Justyna Chomik
III rok PPiW stac. UP

Temat: Pedagogiczny model pomocy rodzinie.

Pomoc pierwotnej, podstawowej grupie społecznej, to niewątpliwie ponadczasowe zadanie dla całego społeczeństwa. Zarówno władze państwa jaki i każdy jego obywatel powinni angażować się w te właśnie konkretne działania. Funkcjonowanie całego społeczeństwa jest nierozłączne z dobrym funkcjonowaniem jego najmniejszej grupy jaką jest właśnie rodzina. To ona spełnia podstawowe role wobec państwa i jego obywateli. Dlatego tak bardzo istotne jest wsparcie dla każdej rodziny, która tego wsparcia z zewnątrz potrzebuje.
Na pomoc ze strony społeczeństwa powinna liczyć przede wszystkim rodzina dysfunkcyjna, inaczej zwana rodziną problemową. Charakteryzuje się ona tym, że nie spełnia podstawowych funkcji względem należących do niej członków, a także względem innych grup społecznych tworzących państwo. Rodzice nie wywiązują się ze swoich obowiązków wobec dzieci, zaniedbując je, nie przestrzegając ich praw, nie poświęcając im odpowiedniej ilości czasu, co prowadzi do dezintegracji w sferze więzi emocjonalnej, wszelkich nieszczęść, schodzenia na złą drogę potomków i problemów wychowawczych. Często ostatnimi czasy mamy do czynienia ze skrajnymi przypadkami rodzin, mających problemy z prawem
i moralnością. Członkowie tych patologicznych familii to ludzie głęboko zagubieni w świecie destrukcyjnych wartości. Potrzebują natychmiastowej pomocy, lecz niestety bardzo rzadko dobrowolnie się na nią godzą. Potrzeba czasu, aby zrozumieli, że to dla nich jedyna droga
i wyjście z patowej sytuacji.                                                                                                         
Pomoc, to świadome lub nieświadome działania podjęte wobec innej osoby, lub grupy osób, często w sytuacji trudnej, uciążliwej, pozornie nie do rozwiązania. Czynność ta powinna być bezinteresowna. Pomoc rodzinie jest formą bezpośredniego na nią oddziaływania i pośredniego na dzieci. Do owych form pomocy rodzinie zalicza się: formy rządowe, czyli instytucje oświatowo-wychowawcze (żłobki, przedszkola, szkoły), wszelkie poradnie, ośrodki terapii, świetlice socjoterapeutyczne sądownictwo, policja, instytucje, placówki i organizacje pomocy społecznej, a także formy pozarządowe, czyli stowarzyszenia, fundacje, ruchy społeczne, wolontariat.                                                                                        
Na każdym pedagogu ciąży odpowiedzialność zadbania o niesienie pomocy potrzebującym rodzinom swoich wychowanków. To on jest zobowiązany do dostrzeżenia wszelkich nieprawidłowości w zachowaniu dziecka, jego samopoczuciu, kondycji fizycznej, psychicznej, umysłowej i emocjonalnej. Pedagogiczny model wspomagania rodziny to rodzina wspomagana i osoba lub instytucja, która ją wspomaga. Osoba wspomagająca musi wyróżniać się pewnymi cechami, dzięki którym jej działania będą efektywne. Przede wszystkim są to: świadomość i pewność samego siebie, swoich kompetencji, przekonanie
o słuszności podejmowanego działania, przeżywanie, okazywanie uczuć i zainteresowania sprawami społecznymi, poczucie odpowiedzialności, umiejętność doradzania i słuchania drugiego człowieka, empatia, współodczuwanie, ciepło, opiekuńczość, łatwość nawiązywania kontaktu z drugim człowiekiem, delikatność, taktowność. Pedagog musi być więc nie tylko dobry nauczycielem, mentorem, wychowawcą, ale także psychologiem, socjologiem, terapeutą. Powinien aktywnie obserwować uczniów i podejmować odpowiednie kroki
w przypadku, gdy któremuś dzieje się krzywda.                                                                          
Dzięki swoim kompetencjom, do których należą: kompetencje poznawcze, merytoryczne (wykorzystywanie wiedzy w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie), emocjonalne i strategiczne (umiejętność uczenia rozwiązywania problemów), pedagog może przedsięwziąć odpowiednie kroki, zmierzające ku pomocy potrzebującej rodzinie wychowanka. Przede wszystkim powinien upewnić się, czy jego postawiona diagnoza
i spostrzeżenia mają odzwierciedlenie w rzeczywistości tak, by nie nikogo nie zranić i nie skrzywdzić. W przypadku dostrzegalnych symptomów fizycznego lub psychicznego znęcania się nad dzieckiem, wychowawca zobowiązany jest zasygnalizować sprawę dyrektorowi placówki, który zgłasza zdarzenie na policję. Na pewno nie wolno zostawić dziecka w takiej sytuacji samemu sobie. Potrzebne jest mu wsparcie, a całej rodzinie odpowiednia terapia.
W przypadku zauważalnych problemów ekonomicznych, materialnych rodziny, pedagog powinien podpowiedzieć jej członkom, gdzie w takich przypadkach szukać pomocy. Jest
w końcu wiele instytucji, stowarzyszeń, fundacji, zajmujących się takimi przypadkami.
