wsparcia i opieki, pomagaj膮cy staje si臋 zimny i oboj臋tny. 3utrata wiary w swoje mo偶liwo艣ci pomagaj膮cy maj膮 poczucie w艂asnej bezsilno艣ci, brak wiary w mo偶liwo艣ci efektywnego dzia艂ania, uczucie sta艂ego zm臋czenia, maj膮 poczucie winy, niekompetencji, s艂abo艣ci. Jak radzi膰 sobie z syndromem wypalenia: 1Ustalaj realistyczne cele 鈥 pomagaj膮cy d膮偶膮 do szlachetnych cel贸w, walcz膮 z niesprawiedliwo艣ci膮, chc膮 ulepsza膰 艣wiat, sprawi膰 aby wszyscy byli zdrowi i szcz臋艣liwi. Prowadzi to cz臋sto do prze艣wiadczenia 偶e 鈥瀗iezale偶nie co bym uczyni艂 zawsze b臋dzie bieda niesprawiedliwo艣膰 i choroby鈥. Aby tego unikn膮膰 nale偶y sobie wyznacza膰 cele cz膮stkowe mo偶liwe do osi膮gni臋cia realistyczne.2R贸b te same rzeczy w inny spos贸b 鈥 wybierz inny wariant wykonania sta艂ej czynno艣ci , wyrwij si臋 ze szpon贸w rutyny, skup si臋 na tym co zale偶y od ciebie co mo偶esz zmieni膰. 3R贸b przerwy w pracy 鈥 napi臋cie zwi膮zane z prac膮 mo偶e by膰 zmniejszone poprzez robienie kr贸tkich przerw i okres贸w d艂u偶szego odpoczynku. Nawet kr贸tka pauza mo偶e uspokoi膰 zatrzyma膰 sytuacj臋 kt贸ra wymyka nam si臋 z r膮k. 4Traktuj sprawy mniej osobi艣cie 鈥 je偶eli zanadto anga偶ujemy si臋 w sprawy innych traktuj膮c ich problemy jak swoje w艂asne spr贸bujmy stan膮膰 z boku i opisa膰 sytuacj臋 w kategoriach obiektywnych nie nale偶y zabiera膰 do domu problem贸w naszych klient贸w. 5Zadbaj o siebie samego bo aby pomaga膰 trzeba mie膰 mocne cia艂o i sprawny umys艂 miej hobby, uczestnicz w grupach samopomocowych. 6Podkre艣laj pozytywne strony zawodu: skup si臋 na tym co dobre co przynosi satysfakcj臋 i rado艣膰. Gdy dzie艅 dobiega ko艅ca pomy艣l co za艂atwi艂a艣 dobrze. Czy mo偶na unikn膮膰 鈥瀢ypalenia zawodowego鈥 Nie mo偶na na to pytanie odpowiedzie膰 jednoznacznie 鈥瀟ak鈥 lub 鈥瀗ie鈥. Wiadomo 偶e mo偶na zmniejszy膰 cz臋sto艣膰 jego wyst臋powania lub jej z艂agodzi膰. Przyczyn膮 wypalenia s膮 czynniki spo艂eczne sytuacje kt贸re mo偶emy modyfikowa膰 oddzia艂ywa膰 na nie.



13Praca socjalna jako proces wywo艂ywania zmian.

Zmiana oznacza modyfikacj臋 okoliczno艣ci lub funkcjonowania. Mo偶e takie kontraktowanie si臋 na osi膮ganiu jakiego艣 po偶ytecznego celu lub na unikaniu mniej po偶膮danych sytuacji. Z wielu przyczyn systemy spo艂eczne anga偶uj膮 pracownik贸w socjalnych i inne wykwalifikowane osoby do dokonywania zmian. Pracownicy socjalni s艂u偶膮 komplikacjami w przypadkach gdy ludzie i systemy spo艂eczne nie s膮 w stanie w艂a艣ciwie wsp贸艂dzia艂a膰 w danym otoczeniu spo艂ecznym. Gdy spo艂ecze艅stwo zmienia si臋 w gwa艂townym tempie niekt贸re jednostki nie s膮 w stanie wytrzyma膰 tego tempa zmian. Klienci zwracaj膮 si臋 do instytucji pomocy spo艂ecznej gdy widz膮 mo偶liwo艣膰 uzyskania jaki艣 potencjalnych korzy艣ci. Pomocy klient szuka tak偶e wtedy gdy postrzega potrzeb臋 zmian臋 w swoim zachowaniu potrzeb臋 zreformowani si臋 lub gdy inni powierzaj膮 przeprowadzenie interwencji. Kieruj膮c si臋 w艂asnym dobrem oraz oczekiwaniami klienci mog膮 si臋 zg艂asza膰 aby korzysta膰 z proponowanych mo偶liwo艣ci us艂ug i pomocy. Zachowanie jednostki jest determinowane normami spo艂ecznymi oraz postrzeganiem tych norm. W zakresie normatywno 鈥 reedukacyjnych zmiana nast臋puje gdy ludzie zmieniaj膮 swoj膮 orientacj臋 normatywn膮 ze starych wzor贸w i poczynaj膮 si臋 stosowa膰 do nowych. Z kolei zmiany orientacji na normy poci膮gaj膮 za sob膮 konieczno艣膰 zmian postaw warto艣ci umiej臋tno艣ci oraz utrzymywanych stosunk贸w. Do przeprowadzenia profesjonalnych interwencji mo偶e by膰 potrzebne istnienie system贸w spo艂ecznych w kt贸rych zmiany s膮 po偶yteczne dla poprawy stosunk贸w i gdzie istniej膮 ch臋ci do aktywnego korygowania zachowa艅 i postaw. Wywo艂ywanie zmian mo偶e by膰 tak偶e przymusowe tzn. opiera膰 si臋 na jakie艣 formie w艂adzy lub si艂y w celu dokonania zmiany. Klienci mog膮 zosta膰 przymuszeni do zmiany na skutek orzeczenia s膮du lub na mocy ustaw czy innych akt贸w legislacyjnych. Wszystkie wysi艂ki w celu przeprowadzenia zmian podejmowane w praktyce pracy socjalnej powinny by膰 u艂atwiaj膮ce. W trakcie interwencji konieczne jest po艂o偶enie nacisku na utrzymanie stosunk贸w partnerskich mi臋dzy klientem a pracownikiem socj. Wa偶na jest wsp贸艂praca pomi臋dzy stronami czyli klientem a pracownikiem socj., kt贸ra u艂atwia przeprowadzenie zmian. Wsp贸艂praca i partnerstwo mi臋dzy po艣rednikami wywo艂uj膮cymi zmiany a systemami klient贸w konieczne s膮 je偶eli klienci maj膮 zosta膰 wzmocnieni w procesie udzielania im pomocy. W tym zakresie pr. socj. i ich klienci maj膮 wsp贸lne zadanie do wykonania w trakcie procesu zmiany. Wi臋kszo艣膰 procesu zmiany powinna si臋 odby膰 w pewnej okre艣lonej sekwencji i sk艂ada si臋 z 7 faz:
1 wytworzenie potrzeby zmiany,
2 Nawi膮zanie relacje dotycz膮cej zmiany
3 wyja艣nienie lub zdiagnozowanie problemu wyst臋puj膮cego w klienta
4 dokonania przegl膮du alternatywnych dr贸g post臋powania i cel贸w; ustanowienie cel贸w i intencji podejmowanych dzia艂a艅.
5 zmiana intencji na rzeczywiste wysi艂ki w celu dokonania zmiany.
6 generalizacja i stabilizacja zmiany.
7 osi膮gni臋cie nowych trwa艂y relacji.
W ka偶dej z faz pr. socj. maj膮 do wykonania okre艣lone zadania. Ale tak偶e klienci maj膮 swoje odkre艣lone zadania w ka偶dej fazie procesu. Zadania klienta: 1uznanie i akceptacje potrzeby zmiany, 2aktywne zaanga偶owanie si臋 w partnerski uk艂ad nastawiony na dokonanie zmiany. 3zrozuminei dynamiki sytuacji w kt贸rej si臋 tkwi, 4wyb贸r sposobu dzia艂ania spo艣r贸d proponowanych mo偶liwo艣ci, 5kontrola przeprowadzonej zmiany i odpowiedzialno艣膰 za ni膮 przez podj臋cie celowych dzia艂a艅, 6integrowanie wniosk贸w p艂yn膮cych z wynik贸w dokonywania zmian, 7wyj艣cie z uk艂adu relacji z osob膮 艣wiadcz膮c膮 pomoc. Proces zmiany w praktyce pr. socj. przewiduj臋 istnienie wzmacniania poszczeg贸lnych os贸b rodzin oraz innych system贸w spo艂ecznych poprzez zwi臋kszanie ich kompetencji spo艂ecznych. Metody dokonywania zmian w pracy socjalnej to praca z przypadkiem , praca z grup膮 oraz organizowanie spo艂eczno艣ci lokalnej.



14Stawanie si臋 klientem.

Drogi stawianie si臋 klientem: 1w艂asny wyb贸r. Cz臋艣膰 klient贸w poszukuje us艂ugi pr. socj. lub odpowiedniej plac贸wki z w艂asnej woli. S膮 to np. 鈥搇udzie kt贸rych spo艂ecze艅stwo uznaje za 鈥瀗ormalnych鈥 a kt贸rych problemy mog膮 pojawi膰 si臋 w toku socjalizacji do takich faz 偶ycia jak okres dojrzewania , rodzicielstwa, emerytura 鈥 mog膮 oni np. poszukiwa膰 pomocy w podejmowaniu zasadniczych decyzji odnosz膮cych si臋 di zmiany roli, osoby kt贸re wykonuj膮 jak膮艣 s艂u偶b臋 spo艂eczn膮 np. rodzice zast臋pcz膮 czy adopcyjni, -osoby kt贸re chcia艂y poprawi膰 swoje umiej臋tno艣ci spo艂eczne rozwi膮za膰 problem z w艂asn膮 to偶samo艣ci膮 lub stosunkami z innymi lud藕mi. Klienci z w艂asnego wyboru dowiaduj膮 si臋 o mo偶liwych us艂ugach z informacji rozprowadzanych przez plac贸wki lub m贸wi膮 im o tym inni specjali艣ci (np. lekarz) us艂ugi tego typu tzn. osobom z w艂asnego wyboru pe艂ni膮 g艂ownie funkcje socjalizacyjne i przyczyniaj膮 si臋 do redukowania anomii. 2klienci nak艂aniani 鈥搕o kategoria klient贸w mie艣ci si臋 pomi臋dzy klientami dobrowolnymi a przymusowymi je艣li te osoby nie chc膮 korzysta膰 z pomocy to nie spotyka ich 偶adna sankcja prawna ani powa偶niejszej sankcji spo艂ecznej ale wynika si臋 na te osoby aby te pomoc przyj臋li, przyk艂adem takich klient贸w s膮 ludzie kt贸rych inni postrzegaj膮 jako maj膮cych problemy: -m膮偶 kt贸rego wsp贸艂ma艂偶onka w nim w艂a艣nie upatruje przyczyn ma艂偶e艅skich stres贸w, - ucze艅 kt贸rego zaburzenia emocjonalne stanowi膮 wg nauczyciel przeszkod臋 w nauce. Z tego typu sytuacji korzystanie z pomocy nie jest obowi膮zkowe. 3klienci z przymusu 鈥 t膮 grup臋 tworz膮 osoby na kt贸rych korzystanie z us艂ug jest wymuszone przez prawo lub zagro偶one przykrymi sankcjami spo艂ecznymi. S膮 to mi臋dzy innymi: -osoby z przypisanym przez s膮d dozorem lub korzystaj膮cy z warunkowego zwolnienia kt贸rych obowi膮zkiem jest kontakt z pracownikiem socj. pod gro藕b膮 utraty wolno艣ci, - pacjenci szpitala psychiatrycznego i instytucji o podobnym profilu, - ojcowie kt贸rzy maltretuj膮 dziecko 鈥 kierowani s膮 np. na przymusow膮 terapi臋. Warto艣膰 偶ycia jednostki pobudza pr. socj. do tego by zach臋ca膰 a nawet przymusza膰 wielu klient贸w z tej grupy do korzystania ze stosowanej us艂ugi. Klienci kt贸rzy nie wyrazili zgody na pomoc z us艂ug socjalnych mog膮 spowodowa膰 powstanie g艂臋bokich komplikacji. Klienci z przymusu obs艂ugiwani s膮 zwykle przez plac贸wki kt贸rych jednym z cel贸w jest tak偶e kontrola spo艂eczna.



16Dizgnoza indywidualna.

Diagnoza to ci膮g艂a dzia艂alno艣膰 w kt贸r膮 anga偶uje si臋 pracownik i system kliencki w trakcie ca艂ego procesu pomocy. Mimo ci膮g艂o艣ci diagnozowania zmienia si臋 w poszczeg贸lnych fazach:. W fazie rozpoczynania interwencji diagnoza s艂u偶y wst臋pnemu rozpoznaniu sprawy klienta oraz okre艣leniu czy zg艂osi艂 si臋 on do w艂a艣ciwej plac贸wki. W tej fazie najistotniejsz膮 decyzj膮 jest dob贸r rodzaju pomocy do problem贸w klienta dlatego wnikliwe zbadanie danych diagnostycznych nie jest potrzebne. Najbardziej w艂a艣ciwa jest tu strategia przesiewu kt贸ra wymaga dw贸ch podstawowych decyzji klienta: -zdecydowa膰 si臋 nad jakim problemem chce pracowa膰, -zaakceptowa膰 pomoc plac贸wki. Po podj臋tych tych decyzjach pr. socj. i klient mog膮 zacz膮膰 rozpatrywanie zg艂aszanego problemu bardziej szczeg贸艂owo. W ten spos贸b rozpoczyna si臋 druga faza us艂ug i w toku tej fazy pracownik i system kliencki gromadz膮 najwi臋cej informacji o obecnej sytuacji klienta. Te informacje tak nale偶y zbiera膰 aby pracownik i klient mogli podj膮膰 inne wa偶ne decyzje: ustali膰 cele us艂ugi i plan dzia艂ania maj膮cych do ich osi膮gni臋cia. Tak偶e w fazach p贸藕niejszych diagnozowania wa偶ne jest w wyborze i monitowanie stosowanych strategii oraz ich zmian je艣li zajdzie taka potrzeba. W fazie ko艅cowej diagnoza jest szczeg贸lnie istotna. Pracownik z klientem dokonuj膮 oceny rezultat贸w swej pracy. Wa偶ne jest tu tak偶e zaplanowanie dalszego samodzielnego 偶ycia klienta chodzi o to by zmiany kt贸re zasz艂y w trakcie pracy z klientem nie zanika艂y. Istot膮 diagnozowania stanowi zbieranie danych. Pracownik socj. w zdobywaniu informacji o klientach i sytuacji opiera si臋 na bezpo艣rednich wywiadach. Dane kt贸re zbiera si臋 za pomoc膮 wi臋cej ni偶 jednej metody (i z wi臋cej ni偶 jednego 藕r贸d艂a) stwarzaj膮 wi臋ksze prawdopodobie艅stwo unikni臋cia zniekszta艂cenia pogl膮du klienta. Pr. socj. korzystaj膮 z wielu metod zbierania danych wywiady bezpo艣rednie, przez tabelki, z udzia艂em t艂umacza kiedy bowiem jest j臋zyk a nawet listownie kiedy nie przeszkadza w tym analfabetyzm klienta. Pracownik socj. musi nie tylko zbiera膰 informacje werbalnie powinien tak偶e by膰 dobrym obserwatorem. Dane mo偶na tak偶e gromadzi膰 za pomoc膮 kwestionariuszy. Najwa偶niejszym 藕r贸d艂em inforam. jest zawsze systemy kliencki. Klient jest o艣rodkiem problem贸w i podstawowym 藕r贸d艂em informacji o problemach. Klient przekazuje je w postaci zniekszta艂conej a zadaniem pracownika jest identyfikacja zniekszta艂ce艅 kt贸re wymagaj膮 kontroli. Wa偶nym 藕r贸d艂em informacji o problemach osoby kt贸re klienta znaj膮 i orientuj膮 si臋 w ich problemach. Mog膮 to by膰 krewni, przyjaciele s膮siedzi, koledzy z pracy itp. Klient ma prawo do kontroli gromadzonych i ujawnianych informacji o nim. Informacje mo偶na podzieli膰 na 2 og贸lne typy: Obserwacyjne 鈥 reprezentuj膮 艣wiat do艣wiadcze艅, Dedukcyjne 鈥 reprezentuj膮 subiektywny 艣wiat obserwatora; poprawne inf. dedukcyjne nale偶y poprze膰 dowodami (fakty, obserwacja) punktem wyj艣cia dla diagnozy jednostki s膮 jej problemy spo艂eczne i spo艂eczne funkcjonowanie. Aby dobrze zrozumie膰 w jaki spos贸b problemy spo艂eczne pojawiaj膮 si臋 w 偶yciu jednostki nale偶y u偶y膰 pod uwag臋 to 偶e problemy s膮 produktem dw贸ch podstawowych proces贸w i mog膮 by膰 opisane jako zmiany miejsc oraz zmiany zachodz膮ce w jednostkach ludzkich. Jednostka podlega ci膮g艂emu zmianom od pocz臋cia do 艣mierci wci膮偶 jednostka w ka偶dym stadium musi by膰 utrzymana r贸wnowaga pomi臋dzy jednostk膮 a otaczaj膮cym j膮 艣rodowiskiem. Prac. socj. powinien orientowa膰 si臋 w podstawowych etapach rozwoju i rozumie膰 jak si臋 one kszta艂tuj膮 w warunkach r贸wnowagi. Warunkach behawioralnych funkcjonuje szereg modeli rozwojowych wyja艣niaj膮ce systematyczne zmiany zachodz膮ce w trakcie wzrostu jednostki np. 鈥搈odel rozwoju psychologicznego Freuda, -model rozwoju poznawczego dzieci wg Piagota. U偶ytecznym sposobem konceptualizacji rozwoju wydaje si臋 鈥瀦mienno艣膰 r贸l spo艂ecznych. Zmiana r贸l jest procesem ci膮g艂ym. We wczesnym dzieci艅stwie jednostka uczy si臋 by膰 synem lub c贸rk膮 bratem lub siostrom itp. Dziecko uczy si臋 szereg r贸l kulturowych i organizacyjnych. W wiek dojrzewania pojawiaj膮 si臋 np. role zawodowe; pewne role wi膮偶膮 si臋 z p艂ci膮 odmienn膮 (sympatia, narzeczony); dawna rola c贸rki czy syna ulega rewizji. Wieku wczesnej doros艂o艣ci rola rekruta w wojsku, pierwsza rola zawodowa, jednostka my艣li o za艂o偶eniu w艂asnej rodziny itp. Wiek dojrza艂y jednostka podlega kolejnej zmianie r贸l, uzyskanie wy偶szych pozycji w karierze zawodowej itp. P贸藕na doros艂o艣膰 mo偶e wyst臋pne odwr贸cenie r贸l np. 鈥瀝odzicielstwo鈥 wobec w艂asnych postarza艂ych rodzic贸w. Wiek starszy role w dalszym ci膮gu si臋 zmieniaj膮 przej艣cie na emerytur臋 utrata niezale偶no艣ci lub wi臋ksza zale偶no艣膰 od w艂asnych doros艂ych dzieci. Ka偶de przej艣cie do nowej roli w 偶yciu jednostki wi膮偶e si臋 ze stresem. Niekt贸re z tych r贸l mog膮 prowadzi膰 do zak艂贸ce艅 w 偶yciu spo艂ecznym jednostki. Zmiany r贸l wi膮偶膮 si臋 na ze spo艂ecznymi problemami poniewa偶 nie zawsze odbywaj膮 si臋 bez trudno艣ci. Powody np. jest zbyt du偶o r贸l do zmiany jednocze艣nie, brak zdolno艣ci i umiej臋tno艣ci radzenia sobie z odpowiedzialno艣ci膮, kt贸rej nasza rola wymaga, zbyt wiele zobowi膮za艅 zwi膮zanymi z r贸偶nymi rolami. Stres pojawia si臋 nie tylko w momentach wyst臋powania zmian ale tak偶e w kontaktach jednostki z otaczaj膮cym 艣rodowiskiem. Jednostka aby mog艂a trwa膰 i rozwija膰 si臋 niezb臋dna jest r贸wnowaga w trzech podstawowych rodzajach wymiany: potrzeby 鈥 musz膮 zosta膰 zr贸wnowa偶one za pomoc膮 zasob贸w 艣rodowiskowych, pragnienie i aspiracje 鈥 zr贸wnowa偶one mo偶liwo艣ciami 艣rodowiskowymi pozwalaj膮cymi je zaspokaja膰, zdolno艣ci i umiej臋tno艣ci 鈥 zewn臋trznymi wymaganiami i oczekiwaniami.

17Diagnoza rodziny.

Diagnoza rodziny mo偶e by膰 podejmowana z kilku r贸偶nych powod贸w. Mog膮 to by膰: cele rodziny, kultura rodziny, struktura rodziny, rozw贸j rodziny, zasoby rodziny, interakcje rodziny z innym systemami, granice rodziny, klimat rodziny, oraz inne warunki rodzinne. Cele rodziny. Naczelnym aspektem diagnozowania cel贸w rodziny jest ustalenie czy rodzina je precyzuje i czy s膮 one rozumiane i podzielane przez wszystkich cz艂onk贸w rodziny. Cele te mog膮 by膰: dora藕ne, d艂ugoterminowe, konkretne, mniej precyzyjne. Pracowni dowiaduje si臋 o celach rodziny przez zadawanie pyta艅 jej cz艂onkom dotycz膮cych ich oczekiwaniom nadziei i preferencji wyr贸偶niaj膮cych rodzin臋, pyta o plany w zakresie wykorzystania ich zasob贸w. Pracownik zmierza do zdiagnozowanie w jaki spos贸b cele rodzinne wp艂ywaj膮 na inne obszary rodzinnego funkcjonowania. Mo偶e si臋 okaza膰 偶e cele te umo偶liwiaj膮 realizacj臋 plan贸w tylko niekt贸rych cz艂onk贸w rodziny a dla innych stanowi膮 przeszkod臋. W pewnych rodzinach zgoda dotycz膮ca planowania cel贸w pojawia si臋 po d艂ugich debatach rodzinnych w innych rodzinach cele zostaj膮 narzucane przez jednego lub kilku cz艂onk贸w kt贸rzy dysponuj膮 najwi臋ksz膮 w艂adz膮. Kultura rodziny. Pracownik w diagnozowaniu wp艂yw贸w etnicznych na 偶ycie rodziny musi u艣wiadomi膰 sobie 偶e nie wszystkie rodziny o tym samym wzorcu etnicznym s膮 do siebie podobne. Struktura rodziny. Wg Minuchina struktur臋 rodziny tworz膮 pewne zasoby uniwersalne . struktur臋 rodziny utrzymuj膮 tak偶e czynniki ugruntowane nawykami do kt贸rych autor zalicza wzajemne oczekiwania cz艂onk贸w rodzinny te w trakcie d艂ugiego okresu wsp贸lnego 偶ycia. Wa偶nym sk艂adnikiem strukturalnym podej艣cia Minuchina jest za艂o偶enie ze rodzina rozwija si臋 w艂asne podsystemy kt贸re wspieraj膮 realizacje jej podstawowych funkcji. W analizie podsystem贸w pos艂uguje si臋 Minuchin nast臋p. Symbolami graficznymi (------) granice wyra藕ne, (......) granice przenikania, (铮) granica sztywna, (- // -) granice konfliktowe. Dodatkowe symbole. Afiliacja (/), nadingerencja (==), koalicja ([ ]), pomijanie (鈫). Pracownik socj. ustala struktur臋 rodziny w drodze obserwowania rodzinnych wzorc贸w interakcji a tak偶e za pomoc膮 informacji dostarczanych mu przez cz艂onk贸w rodziny. Pracownik socj. powinien zdiagnozowa膰 procesy zachodz膮ce w rodzinie kt贸re nale偶y zmieni膰 z uwagi na ich dysfunkcjonalno艣膰. Jednym z takich proces贸w mo偶e by膰 rozwi膮zywanie problem贸w w rodzinie. Zasoby rodziny. W diagnozowaniu zasob贸w rodziny nale偶y uwzgl臋dni膰 krewnych. Trzeba odpowiedzie膰 na pytania czy rodzina otrzymuje od nich wsparcie czy te偶 go im udziela. Ekonomiczny obraz rodziny ma decyduj膮cy wp艂yw na ewentualne zakwalifikowanie rodziny do przyznania pomocy na rodzaj pomocy ustalenie uprawnie艅 do otrzymywania pomocy bezp艂atnej. Interakcje z innymi systemami. O warunkach rodziny decyduj膮 tak偶e jej interakcje z innymi systemami. Do diagnozowania tych interakcji stosuje si臋 2 rodzaje instrument贸w: Ekogram (ekomapa) i Tablic臋 genealogiczn膮 (Genogram). Granice rodziny. Zagadnienie granic mi臋dzy rodzin膮 a jej otoczeniem jest tak偶e bardzo wa偶ne. Ustalaj膮c granice prac. socj. powinien wyja艣ni膰 nast臋puj膮ce kwestie: 1jak okre艣la si臋 cz艂onk贸w rodziny? 2jak traktuje si臋 cz艂onk贸w rodziny? 3jak traktuje si臋 osoby kt贸re odesz艂y z rodziny. Czy s膮 takie osoby kt贸rych obecnie nie uznaje si臋 jako cz艂onk贸w i jakie dzia艂ania to spowodowa艂y. Klimat rodziny. Diagnoza tej zmiennej jest mo偶liwe za pomoc膮 obserwacji 偶ycia rodziny i zadawanie jej cz艂onkom pyta艅 o postrzeganie klimatu rodzinnego.