Jeśli chodzi o kierunki wspomagania pedagogicznego rodziny ze strony polityki oświatowej i kulturalnej, to niezwykle ważne jest zapewnienie przez państwo optymalnej opieki nad matką i dzieckiem. Dotyczy to głównie lepszej opieki lekarskiej oraz udzielania wsparcia młodym rodzicielkom np. w postaci nauki opieki nad maleństwem. Trzeba też pomyśleć nad pełniejszym i szerszym objęciem opieką rodzin z dziećmi
z niepełnosprawnością, dotkniętych wszelkimi chorobami. Nie chodzi tu tylko o pomoc materialną w postaci dodatków, rent, dopłat do leków, ale także podwyższenie poziomu nauczania i wychowania tychże dzieci, a także dostosowanie infrastruktury do ich potrzeb. Zadbanie o powstawanie i finansowanie nowych instytucji, stowarzyszeń, fundacji mających na celu niesienie pomocy rodzinie, to równie ważny element we wspomaganiu pedagogicznym tejże podstawowej grupie społecznej.                                                                 
Piękny pedagogiczny model rodziny jaki znam stanowi „Stowarzyszenie Pomocy Rodzinie DROGA”. Jego misją jest „wydobycie piękna wewnętrznego człowieka”. Działalność charytatywna stowarzyszenia polega przede wszystkim na pracy nad tym, aby ludzie potrzebujący pomocy uwierzyli w to, że sami umieją sprostać życiu, biorąc los we własne ręce. Jego działalność nie polega na rozdawaniu potrzebującym jedynie dóbr materialnych, ale na nauce radzenia sobie na świecie. Mottem stowarzyszenia jest zdanie: „zamiast ryby trzeba nauczyć człowieka łowić i dać mu wędkę”.                                               
Do zadań należących do „Stowarzyszenia Pomocy Rodzinie DROGA” należy organizacja pomocy, opieki i wsparcia nad dziećmi i młodzieżą z rodzin ubogich, dysfunkcyjnych, wielodzietnych oraz zagrożonych patologią społeczną, czy też dzieci pozbawionych domu rodzinnego. Stowarzyszenie organizuje także czas wolny w postaci kolonii letnich dzieciom z terenów Białegostoku i województwa podlaskiego, które wychowują się w biedniejszych rodzinach. Na jego pomoc mogą liczyć także dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, niewydolnych wychowawczo, tzw. „dzieci ulicy”, młodzież z grup ryzyka, mającej do czynienia z narkotykami, alkoholem, uzależnionej od gier komputerowych, Internetu, hazardu.                                                                                                                         
Stowarzyszenie niedawno otworzyło „Dom Powrotu”, w którym przebywają dzieci, których rodzice zginęli w wypadku, przebywają w szpitalach, czy też utracili prawa rodzicielskie. Wsparcie otrzymują tu nie tylko najmłodsi, ale także podejmuje się systemową pracę z rodzicami. Każda rodzina otrzymuje osobistego asystenta, który poprzez działania terapeutyczne przygotowuje rodzinę do powrotu dziecka do jego naturalnego i pierwotnego środowiska. Dodatkowo, dzięki stowarzyszeniu działa „Nasz Dom” – miejsce pobytu dzieci wraz z rodzicami ze względu na kryzys danej rodziny, którzy otrzymują pełną pomoc edukacyjną, opiekuńczą, wychowawczą, terapeutyczną. Oprócz tego, stowarzyszenie „DROGA” powołało do życia: „ETAP – Ośrodek Profilaktyki i Terapii dla Młodzieży
i Dorosłych” (zajmujący się głównie młodzieżą „trudną”, zdemoralizowaną), punkt przedszkolny „ANIOŁKOWO” (nieodpłatny, dla dzieci bezrobotnych, samotnych rodziców), a także „Klub Integracji Społecznej” oraz „Centrum Darów”.                                    
Inicjatywa stowarzyszenia „DROGA” jest niezwykle piękna i godna podziwu. Daje nadzieję potrzebującym rodzinom na lepsze jutro, odnowę więzi, powrót do rzeczywistości. Niesamowite jest to, że ludzie ci nie otrzymują jedynie wsparcia materialnego, które owszem, jest bardzo istotne, ale często przesłania i „zamiata pod dywan” prawdziwe źródło problemu
z jakim boryka się dana rodzina. To odnowa duchowa, emocjonalna, uczuciowa jest w stanie nawrócić życie rodziny na odpowiednie tory. Ludzie pracujący w „Stowarzyszeniu Pomocy Rodzinie DROGA” dają cudowne świadectwo reszcie społeczeństwa i zachęcają swoją postawą do włączenia się w ich dzieło oraz jego kontynuację. To ważne, aby człowiek
w dzisiejszym, współczesnym świecie nie zapominał o swoim potrzebującym bliźnim. Aby dokonać swoistego podsumowania moich rozważań, pokuszę się o pewne porównanie. Otóż, jak powszechnie wiadomo: „ryba psuje się od głowy”, co w kontekście do rodziny oznacza, że jeśli podstawowa, pierwotna grupa społeczna nie będzie funkcjonowała w pełni sprawnie, całe państwo odczuje tego brzemienne skutki.