18Zawiwranie Kontraktu.

Kontrakt 鈥 robocze porozumienie mi臋dzy stronami na temat warunk贸w sposobu dzia艂ania i okoliczno艣ci us艂ug od ka偶dej ze stron oczekuje si臋 udzia艂u w rozumieniu ugody i jej akceptacji . szczeg贸艂y istotne w kontrakcje: -zamiar 鈥 dlaczego 鈥瀕ub uzasadnienie鈥 interwencji (prewencja, rehabilitacja, ochrona najwa偶niejszy z warunk贸w i uzgodniony jak najwcze艣niej celu). Zadaniem pr. socj. jest pomoc klientowi w ich ukonkretnieniu celu opis po偶膮danych zachowa艅, - ustalenie limit贸w zasobowych s艂u偶膮 motywowaniu klienta, - pragmatyczne i realne podej艣cie 鈥 trzeba ograniczy膰 do najbardziej prawdopodobnych, -problemy do rozwi膮zanie 鈥 nazywa si臋 zidentyfikowane i szkodliwe warunki kt贸re musz膮 ulec zmian膮 by poprowadzi膰 funkcjonowanie klienta, - szczeg贸lnie ceni si臋 formu艂owa艂 problem przez samego klienta Negocjowanie problem贸w do rozwi膮zania wymaga aktywno艣ci klienta nie powinny by膰 wybierane te kt贸re postrzega tylko pracownik socj. Cele to przysz艂o艣ciowe stany rzeczy po偶膮dane dla klienta jedynym ze spos贸b stanowienia cel贸w jest rezygnacja z nadmiernych obietnic. Limity czasowe negocjowane dotycz膮 te偶 czasu trwania us艂ug np.(10 spotka艅,) oraz cz臋stotliwo艣膰 (codziennie, raz na tydzie艅). Specyficzne dzia艂ania oraz formy aktywno艣ci a tak偶e zobowi膮zania ka偶dej ze stron w osi膮gni臋ciu cel贸w. Zobowi膮zania i interwencja kszta艂towane s膮 r贸wnie偶 przez zawarto艣ci i preferencje klienta polityk臋 plac贸wki. Podstawow膮 zawarto艣ciom kontraktu jest zapewnienie stronom wy偶szego okre艣lenia tego czego si臋 od nich oczekuje. Charakterystyka kontraktu w pr. socj. 4 podst. Charakterystyki kontraktu: 1zrozumienie 鈥揼dy wszystkie strony jednakowo rozumiej膮 jego terminologi臋 (poj臋cia jasne, zrozumia艂e) pisemne wzorce kontrakt贸w dla zrozumienia, musi by膰 akceptowany. 2obop贸lno艣膰 鈥 samostonowienia klienta, us艂uga mo偶e by膰 narzucona przez instytucj臋 . 3 dynamiczno艣膰 i elastyczno艣膰 鈥 ustalenia mo偶na renegocjowa膰 w miar臋 rozwoju us艂ugi. W przypadku niepowodzenia zach臋camy do ponowienia pr贸by a偶 do skutku. 4pragmatyczny i realistyczny 鈥 nie wprowadza dzia艂a艅 zada艅 kt贸re przekraczaj膮 mo偶liwo艣膰 zar贸wno dla klienta jak pr. socj. Warto艣ci podej艣cia kontraktowego. Etyka kontraktu 鈥 szanowanie i godne traktowanie klienta zach臋canie do podejmowania decyzji. Samostanowienie 鈥 zach臋camy do aktywnego uczestnictwa (klient gdy si臋 nie zgadza lub nie jest 艣wiadomy 鈥 nie realnych zasad ) uruchamia kontrakt mechanizm odpowiedzialno艣ci kontrakt obni偶a rezygnacj臋 redukcje l臋ku. Lepsza organizacja i lepszy system pracy z klientem lepsza relacja z klientem odpowiednie postrzeganie potrzeb.



19Praca socjalna jako proces rozwi膮zywania problemu.

Praca socjalna to proces 艣wiadomy i celowy kt贸ry przywraca zdolno艣膰 do prawid艂owego funkcjonowania b膮d藕 poprawa tego funkcjonowania. Jest to profesjonalne pomaganie. Praca socj. zajmuj臋 si臋 pracownicy socjalni ludzi kt贸rzy rozwi膮zuj膮 problemy zaspokajaj膮ce potrzeby poszczeg贸lnych klient贸w. Oni rozwi膮zuj膮 tworz膮 polityk臋 na szczeblu instytucji i spo艂eczno艣ci kt贸re rozwi膮zuje kwestie dotycz膮ce 艣wiadcze艅 z pomocy spo艂. Rozwi膮zania problem贸w w podstawowym modelu pracy socj. s膮 z艂o偶one przebiegaj膮 w kilku formach: 1analiza problemu, 2rozpatrzenie rozwi膮za艅, 3wybrane najlepszych sposob贸w rozwi膮zania problem贸w i zaspokajanie potrzeb. 4ocena tych zmian. Pracownik socj. i klient pracuj膮 wsp贸lnie nad dokonaniem zmiany wzajemne wykorzystanie wiedzy i do艣wiadczenia. Pracownik socj. wnosi: -wiedz臋 fachow膮, -umiej臋tno艣膰 zachowa艅 ludzkich (interpersonalne), - w dysponowanymi 艣rodkami danego o艣rodku pomocy, metody dzia艂ania zawodowego. Klienci wnosz膮: -do艣wiadczenie w艂asne, -wzory relacji rodzinnej i 艣rodowiskowy, inicjatywa rozwi膮zania problemu. Pracownik socj. uznaje definicj臋 problem贸w klienta bierze pod uwag臋 mo偶liwo艣ci rozwi膮zania tych problem贸w przez samego klienta respektuje zadania klienta co do rozwi膮zania problemu oraz prawo do samostanowienia (bardzo wa偶ne.) relacje polega na wsp贸艂pracy i partnerstwie dostrzeganie 偶e klient jest osob膮 kompetentn膮 i potrafi stawi膰 czo艂o problemom. Prac. socj. stosuje tu zasad臋 wzmocnienia. jednocze艣nie pami臋tamy o prawach klienta w procesie interwencji: 1klient ma prawo wiedzie膰 jak wygl膮da problem, ma wiedzie膰 偶e jest zdolny sam do rozwi膮zania cel贸w prac. socj wzmacnia klienta. Stosujemy tu kontraktowanie 鈥 mo偶e by膰 pisemne lub ustne.



20Modele praktyczne pracy z indywidualnym przypadkiem.

1Podej艣cie psychologiczne 鈥 psychoanaliza koncentruje si臋 na tkwi膮cych w jednostce przyczynach trudno艣ci np. nieu艣wiadomione, potrzeby s艂abe ego poczucie ni偶szo艣ci, podatno艣膰 na stres oraz przyczyny ekonomiczne brak wykszta艂cenia konflikty rodzinne. Interwencja poprzez:- dyskusje na temat aktualnej sytuacji klienta, -analiza do艣wiadczenia z przesz艂o艣ci, kt贸re mog膮 wyja艣ni膰 obecne trudno艣ci. 2podej艣cie problemowe 鈥 przyjmuje za艂o偶enie 偶e ludno艣膰 偶ycie to nieustaj膮cy proces rozwi膮zywania problem贸w koncentruje si臋 na tera藕niejszo艣ci. Interwencja poprzez: -ustalenie co jest problemem, -analiza problemu, - rozwi膮zanie problemu wyb贸r rozwi膮zania.
3Podej艣cie skoncentrowane na zadaniu 鈥 rozszerzenie modelu problemowego silnie koncentruje si臋 na aktualnych przyczynach trudno艣ci klienta. Interwencja poprzez: -uzgodnienie z klientem problemu, - -ustalenie kontraktu i zada艅 do wykonania, - pokonanie korzy艣ci z podj臋tego dzia艂a艅.
4Podej艣cie strukturalne 鈥 zak艂ada 偶e problemy indywidualne klienta s膮 przyczyn膮 dezorganizacji spo艂ecznej a lub patologi膮 oraz 偶e wszyscy prac. socj. maj膮 dzia艂a膰 na rzecz rozwi膮zania systemowych (prawnych , instytucji). Podstaw膮 tego podej艣cia jest kontrakt z klientem oraz maksymalne wsparcie dla klienta w jego 艣rodowisku. 5Podej艣cie systemowe koncentruje si臋 na pracy socjalnej. 1pomoc ludno艣ci wspieranie ich, 2ustanowiane powi膮zania mi臋dzy ludno艣ci膮 a zasobami pomocy spo艂, 3prze艂amanie barier biurokratycznych, 4wywieranie wp艂ywu na polityk臋 spo艂, 5udzielanie materialnego wsparcia.


21Modele praktyczne pracy z grup膮.

1Model terapii ca艂o艣ciowej lub inaczej cel贸w naprawczych jest zorientowany klinicznie. Grupa spe艂nia tu rol臋 czynnika zmiany i ma za zadanie wspiera膰 jednostk臋. 2Model umiej臋tno艣ci spo艂ecznej 鈥 powstaje i trwa z powodu spo艂ecznie okre艣lonych interes贸w np. komitet rodzicielski. 3Model cel贸w opartych na wzajemno艣ci 鈥 zar贸wno jednostce jak i spo艂ecze艅stwu. 4Model eklektyczny 鈥 艂膮czy w sobie kilka powy偶szych.

22Modele praktyczne pracy 艣rodowiskowej.

Model A 鈥 rozwoju lokalnego. Celem dzia艂ania jest przywr贸cenie spo艂eczno艣ci jako ca艂o艣ci do samodzielnego rozwi膮zywanie swoich problem贸w dokonuje si臋 tu jak najwi臋cej aktywizacji os贸b grup i instytucji aby skupi膰 ich wok贸艂 wsp贸lnych cel贸w. Model B 鈥 planowanie spo艂ecznego. Dzia艂anie skoncentrowane na rozwi膮zywaniu konkretnych problem贸w spo艂ecznych np. walka z ub贸stwem przest臋pczo艣ci膮 bezdomno艣ci膮. Strategia dzia艂anie jest planowana spo艂. realizowana przez profesjonalne s艂u偶by spo艂. we wsp贸艂pracy z rz膮dem i samorz膮dem lokalnym.
Model C 鈥 akcji spo艂ecznej. Celem dzia艂ania jest zmiana zasad dystrybucji w艂adzy lub zasob贸w na korzy艣膰 najbardziej upo艣ledzonych grup spo艂. nast臋pnie tu mobilizacja opinii publicznej i organizowanie akcji nacisku na w艂adze w celu wymuszenia konkretnych reform.



26Warto艣ci i etyka pracy socjalnej.

Warto艣ci (kodeksu pracy socjalnej) dyrektywy, normy, zasady 鈥 nieprzestrzeganie grozi samym pr. socj. 鈥 aby nie wyrz膮dzi膰 szkody innym ludziom . 鈥 zasady traktowa膰 klienta jako indywiduum nie pos艂ugiwa膰 si臋 stereotypami (jak nie ulega膰 pierwszym s膮dom) unika膰 szufladkowania, etykietowania, -zasada na rzecz samo determinacji doprowadzi膰 klienta do samodzielno艣ci, przekona膰 go do tego. Dzia艂ania pr. socj. ma d膮偶y膰 do anga偶owania. 鈥搝asada zachowania obiektywizmu 鈥搘yklucza litowania si臋 nie profesjonalne zachowanie nie uto偶samianie si臋 z klientem, -zasada komunikowania si臋 w spos贸b otwarty 鈥搉ie ma element贸w uprzedzenia, (nie ocenia nie wnioskuje), -zasada poufno艣ci (s膮d mo偶e zwolni膰 z poufno艣ci), -zasada udost臋pniania zasob贸w (zasoby si臋 ograniczone kt贸re dysponuje o艣rodek) zasoby rozumiemy bardzo r贸偶nie np. kontakty z innymi lud藕mi, organy porz膮dkowe, aby cz艂owiek nie zasta艂 bez pomocy, -by膰 odpowiedzialnym 鈥 odpowiadamy za swoje decyzje, analizowa膰 krytycznie skutk贸w (szukanie odpowiedzi na to dlaczego mi si臋 niepowiod艂o).



27Poj臋cie upe艂nomocnienia (Empowerment).

Wzmocnienie (upe艂nomocnienie) oznacza spos贸b w jaki 鈥瀕udzie instytucje oraz spo艂ecze艅stwa uzyskuj膮 panowanie nad swoim 偶yciem鈥. Geneza upe艂nomocnienia le偶y w podstawach politycznych i filozoficznych naszej kultury (ameryka艅skiej) 鈥濱dee demokracji oraz jej wcielenie w 偶ycie poprzez instytucje polityczne oparte s膮 na zasadzie upe艂nomocnienia obywateli do uczestniczenia w decyzjach dotycz膮cych ich pomy艣lno艣ci. Wzmocnienie (upe艂nomocnienie) odnosi si臋 do stanu umys艂u takiego jak poczucie w艂asnej warto艣ci i kompetencji lub te偶 odczuwania nad sob膮 w艂adzy i kontroli ponadto ono realokacji w艂adzy przez modyfikacj臋 struktury spo艂ecznej. Wzmocnienie (empowerment) jest zar贸wno procesem jak i celem. Jako cel wzmocnieni definiuje stan ostateczny 鈥 uzyskanie si艂y (mocy). W tym sensie poszczeg贸lne osoby grupy instytucje i spo艂eczno艣ci mog膮 w spos贸b podobny walczy膰 o wzmocnienie. Jako proces wzmocnienia oznacza u艂atwienie sprzyjanie lub promowanie zdolno艣ci do kompetentnego przystosowawczego funkcjonowania. Podczas gdy implikuje ono r贸wnie偶 wzrost mo偶liwo艣ci kontrolowania i sprawowania w艂adzy nad w艂asnym 偶yciem wzmocnienie nie oznacza koniecznie walki o w艂adz臋 lecz konieczno艣ci oddania w艂adzy przez jedn膮 grup臋 na rzecz innej. 鈥濶ie ma nic takiego w def. upe艂nomocnienia co oznacza艂oby 偶e zwi臋kszenie w艂adzy jednej osoby lub grupy oznacza zmniejszenie w艂adzy innej osoby lub grupy. Proces wzmocnienia (empowerment) oraz jego cel okre艣laj膮 orientacj臋 zawodowe pracownika spo艂ecznego. Znajduj膮 swoje odzwierciedlenie w koncentracji pracy socjalnej na zwi臋kszaniu zdolno艣ci system贸w spo艂ecznych do wymiany z otoczenia oraz na zwi臋kszaniu wra偶liwo艣ci instytucji spo艂ecznych na ludzkie potrzeby oraz dost臋pno艣膰 szans i zasob贸w.



30Praca socjalna z osobami zaburzeniami psychicznie.

Organizowanie system贸w spo艂ecznych wsparcia w pracy socjalnej z chorym psychicznie i jego rodzin膮. 呕aden system instytucji pa艅stwowych i ich dzia艂ania zapisane w ustawach nie zapewni sam z siebie pe艂nej integracji os贸b chorych psychicznie w danej spo艂eczno艣ci. Jedyn膮 drog膮 integracji os贸b chorych ze spo艂eczno艣ci膮 jest zbudowanie system贸w spo艂ecznego wsparcia wok贸艂 problem贸w ludzi chorych psychicznie i ich rodzin. Po偶膮dane jest aby osoba chora psychicznie i jej rodzina by艂a zapraszana do uczestnictwa w ju偶 istniej膮cych wsp贸lnotach. Wa偶n膮 rol臋 w budowaniu system贸w spo艂ecznego wsparcia we wsp贸lnotach pe艂ni膮 profesjonali艣ci 鈥 lekarze, pracownicy socjalni, psycholodzy. Profesjonali艣ci z racji swojego zawodu powo艂ani od 艣wiadczenia pomocy osobom chorym psychicznie i ich rodzinom powinni wspiera膰 i wykorzystywa膰 istnienie wsp贸lnoty dla budowania naturalnego systemu oparcia spo艂ecznego dla chorych psychicznie i ich rodzin. Integracja osoby chorej psychicznie w spo艂eczno艣ci lokalnej mo偶emy t臋 integracj臋 rozpatrywa膰 na trzech p艂aszczyznach wzajemnie si臋 warunkuj膮cych: -integracja psychiczna 鈥搘ewn臋trzna osoby 鈥 osi膮gni臋cie lub przywr贸cenie harmonii i r贸wnowagi pomi臋dzy zmys艂ami i intelektualnymi w艂adzami poznania i pragnienie mi臋dzy poznaniem zmys艂owym i intelektualnym mi臋dzy pragnieniem w wol膮. 鈥搃ntegracja spo艂eczna 鈥 zewn臋trzna osoby 鈥 czyli w艂膮czenie si臋 osoby chorej psychicznie w jej 艣rodowisko oraz otwarcie si臋 spo艂eczno艣ci na osob臋 chor膮 i jej problem. 鈥 integracja us艂ug opieku艅czych ze wzgl臋du na cele i interesy konkretnej osoby chorej psychicznie 鈥 jest to wyb贸r i powi膮zanie ze sob膮 ju偶 istniej膮cych us艂ug tak aby osoba chora psychicznie mog艂a prawid艂owa funkcjonowa膰. W takim podej艣ciu do os贸b chorych psychicznie obowi膮zuj膮 dwie zasady: -zasada presonalizacji kt贸ra m贸wi o tym 偶e osoba chora psychicznie zawsze pozostaje osob膮 i powinna by膰 traktowana jak osoba. 鈥揨asada normalizacji kt贸ra m贸wi 偶e 偶ycie osoby chorej psychicznie powinno by膰 w jak najwi臋kszym stopniu zbli偶one do standard贸w jakie panuj膮 w spo艂eczno艣ci w kt贸re ta osoba 偶yje. Poprzez zorganizowanie system贸w spo艂ecznego wsparcia dochodzi do rehabilitacji 艣rodowiskowej osoby chorej psychicznie. Rehabilitacja ta jest realizowana poprzez:
1wnikliwe i precyzyjne rozpoznanie potrzeb osoby chorej psychicznie i 艣rodowiska w kt贸rym 偶yje (rodzina, s膮siedztwo..),
2wykorzystanie wszystkich dost臋pnych lokalnie form pomocy dla osoby chorej psychicznie i jej rodziny,
3w艂膮czenie cz艂onk贸w spo艂eczno艣ci lokalnej formalnych i nieformalnych grup wsparcia do rehabilitacji i pomocy osobie i jej rodzinie,
4doprowadzenie do osi膮gni臋cia optymalnego dla osoby chorej psychicznie poziomu samodzielno艣ci oraz zdolno艣ci do samopomocy.
Jedna z form organizowania systemu spo艂ecznego wsparcia dla osoby chorej psychicznie i jej rodziny jest tworzenie 艣rodowiskowych Dom贸w samopomocy. Cechy 艣rodowiskowego Domu samopomocy: -艣rodowiskowy to znaczy zlokalizowany w danej spo艂eczno艣ci otwarty na wsp贸艂prac臋 ze spo艂eczno艣ci膮 lokaln膮, dom 鈥 czyli miejsce bezpieczne daj膮ce wsparcie 偶yczliwe i przyjazne, -samopomocy staraj膮cy si臋 rozwija膰 w danej spo艂eczno艣ci i wspiera膰 w swoim otoczeniu formy aktywno艣ci spe艂niaj膮ce warunki grup samopomoc ale te偶 wyrabiaj膮cy w uczestnikach umiej臋tno艣ci samopomocy. Misj膮 艣rodowiskowych Dom贸w Samopomocy s膮: -integracja wewn臋trzna osoby 鈥 integracja psychiczna, -integracja zewn臋trzna osoby 鈥搃ntegracja spo艂eczna, -integracja dzia艂a艅 pomocowych ze wzgl臋du na cele i interesy konkretnej osoby chorej psychicznie.



32Definicja pracy socjalnej.

1def. pracy socjalnej zawarta w Rezolucji nr16 Rady Europy Stwierdza. Praca Socjalna jest specyficzn膮 dzia艂alno艣ci膮 profesjonaln膮 kt贸rej zadaniem jest u艂atwienie wzajemnego przystosowania jednostki rodzin grup i 艣rodowiska spo艂., w kt贸rym 偶yj膮 oraz rozwijanie poczucia w艂asnej warto艣ci indywidualnej poprzez wykorzystanie mo偶liwo艣ci tkwi膮cych w ludziach w stosunkach interpersonalnych oraz zasadach udost臋pnionych przez spo艂. lokalne.
2 Pr. Socj. Opublikowana przez brytyjsk膮 Central膮 Rad臋 Edukacji i Kszta艂cenia w Zakresie Pr. Socj. Pr. Socj. To uznana powszechnie dzia艂alno艣膰 profesjonalna umo偶liwiaj膮ca jednostkom rodzinom i grupom identyfikacj臋 osobistych , spo艂ecznych i tkwi膮cych w ich 艣rodowisku trudno艣ci oddzia艂uj膮cych na nich niekorzystnie. Pr. Socj. Umo偶liwia im (jednostkom rodzinom grupom) przezwyci臋偶anie tych trudno艣ci poprzez dzia艂ania podtrzymuj膮ce rehabilitacyjne zabezpieczaj膮ce koryguj膮ce. Pr. Socj. Wspiera polityk臋 spo艂eczn膮 i odpowiada na potrzeby spo艂eczne dzia艂aj膮c tym samym na rzecz od wieku, p艂ci orientacji seks., klasy spo艂ecznej niesprawno艣ci rasy kultury i wyznania. Na pr. socj. spoczywa odpowiedzialno艣膰 za ochron臋 najs艂abszych i egzekwowanie ustawowych zobowi膮za艅 w艂a艣ciwych organ贸w w艂adzy tej grupy.
3 def. BL Dubois i K.K Miley. Pr. socj. Obejmuje dzia艂alno艣膰 profesjonaln膮 ukierunkowan膮 na popraw臋 warunk贸w 偶ycia jednostki i zbiorowo艣ci niesienie ulgi w cierpieniu i rozwi膮zywanie problem贸w spo艂ecznych. Pr. socjalni pracuj膮c z lud藕mi po to by wzmocni膰 ich kompetencje i poprawi膰 funkcjonowanie spo艂, umo偶liwi膰 im dost臋p do r贸偶nych form wsparcia spo艂. i zasob贸w tworzy膰 humanitarne i wra偶liwe na ludzkie potrzeby us艂ugi spo艂 oraz dzia艂aj膮 na rzecz zwi臋kszenia zasi臋gu oddzia艂ywania instytucji 艣wiadcz膮cych pomoc.
4Pr. socj. jest jednym z wielu rodzaj贸w zachowa艅 prospo艂ecznych wyst臋puj膮cych r贸wnolegle z innymi tego rodzaju zachowaniami podejmowanymi z pobudek altruistycznych religijnych czy humanitarnych. 5 Praca socj. 鈥 profesjonalna dzia艂alno艣膰 maj膮ca na celu pomoc jednostkom grup膮 spo艂 w identyfikacji problemu spo艂 u艂atwienie i pomoc ludziom w rozwi膮zywaniu problem贸w przez dzia艂ania edukacyjne wspieraj膮ce korekcyjne ma na celu promowanie powszechnego dobrobytu i wyr贸wnanie szans zapobieganie dyskryminacji spo艂ecznej.
33Historyczne 藕r贸d艂a pracy socj. Praca socj. a dzia艂alno艣膰 charytatywna.

鈥揚ocz膮tki pomocy spo艂ecznej si臋gaj膮 pocz膮tk贸w 偶ycia ludzkiego i zwi膮zk贸w mi臋dzy lud藕mi. W spo艂ecze艅stwach prymitywnych istnia艂o wiele sposob贸w pomagania ludziom z problemami spo艂ecznymi. Obyczaje plemienne przewidywa艂y opiek臋 nad chorymi starcami kalekami i innymi wymagaj膮cymi szczeg贸lnej troski. 鈥 W staro偶ytnych cywilizacjach podejmowano wiele r贸偶norodnych wysi艂k贸w na rzecz biednych chorych pokrzywdzonych i niepe艂nosprawnych (na zasadach rodzinnych, s膮siedzkich lub religijnych). *W staro偶ytnych Chinach istnia艂y schroniska dla starych chorych i biednych darmowe szko艂y dla ubogich dzieci darmowe jad艂odajnie dla wycie艅czonych prac膮 stowarzyszenie rozdzielaj膮ce u偶ywan膮 odzie偶 a nawet pokrywaj膮ce koszty wesel i pogrzeb贸w ubogich. *W Indiach przywi膮zywano du偶膮 uwag臋 do wspomagania 偶ebrak贸w. *Grecy nie posiadali regularnych organizacji charytatywnych ale i oni mieli instytucje dla chorych i pokrzywdzonych przez los (schroniska dla rannych 偶o艂nierzy porzuconych dzieci rozdawanie dar贸w) W Atenach pobierano nawet podatek na rzecz biednych. 8Religia Hebrajczyk贸w k艂ad艂a du偶y nacisk na dzia艂anie charytatywne i wspomaganie potrzebuj膮cych. 鈥揥 艣redniowieczu Ko艣ci贸艂 odgrywa艂 znacz膮c膮 rol臋 w dostarczaniu pomocy potrzebuj膮cym. Mnisi i zakony 艣wiadczy艂y pomoc i opiek臋 ubogim kulawym kalekom i innym upo艣ledzonym. 鈥 W Anglii w 1536r wprowadzono prawo wymagaj膮ce aby ja艂mu偶na zebrana w niedziel臋 przez lokalne w艂adze i ko艣cio艂y by艂y przeznaczone na pomoc biednym i chorym. Prawo to oznacza艂o przej艣cie w dzia艂alno艣ci charytatywnej od porz膮dku ko艣cielnego ku pa艅stwowych. Ustawa podatkowa z tego czasu nak艂ada艂a bezpo艣redni podatek publiczny na cel wspomagania ubogich. Za panowania kr贸lowej El偶biety zatwierdzono wiele praw zbiorowych nazwanych el偶bieta艅skimi ustawami o biednych. 鈥揢stawa z 1598r zmieniona w 1601r zawiera艂a plan systematycznego wspierania ubogich i ustanawia艂a publiczn膮 odpowiedzialno艣膰 za te sfer臋. G艂oszone przepisy owych praw pozostawa艂y w mocy 1834r. Ustawa z 1601r wprowadza艂a podzia艂 na trzy kategorie ubogich. 1fizycznie sprawni (nale偶a艂o im zapewni膰 prac臋 i ukara膰 wi臋zieniami w przypadku odmowy pracy) 2niesprawni (nale偶a艂o przyj膮膰 ich do przytu艂ku) 3dzeci (trzeba by艂o przyj膮膰 ich do terminu je艣li ich rodzice nie mogli zapewni膰 im utrzymania). Do zarz膮dzania systemem s臋dzia pokoju mianowa艂 w ka偶dej parafii urz臋dnika wyznaczonych przez zebranie parafialne. Z niewielkimi tylko zmianami, el偶bieta艅skie ustawy o biednych ujmowa艂y w ramy ca艂膮 dzia艂alno艣膰 opieku艅cz膮 do roku 1934 gdy zatwierdzono now膮 ustaw臋 o biednych. Akt ten ustanawia艂 scentralizowan膮 administracj臋 jednakow膮 dla ca艂ego kraju na czele kt贸rego stan臋艂o trzech komisarzy obdarzonych w艂adz膮 nad nowo powo艂anymi jednostkami terenowymi kt贸re przej臋艂y swe funkcje od parafii. O. Hill i E. Denison utworzyli w 1869r nowy rodzaj organizacji socjalnej: Londy艅skie Stowarzyszenie dla Organizacji Pomocy charytatywnej i zwalczania 偶ebractwa. 鈥揥 czasach kolonialnych sposoby wspomagania potrzebuj膮cych by艂y wzorowane na prawach i obyczajach kraju macierzystego. W St. Zjedn. Pierwszy przytu艂ek dla biednych i potrzebuj膮cych uruchomiono w 1685r. Innym dowodem zainteresowania w 1664r tzw. Latin School w Bostonie. Zapocz膮tkowa艂o to funkcjonowanie bezp艂atnych szk贸艂. W 1729 Siostry Urszulanki za艂o偶y艂y dom dla dzieci kt贸rych rodzice padli ofiar膮 Indian. Nast臋pny sierociniec powsta艂 w 1790 w Charleston. W marcu 1941 D. Dix zaj臋艂a si臋 popraw膮 warunk贸w 偶ycia ludzi umys艂owo chorych. W 1877r w Buffalo powsta艂o Stowarzyszenie organizacji charytatywnych. W 1090 utworzono w Pittsburgu i Milwokae pierwsze rady pomocy spo艂ecznej. Chicago - 1889 J. Adams za艂o偶y艂a dom Hull House na wz贸r Toyntee Hall w Anglii. 鈥 Ustawa o ubezpieczeniach spo艂ecznych z 1935 zmieni艂a spos贸b pomagania potrzebuj膮cym. Po raz pierwszy rz膮d federalny podj膮艂 powa偶n膮 odpowiedzialno艣膰 za pomoc ubogim. 鈥揥a偶ny rozdzia艂 kwestii pomocy spo艂 otworzono 1 lipca 1966 wprowadzono w 偶ycie programu ubezpiecze艅 zdrowotnych dla os贸b starszych zwanego 鈥濵edicare鈥 i w 1965 program ochrony zdrowia dla os贸b o niskich dochodach 鈥濵edicond鈥. Pomoc spo艂eczna powstawa艂a powoli na przestrzeni wiek贸w. Jednak dopiero na przestrzeni ostatnich dziesi臋cioleci pojawi艂a si臋 praca socjalna jako jeden z g艂贸wnych aspekt贸w pomocy spo艂. kszta艂cenie w kierunku pracy socjalnej jako zawodu zainicjowano w 1896 podczas kursu letniego prowadzonego przez Towarzystwo Organiz. Charyt. Z Nowego Jorku. W 1921 posta艂o Ameryka艅skie Stowarzyszenie Pracownik贸w Socjalnych. Nast臋pnie w 1955 powo艂ano krajowe Stowarzyszenie Pracownik贸w Socjalnych.



34Praca socjalna z lud藕mi starszymi.

Staro艣膰 nie jest chorob膮 ale naturalnym etapem 偶ycia. Z ca艂o艣ci starszej populacji mo偶na wyodr臋bni膰 podgrupy szczeg贸lnie zagro偶one: wdowy, chorych umys艂owo, fizycznie, starc贸w ubogich 偶yj膮cych centrach miast, przebywaj膮cych w instytucjach oraz emocjonalnie nadwra偶liwych. Los os贸b starszych jest jedn膮 z g艂贸wnych kwestii socjalnych naszych czas贸w i jako taki zas艂uguje na priorytetowe potraktowanie przez prac臋 socjaln膮. Pierwsza konferencja Bia艂ego Domu na temat starzenia si臋 zorganizowana w 1961r by艂a wyrazem 艣wiadomo艣ci problemu jakie stwarzaj膮 problemy i potrzeby ludzi starszych. Druga konferencja Bia艂ego Domu odby艂a si臋 w 1971r. Analiza sytuacji w USA. W ma艂ych grupach na poziomie spo艂eczno艣ci starsi ludzie m贸wili o swoich problemach i potrzebach. W艣r贸d spo艂eczno艣ci organizowano konferencje i profesjonali艣ci mieli okazj臋 dowiedzie膰 si臋 偶e starzy ludzie chc膮 nadal uczestniczy膰 w budowie i rozwoju i mie膰 sw贸j udzia艂 w zmianach. Dzi艣 m贸wi si臋 o zapewnieniu starszej osobie mo偶liwo艣ci wyboru spo艣r贸d r贸偶nych oferowanych miejsc. Wi臋kszo艣膰 os贸b woli jednak zosta膰 we w艂asnym domu lub mieszka膰 z dzie膰mi czy krewnymi. Tym starszym osobom kt贸rym stan zdrowia pozwala na pozostanie w domu ale kt贸re potrzebuj膮 pomocy udziela si臋 od niedawna w USA 艣wiadcze艅 socjalnych i zdrowotnych. 艢wiadczenia takie obejmuj膮 pomoc domow膮 dostarczanie posi艂k贸w wizyty piel臋gniarek zakupy i doradztwo. Lekarstwa cz臋sto stanowi膮 najpowa偶niejszy wydatek na cele medyczne os贸b chronicznie chorych. Wi臋kszo艣膰 ludzi kt贸rzy zawodowo opiekuj膮 si臋 lud藕mi starszymi i chorymi, nie jest zainteresowana udzielaniem im pomocy. Wielu pracownik贸w s艂u偶by zdrowia nie ma cierpliwo艣ci w pomaganiu , zw艂aszcza je艣li ci pacjenci s膮 w dodatku ubodzy. Bardziej ni偶 wszystkim innym grupom osobom starszym potrzeba pomocy us艂ug profesji pracy socjalnej. Odnosi si臋 to szczeg贸lnie do tych kt贸rzy przebywaj膮 w instytucjach lub s膮 chorzy albo niepe艂nosprawni. Domy spokojnej staro艣ci. Poziom oferowanych 艣wiadcze艅 jest godny ubolewania starsi ludzie patrz膮 na dom spokojnej staro艣ci z obaw膮 i niech臋ci膮 uwa偶aj膮 bowiem 偶e przekroczenie jego bram to preludium do 艣mierci. Dom w Montefiore w Chereland zatrudni艂 profesjonalnych pracownik贸w socjalnych do obja艣nienia pacjentowi i rodzinie ca艂ego programu i udzielanie wsparcia w trakcie procedury przyjmowania. -Program ten mia艂 na celu: obja艣nienie proces starzenia wyt艂umaczy膰 charakter schorze艅 typowych dla starszych wyja艣ni膰 艣wiadczenia oferowane w domu, om贸wi膰 metody rodzenia sobie w trudnych sytuacjach da膰 mo偶liwo艣膰 podzielenia si臋 z innym odczuwanymi troskami i smutkami. Zapocz膮tkowany w 1971 program dowi贸d艂 偶e relacji grupowe s膮 najbardziej terapeutycznym sposobem przezwyci臋偶ania uczu膰 nerwowo艣ci winy niech臋ci sposobem umo偶liwiaj膮cym tak偶e wymian膮 do艣wiadcze艅 i wspomagaj膮cym tym samym konstruktywne podej艣cie do swoich problem贸w i rozwi膮zanie ich. Doros艂e dzieci towarzysz膮ce przyj臋ciu wyzbywaj膮 si臋 poczucia winy dzi臋ki temu 偶e zrozumieli proces starzenia otrzymali wsparcie pracownika socjalnego i spostrzegli 偶e podobne prze偶ycia s膮 tak偶e udzia艂em innych znajduj膮cych si臋 w tej samej sytuacji. Wiele os贸b mieszkaj膮cych samodzielnie potrzebuje 艣wiadcze艅 oferowanych przez instytucje. Przyczyni艂o si臋 to do powstania o艣rodk贸w opieki dziennej. Ich zadaniem jest zapewnienie opieku艅czego otoczenia i wsparcia emocjonalnego w ci膮gu dnia. Pracownicy socjalni spe艂niaj膮 zwykle rol臋 艂膮cznik贸w miedzy programem a rodzinami oraz mi臋dzy o艣rodkiem a innymi agencjami. 艢wiadczenia to odci膮偶a rodzin臋 od pe艂nienia ca艂odobowej opieki odwleka opiek臋 instytucjonaln膮 lub wr臋cz pozwala jej unikn膮膰 pomagaj膮c r贸wnocze艣nie utrzyma膰 najwy偶szy poziom funkcjonowania zar贸wno pod wzgl臋dem fizycznym jak i emocjonalnym. Poniewa偶 starzeniu si臋 cz臋sto towarzysz膮 鈥瀞ymptomy pozbawienia鈥 wiele rodzin s膮dzi 偶e s膮 to po prostu objawy staro艣ci. Tymczasem wcale tak nie musi by膰 bowiem istnieje organizacje zdrowia psychicznego oferuj膮ce 艣wiadczenia zaradcze. Pracownicy socjalni wsp贸lnie z innymi profesjami pracuj膮 z takimi osobami pomagaj膮c im utrzyma膰 kontakt z rzeczywisto艣ci膮 rekompensowa膰 straty i znale藕膰 pocieszanie.



35Strategie wywo艂ywania zmiany.

1Pracownicy w dzia艂aniach na rzecz klienta. A)rola mediatora 鈥 rozwi膮zanie sposob贸w miedzy klientem a innymi osobami w znalezieniu w mediacjach wsp贸lnej p艂aszczyzny godz膮cej interesy stron. Cz臋sto pomoc polega na uzyskiwaniu lepszej komunikacji pomi臋dzy stronami i skoncentrowaniu si臋 na sprawach istotnych. Pracownik powinien by膰 odbierany jako osoba rozumiej膮ca racje obu stron. B) rola rzecznika 鈥 wynika z faktu 偶e klienci pracy socjalnej cz臋sto bywaj膮 w konfliktach z r贸偶nymi instytucjami. Pracownicy za艣 cz臋sto staj膮 si臋 stronnikami klienta i dzia艂aj膮c dla jego dobra musz膮 鈥瀢yk艂贸ca膰 si臋 dyskutowa膰 targowa膰 negocjowa膰 i manipulowa膰 艣rodowiskiem鈥 Pracownicy podejmuj膮 si臋 roli rzecznika mog膮 by膰 efektywni tylko w贸wczas gdy zapoznali si臋 z polityk膮 prowadzon膮 przez instytucje i s膮 艣wiadomi stosowanych w nich procedur poniewa偶 wtedy mog膮 ewentualnie co艣 zakwestionowa膰. Pracownik dzia艂aj膮cy jako rzecznik powinien mie膰 jasno uzgodnione z klientem jego cele akceptowane przez niego procedury i poziom ryzyka. C)rola po艣rednika 鈥損olega na tym by pom贸c klientowi w okre艣leniu 艣rodk贸w niezb臋dnych do zaspokojenia jego potrzeb a nast臋pnie dotrze膰 do instytucji kt贸re mog膮 mu je zapewni膰. W d膮偶eniu do tego pracownik socjalny pomaga instytucjom w dostarczaniu informacji do klienta oraz klientom w staraniach o zasoby. Pracownik powinien ci膮gle monitorowa膰 post臋p klienta w zdobywaniu zasob贸w aby potwierdzi膰 lub skorygowa膰 swoje informacje o instytucji do kt贸rej zosta艂 skierowany klient. 2Klienci w dzia艂aniu dla w艂asnego dobra. A)unikanie 鈥 najmniej konfliktowym sposobem modyfikacji 艣rodowiska jest suni臋cie z niego jednostki (np. przenoszenie dziecka do plac贸wki opieku艅czej rozw贸d zmiana szko艂y czy pracy) G艂贸wne zadania prac. socjalnego polega tu na pomocy klientowi w zrozumieniu 偶e lepiej unika膰 sytuacji konfliktowej ni偶 pr贸bowa膰 sobie z ni膮 radzi膰 wyborze sytuacji alternatywnych prowadz膮cym do zaspokajania jego potrzeb. B)reagowanie alternatywne 鈥 klient mo偶e modyfikowa膰 sytuacj臋 zmieniaj膮c w艂asne sytuacyjne zachowanie oczekuje 偶e doprowadzi to do zmian w zachowaniu innych. Pomoc pracownika ma u艂atwi膰 w takich przypadkach analizowanie zachowa艅 klienta i wyb贸r takich przypadkach analizowanie zachowa艅 klienta i wyb贸r takich kt贸re doprowadz膮 do po偶膮danych efekt贸w. C)manipulowanie sytuacj膮 spo艂eczn膮 lub fizyczn膮 鈥 klient mo偶e zmienia膰 te aspekty sytuacji na kt贸re ma wp艂yw. Zadaniem pracownika jest w takich sytuacjach jest w takich sytuacjach pomoc w rozpoznaniu barier kt贸re utrudniaj膮 klientowi osi膮ganie jego cel贸w. Klient musi zdecydowa膰 kt贸re ze zmian powinien wprowadzi膰 jednostronnie a kt贸re wynegocjowa膰 z innymi osobami by unikn膮膰 zarzutu nadu偶ywania w艂adzy. 3klienci dzia艂aj膮cy indywidualnie i w grupie. A)interpretowanie 鈥 wyja艣nianie innym przyczyn i konsekwencji zachowa艅 klienta czy ich w艂asnych mo偶e prowadzi膰 do zmian w tych zachowaniach. B)edukowanie 鈥 nowe informacje mog膮 zmieni膰 ludzkie zachowanie. C)ocenianie 鈥 zach臋canie os贸b kt贸rych zachowanie ma by膰 zmienione aby zebra艂y wi臋cej informacji i kierowa艂y si臋 nimi w swoim dzia艂aniu. D)wykorzystywanie os贸b wp艂ywowych 鈥 klient prosi osob臋 trzeci膮 o dzia艂anie w jego interesie (np. pro艣ba do dyrektora by zmieni艂 post臋powanie nauczyciela) E) negocjowanie 鈥 klient godzi si臋 zaoferowa膰 cos w zamian za korzy艣ci kt贸rych oczekuje od swego otoczenia. F)konfrontacja 鈥 strategi臋 t臋 stosuje si臋 w贸wczas gdy system kliencki nalega na to by dana osoba uzna艂a 偶e jej zachowanie stanowi dla niego problem i wi膮偶e si臋 z tym oczekiwanie 偶e ta osoba znajdzie jakie艣 spos贸b zmiany swoim otoczeniu. G)艣rodki masowego przekazu 鈥搆lienci wykorzystuj臋 tu prasie radio telewizj膮 itp. Pomoce w uzyskaniu zmiany. H)bierny op贸r 鈥 intencj膮 jest tu spowodowanie powa偶niejszego zak艂贸cenia w systemie celu. Zak艂贸cenie wynika z nastawienia si臋 do procedur i zasad systemu (np. strajk g艂odowy) I)czynny op贸r 鈥 stosowanie tej strategii mo偶e przynie艣膰 szkod臋 systemowi celu. Ten rodzaj dzia艂ania bywa te偶 bezprawny co rodzi wiele kwestii etycznych (np. niszczenie mienia). 4Klienci dzia艂aj膮 w grupach. A)kooptacja 鈥 procedura wymaga takiego wsp贸艂dzia艂ania grupy klient贸w z osobami na kt贸re ma by膰 wywarty nacisk by wywo艂a膰 ich identyfikacj臋 z grupami warto艣ciami i celami. B)sojusze 鈥 wsp贸艂praca grupy klienta z inn膮 grup膮 w osi膮ganiu wsp贸lnego celu. 5Organizacje zewn臋trzne 鈥 zainteresowanie przypadkiem klienta stosownych organizacji kt贸re mo偶e dzia艂a膰 dla jego dobra.



36Praca socjalna z osobami uzale偶nionymi.

Praca socj. anga偶uje si臋 coraz mocnej w terapi臋 na艂og贸w. Nadu偶ywanie alkoholu i narkotyk贸w niemal zawsze odbija si臋 na rodzinie, kt贸rej nale偶y wtedy pom贸c zrozumie膰 problem uspokoi膰 jej obawy i poczucie winy, scementowa膰 jedno艣膰 i nauczy膰 j膮 wspiera膰 jej uzale偶nionego cz艂onka. Zadaniem pracownik贸w socj. jest udzielanie pomocy w wielu tradycyjnych dla pracy socj. miejscach: w s膮dach dla nieletnich, klinikach zdrowia psych. Szko艂ach i o艣rodkach zdrowia i doradztwo przy zwolnieniach warunkowych i kurateli w praktyce prywatnej. Pracownicy socj. s膮 r贸wnie偶 zatrudnieni w o艣rodkach terapii odwykowej gdzie spe艂niaj膮 rol臋 administratora i terapeut膮 wsp贸艂pracuj膮c z psychiatrami internistami psychologami a tak偶e z by艂ymi uzale偶nionymi. Wi臋kszo艣膰 uzale偶nionych przed popadni臋ciem w na艂贸g miewa powa偶ne problemy z osobowo艣ci膮 i przystosowaniem spo艂ecznym a tak偶e doznaje szkodliwych wp艂yw贸w domu. Terapia nie jest pe艂na dok膮d te wcze艣niejsze problemy nie zostan膮 rozwi膮zane. Prac. socj. potrafi w tym pom贸c. Jedn膮 z najwi臋kszych trudno艣ci w zastosowaniu tradycyjnych metod pracy z przypadkiem jest dostarczenie narkomanowi namiastki satysfakcji zast臋puj膮cej narkotykowej. Nale偶y stosowa膰 t臋 metod臋 elastycznie, zgodnie z potrzebami klienta kt贸ry mo偶e nie mie膰 motywacji do porzucenia narkotyku. Narkomani szukaj膮 pomocy kiedy finansowo nie mog膮 ud藕wign膮膰 koszt贸w na艂ogu kiedy zm臋czy ich ukrywanie przed policja kiedy zachoruj膮 kiedy ich przyjaciel umrze z przedawkowania albo gdy maj膮 do wyboru liczenie lub wi臋zienie. W wielu wypadkach nierealistyczne by艂oby za艂o偶enie 偶e celem jest ca艂kowite uwolnienie do narkotyku. Prac. socj. mog膮 postawi膰 sobie za cel osi膮gni臋cie ca艂kowitej abstynencji ale musz膮 zdawa膰 sobie spraw臋 偶e na drodze do jego osi膮gni臋cia uzale偶niony wielokrotnie powr贸ci do na艂ogu. Wa偶ne jest aby prac. socjalny zdawali sobie spraw臋 偶e ka偶dy okres abstynencji to krok do przodu i ma du偶e znaczenie dla narkomana i jego rodziny. Maj膮c do czynienia z uzale偶nieniem prac. socj. powinien odrzuci膰 nabyte stereotypy i idealnym kliencie i idealnym stosunkach mi臋dzy pracownikami a klientem. Jest bardzo prawdopodobne 偶e taki klient nie spe艂ni 偶adnego z oczekiwa艅 prac. socj. Praca z alkoholikami 鈥 pracownicy nie akceptuj膮cy alkoholik贸w nigdy nie odnios膮 sukces贸w w pracy z nimi. Prac. socj. mie膰 艣wiadomo艣膰 偶e nawroty u alkoholika s膮 zjawiskiem normalny i nie oznaczaj膮 niepowodzenia terapii. Jest bardzo wa偶ne aby klient m贸g艂 przy pierwszych spotkaniach rozlu藕ni膰 si臋 poczu膰 偶e jest akceptowany aby dzi臋ki temu m贸g艂 pokona膰 bariery na drodze do przej艣cia pomocy i podj臋cie leczenia. Nie mo偶na zlikwidowa膰 pod艂o偶a problemu kt贸ry doprowadzi艂 do picia dop贸ki nie ustanie samo picie. Innym wa偶nym krokiem w terapii jest modyfikacja otoczenia taka aby klient m贸g艂 zmieni膰 przyzwyczajenie r贸wnocze艣nie z odrzuceniem alkoholu. Wsparcie ze strony rodziny jest konieczne. Nie mniejsz膮 wag臋 ni偶 praca z samym alkoholikiem ma pom贸c i wspiera膰 dla jego rodziny. Na pocz膮tku wsparcie dla alkoholika musi mie膰 priorytet przed wszystkim innymi problemami. Prac. socj. musi r贸wnie偶 rozbudzi膰 w 偶onie alkoholika nadziej膮 i przywr贸ci膰 jej wiar臋 w siebie. Musi da膰 jej odczu膰 偶e ona nie ponosi winy za problemy alkoholowe m臋偶a. Dopiero gdy ona to zrozumie b臋dzie mog艂a wzi膮膰 udzia艂 w rozwi膮zywaniu problem贸w m臋偶a.



37.Umiej臋tno艣ci niezb臋dne w pracy socjalnej.

1Umiej臋tno艣ci metodologiczne (porady) stos. elem. psychoterapii; obserwowanie, dokonywanie analizy i wyci膮ganie wniosk贸w, stosow. metod i technik monitorowania, formu艂owanie diagnozy oraz planu pomocy. 2Umjetno艣ci spo艂eczne (komunikacyjne, nawi膮zywanie kontaktu, rozumienie sytuacji, negocjowanie itp.) 3Umiejetno艣ci zwi膮zane z stosowaniem wiedzy z zakresu prawa. 4Umiej臋tno艣ci wskazywanie kompetentnych instytucji. 5Umiej臋tno艣膰 mened偶erskie. 6 Umiej臋tno艣膰 podejmowania decyzji i szybkiej interwencji socjalnej. 7Umiej臋tno艣膰 stos. W praktyce wiedzy naukowej. 8Umiej臋tno艣膰 wykorzyst. zdobyczy techniki podczas wykonywania pracy zawodowej Znaczna wi臋kszo艣膰 uznawanych za niezb臋dne w zawodzie pracownika socj. stanowi膮 艂膮czenie umiej臋tno艣ci koncepcyjne i umiej臋tno艣膰 spo艂eczne, kt贸re umo偶liwiaj膮 integrowanie dzia艂a艅 z celami pracy dostrzeganie zwi膮zk贸w mi臋dzy r贸偶nymi czynnikami w sytuacji zawodowych, s艂u偶膮 nawi膮zywaniu i utrzymaniu zrozumienia i wsp贸艂pracy pomi臋dzy nim (pr. socj.) a klientami. Pracownik socjalny powinien opracowa膰 trzy podstawowe umiej臋tno艣ci rozwi膮zywania problemu porozumiewania si臋 rozwi膮zywanie konflikt贸w. Umiej臋tno艣膰 rozwi膮zywania problem贸w mo偶e by膰 uznana za fundament pracy socjalnej. Sprawne porozumiewanie si臋 oraz rozwi膮zywanie konflikt贸w w znaczniej mierze s艂u偶y temu by prac. socjalny m贸g艂 skutecznie pom贸c swoim klientom. Porozumiewanie si臋 jest procesem naje偶ony licznymi przeszkodami. V porozumiewania si臋 powinny usprawni膰 omijanie pokonywanie tych przeszk贸d. 1 Umiej臋tno艣膰 poznawcze, 2 Umiej臋tno艣膰 interpersonalne, 3 Umiej臋tno艣膰 podejmowanie decyzji, 4 Umiej臋tno艣膰 administracyjne, 5 Umiej臋tno艣膰 pozyskiwanie 艣rodk贸w. W艣r贸d umiej臋tno艣ci zawodowych prac. socj. wyodr臋bnia si臋 takie kt贸re s膮 zwi膮zane z konieczno艣ci膮 czynnego reagowania w sytuacjach konfliktowych. Przyjmuje si臋 za niezb臋dne w tym zawodzie umiej臋tno艣膰 mediowania i negocjowania.



38Model medyczny a model metodyczny w pracy socjalnej.

Model medyczny 鈥 sk艂ada si臋 z kilku etap贸w: badania sytuacji, diagnoza spo艂., leczenie, oceny oraz zako艅czenie post臋powania. Zadaniem pracownika jest 鈥瀕eczenie choroby spo艂. Jest on osob膮 kt贸ra potrafi znale藕膰 odpowied藕 lub rozwi膮zanie 鈥瀕ekarstwem na dolegliwo艣ci zwi膮zane niedostatkiem lub dysfunkcja systemu spo艂ecznego. 鈥滾eczenie鈥 jest 鈥瀙rzepisane鈥 przez tego kto mo偶e okre艣li膰 dolegliwo艣ci przez postawienie 鈥瀌iagnozy鈥. Istniej膮 dwie formy post臋powania spo艂ecznego: post臋powanie po艣rednie zwane socjoterapi膮, skierowane do otoczenia oraz post臋powanie bezpo艣rednie lub psychoterapia kierowane do podopiecznego i polegaj膮ce na wspomaganiu psychologicznym i rozwijaniu i podopiecznego rozumienie siebie i swojej sytuacji. Cele: okre艣lane jako lecznicze, prewencyjne i wspomagaj膮ce. 2 Model metodycznego dzia艂ania. U podstaw tego modelu odnajdujemy koncepcj臋 pracownika socjalnego, b臋d膮cego 鈥瀗osicielem zmian鈥. D膮偶eniem do wywo艂ania zmiany zast臋puje cele modelu medycznego: leczenia prewencyjne wspomagaj膮ce. Pracownik socj. musi na podstawie znajomo艣ci dynamiki sytuacji spo艂ecznej i psychologicznej w jakiej znajduje si臋 podopieczny precyzyjnie okre艣li膰 cele zmian jakie zamierza osi膮gn膮膰 oraz 艣rodki potrzebne do ich realizacji. Takie okre艣lenie cel贸w i 艣rodk贸w cz臋sto zwane projektem prac. socj. lub projektem dzia艂ania. Okre艣lenia cel贸w oraz doboru 艣rodk贸w dokonuj膮 si臋 w wyniku konfrontacji projekt贸w partner贸w oraz negocjacji zmierzaj膮cych do wy艂onienia wsp贸lnego projektu. Ten nowy model pos艂uguje si臋 tak偶e odmiennym s艂ownictwem. Aby wype艂ni膰 rol臋 鈥瀗osiciela zmian鈥 pracownicy socj. prowadz膮 dzia艂anie metodyczne. Dzia艂anie jest wynikiem 鈥瀢oli dzia艂ania鈥 (dobrowolne uczestnictwa). Dzia艂anie w jakiej艣 sprawie oznacza sta膰 si臋 mediatorem, narzuci膰 sw贸j autorytet. Oznacza to po艂o偶enie akcentu na czynno艣ci czyli na to co robi pracownik socj. Podkre艣la si臋 g艂贸wnie 艣wiadom膮 ch臋膰 modyfikacji sytuacji w jakiej znajduje si臋 podopieczny. Kombinacja takich element贸w modelu jak: miana projekt metodyczne dzia艂anie oraz ich wzajemne relacji prowadz膮 do kluczowego terminu wyst臋puj膮cego w wyniku modelu 鈥 strategii.



39Schemat dzia艂ania metodycznego.

W porz膮dku logicznym. 1Zapoznanie si臋 w problem spo艂ecznym lub zg艂aszanym 偶yczeniem. Punktem wyj艣cia do dzia艂ania pracownika socj. jest spotkanie z podopiecznym. Zapoznanie si臋 z konkretnym problemem spo艂. lub zg艂oszonym 偶yczeniem. Wymaga od pr. socj. sprecyzowania kto zg艂asza 偶yczenie w czyim imieniu? Do kogo adresowane jest 偶yczenie? 2Analiza sytuacji. 4polega na zebraniu informacji na temat podopiecznego kontekstu og贸lnego instytucji spo艂ecznych. Analizy sytuacji dokonuje si臋 na dw贸ch pozostaj膮cych we wzajemnej zale偶no艣ci poziomach z jednej strony na poziomie w艂a艣ciwej analizy regionu dzia艂ania raz z drugiej strony na poziomie wskazanego problemu i zg艂aszanego 偶yczenia. 3Ocena wst臋pna i ocena operacyjna. Stworzenie na podstawie element贸w zebranych w trakcie analizy sytuacji i interpretacji danych oraz sformu艂owanie hipotezy roboczych . Pozwala to na odkrycie si艂 wewn臋trznych i zewn臋trznych kt贸re b臋dzie mo偶na wykorzysta膰 w dzia艂aniu a tak偶e punkt贸w s艂abych. 4.Opracownie projektu dzia艂ania. *okre艣lenie specyficznych cel贸w dzia艂ania b膮d藕 te偶 cel贸w cz膮stkowych b膮d藕 cel贸w nast臋puj膮cych po sobie w czasie, * okre艣lane poziomu dzia艂ania (zdef. Kategorii podopiecznych),*wyb贸r typ贸w dzia艂ania lub strategii.5Podj臋cie wsp贸lnego projektu. W zale偶no艣ci od zmian do kt贸rych si臋 d膮偶y oraz od wybranego sposobu post臋powania pracownik socjalny pos艂u偶y si臋 r贸偶nymi formami dzia艂ania metodycznego (bezpo艣rednie lub po艣rednie). 6Ocena rezultatu. Oszacowanie przebytej drogi por贸wnanie zmian mi臋dzy pocz膮tkiem z zako艅czeniem dzia艂ania. 7 Zako艅czenie dzia艂ania. W porz膮dku chronologicznym 1 呕yczenie lub problem spol. 2Anlaiza sytuacji, 3Ocena wst臋pna i ocena operacyjna, 4 opracowanie projektu dzia艂ania oraz opracowanie umowy, 5 podj臋cie dzia艂ania, 6ocena rezultat贸w,


40Ewaluacja w pracy socjalnej.

Ewaluacja to badanie kt贸re s艂u偶y realizacji pewnego specjalnego celu. Celem tym jest ocena rezultat贸w i efektywno艣ci 鈥搝wykle innowacji lub interwencji 鈥 jakiego艣 dzia艂ania o charakterze politycznym, praktycznym lub us艂ugowym. Ewaluacja przeprowadza si臋 przy u偶yciu r贸偶nych strategii badawczych: eksperymentu, sonda偶u, stadium przypadku lub u偶ycia metodami kombinowanymi. Ewaluacja oznacza systematyczne zbieranie analiz臋 i interpretacj臋 danych w celu okre艣lenia warto艣ci polityki spo艂ecznej lub programu; dane te maj膮 by膰 wykorzystywane przy podejmowaniu decyzji dotycz膮cych owej polityki czy programu. Uzyskane informacje powinny by膰 przydatne dla planowania rozwoju i realizacji aktualnie przeprowadzonego programu. Jest niezb臋dnym elementem roli mened偶era w polityce spo艂ecznej a jednocze艣nie g艂贸wnymi instrumentami oceny jego pracy. Dzi臋ki ewaluacji mo偶na oceni膰 post臋p jednostki. Ewaluacja mo偶e sta膰 si臋 celem samym w sobie. Sama definicja jako艣ci przysparza tylu k艂opot贸w 偶e sta艂a si臋 przyczyn膮 podzia艂贸w w艣r贸d zwolennik贸w i realizator贸w ewaluacji. Rodzaje ewaluacji naj艂atwiej jest przedstawi膰 ze wzgl臋du na jej cele praktyczne i czas realizacji. Wyr贸偶nia si臋 2 podstawowe rodzaje ewaluacji: koryguj膮ca i podsumowuj膮ca. Ewaluacja koryguj膮ca stosuje si臋 w pocz膮tkowych etapach opracowywania programu i jego realizacji. Ma dostarczy膰 osobom planuj膮cy i wdra偶aj膮cym program informacji pozwalaj膮cych na korekt臋 uzupe艂nienie usprawnienie programu przy ewaluacji koryguj膮cej podstawowe pytania problemu na kt贸re chce odpowiedzie膰 ewalurator to:1Jak udoskonali膰 program. 2W jaki spos贸b uczyni膰 go bardziej skutecznym i wydajnym. W wyniku ewaluacji koryguj膮cej dokonuje si臋 przegl膮du i niezb臋dnych zmian personelu zada艅 struktury i innych elementu programu. Ewaluacja podsumowuj膮ca dostarcz informacji o og贸lnej efektywno艣ci programu b臋d膮c uzasadnieniem jego kontynuacji b膮d藕 zaniechania realizacji. Tego rodzaju ewaluacj臋 stosuje po zako艅czeniu programu kiedy mo偶emy ju偶 oceni膰 jego efekty wymierne wyniki. W tej formie ewaluacja podsumowuj膮cy ewaluator chce odpowiedzie膰 na pytanie; 1czy program nale偶y kontynuowa膰 lub rozszerzy膰, 2jaka jest efektywno艣膰 programu, 3jak mo偶na oceni膰 wyniki jego programu, 4jakie rzeczywiste cele realizuje program. G艂贸wne trudno艣ci podczas realizacji ewaluacji to konieczno艣膰 przygotowania personelu do jej przeprowadzenia mo偶liwo艣膰 nadu偶ycia ewaluacji i jej wynik贸w oraz ustalenia kryteri贸w oceny jako艣ci us艂ug. Etapy ewaluacji przed przyst膮pieniem da w艂a艣ciwej ewaluacji nale偶y przeprowadzi膰 etap wst臋pny- okre艣li膰 cel, -jej warunki, -wiarygodno艣膰, -dokona膰 wyboru metod ewaluacji, -wyboru sposobu i terminu prezentacji jej wynik贸w, okre艣li膰 jej przedmiot, -wyznaczy膰 i okre艣li膰 zakres ewaluacji ze wzgl臋du na jej mo偶liwo艣ci bud偶etowe i sytuacje polityczna. Cele ewaluacji mo偶na sprowadzi膰 do 3 podstawowych: 1oceny potrzeb organizacyjnych, niezb臋dnych do planowania przysz艂ych dzia艂a艅, 2oceny bie偶膮cej, 3oceny finalnej. Aby ewaluacja zrealizowa艂a stawiane przed ni膮 cele wa偶ne jest wiarygodno艣膰 jej wynik贸w. Decyzja dotycz膮ca sposobu prezentacji wynik贸w wp艂yw na wyb贸r metod ewaluacji. Decyduj膮ce znaczenie ma to czego chcemy si臋 dowiedzie膰 w wyniku ewaluacji. Ewaluatorzy maj膮 do wyboru dwa rodzaje metod ewaluacyjnch; ilo艣ciowe i jako艣ciowe. Wyb贸r metody zale偶y zawsze od potrzeb konkretnej sytuacji. Najkorzystniejsze jest wykorzystanie obydwu metod jednocze艣nie. W nast臋pnej fazie ewaluacji zbierany jest materia艂 do analizy zgodnie z przygotowanym szczeg贸艂owo harmonogramem za pomoc膮 wcze艣niej skonstruowanych narz臋dzi badawczych. Analizy zebranego materia艂u nale偶y dokona膰 pod k膮tem mo偶liwo艣ci poprawy oceny programu. Etap ko艅cowy posiada decyduj膮ce znaczenie. Dobra komunikacja umo偶liwi osi膮gni臋cie celu ewaluacji czyli ocen臋 i korekt臋 programu. Cech dobrej ewaluacji: 1u偶ytaczno艣膰 dla odbiorc贸w, 2艂atwo艣膰 realizacji, 3etyczno艣膰 prowadzonej ewaluacji, 4dobre techniczne przygotowanie ewaluacji.



41Etapy tworzenia si臋 grupy.

Coraz cz臋艣ciej napotyka si臋 na pr贸by organizacji ludzi maj膮cych ten sam problem ludzi znaj膮cych si臋 w tej samej sytuacji. Pomys艂 utworzenia grupy nie powstaje z dnia na dzie艅 ale kszta艂tuje si臋 przez wiele dni.1Pierwszym etapem tworzenia si臋 grupy jest postrzeganie przez pracownika socjalnego potrzeb danej populacji. Potrzeby te pracownik socjalny zauwa偶a i postrzega sam jako zbiorowe lub podopieczni indywidualnie wyra偶aj膮 swe 偶yczenia. Bardzo cz臋sto 偶yczenia te s膮 powtarzane przez podopiecznych. 2drugim etapem jest ocena potrzeby zbiorowej jako ocena wst臋pna jest ona elementem bardzo wa偶nym gdy偶 na jej podstawie tworzymy projekt metodycznego dzia艂ania. Ocena ta pozwala na okre艣lenie jakiego rodzaju jest to potrzeba jak si臋 objawia kogo dotyczy jak j膮 odczuwaj膮 ci kt贸rych dotyczy bezpo艣rednio b膮d藕 po艣rednio. Jest to pewnego rodzaju ocena motywacji i zainteresowania problemem. W zale偶no艣ci od tego jak osoby postrzegaj膮 贸w problem czy jako pierwszorz臋dny czy s膮 nim zainteresowani i maj膮 silna motywacj臋 czy jako drugorz臋dny z mniejszym zainteresowaniem i motywacj膮, w贸wczas 艂atwiej b膮d藕 trudniej stworzy膰 grup臋. W pierwszym przypadku grup臋 stworzymy 艂atwiej w drugim trudniej. 3trzecim etapem jest opracowanie projektu przez pracownika socjalnego. Etap ten jest bardzo d艂ugi wymagaj膮cy nieustannych wyja艣nie艅 i refleksji, poniewa偶 dokonuje si臋 tu wyb贸r kt贸ry zawa偶y na przysz艂o艣ci grupy a wyb贸r ten dotyczy: - cel贸w og贸lnych pracownika socjalnego w pracy z grup膮, -sk艂ad grupy (wielko艣膰 charakterystyka cz艂onk贸w), -rodzaje cz艂onkostwa (dobrowolne obowi膮zkowe grupa zamkni臋ta otwarta), - dob贸r cz艂onk贸w. Ze wzgl臋du na z艂o偶ono艣膰 procesu oceny potrzeb pracownicy socjalni cz臋sto podejmuj膮 prac臋 zespo艂ow膮 wsp贸lnie rozwa偶aj膮c spraw臋 i wsp贸lnie opracowuj膮 program. 4czwarty etap to negocjacje projektu metodycznego dzia艂ania. Negocjacje s膮 tu prowadzone z plac贸wk膮 zatrudniaj膮c膮 pracownik贸w socjalnego oraz z przysz艂ymi cz艂onkami grupy. W zale偶no艣ci od rodzaju grupy oraz cel贸w do kt贸rych osi膮gni臋cia zmierza pracownik socjalny, podejmuje on negocjacje w czasie pierwszego zebrania grupy. Je艣li osoby wchodz膮ce w sk艂ad grupy s膮 ju偶 znane pracownikowi socjalnemu podejmie on wcze艣niej indywidualne negocjacje kt贸re ponowi w czasie pierwszego zebrania grupy. Dla pracownika socjalnego kt贸ry opracowa艂 ju偶 sw贸j program pracy jest to etap bardzo trudny poniewa偶 musi on ponownie wy艂o偶y膰 uzasadni膰 i wyja艣ni膰 proponowane post臋powanie kt贸re ulega krytyce i modyfikacjom. Negocjacje projektu z pracodawc膮 oraz osobami zainteresowanymi zmierzaj膮 do opracowania umowy.



42 Prowadzenie dyskusji grupowej.

Cisza na pocz膮tku dyskusji trudno艣ci z zebraniem z zabraniem g艂osu w chwili przyst膮pienia do niej spowodowane s膮 najcz臋艣ciej onie艣mieleniem odczuwanym w grupie w kt贸rej cz艂onkowie nie znaj膮 si臋 jeszcze zbyt dobrze. Aby zach臋ci膰 do zabrania g艂osu prowadz膮cy zabranie mo偶e postawi膰 pytanie otwarte mo偶e poczeka膰 nie przerywa膰 ciszy. Pos艂u偶y膰 si臋 艣rodkami komunikacji pozawerbalnej: spojrzeniem, gestami, mimik膮. Je艣li cisza spowodowana jest onie艣mieleniem nale偶y unika膰 pyta艅 zbyt og贸lnych oraz zbyt szczeg贸艂owych na kt贸re mo偶na odpowiedzie膰 鈥瀟ak鈥 lub 鈥瀗ie鈥. Milczenie mo偶e tak偶e mie膰 inne znaczenie: - mo偶e znaczy膰 偶e grupa zastanawia si臋 nad odpowiedzi膮, - mo偶e by膰 wynikiem silnych nastroj贸w panuj膮cych w grupie (gr. Jest czym艣 poruszona lub odczuwa si臋 w niej wrogo艣膰 i agresj臋). Zdolno艣膰 pracownika socjalnego do rozumienia co znaczy zapadaj膮ce milczenie jego wra偶liwo艣膰 na utajnione stany emocjonalne grupy umiej臋tno艣膰 prowadzenia dyskusji bez gniewu i ura偶ania cz艂onk贸w grupy powstrzymywania si臋 os wyra偶ania w艂asnych emocji mog膮 u艂atwi膰 swobodne wypowiedzi dyskusj臋 i porozumienie. W ka偶dej grupie znajduj膮 si臋 osoby kt贸re ma艂o m贸wi膮 (postawa taka onie艣miela innych) uznawana jest przez grup臋 jako zagro偶enie. Osoba ma艂o zabieraj膮ca g艂os mo偶e uczestniczy膰 przez uwa偶ne przys艂uchiwanie si臋 temu co m贸wi膮 inni przez aktywn膮 obecno艣膰 nie po艣wiadczon膮 werbalnie. Pe艂ne uczestnictwo wszystkich os贸b zostanie osi膮gni臋te w贸wczas gdy zapanuje klimat bezpiecze艅stwa i zaufania. Osoba prowadz膮ca powinna ograniczy膰 zabieranie g艂osu osobom kt贸re cz臋sto m贸wi膮 zbyt du偶o. Obecno艣膰 takich os贸b zwi臋ksza bierno艣膰 pozosta艂ych cz艂onk贸w grupy. Pracownik socjalny w takiej sytuacji powinien prosi膰 innych cz艂onk贸w grupy o powiedzenie co my艣l膮 na dany temat i podzielenie si臋 swoj膮 opini膮.



43 Role pracownika socjalnego prowadz膮cego grup臋.

Grupa przechodz膮ca przez kolejne stadia rozwoju zmienia swoje funkcje i przekszta艂ca struktur臋 wraz z zmienia si臋 rola pracownika socjalnego prowadz膮cego grup臋. 1 role pracownika socjalnego prowadz膮cego grup臋: - akceptacja uczu膰 postaw pomys艂贸w zachowa艅 cz艂onk贸w grupy dzi臋ki czemu zyskuj膮 oni poczucie pewno艣ci i si艂y; - u艂atwianie i podtrzymywanie wzajemnej akceptacji cz艂onk贸w grupy; - ograniczanie zachowa艅 szkodliwych dla cz艂onk贸w grupy; - prowadzenie dyskusji skupianie uwagi na zadaniach podtrzymywanie aktywno艣ci grupy; - 艂agodzenie konflikt贸w obaw poczucia winny; - interpretowanie i wyja艣nianie znaczenia prze偶y膰 i dzia艂a艅 cz艂onk贸w grypy; - obserwacja i ocenia zachodz膮ce w grupie zdarzenia; - planuje i przygotowuje spotkania.



44 Przydatno艣膰 metody grupowej w pracy socjalnej.

Praca socjalna z grup膮 jest metod膮 i procesem opracowanym po to by ludzie mogli podnie艣膰 jako艣膰 swojego 偶ycia i powi臋kszyli sw贸j potencja艂 jak to tylko mo偶liwe. Metoda pracy z grup膮 umiej臋tnie zastosowana, z wyobra藕ni膮 i inteligencj膮 przez kompetentn膮 wra偶liwo艣膰 osob臋 mo偶e pom贸c grupie: 1Osi膮gn膮膰 wsp贸lnego za艂o偶enia cele. 2dokona膰 porz膮dnych zmian u os贸b doznaj膮cych problem贸w osobistych rodzinnych zawodowych i przystosowawczych. 3wspom贸c samorozw贸j i wzbogaci膰 osobowo艣膰. 4zastosowan膰 po艂膮czenie terapii osobistego rozwoju i samospe艂nienia. Podej艣cie grupowe k艂adzie silny nacisk na indywidualizacj臋 w ramach grupy. Pracownik zdaje sobie spraw臋 偶e grupa cz臋sto stanowi ca艂o艣膰 ale te偶 nie wolno mu straci膰 z pola widzenia jednostki. P.Konopka t艂umaczy te偶 偶e praca z grup膮 jest podej艣ciem 艣wiadomie skierowanym na najpe艂niejszy rozw贸j jednostki w jej relacji do grupy i na opanowanie umiej臋tno艣ci w艂膮czania si臋 kiedy trzeba a tak偶e wycofania si臋 kiedy jest to potrzebne.



45. Typy grup wykorzystywanych w pracy socjalnej.

1grupy interwencyjne 鈥 tworzone w celu zaspokojenia socjoemocjonalnych potrzeb ich cz艂onk贸w podejmowaniu 艣rodk贸w zaradczych i socjalizacji. 2 grupy zadaniowe 鈥 powo艂ywane s膮 do istnienia aby osi膮gn膮膰 wytyczone cel, kt贸ry nie jest ani wewn臋trzny ani bezpo艣rednio 艂膮czony z poszczeg贸lnymi ich cz艂onkami np. komitety, grupy administracyjne, rady delegat贸w.3grupy ma艂e s膮 znacz膮cymi zasobami dla os贸b kt贸re musz膮 rozwin膮膰 kompetencje spo艂eczne szczeg贸lnie za艣 takich os贸b kt贸re do艣wiadczaj膮 鈥瀙oczucia bezradno艣ci alienacji i beznadziej, czuj膮 si臋 ofiarami czuj膮 si臋 nie zrozumiane w relacjach w kt贸rych pozostaj膮 z innymi lud藕mi lub maj膮 poczucie niemo偶no艣ci zmiany system 贸w kt贸rych cz臋艣膰 stanowi膮鈥 4 grupy s艂u偶膮ce celom spo艂ecznym powstaj膮 i trwaj膮 z powodu spo艂ecznie okre艣lonych interes贸w kt贸re zapewniaj膮 grupie korzy艣ci spo艂eczne. 5grupy s艂u偶膮ce celom naprawczym Model naprawy czyli terapeutyczny jest zorientowany klinicznie. Grupa spe艂nia w nim rol臋 czynnika zmiany. Pracownik u艂atwia interakcje mi臋dzy cz艂onkami grupy dla uzyskania zmiany u jednostki oraz pomaga jednostkom w zdobyciu i ulepszenia swego funkcjonowania. Interwencja koncentruje si臋 na rzeczywistym stanie rzeczy i zajmuje si臋 problemem dysfunkcji w grupie a tak偶e w ca艂ym spektrum stosunk贸w jednostki. Grupa terapeutyczna znajduje zastosowanie w szpitalach instytucjach poprawczych o艣rodkach rodzinnych doradztwie szko艂ach o艣rodkach zdrowia. 6grupy s艂u偶膮ce celom opartym na wzajemno艣ci. Model ten s艂u偶y zar贸wno jednostce jak i spo艂ecze艅stwu. Przyjmuje 偶e jednostk臋 mo偶na zbada膰 zrozumie膰 i leczy膰 tylko w kontek艣cie licznych system贸w i podsystem贸w do kt贸rych oraz zale偶y. Jednostka jest w tym rozumieniu istota stworzona i modyfikowana przez jej stosunki instytucje spo艂eczne i wsp贸艂zale偶no艣膰 mi臋dzy ni膮 a spo艂ecze艅stwem.



46Rola pracownika socjalnego w rozwi膮zywaniu konflikt贸w grupowych.

Konfliktu dotycz膮 r贸偶nych temat贸w mog膮 powstawa膰 mi臋dzy jednostkami a podgrupami tam gdzie wymiana pogl膮d贸w powoduje reakcje agresywne. Mog膮 powsta膰 w wyniku r贸偶nej percepcji czy obserwacji fakt贸w braku pewnych informacji braku zgodno艣ci do co sposobu post臋powania r贸偶nicy mi臋dzy celami og贸lnymi a ko艅cowymi r贸偶nicy w propozycjach niezgodno艣ci mi臋dzy celami og贸lnymi a ko艅cowymi r贸偶nicy w propozycjach niezgodno艣ci mi臋dzy cz艂onkami grupy, wynikaj膮cy z odmiennych odniesie艅 przes膮d贸w przesz艂o艣ci motywacji itp. Czasami konflikt pojawia si臋 przy okazji b艂ahego problemu a prawdziwym jego powodem jest walka o wp艂ywy. Pierwszym mo偶liwym rozwi膮zaniem konfliktu jest po prostu eliminacja najs艂abszego lub pozostaj膮cego w mniejszo艣ci cz艂onka grupy. Jedn膮 z form mo偶e by膰 izolacja. Innym wyj艣ciem jest podporz膮dkowanie najsilniejszy narzuca sw贸j punkt widzenia i opini臋 innym kt贸rzy s膮 zmuszeni mu si臋 podporz膮dkowa膰. Do kompromisu dochodzi w贸wczas gdy dwie strony o podobnej sile oddzia艂ywania dochodz膮 do porozumienia w kwestiach spornych w celu zachowania jedno艣ci grupy i unikni臋cia jej rozpadu. Uk艂ad polega na poszukiwaniu wsparcia zewn臋trznego b膮d藕 na uznaniu r贸偶nych stanowisk wyst臋puj膮cych w grupie oraz poszukiwaniu zgody w imi臋 wsp贸lnego celu. Ostatnim sposobem rozwi膮zywania konflikt贸w wymagaj膮cym wi臋cej trudu jest poszukiwanie trzeciego wyj艣cia. Jest to spos贸b bliski podejmowaniu decyzji na zasadzie concensusu z tego wzgl臋du 偶e rozwa偶a si臋 przy nim przeciwstawne pozycje analizuje wszystkie implikacje i poszukuje wsp贸lnie nowego odmiennego rozwi膮zania kt贸re mog艂oby zadowoli膰 zwa艣nione strony a jednocze艣nie



47Zarz膮dzanie przypadkiem(case manegement).

Metoda prowadzenia indywidualnego przypadku (casework) 鈥損olega na pomocy w rozwi膮zywaniu problem贸w 偶yciowych jednostki poprzez bezpo艣rednie oddzia艂ywanie pracownika socjalnego na ni膮 i jej najbli偶sze odtoczenie.... w celu zmobilizowania si艂 w jednostce i odpowiedniej pomocy [..] dla ulepszenia wzajemnego przystosowania si臋 jednostki i jej 艣rodowiska. Casework wymaga od pracownika socjalnego postawy aktywnej, wspartej na wiedzy teoretycznej z zakresu nauk o cz艂owieku (psychologia) oraz o 艣rodowisku (socjologia pedagogika spo艂.) a tak偶e na do艣wiadczeniu praktycznym. Wa偶na spraw膮 s膮 te偶: znajomo艣膰 w艂asnej psychiki, umiej臋tno艣ci obcowania z lud藕mi zdolno艣ci wczuwania si臋 w ich po艂o偶enie ale tak偶e obiektywizmu w ocenie tego kim s膮 i jacy s膮. Zak艂ada si臋 偶e pracownik socjalny ma pewne predyspozycje osobnicze do pe艂nienia swojej roli zawodowej, - jest szczeg贸lnie wyczulony na stany emocjonalne innych nastawiony 偶yczliwie wykazuj膮c postawy prospo艂eczne. Istot膮 prowadzenia indywidualnego przypadku nie jest i by膰 nie mo偶e przejmowanie przez pracownika socjalnego odpowiedzialno艣ci za dobro zdrowie czy samopoczucia jego klienta (podopiecznego). Jak pisa艂 A.Kami艅ski 鈥濵obilizacja si艂 jednostki 鈥 to przede wszystkim utrafienie w motywacje sk艂aniaj膮ce z budzeniem i uruchomieniem si艂 jednostki ma i艣膰 uruchomienie aktywno艣ci spo艂ecznej odpowiednich instytucji ratownictwa opieki oraz wspierania rozwoju: tu tak偶e niezb臋dna jest wsp贸艂aktywno艣膰 jednostki. Obowi膮zuj膮ca w nowocze艣nie rozumianej pracy socjalnej 鈥 zasada wzmacniania (Empowerment) kompetencji i mo偶liwo艣ci rozwojowych klient贸w : 偶e kryterium jej skuteczno艣ci jest nie tylko przezwyci臋偶eniem aktualnych trudno艣ci jednostki ale tak偶e 鈥 tam gdzie to jest uzasadnione i mo偶liwe. Uniezale偶nienie jej do instytucji wspomagaj膮cej (pracownika socjalnego przez wyposa偶enie w wiedz臋 lub umiej臋tno艣ci niezb臋dne do samodzielnego funkcjonowania spo艂ecznego. Praca z indywidualnym przypadkiem to z艂o偶ony proces wzajemnie sprz臋偶onych czynno艣ci diagnostycznych, formu艂owania planu pomocy, wdra偶ania opracowanego planu i oceny jego skuteczno艣ci. Post臋powanie pracownika socjalnego prowadz膮cego indywidualny przypadek powinno rozpoczyna膰 si臋 do: - w艂a艣ciwe zdefiniowanie problemu. Poprzedzonego starannym uwzgl臋dniaj膮cym punkt widzenia samego zainteresowania, rozpoznaniem sytuacji 偶yciowej klienta przyczyn kt贸re sk艂oni艂y jego czy te偶 kogo艣 z jego otoczenia do poszukiwania pomocy oczekiwa艅 pod adresem instytucji (pracownika socjalnego) dotychczasowych do艣wiadcze艅 w radzeniu sobie z tymi samymi lub innymi problemami trudno艣ciami. W tej fazie dzia艂ania pracownika socjalnego podstawowym narz臋dziem jest rozmowa i wywiad z klientem oraz tzw. 鈥瀢ywiad 艣rodowiskowy鈥 (spo艂eczny). Umiej臋tnie przeprowadzona rozmowa i w艂a艣ciwe przygotowany wywiad jest dla pracownika socjalnego nieocenionym 藕r贸d艂em wiedzy o klientach. Integralna cz臋艣ci膮 rozpoznania diagnostycznego powinna by膰 pog艂臋biona charakterystyka spo艂eczno-kulturowej specyfiki 艣rodowiskowej w kt贸rej 偶yje potencjalny lub faktyczny adresat dzia艂a艅 socjalnych. Dopiero tej podstawie b臋dziemy w stanie sformu艂owa膰 ostateczn膮 diagnoz臋 spo艂eczn膮 kt贸ra wska偶e bezpo艣rednie lub po艣rednie przyczyny trudno艣ci 偶yciowych jednostki (rodziny) pozwoli okre艣li膰 kierunki i sposoby ich przezwyci臋偶ania. Jest to dla ca艂ej procedury prowadzenia indywidualnego przypadku moment najwa偶niejszy przes膮dzaj膮cy o dalszych efektach pracy socjalnej. 鈥揔olejny etap post臋powanie w pracy z indywidualnym przypadkiem polega na: opracowaniu planu post臋powania kt贸ry okre艣la 鈥瀋o kiedy i jak czyni膰 ma pracownik socjalny鈥. Plan pomocy powinien opiera膰 si臋 na jasno sformu艂owanych celach b臋d膮cych odpowiedzi膮 na pytania: a) kto jest g艂贸wnym adresatem naszych oddzia艂ywa艅? B)w jakim okresie i zakresie mo偶emy spodziewa膰 si臋 pozytywnych skutk贸w naszej interwencji. C) jakich zmian oczekujemy?; - Po opracowaniu planu pomocy nast臋puje jego wdro偶enie. W zale偶no艣ci od tego jak zosta艂y sformu艂owane cele interwencji pracownik socjalny ma do wyboru r贸偶ne strategie dzia艂ania. Je偶eli celem pracy socjalnej ma by膰 鈥 modyfikacja konkretnego zachowania klienta wtedy najbardziej efektywna b臋dzie strategia oparta na procedurach wzmacniania (pozytywnego lub negatywnego) wypracowanych przez psychologi臋 uczenia si臋. Gdy celem dzia艂ania pracownika socjalnego jest 鈥 zmiana stosunku klienta do siebie samego lub swoich problem贸w wtedy najskuteczniejsze jest podej艣cie 艂膮cz膮ce w sobie elementy terapii behawioralnej z oddzia艂ywaniem na sfer臋 poznawcz膮 i emocjonaln膮 klienta (terapia racjonalno-emocjonalna; t. poznawcza). Je艣li celem interwencji jest 鈥 poprawa spo艂ecznego funkcjonowania klienta to najlepsze b臋dzie podej艣cie ekologiczne lub rozwojowe. Gdy cele interwencji dotycz膮 鈥 udost臋pnienia klientowi konkretnych d贸br i us艂ug najlepiej b臋dzie zastosowa膰 podej艣cie zadaniowe. 鈥 Ostatnim etapem b臋dzie ocena wdro偶onego planu pracy z indywidualnym przypadkiem ocena efekt贸w podj臋tej interwencji (ewaluacja). Ewaluacja skutk贸w interwencji powinna by膰 w zasadzie dokonywana na bie偶膮co w trakcje jej trwania ale ostateczna ocena rezultat贸w przes膮dza o kontynuacji lub zaprzestanie dalszych dzia艂a艅. Dlatego te偶 tak wa偶ne jest oceny skutk贸w interwencji pracownika socjalnego dokonywa艂 wsp贸lnie z klientem i w razie niepowodzenia razem z nim pr贸bowa艂 znale藕膰 odpowied藕 na pytanie gdzie zosta艂 pope艂niony b艂膮d i jak mo偶na go skorygowa膰. Zako艅czenie pracy z indywidualnym przypadkiem nast臋puje w贸wczas gdy uda艂o si臋 zrealizowa膰 za艂o偶enie przez pracownika socjalnego przy akceptacji klienta cele interwencji lub gdy mo偶e zaoferowa膰 pracownik socjalny i zatrudni膰 go instytucja. W fazie ko艅cowej interwencji bardzo wa偶ne jest w jakim stanie zostawiamy klienta czy pomoc kt贸rej mu udzielono nie wp艂yn臋艂a na obni偶enie jego poczucia w艂asnej warto艣ci czy nie przyczyni艂a si臋 do trwa艂ego uzale偶nienia od pomocy zewn臋trznej stygmatyzacji i materializacji klienta.



49Psychospo艂eczne podej艣cie w prowadzeniu indywidualnego przypadku.

Model praktyki. Mo偶emy wyr贸偶ni膰 nast臋puj膮ce podej艣cia: psychospo艂eczne, funkcjonalne, zorientowane na rozwi膮zywanie problem贸w, zorientowane zadaniowo, behawioralne, kompetencyjno-ekologiczne. Podej艣cie psychospo艂eczne. Ma ono opr贸cz podej艣cia funkcjonalnego najd艂u偶sz膮 histori臋. Idee tego podej艣cia by艂y zaszczepione przez takich pisarzy jak Gordon Hamillton w latach 30-tych obecnego stulecia. Florence Hollis czasy wsp贸艂czesne przyczyni艂a si臋 do unowocze艣nienia tego kierunku i stymulacji bada艅 nad samym procesem i jago wynikami. Ten typ caseworku wspiera艂 si臋 w du偶ej mierze na teorii psychoanalitycznej i psychologii 鈥瀍go鈥. techniki ujawniane w pracy w tym podej艣ciu ujawniaj膮 wyra藕nie jego psychoanalityczne pochodzenie. Ujawniaj膮 one takie procedury poza problemy dostrzegane przez samego klienta w tym etapie pracy. Istotnymi sk艂adnikami terapii staje si臋 rozumienie i modyfikacja relacji klient-pracownik. Florence Hollis opracowa艂a typologi臋 procesu terapeutycznego, kt贸rej rzetelno艣膰 uzyska艂a potwierdzenie w badaniach. Zawiera ona nast臋puj膮ce 艣rodki wspierania klienta: -bezpo艣redni wp艂yw; -odkrywanie-opisywanie, odreagowywanie. 鈥搃 kilka rodzaj贸w odzwierciedlania. Odzwierciedlanie jest istotn膮 cz臋艣ci膮 pracy z klientem i obejmuje 3 poziomy: 1koncentruje si臋 na osobie i jej aktualnej sytuacji, 2 koncentruje si臋 na powtarzaj膮cych si臋 wzorach reagowania, 3koncetruje si臋 wzorcach kt贸re pojawi艂y si臋 w zwi膮zku z rozwojem klienta. F.Hollis oraz inni autorzy o orientacji psychospo艂ecznej u艣wiadamiaj膮 sobie wag臋 interakcji klienta ze 艣rodowiskiem. Staraj膮 si臋 te偶 wspomaga膰 umiej臋tno艣ci przystosowawcze klienta poprzez wzbogacanie jego mo偶liwo艣ci w zakresie rozumienia samego siebie i uwa偶ne traktowanie uczu膰 klienta kt贸re towarzysz膮 temu procesowi.



50Podej艣cie strukturalno 鈥搒ystemowe w prowadzeniu indywidualnego przypadku.

W. Devore o E. G. Schlesiner 鈥 wyr贸偶nili 4 g艂贸wne podej艣cia stosowane w praktyce w pracy z indywidualnym przypadkiem: 1podej艣cie psychospo艂eczne; 2podej艣cie problemowe; 3podej艣cie strukturalne; 4podej艣cie systemowe. Podej艣cie strukturalne 鈥 podkre艣la znaczenie spo艂eczn. h uwarunkowa艅 trudno艣ci klienta i opiera si臋 na 2 za艂o偶eniach: 1problemy indywidualne s膮 funkcj膮 spo艂ecznej dezorganizacji a nie jednostkowej patologii; 2wszyscy pracownicy socjalni niezale偶nie od tego gdzie s膮 zatrudnieni maj膮 obowi膮zek dzia艂a膰 na rzecz rozwi膮za艅 systemowych (prawnych, instytucjonalnych). Zwolennicy tego podej艣cia R. Middleman, G. Goldgerg (1976) uwa偶aj膮 偶e powinno si臋 wspiera膰 na 4 zasadach: 1odpowiedzialno艣ci klienta za siebie podstaw膮 interwencji jest kontrakt z klientem okre艣laj膮cy co stanowi problem w jaki spos贸b nale偶y go rozwi膮za膰 i jakie w zwi膮zku z tym s膮 tu zadania pracownika socjalnego i klienta. 2post臋powania w 艣lad za oczekiwaniami klienta tzn. otwarcie na jego potrzeby nie limitowanie w艂adnymi kompetencjami lub wymaganiami instytucjonalnymi.3maksymalizacja potencjalnego wsparcia dla klienta w jego w艂asnym 艣rodowisku. 4stopniowania nacisku (tyle ile konieczne dla rozwi膮zania problemu. PODEJ艢CIE systemowe 鈥 A. Pincus, A. Minahan 1973r. 鈥 podej艣cie to koncentruje si臋 na 5 kluczowych dla pracy socjalnej zagadnieniach: braku niezb臋dnych zasob贸w, braku powi膮za艅 mi臋dzy lud藕mi a systemami zabezpieczaj膮cymi zak艂贸ceniami interakcji w obr臋bie tego samego systemu zabezpieczaj膮cego, zak艂贸ceniami interakcji pomi臋dzy r贸偶nymi systemami zabezpieczaj膮cymi indywidualnymi trudno艣ciami w rozwi膮zywaniu problem贸w. Typowe dla tego podej艣cia procedury to: 1pomaganie ludziom w lepszym wykorzystaniu swoich mo偶liwo艣ci radzenia sobie z trudno艣ciami. 2ustanowienie wyj艣ciowych powi膮za艅 pomi臋dzy lud藕mi a zasobami, 3 u艂atwienie interakcji w obr臋bie system贸w zabezpieczaj膮cych, przede wszystkim prze艂amywanie barier biurokratycznych, 4 wywieranie wp艂ywu na polityk臋 spo艂eczn膮, 5udzielanie materialnego wsparcia, 6prowadzenie monitoringu i kontroli wobec os贸b wymagaj膮cych opieki lub nadzoru.


51Podej艣cie behawioralne w pracy z indywidualnym przypadkiem.

Wprowadzenie podej艣cia behawiorystycznego do praktyki pracy socjalnej wyprzedzi艂o o kilka lat podej艣cie zadaniowe. Dog艂臋bniejsze pierwsze opracowanie tej problematyki pojawi艂o si臋 w specjalistycznym pi艣miennictwie pracy socjalnej w 1968 鈥 artyku艂 Thomasa 鈥濿ybrane zagadnienia i techniki socjobehawioralne w zastosowaniu do pomocy interpersonalnej鈥. Wp艂yw idei behawioryzmu na prac臋 socjaln膮 wzrasta艂. Fisher 鈥 definiuje Modyfikacj臋 zachowania 鈥 jako planowe i systematyczne stosowanie eksperymentalne ustalonych zasad uczenia si臋 do modyfikowania zachowa艅 nie przystosowanych szczeg贸lnie do eliminowania zachowa艅 niepo偶膮danych i nasilania po偶膮danych. Podej艣cie behawioralne 鈥 jest oszcz臋dne. Wi臋kszo艣膰 procedur wprowadzona jest tylko z 3 podstawowych rodzaj贸w ludzkiego uczenia si臋; sprawczego, reaktywnego, na艣ladowczego (modelowania) Uczenie si臋 sprawcze 鈥 znajduje swoje wyja艣nienie w odkryciu 偶e zachowanie wyst臋puje w odniesieniu do istniej膮cych okoliczno艣ci a jego ponowne wyst膮pienie jest mniej lub bardziej prawdopodobne w zale偶no艣ci od konsekwencji, maj膮cych miejsce po akcie zachowania. Behawioralna diagnoza 鈥 polega na zidentyfikowaniu stanu poprzedzaj膮cego zachowanie i jego konsekwencji. Behawioralna zmiana 鈥 polega na ich modyfikowaniu. Uczenie si臋 reaktywne 鈥 mo偶e wyja艣ni膰 na podstawie odkrycia 偶e kiedy akt zachowania nast臋puje odruchowo pod wyp艂ywem okre艣lonego bod藕ca (strach wywo艂any widokiem przera偶aj膮cego obiektu) w贸wczas tak偶e inne bod藕ce mog膮 zosta膰 skojarzone z bod藕cem pocz膮tkowym. Wywo艂uj膮 one wtedy tak膮 sam膮 reakcj臋. Uczenie si臋 na艣ladowcze 鈥 znajduje swoje wyt艂umaczenie w obserwacjach 偶e w szczeg贸lnych okoliczno艣ciach ludzie przejawiaj膮 du偶e prawdopodobie艅stwo na艣ladowania innych. Na艣ladownictwo 鈥 to jeszcze z podstawowych proces贸w zmiany indywidualnej. Stosowanie podej艣cia behawiorystycznego w pracy socjalnej upowszechni艂o si臋 dlatego 偶e stosowane techniki dzia艂ania okaza艂y si臋 w wielu przypadkach bardzo skuteczne s膮 one konkretne a ich stosowanie cz臋sto bywa mniej kosztowne poniewa偶 wymaga mniej czasu i wysi艂k贸w ni偶 podej艣cia tradycyjne. Modyfikacja zachowania 鈥 spotka艂a si臋 z entuzjastycznym przyj臋ciem przez jednych a wrogim przez innych.


52Model terapii ca艂o艣ciowej lub inaczej cel贸w naprawczych jest zorientowany klinicznie. Grupa spe艂nia tu rol臋 czynnika zmiany i ma za zadanie wspiera膰 jednostk臋.


53Model umiej臋tno艣ci spo艂ecznej 鈥 powstaje i trwa z powodu spo艂ecznie okre艣lonych interes贸w np. komitet rodzicielski


55Model planowania spo艂ecznego w organizowaniu 艣rodowiska lokalnego

Model B 鈥 planowanie spo艂ecznego. Dzia艂anie skoncentrowane na rozwi膮zywaniu konkretnych problem贸w spo艂ecznych np. walka z ub贸stwem przest臋pczo艣ci膮 bezdomno艣ci膮. Strategia dzia艂anie jest planowana spo艂. realizowana przez profesjonalne s艂u偶by spo艂. we wsp贸艂pracy z rz膮dem i samorz膮dem lokalnym


56Model rozwoju lokalnego w pracy 艣rodowiskowej.

Model A 鈥 rozwoju lokalnego. Celem dzia艂ania jest przywr贸cenie spo艂eczno艣ci jako ca艂o艣ci do samodzielnego rozwi膮zywanie swoich problem贸w dokonuje si臋 tu jak najwi臋cej aktywizacji os贸b grup i instytucji aby skupi膰 ich wok贸艂 wsp贸lnych cel贸w.


57Modele dzia艂ania spo艂ecznego (social acition)w organizowaniu 艣rodowiska lokalnego.

Dzia艂ania w spo艂eczno艣ci obejmuj膮 organizowanie spo艂eczno艣ci rozw贸j organizacji oraz dzia艂ania na rzecz reform spo艂ecznych. Rothman opisuje trzy modele rozwi膮zywania problem贸w na poziomie spo艂eczno艣ci: model rozwoju lokalnego, model planowanie spo艂eczne oraz model dzia艂a艅 spo艂ecznych. Model dzia艂a艅 spo艂ecznych wykorzystuje taktyk臋 i techniki stosowane podczas konflikt贸w i konfrontacji do obrony sprawiedliwo艣ci spo艂ecznej oraz dokonywania przesuni臋膰 i zmian i je偶eli idzie o w艂adz臋.


Zasadnicze za艂o偶enia podstawowego modelu pracy socjalnej zorientowanego na rozwi膮zanie problem贸w: 1problemy ludzi z funkcjonowaniem spo艂ecznym maj膮 swoje przyczyny i mog膮 znale藕膰 rozwi膮zanie na wszystkich poziomach spo艂ecznych. Zatem praca socjalna (interwencje) musz膮 r贸wnie偶 odzwierciedla膰 owo podej艣cie 鈥瀟otalne鈥 w spos贸b og贸lny systemowy. 2 pole obserwacji (oceny) okre艣la膰 b臋dzie pole dzia艂ania pracownika socjalnego kt贸ry realizuje podstawowy model pracy socjalne. 3orientacja na rozwi膮zywanie problem贸w (poszukiwanie rozwi膮za艅) prowadzi pracownika socjalnego do korzystania ze wszystkich trzech metod jako potencjalnych 艣rodk贸w panowania i interwencji. 4 ocena w modeli podstawowym pracy socjalnej powinna by膰 oparta na jak najszerszych podstawach przekraczaj膮cych zakres stosowania jakie艣 pojedynczej metody. 5 metody pracy z przypadkami pracy grupowej oraz organizacji spo艂eczno艣ci mog膮 by膰 stosowane pojedynczo, w pewnej sekwencji lub te偶 w kombinacji w bezpo艣rednim dzia艂aniu. Takie podej艣cie do dzia艂a艅 praktycznych zaczyna si臋 zwykle na poziomie indywidualnym rodzin ma艂ych grup i mo偶e si臋 rozwija膰 na wszystkich poziomach interwencji w odniesieniu do konkretnego problemu dotycz膮cego funkcjonowanie spo艂ecznego. 6 osoby praktykuj膮ce prac臋 socjaln膮 odpowiedzialne s膮 za organizowanie si臋 w rozwoju organizacyjny i doskonalenia instytucji. 7 pracownicy socjalni stosuj膮cy og贸lny model musz膮 zajmowa膰 si臋 zar贸wno procesami zmian jak i pe艂ni膰 funkcje podtrzymywania struktur organizacyjnych tam gdzie pracuj膮.


58 Schemat do badania indywidualnej historii 偶ycia.

Tablica genaologiczna (genogram) uwydatnia ona interakcje zwi膮zane z rodzin膮 jej zalet膮 jest graficzne zobrazowanie jej. Koncentruje ona uwag臋 na rodzinie rozszerzonej traktowanej jako system. Budujemy j膮 razem z klientem co umo偶liwia 艣ledzenie jego refleksji i stosunku do rodziny. W Tablicach genealogicznych przyj臋艂o si臋 偶e m臋偶czy藕ni oznaczeni s膮 kwadratami a kobiety za pomoc膮 k贸艂ek. W ich 艣rodku wpisuje si臋 imiona i wiek oraz inne istotne dane: daty 艣mierci nazwy miejscowo艣ci wa偶ne fakty. Po uzyskaniu wszystkich danych i po wprowadzeniu ich do tablicy pracownik wraz z rodzin膮 dokonuje wyboru informacji kt贸re nale偶y opisa膰 dok艂adniej; s艂u偶y to uzyskaniu si艂 powoduj膮cych rodzinne problemy. Licz膮 si臋 tu: 1Fakty demograficzne, 2 daty, 3 wykonywane zawody, 4 lokalizacja, 5 pochodzenie etniczne, 6 religia. Je偶eli klient uzna to za wa偶ne mo偶na tam umie艣ci膰 r贸wnie偶 dane o: - statusie ekonomicznym; - stanie zdrowia; - charakterystycznych zachowaniach; - informacje o wydarzeniach traumatycznych dla rodziny rozszerzonej (przyczynach 艣mierci, o pobytach w wi臋zieniu, chorobach psychicznych i innych kryzysach). Przy sporz膮dzaniu takiej tablicy nale偶y dotrze膰 do kwestii maj膮cych istotne znaczenie dla rodziny a stanowi膮cych g艂贸wny problem dla jakiego艣 jej cz艂onka wymieni膰 tu mo偶na np. wyznanie 鈥 ideologi臋 kt贸ra ma wp艂yw na postawy i zachowania dra偶liwe fakty wp艂ywaj膮ce na zachowanie rodziny i powstawanie konflikt贸w (aborcje, alkoholizm ci膮偶e pozama艂偶e艅skie, ucieczki na tle mi艂osnym, wa艣nie rodzinne). Nale偶a艂oby zbada膰 te偶 kierunki przep艂ywu zasob贸w i iterakcjii rodzinnych 鈬 - Pytaj膮c kto komu daje pieni膮dze? 鈥 Kto kogo odwiedza, lub do kogo telefonuje i jak cz臋sto? 鈥 Jak cz臋sto i gdzie spotyka si臋 rodzina? Tablica genealogiczna przydaje si臋 do uzyskania nast臋puj膮cych informacji diagnostycznych: 1jakie wzory zachowa艅 rodzinnych powtarzaj膮 si臋 we wszystkich pokoleniach? 2Jakie s膮 藕r贸d艂a utrwalania warto艣ci i ich konflikt贸w we wzajemnych kontaktach rodzinnych? 3Jaki kwestie, wi膮偶膮ce si臋 z rodzinnymi przekonaniami i prze偶ytymi do艣wiadczeniami mog膮 stanowi膰 pomoc lub przeszkod臋 w rozwi膮zywaniu aktualnego problemu? Tablica ta ma pom贸c nam w zrozumieniu problem贸w i funkcjonowaniu klienta. Cz臋sto zastaje zachowana w rodzinie jako dow贸d jej trwania i si艂 jakie ma sobie do przetrwania trudno艣ci.



59 Identyfikacja problemu. Definicja klienta i pracownika socjalnego.

Aby problem zidentyfikowa膰 dok艂adnie klienci opisuj膮 fakty wydarzenia reakcje oraz wcze艣niej podejmowane pr贸by rozwi膮zania problemu. Zachowanie klient贸w do wyra偶ania swoich odczu膰 dotycz膮cych sytuacji oraz opowiedzenie o poprzednio podejmowanych pr贸bach poradzenia sobie z problemem jest u偶yteczne dla okre艣lenia ca艂o艣ciowej wagi problemu. Aby problem zdefiniowa膰 pracownicy socjalni badaj膮 natur臋 oraz zakres potrzeb identyfikuj膮 inne znacz膮ce informacje oraz badaj膮 jakie us艂ugi oraz 艣rodki b臋d膮 potrzebne. Bior膮c pod uwag臋 czynniki historyczne fizyczne rozwojowe emocjonalne demograficzne i organizacyjne jaki te偶 warianty kulturowe pracownicy socjalni rozwa偶aj膮 na ile wyra偶one niepokoje s膮 natury indywidualnej na ile za艣 stanowi膮 powszechnie spotykane cechy danego problemu. Studia spo艂eczne s膮 wykorzystywane na wszystkich poziomach dzia艂ania jako spos贸b indywidualizowania informacji o kliencie w celu identyfikacji problemu. Przyk艂ady studi贸w spo艂ecznych obejmuj膮 badania poszczeg贸lnych przypadk贸w spo艂eczno艣ci diagnozy stawiane w odniesieniu do rodzin badania spo艂eczne. Pracownicy socjalni musz膮 rozpocz膮膰 dyskusj臋 na temat problemu wg tego jak jest on definiowany przez klienta badaj膮c jednocze艣nie czynniki o kt贸rych wie sam klient , kt贸re uwa偶a za zwi膮zane z problemem zgodnie z w艂asnymi do艣wiadczeniami oraz te o kt贸rych wiedz膮 pracownicy socjalni i kt贸re uwa偶aj膮 za powi膮zane z problemem kieruj膮c si臋 swoim do艣wiadczeniem zawodowym. Potrzebne informacje mo偶na zdoby膰 za pomoc膮 bada艅 spo艂ecznych. W艣r贸d pyta艅 wymagaj膮cych rozwa偶enia w zakresie bada艅 spo艂ecznych s膮 nast臋puj膮ce: *W jaki spos贸b klient definiuje problem? *Jakie s膮 granice problemu? *Jak klient postrzega intensywno艣膰 problemu? *Jak klient postrzega czas trwania problemu? *Jakie pr贸by rozwi膮za艅 zawiod艂y? *Na co jeszcze wp艂ywa dany problem? *Jakie mocne strony lub kompetencje klienta mog膮 by膰 wykorzystane do zmiany sytuacji? *Jakie by艂y wcze艣niejsze do艣wiadczenia klienta z systemem pomocy spo艂? *Czy klient ma nadziej臋 na rozwi膮zanie problemu? *Na ile silna jest motywacja klienta do dokonywania zmian? Konkretne problemy to stresy jakie wynikaj膮 z braku przystosowania osoby do jej 艣rodowiska spo艂ecznego. Ponadto je偶eli identyfikacja problemu koncentruje si臋 na mocnych stronach klienta wtedy temat ten mo偶e z wi臋kszym prawdopodobie艅stwem utrzyma si臋 jako najwa偶niejszy przez pozosta艂膮 cz臋艣膰 procesu interwencji. Gdy wstali si臋 wsp贸lne definicje problemu mo偶na skierowa膰 wysi艂ki na poszukiwanie jego rozwi膮zania. Problemy zdefiniowaniem przez klienta podlegaj膮 redefiniowaniu w wyniku ogranicze艅 nak艂adanych przez instytucj臋. Pracownicy socjalni powinni okre艣li膰 na ile istnieje zgodno艣膰 pomi臋dzy potrzebami klienta oraz celem konkretnej instytucji pomocy spo艂ecznej wymaganiami jakie nale偶y spe艂ni膰 by m贸c z danej formy pomocy skorzysta膰. Przekazywanie klient贸w innym instytucjom mo偶e zdarzy膰 si臋 w ka偶dym momencie procesu interwencji i mo偶e si臋 okaza膰 konieczne. Dlatego stosowanie do potrzeb klienci 鈥瀙rzekazywani鈥 s膮 do innych instytucji aby powi膮za膰 ich z odpowiednimi 艣rodkami. Proces ten nie odbywa si臋 bez specyficznych trudno艣ci klienci zniech臋ceni odsy艂aniem ich gdzie indziej mog膮 do艣wiadczy膰 鈥瀖臋czenia przekazywaniem i nie pr贸bowa膰 skorzysta膰 z innych metod pomocy wa偶ne jest zatem aby 艣ledzi膰 dalej klienta kt贸ry znajduje si臋 w 鈥瀖艂ynie przekazywania鈥.



60 Metody badania rodziny.

Socjologia rodziny korzysta w艂a艣ciwie ze wszystkich metod, technik i procedur badawczych socjologii. Empiryczne badania nad rodzin膮 s膮 dosy膰 trudne. Poznawanie 偶ycia rodzinnego przy zastosowaniu metod pozwalaj膮cych na sformu艂owanie og贸lnych twierdze艅 napotykaj膮 na wi臋ksze trudno艣ci ani偶eli badania prowadzone w wielu innych dziedzinach 偶ycia spo艂ecznego. G艂ownie 藕r贸d艂a trudno艣ci stanowi intymny prywatny charakter stosunk贸w rodzinnych kt贸re z trudem poddaj膮 si臋 obserwacji zewn臋trznej i stawiaj膮 opory wobec zastosowania metod ankiety i wywiadu niech臋膰 przed ujawnianiem osobistych niekiedy nawet wstydliwych spraw zwi膮zanych z 偶yciem rodzinnym o kt贸rych na og贸艂 nie rozmawia si臋 z lud藕mi postronnymi. Metoda bada艅 socjologicznych okre艣laj膮 spos贸b planowania bada艅 ich prowadzenie i opracowanie materia艂贸w. Metody r贸偶ni膮 si臋 od technik badawczych. Metody bada艅 socjologicznych s膮 to bardziej og贸lne od technik dyrektywy co do przygotowania bada艅 zbierania materia艂贸w. Metoda wskazuje kierunek oraz og贸lny spos贸b analizy rzeczywisto艣ci spo艂ecznej. Mc. Kinney wyr贸偶ni艂 nast臋puj膮ce metody: 1Metoda historyczno 鈥 por贸wnawcza jest przydatna do analizy rodziny na tle historycznych przeobra偶e艅 makrostruktur i spo艂ecze艅stw globalnych. Mo偶na tu wyr贸偶ni膰 jeszcze jeden wariant metody hist.-por贸wn. i nazwa膰 go metod膮 regionalno-etnograficzn膮. Zastosowanie tego wariantu polega na por贸wnaniu rodzin wyst臋puj膮cych w ramach jednego spo艂ecze艅stwa w tym samym okresie historycznym. Do analiz por贸wnawczych dobiera si臋 w贸wczas regiony zr贸偶nicowania co do poziomu rozwoju technicznego, ekonomicznego 鈥 spo艂ecznego i kulturowego uwzgl臋dniaj膮c obok region贸w wysoko rozwini臋tych r贸wnie偶 regiony tradycyjne czy nawet zacofanie.
2 Metoda eksperymentalna polega na obserwowaniu zmian do艣膰 艣ci艣le uprzednio okre艣lonej sytuacji spo艂ecznej pod wp艂ywem celowo wprowadzonego bod藕ca kt贸rego dzia艂anie chcemy stwierdzi膰. Nale偶y jednak zauwa偶y膰 偶e w badaniach nad rodzin膮 w gr臋 wchodz膮 powa偶ne sprawy 偶yciowe i nie mo偶na cz艂onkami rodzin oraz ca艂ymi rodzinami manipulowa膰 dowolnie. Mo偶liwe jest tak偶e zastosowanie tzw. eksperymentu naturalnego w贸wczas nie dzia艂amy na rodzin臋 sztucznie zaaran偶owanym bod藕cem lecz czekamy na spontaniczne wyst膮pienie okre艣lonego nowego zjawiska kt贸rego wp艂yw na 偶ycie rodzinne chcemy bada膰.
3 Metody statystyczna polega na ilo艣ciowym liczbowym ujmowaniu zjawisk spo艂ecznych i psychospo艂ecznych. Odzwierciedla nasilanie cz臋stotliwo艣膰 wyst臋powania okre艣lonych zjawisk w rodzinie lub cz臋stotliwo艣膰 wyst臋powania okre艣lonych typu rodzin w szerszych strukturach spo艂ecznych. Badania ilo艣ciowe we wsp贸艂czesnych badaniach nad rodzin膮 s膮 niezb臋dne jednak nie wszystkie zjawiska w 偶yciu rodzinnym mo偶na przedstawi膰 w liczbach. Mierzy膰 mo偶na liczebno艣膰 rodziny jej dzietno艣膰 cz臋stotliwo艣膰 wyst臋powania okre艣lonych struktur rodziny i r贸偶nych jej typ贸w. Nale偶y unika膰 liczbowych wska藕nik贸w dla nieprzeliczalnych zjawisk 偶ycia rodzinnego jak: problemy mi艂o艣ci rodzinnej, wi臋zi emocjonalnej interakcji oraz ekspresji osobowo艣ci.
4Metoda monograficzna metoda ta opisuje bardzo dok艂adnie dog艂臋bnie wszechstronnie jaki艣 jeden przypadek. Monograficzne badania b臋dzie wi臋c polega膰 na wnikliwym wieloaspektowym opicie jednej rodziny z uwzgl臋dnieniem tak偶e jej historii i zewn臋trznego 鈥瀟艂a鈥 spo艂ecznego. Jest to metoda szczeg贸lnie godna i zalecana badaczom rodziny. Nowoczesn膮 form膮 zastosowania metody monograficznej do analizy 偶ycia rodzinnego jest tzw. studium przypadku.
5 Metoda typologiczna 鈥 polega na klasyfikacji i selekcji r贸偶norodnych rodzaj贸w rodzin lub ich cech by drog膮 redukcji przypadk贸w nietypowych (tzn. ma艂o powtarzalnych lub zanikaj膮cych) wyr贸偶ni膰 podstawowe typy rodzin lub podstawowe typy ich cech czy proces贸w. W badaniach dotycz膮cych rodziny do艣膰 cz臋sto pos艂ugujemy si臋 t膮 metod膮. Techniki zbierania materia艂贸w: obserwacja, wywiad, ankieta, analiza dokument贸w socjologicznych, analiza dokument贸w osobistych, studium przypadku, badania projekcyjne, technika socjometryczna.



61Cechy pracownika socjalnego jako osoby pomagaj膮cej.

1 Czy ja jako osoba pomagaj膮ca nie mam za sob膮 k艂opot贸w problem贸w natury psychologicznej. Dlatego aby pomaga膰 innym nale偶y uporz膮dkowa膰 swoje sprawy. 2 Rodzaj samowiedzy tzn. 偶e z zasady my o osobie bardzo niewiele wiemy 艣ci艣lej m贸wi膮c nie lubimy ujawnia膰 swoich s艂abych stron (np. 藕le reaguje na osoby kt贸re maj膮 problem alkoholowy a mo偶e si臋 tak dzia膰 dlatego 偶e ja sam mam takie problemy i w ten spos贸b rzutuje je na innych). Dobrym sposobem aby samemu si臋 zdiagnozowa膰 jest odwo艂anie si臋 do r贸偶nych faz rozwojowych i zanalizowanie swego 偶ycia. Erikson 鈥 uwa偶a艂 偶e cz艂owiek ca艂e 偶ycie rozwija (pierwsze fazy zaczerpni臋te od Freuda) 1stadium (faza) oralna;2 stadium (faza) analne; 3stadium (faza) faliczna; 4 stadium (faza) utajenia; 5 stadium (faza) dojrzewania (genitalna); 6 stadium (faza) wczesna doros艂o艣膰; 7 stadium (faza) wiek 艣redni; 8 stadium (faza) staro艣膰. Dzi臋ki analizie faz mo偶emy pozna膰 samego siebie. 3 Budowanie nowych do艣wiadcze艅 dowarto艣ciowanie klienta. Musimy mie膰 艣wiadomo艣膰 jakie podstawowe potrzeby nie s膮 zaspokojone i w jakiej dziedzinie. 4 Pozytywny stosunek do innych. 5 Zainteresowanie innymi lud藕mi i ich sprawami kody j臋zykowe 鈥 tam gdzie dziecko jest partnerem u偶ywa kodu rozbudowanego a tam gdzie dziecko nie jest w kr臋gu zainteresowania to jego j臋zyka jest mniej rozbudowany. Empatia 鈥 zdolno艣膰 wczuwania si臋 w nastroje innych ludzi. 6 Taki stosunek do klienta kt贸ry go nie b臋dzie uzale偶nia艂. 7 Pewna dojrza艂o艣膰 zdolno艣膰 do podejmowania decyzji. 8 Realizm 鈥 w艂a艣ciwa ocena klienta. Trzyma膰 si臋 fakt贸w i gromadzi膰 jak najwi臋cej informacji o kliencie. 9 Bezinteresowno艣膰 i uczciwo艣膰. 10 Komunikatywno艣膰 przejawiaj膮ca si臋 w: - 艂atwo艣ci nawi膮zania kontakt贸w z ro偶nymi lud藕mi, - umiej臋tno艣膰 skutecznego prowadzenia rozmowy, - wytrwa艂o艣膰 i cierpliwo艣膰 wys艂uchania rozm贸wcy do ko艅ca, - tolerancja wobec przekona艅 i post臋powania innych ludzi, - umiej臋tno艣膰 doradzania przekonywania, - umiej臋tno艣膰 wsp贸艂pracy z instytucjami i organizacjami wsp贸艂dzia艂aj膮cymi na niwie spo艂ecznej.



62 Znaczenie pierwszego kontaktu dla relacji klient 鈥 pracownik socjalny.

Pierwszy kontakt jest trudny. Dlatego pracownik socjalny musi w taki spos贸b rozmawia膰 z klientem aby poczu艂 偶e nam na nim zale偶y. Trzeba umie膰 kontrolowa膰 w艂asne reakcje. Nawet drobne gesty (skrzywienie ust, bazgranie d艂ugopisem) s膮 sygna艂em kt贸re odbiera druga osoba. Prac. socjalny musi reagowa膰 na to co m贸wi druga osoba musi si臋 na niej koncentrowa膰. Musimy tak偶e zach臋ca膰 klienta aby m贸wi艂 nam o swoich uczuciach i wra偶amy swoje pozytywne nastawienie wobec klienta. Istotnym problemem w reakcji klient 鈥 prac. socjalny jest kwestia odpowiedzialno艣ci: - z g贸ry zak艂adanie tego co ja robi臋 co mog臋 a wi臋c szczero艣膰 i stawianie w spos贸b jasny tego co mog膮 danemu cz艂owiekowi zaoferowa膰, - jako profesjonalista jestem odpowiedzialny za to 偶e w spos贸b 艣wiadomy anga偶uj臋 jak膮艣 cz臋艣膰 swojej osobowo艣ci, - kolejny rodzaj odpowiedzialno艣ci wynika z faktu 偶e ja wiem wi臋cej od klienta, - to ja posiadam pewne zasoby kt贸re dostarczam innym ludziom. Problem odpowiedzialno艣ci to tak偶e odpowiedzialno艣膰 wynikaj膮ca z faktu 偶e osoba kt贸ra szuka pomocy jest w gorszej sytuacji od nas. Wielu podopiecznych klient贸w to ludzie maj膮cy jakie艣 paskudne prze偶ycia kt贸rzy chwytaj膮 si臋 鈥瀗as鈥 jak ostatniej deski ratunku. Najwa偶niejsz膮 spraw膮 jest nawi膮zanie kontakt贸w z klientem aby ten cz艂owiek si臋 otworzy艂 chcia艂 o sobie co powiedzie膰.



63 Stadia (fazy) rozwoju interakcji pracownika socjalny 鈥 klient.

1 faza rozpoznawcza 鈥 obu stron. Mo偶emy si臋 tutaj pos艂u偶y膰 kwestionariuszem wywiadu jednak pytania te musz膮 by膰 zwi膮zane z danym cz艂owiekiem. Faza ta prowadzi do tego 偶e wyrabiamy sobie jaki艣 pogl膮d zar贸wno je艣li chodzi o klienta jak i pracownika. 2 faza konfrontacji zwi膮zana z oczekiwaniami klienta tego co chcia艂by otrzyma膰 a tak偶e definiowanie problemu przez klienta. Profesjonalista na pocz膮tku nigdy nie stawia twardej diagnozy gdy偶 pierwsze musi wszystko zweryfikowa膰. Jest to bardzo trudna sytuacja kt贸ra wymaga nies艂ychanej odporno艣ci. 3 faza negocjacji staramy si臋 wskaza膰 takie argumentu kt贸re przekonaj膮 danego cz艂owieka 偶e potrzebna jest mu pomoc.



64 Przeszkody (bariery) w komunikacji pomi臋dzy pracownikiem socjalnym a klientem.

Najwa偶niejsze bariery kt贸re powoduj膮 偶e ten pierwszy kontakt nie mo偶e by膰 zawarty to: - taka naprawd臋 nie dysponujemy odpowiednimi narz臋dziami diagnostycznymi kt贸re w spos贸b szczeg贸艂owy nie potrafi膮 opisa膰 nam danego problemu; - przeszkody kt贸re wynikaj膮 z l臋ku obawy 偶e kto艣 b臋dzie pr贸bowa艂 si臋 wedrze膰 w jak膮艣 tajemnic臋 obawy jak daleko ten kto艣 b臋dzie chcia艂 si臋 wedrze膰 w moj膮 prywatno艣膰; - bariery biurokratyczne wynikaj膮ce z tego 偶e prac. socjalni. Sami nie decyduj膮 o tym co b臋d膮 robili i kiedy. Cz臋sto prac. socj. jest pionkiem kierowanym przez swojego szefa; - zaburzenia w komunikowaniu si臋 z innymi lud藕mi. Musimy by膰 wyczuleni na to co klient do nas m贸wi na to na co zwyk艂y nieprofesjonalista nie zwraca uwagi. Wa偶na jest tutaj mimika gestykulacja. Powinna istnie膰 sp贸jno艣膰 mi臋dzy tym 鈥瀋o鈥 si臋 m贸wi a 鈥瀓ak鈥 si臋 m贸wi; - czynniki kulturowe; - bariera kt贸ra tkwi w niekt贸rych profesjonalistach polega na tym 偶e czujemy si臋 bardzo odpowiedzialni za danego klienta co mo偶e grozi膰 zbyt du偶膮 identyfikacj膮 z klientem; - nasza wiedza albo niewiedza ignorancja kiedy nie umie wyt艂umaczy膰 pewnych sytuacji lub zbyt du偶a wiedza np. fanatyzm zwi膮zany z koncepcj膮 Freuda. Dobra komunikacja to taka kt贸rej nie mo偶emy przewidywa膰.



65 Specyfika relacji pracownika socjalny 鈥 klient (jako sytuacja pomagania)
Pracownik socjalny z racji swojego statusu i roli uprawniony jest w ramach wykonywania zawodu do niesienia niezb臋dnej pomocy podopiecznemu. To pracownik socjalny z racji posiadanego dyplomu oraz zajmowanego stanowiska jest osob膮 kompetentn膮. Na nim skupiaj膮 si臋 oczekiwania podopiecznego. Relacja pracownika socjalnego 鈥 klient to spo偶ytkowanie umiej臋tno艣ci pracownika tal aby umo偶liwi膰 podopiecznemu zanalizowanie r贸偶nych aspekt贸w jego sytuacji przywr贸ci膰 lub wzmocni膰 jego zaufanie i szacunek do siebie samego. W trakcie tych dzia艂a艅 kontakt z podopiecznym jest 艣rodkiem wydobywania nie ujawnianych jeszcze mo偶liwo艣ci podopiecznego kt贸re staj膮 si臋 wa偶nym czynnikiem zmian. Cz臋sto m贸wi si臋 o znaczeniu w pracy socjalnej profesjonalnego kontaktu oraz o jego odmienno艣ci od innych kontakt贸w ( z dzie膰mi, przyjaci贸艂mi). W szczeg贸lno艣ci wa偶na jest jego pierwsza faza to znaczy przyj臋cia podopiecznego w kt贸rej ujawniaj膮 si臋 charakterystyczne cechy kontaktu zawodowego: ciep艂o, blisko艣膰, przychylno艣膰. Podopieczny wyja艣nia jaka jest jego sytuacja jakie s膮 jego odczucia pragnienia jakich rozwi膮za艅 oczekuje. S艂uchaj膮c i obserwuj膮c pracownik socjalny pr贸buje zrozumie膰 sytuacj臋 podopiecznego. Zadawanie w艂a艣ciwych pyta艅 u艂atwia komunikowanie si臋 z klientem. Wchodz膮c w relacje z podopiecznym nale偶y w taki spos贸b aby zmniejszy膰 jego niepok贸j i wzm贸c jego uczucia zaufania i nadziej oraz pom贸c w wyra偶eniu jego problemu oraz okre艣leniu jego potrzeb, przynie艣膰 ulg臋 podopiecznemu poprzez zmniejszenie jego udr臋ki l臋ku poczucia winy. Mo偶na stosowa膰 dzia艂ania wspieraj膮ce podopiecznego (uznanie dla wysi艂k贸w jakie poczyni艂 w celu rozwi膮zania problemu) co wzmaga jego zaufania oraz szacunek do samego siebie. Wszystko to jest mo偶liwe dzi臋ki zachowaniu osoby kt贸ra pomaga jej profesjonalnemu podej艣ciu tzn. traktujemy klienta jako indywiduum; obserwujemy analizujemy ca艂o艣膰 zachowa艅 klienta; udzielamy porad, informacji nie wyci膮gamy pochopnych wniosk贸w dociekamy czemu zaistnia艂a dana sytuacja a nie oceniamy; musimy by膰 ostro偶ni zachowujemy obiektywizm kierujemy si臋 zasad膮 poufno艣ci


66Wywiad jako narz臋dzie poznania klienta.

Gdy przedmiotem oddzia艂ywa艅 pracownika socjalnego staje si臋 jednostka, grupa spo艂eczna czy rodzina istotnym 藕r贸d艂em informacji staje si臋: rozmowa, wywiad, obserwacja, analiza dokument贸w osobistych lub urz臋dowych. Stwarzaj膮 one szans臋 bardziej wszechstronnego g艂臋bokiego rozpoznanie sytuacji 偶yciowej klienta, przyczyn kt贸re sk艂oni艂y go do poszukiwania pomocy, oczekiwa艅 w radzeniu pod adresem instytucji, dotychczasowych do艣wiadcze艅 w radzeniu sobie z trudno艣ciami oraz wa偶ne jest w艂a艣ciwe zdefiniowanie problemu. Podstawowym narz臋dziem poznawania klienta jest wywiad tzw. wywiad 艣rodowiskowy (spo艂eczny). Wywiad to jedna z najbardziej rozpowszechnionych w badaniach socjologiczno 鈥 psychologicznych technikach uzyskiwania informacji o opiniach, postawach, przekonaniach dotycz膮cych 偶ycia badanych os贸b. Umiej臋tnie prowadzona rozmowa i w艂a艣ciwie przygotowany wywiad jest nieocenionym 藕r贸d艂em wiedzy o kliencie. Istniej膮 pewne warunki, do kt贸rych zale偶y to czy wywiad spe艂ni swoje funkcje: 1 okoliczno艣ci w kt贸rych dochodzi do kontaktu mi臋dzy klientem a pracownikiem socjalnym gdzie istotne jest kto by艂 inicjatorem rozmowy czy jest pierwsze czy kolejne spotkanie, 2 miejsce w kt贸rym wywiad si臋 odbywa 鈥 obecno艣膰 os贸b trzecich mo偶liwo艣膰 zachowania dyskrecji, komfort fizyczny i psychiczny, 3 wcze艣niejsze pozytywne do艣wiadczenia w kontaktach mi臋dzy pracownikiem socjalnym a klientem.



67Umiej臋tno艣ci niezb臋dne w prowadzeniu wywiadu z klientem

Pracowni socjalny powinien: kierowa膰 si臋 wiedz膮 i warto艣ciami; przestrzega膰 profesjonalnego obiektywizmu; indywidualnizow膰 klient贸w; traktowa膰 klient贸w z godno艣ci膮; respektowa膰 r贸偶nice mi臋dzy lud藕mi; uwa偶nie s艂ucha膰 tego co i jak klient m贸wi, czy unika jakich艣 temat贸w, co pojawia si臋 w jego wypowiedziach najcz臋艣ciej; obserwowa膰 jego zachowanie niewerbalne (mimika, kontakt wzrokowy) co pozwoli zorientowa膰 si臋 jaki jest emocjonalny stosunek klienta do poruszanych w rozmowie kwestii; chroni膰 tajemnic臋 klienta; nie ocenia. W praktyce dzia艂ania pomocy spo艂ecznej w Polsce wprowadzono obowi膮zek przeprowadzania wywiad贸w 艣rodowiskowych wed艂ug ujednoliconego wzoru. W kwestionariuszu wywiadu znajduje si臋 wiele pyta艅 dotycz膮cych m.in. sytuacji ekonomicznej, stan zdrowia, sprawno艣膰 psychofizycznej (zdolno艣ci do samoobs艂ugi), sytuacji rodzinnej, warunk贸w mieszkaniowych itp. Pytania te maja konstrukcje schematyczn膮, chodzi oto aby na podstawie uzyskanych odpowiedzi mo偶na by艂o podj膮膰 decyzj臋 o udzieleniu konkretnej formy pomocy 鈥 finansowej, rzeczowej, us艂ugowej na warunkach okre艣lonych w odpowiednich przepisach.



68Badanie struktury grupy jako punkt wyj艣cia dla pracy z grup膮.

Grupa spo艂eczna to zbi贸r jednostek pozostaj膮cych ze sob膮 w bezpo艣redniej interakcji, maj膮 wzgl臋dnie jasny cel i system warto艣ci, rozwini臋t膮 struktur臋 i poczucie odr臋bno艣ci. Praca socjalna z grupami jest metod膮 maj膮c膮 na celu popraw臋 funkcjonowania spo艂ecznego i osi膮gni臋cia spo艂ecznie po偶膮danych cel贸w. Praca z grup膮 korzysta z wiedzy o potrzebach ludzi ich wsp贸艂zale偶no艣ciach. Pracownik socjalny pracuj膮cy z grup膮 wykorzystuje swoj膮 znajomo艣膰 organizacji i funkcjonowania grupy do wywarcia wp艂ywu na funkcjonowanie i przystosowanie jednostki. Jednostka bowiem pozostaje g艂贸wnym przedmiotem troski, grupa za艣 jest narz臋dziem rozwoju i zmian. Dzi臋ki przynale偶no艣ci do grupy jednostka zapewnia sobie bezpiecze艅stwo a tak偶e przyjmuje odpowiedzialno艣膰 za innych w ramach stosunk贸w grupowych i poprzez nie. Struktura grupy to istniej膮ce wzorce interakcji pomi臋dzy jej cz艂onkami. Analizuj膮c struktur臋 grupy nale偶y zwr贸ci膰 uwag臋 na: 1 struktur臋 komunikacyjn膮: to kierunek i tematyka konwersacji (kto z kim rozmawia i o czym). W jej badaniu poszukujemy os贸b izolowanych i w zwi膮zku z tym nie podlegaj膮cych wp艂ywom innych. R贸wnie wa偶ne jest wy艂onienie os贸b komunikuj膮cych si臋 znacznie cz臋艣ciej ni偶 inne i z tego powodu dominuj膮ce w decyzjach albo zak艂贸caj膮ce efektywne dzia艂anie. 2 struktur臋 socjometryczna 鈥 m贸wi o tym kto kogo wybiera a kogo odrzuca w interakcjach grupowych ( kto siada w pobli偶u kogo, kto jest unikany a kto ma powodzenie, kto z kim ch臋tnie pracuje). 3 struktur臋 w艂adzy 鈥 wykazuje ona kto ma najwi臋ksze wp艂ywy na decyzje grupowe i jak tych wp艂yw贸w u偶ywa, poszczeg贸lne pozycje wi膮偶膮 ze sob膮 stosunki w艂adzy. 4 struktura r贸l 鈥 role grupowe reguluj膮 odpowiedzialno艣膰 cz艂onk贸w grupy wynikaj膮ca z ich pozycji. Chodzi tu np. o formalne pozycje jak przewodnicz膮cy czy sekretarz ale tak偶e o role zwi膮zane z konkretnymi zadaniami i zaj臋ciami. Mog膮 by膰 tak偶e role negatywne np. osoby staj膮ce si臋 koz艂ami ofiarnymi. Badania struktury grupy mo偶e odbywa膰 si臋 za pomoc膮: ad1 zapisywania wypowiedzi, pos艂u偶enie si臋 tabel膮, obserwacja, zadawanie pyta艅, przekazywanie uczu膰 negatywnych i pozytywnych, ad2 kwestionariusz socjometryczny, obserwacja, obrazuje si臋 w postaci diagramu, ad4 rozmowy indywidualne, kwestionariusz.



69 Schemat do badania 艣rodowiska lokalnego.

Spo艂eczno艣膰 lokalna to ludzie, instytucje organizacje spo艂eczne. 呕yj膮ce na okre艣lonym terytorium we wsp贸lnocie organicznej i wsp贸lnocie interes贸w. Organizacja spo艂eczno艣ci lokalnej to jedna z podstawowych metod pracy socjalnej. Mo偶emy m贸wi膰 o trzech modelach pracy ze spo艂eczno艣ci膮 lokaln膮 to: - rozw贸j lokalny zak艂ada 偶e najskuteczniejszym sposobem dokonania zmian w spo艂eczno艣ci jest zaanga偶owanie szerokiego kr臋gu mieszka艅c贸w, - planowanie spo艂eczne wi膮偶e si臋 z techniczn膮 stron膮 rozwi膮zywania problem贸w takich jak np. przest臋pczo艣膰, mieszkalnictwo, - akcja socjalna istnieje od艂am ludno艣ci kt贸ry powinien si臋 zorganizowa膰 i wywrze膰 wp艂yw na szerzej poj臋t膮 spo艂eczno艣膰 np. mniejszo艣ci etniczne. Metoda organizowania spo艂eczno艣ci lokalnej polega na planowym wywo艂ywaniu zmian w okre艣lonej spo艂eczno艣ci b臋d膮cej przedmiotem oddzia艂ywania. Zadaniem pracownika socjalnego przyst臋puj膮cego do organizowania 艣rodowiska lokalnego jest zatem identyfikacja terytorialnych granic tej spo艂eczno艣ci oraz wst臋pne rozpoznanie 艣rodowiska. Pe艂ny opis sytuacji wyj艣ciowej powinien zawiera膰 nast臋puj膮ce elementy: 1 charakterystyk臋 geograficzn膮 spo艂eczno艣ci tzn. granice terytorium podzia艂y administracyjne, zagospodarowanie przestrzenne warunki mieszkaniowe, stan 艣rodowiska naturalnego itp. 2 charakterystyk臋 socjodemograficzn膮 spo艂eczno艣ci (struktura wieku, p艂ci, wykszta艂cenia, wielko艣膰 i struktura rodzin, struktura spo艂eczno-zawodowa, struktura dochodowa, zdrowotno艣膰 itp.) 3 charakterystyk臋 spo艂eczno-kulturow膮 spo艂eczno艣ci (historia, tradycje, warto艣ci, autorytety, instytucje i organizacje spo艂eczne, religijno艣膰, konflikty), 4 charakterystyk臋 lokalnych i ponadlokalnych uk艂ad贸w polityczno- administracyjnych (lokalne partie, wp艂ywowe instytucje, sponsorzy) 5 charakterystyk臋 sytuacji ekonomicznej spo艂eczno艣ci w odniesieniu do regionu lub kraju, 6 charakterystyk臋 problem贸w spo艂ecznych. Badaniami spo艂ecznymi nazywamy proces uzyskiwania danych dotycz膮cych zjawisk spo艂ecznych problem贸w spo艂ecznych i sposob贸w ich rozwi膮zywania. W praktyce wykorzystuje s膮 metody badawcze np. opracowanie statystyczne, zestawienia, analizy przypadk贸w, sonda偶e opinii, obserwacja terenu, analiza informacji prasowych itp. Badania te powinny mie膰 charakter zespo艂owy, powinni w nich uczestniczy膰 przedstawiciele r贸偶norodnych instytucji dzia艂aj膮cych w 艣rodowisku zamieszkania a tak偶e mieszka艅cy. Uzyskane w ten spos贸b informacje

Plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze wsparcia dziennego (艣rodowiskowe

艣wietlice opieku艅czo- wychowawcze i 艣wietlice socjoterapeutyczne) dzia艂aj膮 na

podstawie ustawy o pomocy spo艂ecznej, ustawy o wychowaniu w trze藕wo艣ci

i przeciwdzia艂aniu alkoholizmowi oraz Rozporz膮dzenia Ministra Polityki

Spo艂ecznej z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie plac贸wek opieku艅czowychowawczych.

Ich g艂贸wnym zadaniem jest obj臋cie dziecka z rodziny

dysfunkcyjnej lub zagro偶onej, dzia艂aniami wychowawczymi, opieku艅czymi,

profilaktycznymi, edukacyjnymi oraz prowadzenie sta艂ej pracy z rodzin膮 dziecka.

W Wa艂brzychu prowadzone s膮 nast臋puj膮ce plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze

wsparcia dziennego:

路 艣rodowiskowe 艣wietlice socjoterapeutyczne prowadz膮: zaj臋cia

terapeutyczne, zaj臋cia lub oddzia艂ywania korekcyjne, terapeutyczne,

kompensacyjne, logopedyczne, indywidualne programy korekcyjne,

udzielaj膮 pomocy w sytuacjach kryzysowych szkolnych, rodzinnych,

r贸wie艣niczych i osobistych w oparciu o diagnoz臋 indywidualn膮 dziecka

i jego rodziny oraz zapewniaj膮 co najmniej jeden posi艂ek; a tak偶e

zapewniaj膮 wyposa偶enie w przedmioty potrzebne do zaj臋膰 oraz w miar臋

potrzeb odzie偶, obuwie itp.

路 艣rodowiskowe 艣wietlice opieku艅czo- wychowawcze udzielaj膮 pomocy

w nauce, organizuj膮 czas wolny poprzez rozw贸j zainteresowa艅, zabawy i

zaj臋cia sportowe, prowadz膮 sta艂膮 prac臋 z rodzin膮 dziecka.

路 O艣rodek profilaktyki dla dzieci i m艂odzie偶y realizuje zaj臋cia dla m艂odzie偶y w

zakresie organizacji czasu wolnego, rozwoju zainteresowa艅, prac臋 z

psychologiem i pedagogiem, sta艂a prac臋 z rodzin膮.

Diagnoza problem贸w

Wnioski z diagnoz obszar贸w problemowych w zakresie uzale偶nie艅 i przemocy w rodzinie prowadzonych w latach 2007 鈥 2009 oraz sugestie lokalnych lider贸w profilaktyki sta艂y si臋 podstaw膮 za艂o偶e艅 Lokalny Program Profilaktyki Uzale偶nie艅 i Przemocy w Rodzinie Dla Dzielnicy Rembert贸w m.st. Warszawy na rok 2010.

Kluczowe wnioski z w/w dzia艂a艅:

  1. Cz臋sto艣膰 kontakt贸w dzieci z rodzicami jest przeci臋tna, rozmowy i wsp贸lne dzia艂ania wykraczaj膮ce poza sprawy szkolne zdarzaj膮 si臋 tym rzadziej, im starsza m艂odzie偶. Preferowane przez uczni贸w kierunki rozwoju zawieraj膮 silny akcent indywidualistyczny i zadaniowy. M艂odzie偶 wykazuje zdecydowanie silniejsze d膮偶enie do osi膮gni臋cia sukcesu zawodowego, ni偶 zainteresowanie ma艂偶e艅stwem, czy posiadaniem dzieci. W swoich mocnych stronach uczniowie podkre艣laj膮 cechy o charakterze kompetencyjnym. Zarazem znaczna cze艣膰 uczni贸w nie wymienia 偶adnych konkretnych mocnych stron w samopisie. Takie tendencje wskazuj膮 na wyst臋powanie u m艂odzie偶y egocentryzmu, co jest prawid艂owo艣ci膮 wiekow膮, jednak wymaga dostarczania konstruktywnego wsparcia i ukierunkowania rozwojowego, ze wzgl臋du na ryzyko powstanilienacji i anomii spo艂ecznej m艂odzie偶y.

  2. Poziom zadowolenia z zasob贸w osobistych i po艂o偶enia 偶yciowego oraz relacji w聽艣rodowisku jest w艣r贸d badanej m艂odzie偶y wy偶szy, ni偶 przeci臋tny. Zadowolenie m艂odzie偶y wi膮偶e si臋 te偶 z relacjami z nauczycielami, co korzystnie rokuje dla rozwoju. Zadowolenie spada jednak z聽wiekiem badanych. W艣r贸d os贸b doros艂ych wyst臋puje wyra藕nie obni偶one zadowolenie.

  3. Opisywanie swoich ocen przez uczni贸w szk贸艂 podstawowych wskazuje na mo偶liwo艣膰 do艣wiadczania satysfakcji z osi膮gni臋膰 szkolnych przez znaczn膮 grup臋 uczni贸w. Oceny deklarowane przez licealist贸w wskazuj膮 jednak na mo偶liwo艣膰 powstawania frustracji i聽rozczarowania swoimi kompetencjami. Informacje o dodatkowych zaj臋ciach edukacyjnych, z聽kt贸rych korzystaj膮 uczniowie, wskazuj膮 na przeci臋tne zainteresowanie dodatkowym rozwojem. Na podobny trend wskazuje przeci臋tne zainteresowanie m艂odzie偶y udzia艂em w dodatkowych zaj臋ciach alternatywnych o charakterze rekreacyjnym. Zarazem m艂odzie偶 i doro艣li akcentuj膮 pozytywny odbi贸r dzia艂ania instytucji edukacyjnych funkcjonuj膮cych na terenie Dzielnicy, zw艂aszcza w odniesieniu do plac贸wek kszta艂cenia podstawowego.

  4. Reakcj膮 m艂odzie偶y na stres jest najcz臋艣ciej bierne uciekanie od rzeczywisto艣ci w s艂uchanie muzyki lub ogl膮danie telewizji. Cz臋艣膰 uczni贸w stosuje te偶 konstruktywne formy radzenia sobie ze stresem w formie sportu lub rozmowy z r贸wie艣nikami. Doro艣li preferuj膮 kontakt z rodzin膮. Rzadko w reakcji na stres pojawia si臋 si臋ganie po narkotyki, jednak w艣r贸d licealist贸w tyto艅 i alkohol jako sposoby na stres znajduj膮 znaczna grup臋 zwolennik贸w.

  5. Ekspozycja na negatywne rodzicielskie i r贸wie艣nicze wzorce palenia tytoniu i picilkoholu oraz agresji jest znaczna. Doro艣li dostrzegaj膮 negatywne wzorce zachowa艅 wyst臋puj膮ce na terenie Dzielnicy z cz臋sto艣ci膮 zbli偶on膮 do m艂odzie偶y licealnej.

  6. Krytycyzm m艂odzie偶y wobec stosowania nielegalnych 艣rodk贸w psychoaktywnych jest wyra藕ny. Uczniowie potrafi膮 stosowa膰 skuteczne formy odmowy w sytuacjach negatywnej presji i聽namowy, jednak znaczna grupa podj臋艂aby nieskuteczne wyja艣nianie przyczyn swojej odmowy. Systematyczne odurzanie si臋 nielegalnymi 艣rodkami psychoaktywnymi dotyczy kilku procent os贸b. Wi臋kszo艣膰 os贸b maj膮cych kontakt z narkotykami za偶y艂a je okazjonalnie. Inicjacja narkotykowa nast臋puje niewiele p贸藕niej, ni偶 pierwsza mo偶liwo艣膰 za偶ycia narkotyku, co wskazuje na ograniczon膮 odporno艣膰 na ofert臋. Wiek pierwszego za偶ycia narkotyk贸w przez osoby, kt贸re deklaruj膮 podj臋cie takiego zachowania, mie艣ci si臋 w przedziale 10-15 lat czyli etap, w kt贸rym racjonalne decyzje s膮 jeszcze bardzo ograniczone. Wiedza na temat objaw贸w dzia艂ania narkotyk贸w oraz znajomo艣膰 cen zakupu wskazuje na realny dost臋p znacznej grupy m艂odzie偶y do 艣rodk贸w psychoaktywnych, prawdopodobnie poprzez r贸wie艣nicze kana艂y dystrybucji. Wiedz na temat HIV/AIDS jest przeci臋tna.

  7. Stosowanie przez m艂odzie偶 legalnych 艣rodk贸w psychoaktywnych jest do艣膰 cz臋ste. Cz臋sto艣膰 picilkoholu i聽upijania si臋 deklarowana przez gimnazjalist贸w i licealist贸w przekracza znacznie wska藕niki m贸wi膮ce o okazjonalnym eksperymentowaniu z alkoholem. R贸wnie偶 cz臋sto艣膰 picilkoholu przez doros艂ych jest znaczna. Przeci臋tna ilo艣膰 jednorazowo wypijanego przez licealist贸w i聽gimnazjalist贸w alkoholu mocnego istotnie przekracza poziom picia ryzykownego. Zwraca uwag臋 wzgl臋dnie du偶a dost臋pno艣膰 dla m艂odzie偶y tytoniu i alkoholu w oficjalnych sieciach dystrybucji

  8. Cz臋sto艣膰 do艣wiadczania wszystkich form agresji i przemocy werbalnej w relacjach r贸wie艣niczych jest znaczna. Agresja werbalna spotyka te偶 uczni贸w ze strony starszych koleg贸w i os贸b doros艂ych, w tym te偶 nauczycieli. Do艣膰 licznie wyst臋puje r贸wie艣nicze szarpanie i popychanie, Zdarzaj膮 si臋 r贸wnie偶 pobicia i pozbawianie w艂asno艣ci. Wyst臋puje te偶 grupa os贸b zg艂aszaj膮cych naruszanie intymno艣ci. S膮 to jednak w wi臋kszo艣ci sytuacje sporadyczne, jednorazowe lub kilkukrotne w ci膮gu 偶ycia.

  9. Zdecydowana wi臋kszo艣膰 os贸b badanych nie dostrzega na terenie Rembertowa miejsc szczeg贸lnie niebezpiecznych. Za najwa偶niejsze problemy spo艂eczne badani uznaj膮 ograniczenie mo偶liwo艣ci atrakcyjnego sp臋dzania wolnego czasu, alkoholizm, agresj臋 m艂odzie偶y i picie przez m艂odzie偶 alkoholu.

  10. Odbi贸r spo艂eczny instytucji prowadz膮cych dzia艂ania redukuj膮ce problemy spo艂eczne wskazuje na pozytywn膮 ocen臋 ich u偶yteczno艣ci, jednak przeci臋tn膮 ocen臋 dost臋pno艣ci i聽skuteczno艣ci cz臋艣ci z nich. Znajomo艣膰 藕r贸de艂 pomocy w razie problem贸w z uzale偶nieniem i聽przemoc膮, a zw艂aszcza z kryzysem jest wysoce ograniczona. Propozycje dzia艂a艅 zmniejszaj膮cych skal臋 problem贸w spo艂ecznych s膮 nieliczne i obejmuj膮 zwi臋kszenie mo偶liwo艣ci atrakcyjnego sp臋dzania wolnego czasu na terenie Rembertowa oraz zwi臋kszenie obecno艣ci i聽aktywno艣ci s艂u偶b porz膮dkowych. Takie tendencje wskazuj膮 na wyst臋powanie niewielkiego zaanga偶owania spo艂ecznego i poczucia bezradno艣ci. Wiedza na temat dost臋pnych na terenie Dzielnicy ofert wsparcia w rozwi膮zywaniu problem贸w jest bardzo ograniczona.

  11. Dzia艂ania profilaktyczne prowadzone w艣r贸d m艂odzie偶y s膮 odbierane jako przeci臋tnie przydatne, acz po偶膮dane. Profilaktyka przynosi korzystne rezultaty w wi臋kszo艣ci sfer behawioralnych obj臋tych badaniem. Udzia艂 w profilaktyce wi膮偶e si臋 z mniejsz膮 ryzykowno艣ci膮 stosowania 艣rodk贸w psychoaktywnych oraz op贸藕nieniem inicjacji w stosowaniu 艣rodk贸w psychoaktywnych. W艣r贸d uczestnik贸w profilaktyki wyst臋puje te偶 wi臋kszy krytycyzm wobec 艣rodk贸w psychoaktywnych. Jednak rezultaty profilaktyki w sferze osobowo艣ciowej, zw艂aszcza w rozwijaniu konstruktywnej samoregulacji s膮 ambiwalentne.

W oparciu o powy偶sze informacje zdecydowano zachowa膰 g艂贸wne kierunki dzia艂a艅 profilaktycznych zmierzaj膮cych do zwi臋kszenia mo偶liwo艣ci konstruktywnego funkcjonowania mieszka艅c贸w Rembertowa, zawarte w Lokalnym Programie Profilaktyki Uzale偶nie艅 w latach 2007 鈥 tak偶e doskonali膰 system profilaktyki i wsparcia dla os贸b zagro偶onych lub znajduj膮cych si臋 w sytuacjach kryzysowych, ze szczeg贸lnym uwzgl臋dnieniem problem贸w uzale偶nie艅 i przemocy w rodzinie.

Rozdzia艂 3

Cele programu

Strategicznym celem, na kt贸rym opieraj膮 si臋 szczeg贸艂owe cele i zadania Lokalnego Programu Profilaktyki Uzale偶nie艅 i Przemocy w Rodzinie Dla Dzielnicy Rembert贸w m.st. Warszawy na rok 2010 jest doskonalenie systemu profilaktyki i wsparcia dla os贸b zagro偶onych lub znajduj膮cych si臋 w sytuacjach kryzysowych, ze szczeg贸lnym uwzgl臋dnieniem problem贸w uzale偶nie艅 i przemocy w rodzinie.

Celami szczeg贸艂owymi Lokalnego Programu s膮:

  1. Zwi臋kszenie skuteczno艣ci pomocy interdyscyplinarnej udzielanej rodzinom dysfunkcyjnym.

  2. Zwi臋kszenie skuteczno艣ci realizowanych w艣r贸d dzieci i m艂odzie偶y program贸w profilaktycznych i dzia艂a艅 o charakterze profilaktycznym.

  3. Ograniczenie zachowa艅 dysfunkcjonalnych i ryzykownych poprzez dostarczenie satysfakcjonuj膮cych, atrakcyjnych dla uczestnik贸w alternatyw.

  4. Zwi臋kszenie 艣wiadomo艣ci spo艂eczno艣ci lokalnej dotycz膮cej problem贸w uzale偶nie艅, przemocy oraz HIV/AIDS oraz sposob贸w radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych.

  5. Ograniczenie wyst臋powania przemocy domowej w rembertowskich rodzinach.

  6. Zwi臋kszenie zaanga偶owania przedstawicieli rembertowskich instytucji, s艂u偶b i organizacji oraz mieszka艅c贸w Rembertowa w realizacj臋 dzia艂a艅 profilaktycznych.

  7. Zmniejszenie ilo艣ci 艂amania przepis贸w ustawy o wychowaniu w trze藕wo艣ci i przeciwdzia艂anilkoholizmowi, ustawy o przeciwdzia艂aniu narkomanii oraz ustawy o przeciwdzia艂aniu przemocy w rodzinie.

Rozdzia艂 4

Zadania i sposoby realizacji Programu

1. Cel, o kt贸rym mowa w pkt. I rozdz. 3 b臋dzie realizowany w szczeg贸lno艣ci poprzez nast臋puj膮ce zadania:

  1. Usprawnienie systemu kierowania do istniej膮cej oferty pomocy os贸b ze 艣rodowisk zagro偶onych marginalizacj膮.

a) Utworzenie skryptu z aktualnymi ofertami lokalnych plac贸wek/instytucji i przekazanie go wszystkim instytucjom/plac贸wkom;

b) Wsp贸艂praca z miejskimi plac贸wkami specjalistycznymi w zakresie kierowania do klient贸w adekwatnych do ich potrzeb ofert.

  1. Pomoc w ramach pracy zespo艂贸w interdyscyplinarnych.

a) Powo艂ywanie zespo艂贸w interdyscyplinarnych przez koordynatora, (za艂. nr 3 Lokalnego Programu)

b) Opracowanie i realizacja planu pomocy rodzinie na podstawie diagnozy problem贸w wyst臋puj膮cych w rodzinie

c) monitoring dzia艂a艅

  1. Obj臋cie os贸b i/lub rodzin wszechstronn膮 pomoc膮 lokalnych instytucji, plac贸wek i organizacji oraz 艣cis艂a wsp贸艂praca pomi臋dzy pracownikami ww.

  1. Konsultacje i porady psychologiczne, prawne i socjalne oraz edukacja dotycz膮ca uzale偶nie艅, przemocy, HIV/AIDS;

  2. Pomoc materialna, dzia艂ania 艣rodowiskowe, interwencja dora藕na, us艂ugi specjalistyczne;

  3. Bie偶膮cy nadz贸r nad pe艂nieniem okre艣lonych r贸l spo艂ecznych;

  4. Pomoc w radzeniu sobie z czynno艣ciami 偶ycia codziennego (sprz膮tanie, zakupy, nauka, opieka nad dzieckiem itp.);

  5. Podejmowanie interwencji w rodzinach z problemem przemocy oraz dzia艂a艅 w zwi膮zku z naruszaniem przepis贸w ustawy o wychowaniu w trze藕wo艣ci i przeciwdzia艂aniu alkoholizmowi oraz ustawy o przeciwdzia艂aniu narkomanii;

  6. Pomoc dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych 鈥 zaj臋cia profilaktyczne, pomoc w nauce, do偶ywianie, rozwijanie zainteresowa艅 itd.; konsultacje psychologiczne i pedagogiczne dla rodzic贸w wychowank贸w 艣wietlic; anga偶owanie ca艂ych rodzin w dzia艂ania podejmowane w 艣wietlicach pracy popo艂udniowej;

  7. Pomoc w instytucjonalnym motywowaniu do podj臋cia terapii 鈥 wszcz臋cie procedur zmierzaj膮cych do zobowi膮zania do leczenia;

  8. Doradztwo zawodowe, po艣rednictwo pracy;

  9. Zagospodarowanie czasu wolnego osobom starszym i niepe艂nosprawnym ruchowo, konsultacje psychologiczne;

  1. Podnoszenie kwalifikacji przedstawicieli r贸偶nych s艂u偶b w zakresie pomocy osobom i/lub rodzinom z problemem uzale偶nie艅, przemocy oraz b臋d膮cym w sytuacjach kryzysowych.

5).Powierzenie prowadzenia plac贸wki wsparcia dziennego dla dzieci i m艂odzie偶y ze 艣rodowisk dysfunkcyjnych

2.Cel, o kt贸rym mowa w pkt. II rozdz. 3 b臋dzie realizowany w szczeg贸lno艣ci poprzez nast臋puj膮ce zadania:

  1. Szkolenia dla pracownik贸w plac贸wek o艣wiatowych, klub贸w sportowych oraz organizacji pozarz膮dowych z zakresu tworzenia, realizacji i ewaluowania program贸w profilaktycznych i projekt贸w o charakterze profilaktycznym.

  2. Realizacj臋 program贸w profilaktycznych i dzia艂a艅 o charakterze profilaktycznym, b臋d膮cych odpowiedzi膮 na zapotrzebowania plac贸wek o艣wiatowych i opieku艅czo 鈥 wychowawczych.

  3. Dokonywanie systematycznej oceny efekt贸w realizowanych program贸w i podejmowanych dzia艂a艅 profilaktycznych.

  4. Cykliczne spotkania realizator贸w Lokalnego Programu Profilaktyki Uzale偶nie艅 i Przemocy w Rodzinie.

3.Cel, o kt贸rym mowa w pkt. III rozdz. 3 b臋dzie realizowany w szczeg贸lno艣ci poprzez nast臋puj膮ce zadania:

  1. Finansowanie / wsp贸艂finansowanie zaj臋膰 pozalekcyjnych rozwijaj膮cych zainteresowania dzieci i m艂odzie偶y.

  2. Organizacj臋 przedsi臋wzi臋膰 promuj膮cych zdrowy styl 偶ycia, zw艂aszcza przedsi臋wzi臋膰 o charakterze rodzinnym.

  3. Przeprowadzenie w 艣rodowiskach m艂odzie偶owych dzia艂a艅 stymuluj膮cych mod臋 na zdrowy styl 偶ycia, wykluczaj膮cy stosowanie tytoniu, alkoholu i narkotyk贸w oraz zachowa艅 nios膮cych ryzyko zaka偶enia HIV.

  4. Organizacja / wsp贸艂finansowanie wypoczynku letniego/zimowego dla dzieci pochodz膮cych z rodzin dysfunkcyjnych.

4.Cel, o kt贸rym mowa w pkt. IV rozdz. 3 b臋dzie realizowany w szczeg贸lno艣ci poprzez nast臋puj膮ce zadania:

  1. Dzia艂ania informacyjno 鈥 edukacyjne skierowane do mieszka艅c贸w Rembertowa, dotycz膮ce:

    • szkodliwo艣ci legalnych i nielegalnych 艣rodk贸w psychoaktywnych, kt贸rych u偶ywanie 艂膮czy si臋 z zagro偶eniem bezpiecze艅stwa i zdrowia oraz mo偶e prowadzi膰 do uzale偶nie艅;

    • problematyki przemocy oraz HIV/AIDS,

    • sposob贸w radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych oraz ofert lokalnych i miejskich instytucji pomocowych;

    • skutk贸w prawnych zwi膮zanych z naruszeniem przepis贸w ustawy o wychowaniu w trze藕wo艣ci i przeciwdzia艂anilkoholizmowi oraz ustawy o przeciwdzia艂aniu narkomanii, a tak偶e dotycz膮cych stosowania przemocy.

    1. Wydawanie Rembertowskiego Dodatku Profilaktycznego;

    2. Druk i/lub rozpowszechnianie materia艂贸w informacyjno 鈥 edukacyjnych w艣r贸d mieszka艅c贸w Rembertowa w szko艂ach, miejscach publicznych oraz w trakcie imprez lokalnych;

    3. Realizacja og贸lnopolskich kampanii spo艂ecznych;

    4. Dzia艂ania zwi臋kszaj膮ce odpowiedzialno艣膰 za w艂asne i cudze zdrowie (m.in. skierowane do kobiet w ci膮偶y).

  1. Cel, o kt贸rym mowa w pkt. V rozdz. 3 b臋dzie realizowany w szczeg贸lno艣ci poprzez nast臋puj膮ce zadania:

1) Diagnoza problemu

2)Podniesienie poziomu wiedzy i 艣wiadomo艣ci spo艂ecznej na temat przemocy domowej

  1. Druk i/lub rozpowszechnianie materia艂贸w informacyjno 鈥 edukacyjnych w艣r贸d mieszka艅c贸w Rembertowa;

  2. Udzia艂 w kampaniach spo艂ecznych o zasi臋gu og贸lnopolskim ,warszawskich dot. problem贸w przemocy domowej;

  3. Realizacja program贸w i projekt贸w profilaktycznych skierowanych do r贸偶nych grup spo艂ecznych.

3)Integracja 艣rodowisk i dzia艂a艅 na rzecz przeciwdzia艂ania przemocy w rodzinie

a)powo艂anie Dzielnicowej Rady d.s Przeciwdzia艂ania Przemocy w Rodzinie;

b)opracowanie procedur wsp贸艂pracy pomi臋dzy instytucjami zajmuj膮cymi si臋 zjawiskiem przemocy w rodzinie;

c)zawarcie porozumie艅 w/w instytucjami dotycz膮cymi wsp贸艂pracy na rzecz os贸b uwik艂anych w przemoc domow膮;

d)organizacja seminarium/debat oraz innych form doskonalenia zawodowego dotycz膮cych budowania lokalnego systemu przeciwdzia艂ania przemocy;

e)powo艂ywanie zespo艂贸w interdyscyplinarnych dot. pomocy rodzinie z problemem przemocy domowej.

  1. Cel, o kt贸rym mowa w pkt. VI rozdz. 3 b臋dzie realizowany w szczeg贸lno艣ci poprzez nast臋puj膮ce zadania:

    1. Przeprowadzenie dzia艂a艅 informacyjnych promuj膮cych planowane dzia艂ania profilaktyczne, rezultaty profilaktyki oraz dzia艂ania prowadzone przez poszczeg贸lne instytucje w艣r贸d mieszka艅c贸w Rembertowa.

    2. Animacjktywno艣ci prospo艂ecznych w艣r贸d mieszka艅c贸w Dzielnicy.

  2. Cel, o kt贸rym mowa w pkt. VII rozdz. 3 b臋dzie realizowany w szczeg贸lno艣ci poprzez nast臋puj膮ce zadania:

  1. Egzekwowanie konsekwencji naruszania prawa, w艂膮czenie w艂a艣cicieli punkt贸w sprzeda偶y alkoholu w przestrzeganie procedur i ich monitoring.

  1. Realizacja kampanii dotycz膮cej nie sprzedawanilkoholu osobom nieletnim;

  2. Dzia艂ania maj膮ce na celu zach臋canie mieszka艅c贸w do prawid艂owego reagowania w przypadku sprzedawanilkoholu nieletnim;

  3. Konsekwentne podejmowanie dzia艂a艅 zmierzaj膮cych do odbierania koncesji na sprzeda偶 alkoholu za dzia艂alno艣膰 niezgodn膮 z obowi膮zuj膮cym prawem.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Terapia uzale偶nienia od r贸偶nych substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, nikotyna, leki psychotropowe)

Terapia os贸b uzale偶nionych od hazardu

Terapia wsp艂uzale偶nienia. Wsp贸艂uzale偶nienie jest niszcz膮c膮 cz艂owieka form膮 przystosowania si臋 do 偶ycia z osob膮 uzale偶nion膮.

Terapia dzieci z rodzin alkoholowych. Dzieci z takich rodzin prze偶ywaj膮 trudno艣ci emocjonalne, sprawiaj膮 k艂opoty wychowawcze i mog膮 ujawnia膰 zaburzenia zachowania.

Terapia DDA. Syndrom DDA (Doros艂e Dzieci Alkoholik贸w) jest specyficznym sposobem reagowania na rzeczywisto艣膰 鈥 poprzez pryzmat do艣wiadcze艅 z dziecka wzrastaj膮cego w rodzinie z problemem alkoholowym.

  1. Poradnia Terapii Uzale偶nienia od Alkoholu i Wsp贸艂uzale偶nenia

  2. Oddzia艂 Dzienny Terapii Uzale偶nienia od Alkoholu

  3. Poradnia Psychologii Zdrowia i Trze藕wo艣ci dla Dzieci i M艂odzie偶y

  4. Oddzia艂 Dzienny Terapii Uzale偶nienia od Substancji Psychoaktywnych

  5. Poradnia dla Os贸b z Problemem Alkoholowym (w Krynicy)

ZASADY ORGANIZACJI WYCIECZEK

OBOWI膭ZKI KIEROWNIKA WYCIECZKI

OBOWI膭ZKI OPIEKUNA

Potrzeby opieku艅cze wobec wsp贸艂czesnych zmian spo艂ecznych

  1. wzrost potrzeb opieki - spo艂eczne uwarunkowania niedostatk贸w opieki:

- spo艂eczne czynniki utrudniaj膮ce funkcjonowanie rodziny

- zmiany w liczbie i strukturze rodziny

- zmiany w liczbie i strukturze urodze艅

- rozpad rodziny

- kryzys systemu opieki zdrowotnej

- poziom dochod贸w i wydatk贸w rodziny

- zmniejszenie aktywno艣ci zawodowej i bezrobocie

- ub贸stwo

- warunki mieszkaniowe

- dost臋pno艣膰 instytucji kulturalnych

- zjawiska patologiczne w rodzinie

  1. opieka - Kami艅ski:

- uj臋cie w膮skie 鈥 艣wiadczenia materialne i psychiczne w stosunku do os贸b niezdolnych do zaspokojenia potrzeb, nie mog膮cych da膰 sobie rady w 偶yciu, dotkni臋tych kl臋sk膮 偶yciow膮;

- uj臋cie szerokie 鈥 pomoc udzielana spo艂ecze艅stwu w celu zapobiegania wszelkiemu nieprzystosowaniu, dezintegracji spo艂ecznej, brakom zdrowotnym, materialnym i moralnym

  1. zadania opieki

- poradnictwo rodzinne;

- terapia rodzinna rozumiana jako dzia艂ania psychologiczne, pedagogiczne i socjologiczne, maj膮ce na celu przywr贸cenie rodzinie zdolno艣ci do wype艂niania jej zada艅;

- praca socjalna;

- zapewnienie dzieciom opieki i wychowania poza rodzin膮.

- Udzielaj膮c pomocy nale偶y mie膰 na wzgl臋dzie podmiotowo艣膰 dziecka i rodziny oraz prawo dziecka do wychowania w rodzinie,

  1. akty prawne:

- konstytucja

- Konwencja o Prawach Dziecka

- ustawa o pomocy spo艂ecznej z 2004r:

- ustawa o systemie o艣wiaty z 1991r. z p贸藕niejszymi nowelizacjami

  1. zasada subsydiarno艣ci - zasady pomocniczo艣ci

- zakaz odbierania 鈥 to co spo艂eczno艣膰 mniejsza i ni偶sza (jednostka) potrafi samodzielnie czyni膰 tego spo艂eczno艣膰 wi臋ksza i wy偶sza nie powinna jej pozbawia膰 鈥 poszanowanie autonomii rodziny i prymatu rodziny w wychowaniu dzieci dop贸ki dzia艂a ona poprawnie;

- subsydiarne towarzyszenie 鈥 nakaz wspierania spo艂eczno艣ci ni偶szych i jednostek przez spo艂eczno艣ci wi臋ksze i wy偶sze w tych zadaniach i funkcjach kt贸rym z jaki艣 powod贸w nie s膮 w stanie samodzielnie podo艂a膰 鈥 dzia艂anie maj膮ce na celu podj臋cie na powr贸t zada艅 przez spo艂eczno艣膰 ni偶sz膮 lub jednostk臋;

- subsydiarna redukcja 鈥 nakaz zaprzestania wspierania w momencie gdy podmiot kt贸ry otrzyma艂 pomoc sta艂 si臋 na powr贸t samodzielny;

tendencje zmian w opiece nad dzieckiem i rodzin膮 w Europie

  1. przyczyny zmian

- rozw贸j teorii systemowej,

- rozw贸j podej艣膰 terapeutycznych,

- rozw贸j praw cz艂owieka

  1. g艂贸wne kierunki zmian w opiece zast臋pczej

- zmniejszenie liczby o艣rodk贸w sta艂ego pobytu oraz liczby dzieci w nich umieszczanych

- zmiany w populacji dzieci i m艂odzie偶y umieszczanych poza domem

- tendencja do tworzenia niewielkich form

- rozw贸j perspektywy ekologicznej

- potrzeba usystematyzowania podej艣cia

- profesjonalizacja

- potrzeba kontroli jako艣ci

- wzrastaj膮ce zr贸偶nicowanie form pomocy

- prewencja 鈥 programy pracy z rodzin膮:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie , Instytucje, fundacje, plac贸wki opieku艅czo-wychowawcze, o艣rodki,
Powiatowe centra pomocy rodzinie
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
Zakres dzia艂ania i zadania powiatu, Szko艂a, Gospodarka przestrzenna
rodzina, To nie Twoja wina, To nie Twoja wina, bardzo wielka wina / 02 stycze艅 2008
zadania powiatu
Zadania powiatowego centrum zarz膮dzania kryzysowego, Zarz膮dzanie kryzysowe
instytucjonalne formy pomocy rodzinie, materia艂y fizjoterapia, Notatki
Zadania i formy pomocy psychologiczno- pedagogicznej 艣wiadczonej przez szko艂y i plac贸wki, Pedagogika
Zadania powiatu, Studia, Samorz膮d terytorialny
Zakres dzia艂ania i zadania powiatu
zad. z pomocy rodzinie, praca socjalna
Zakres dzia艂ania i zadania powiatu
Pedagogiczny model pomocy rodzinie
Konferencja Grupy Rodzinnej jako nowa forma pomocy rodzinie
Zadania z powiatowego 艂owickiego konkursy chemicznego (I V)
rodzina to podstawa jacek pulikowski
2013 08 21 Du偶a rodzina to skarb
Leeson M J 2013 Tworzenie sieci Centrow Pomocy Rodzinie

wi臋cej podobnych podstron