Logos – szkoła stoików - mowa i rozum
według stoików "rozum świata". Tak jak Heraklit, tak i stoicy uważali, że wszyscy ludzie są częścią rozumu świata, czyli logosu. Uważali, że człowiek to świat w miniaturze, czyli mikrokosmos, będący odbiciem makrokosmosu. Heraklit stwierdza, że "duszy jest logos sam siebie wspierający".
Logos jest słowem wieloznacznym. Może oznaczać "rozum", lecz także "słowo", "myśl" i "prawo".Stąd u Heraklita ci, którzy słuchają logosu "mają jeden wspólny świat" - są połączeni we wspólnym zrozumieniu. Dochodzą tu do głosu trzy znaczenia terminu "logos" - 1. logosu się słucha, bo jest on słowem, 2. logos obdarza zrozumieniem, gdyż jest rozumem, 3. logos łączy ludzi, bo oznacza "połączenie".
Rozum ludzki, zasada metafizyczna kierująca światem i człowiekiem (filozofia); byt lub rozum Boski podporządkowany (zazwyczaj) najwyższemu Bogu, pośrednik między Bogiem a światem i człowiekiem (filozofia, religie hellenistyczne)
2 metody oczyszczania umysłu wg Sokratesa:
metoda elenktyczna - sprawdzanie i zbijanie twierdzeń rozmówcy poprzez wyprowadzanie z nich konsekwencji doprowadzających w końcu do tezy absurdalnej lub sprzecznej z twierdzeniem pierwotnym (aporii); Oczyszczanie umysłu, zbijanie, zaprzeczanie sobie; wybijanie komus z Glowy jego idei,wiedzy, zadawanie pytan.
metoda majeutyczna (położnicza)- polega na dopomożeniu uczniowi w uświadomieniu sobie prawdy, którą już posiada, poprzez umiejętne stawianie pytań; wg Sokratesa tylko ludzie brzemienni posiadali wrodzone intuicje o wiedzy. Dialogi Sokratesa. Rozmówca pod wpływem pytan sam odnajduje rozwiązania. Sens: Pytanami naprowadzanie na odpowiedz która nie jest definitywna. Twierdzenie: on nie naucza ale prowadzi ludzi do wnioskow.
Ironia Sokratesa- czysty moralnie czy manipulacja? Wprowadza rozmówce w zawirowanie, szczytem tego było dobro absolutne, piękno. Dobro przejawia się przez piekno. Wprowadził mysli abstrakcyjne,
3 sita Sokratesa to co:
Prawdziwe
Dobre
Konieczne
ARYSTOTELES: Dualizm antologiczny - Pierwiastek męski i zenski
Dasein (niem. dasein - dosł. tu-bycie) – w filozofii Heideggera: fenomen w znaczeniu zwykłym tzn. sposób ujawniania się rzeczy (byt). Obok Dasein, Heidegger mówi o fenomenie w sensie ścisłym tzn. o byciu (sein - zasadzie istnienia przedmiotu). Powołaniem człowieka jest rozumienie swojego bycia; w ten sposób transcenduje (wykracza poza) swój byt.
Logika apofatyczna- o wszytsko można zapytac, pyt są objawem żywotności umysłu.
Centrum w nauczaniu- rozmowa, która naucza, wydobywa wiedze u ucznia. Wiedza->intuicja.
Intuicja moralna- co jest odwagą a co tchórzostwem. Ogląd lub oglądanie; poznanie bezpośrednie czegoś; jedno z podstawowych pojęć → teorii poznania; wg → Platona to bezpośrednie → poznanie, zetknięcie się → myśli z przedmiotem;
W fenomenologii Husserla pierwsze, podstawowe narzędzie poznawcze, umożliwiające poznanie czegokolwiek w sposób bezpośredni, bez korzystania z metody indukcyjnej;
2 sposoby ujmowania intuicji:
Racjonalna- pozwala zrozumieć pojęcia idealne, np. jakieś twierdzenia naukowe
Irracjonalna- ujmującą samą istotę przedmiotu (dla Husserla: → fenomenu) konkretnie, np. konkretne drzewo;
Właściwa relacja nauczyciel- uczeń
Partnerstwo=autentyczność
Wzajemne zaufanie-opieramy na tym działania
Zaangażowanie, motywowanie
N-el pobudzał ucznia do samodzielnej aktywności, szukania odp
Autorytet n-ela (żeby nim był)
Żeby traktował ucznia podmiotowo a nie przedmiotowo
Dialog miedzy ucznie a n-lem
Rozumienie jest sposobem bycia w swiecie, nauczanie w sposób poglądowy
Sokrates, 2 metody- a) n-el żeby wydobywał wiedze,
B) wiedza etyczna- co dobre a co złe, nie zwykłe ale etyczne pojecia
Personalizm – nazwa kilku (czasem przenikających się) kierunków współczesnych filozoficznych o nastawieniu na autonomiczną wartość osobowości, przykładających szczególną wagę do pojęcia osoby
Solipsyzm- pogląd filozoficzny głoszący ze istnieje tylko jednostkowy podmiot poznający, cała ześ rzeczywistość jest jedynie zbiorem jego subiektywnych wrazen- wszystkie obiekty, ludzie, których doswiadcza jednostka SA tylko czesciami jej umsylu.
Nauki naturalne- nauki ścisłe, wszystko jest zrozumiałe i jasne., jest wynikiem naturalnego procesu myślowego, Nauka filozoficzna-wynika z filozoficznej postawy duchowej
Kazda naturalna nauka i kazda naturalna metoda naukowa przestaja być dobrem, z którego moglibyśmy swobodnie korzystac.
Fenomenologia- kierunek filozoficzny, patrzenie świadomościowe, postawa myslowa. Jest to nauka opisowa:
- ejdetyczna(w fenomenologii rodzaj poznania polegający na bezpośrednim uchwyceniu zawartości idei lub istoty czegoś w tzw. akcie naoczności kategorialnej, różnej od naoczności percepcyjnej czy wyobrażeniowej.)
- intencjonalna(-ość)- pewna cecha świadomości
Ejdos-np. ołowek, długopis, to co odroznia jedna klase przedmiotow od drugich
Co to jest naturalna postawa duchowa? Zwroceni jesteśmy ku rzeczom, które SA nam dane.
Edmund Husserl przeprowadził grubą kreskę pomiędzy nauką naturalną (wypływającą z naturalnej postawy myślowej) a filozoficzną (znajdującą swe pochodzenie w postawie duchowej). Naturalna postawa duchowa skupia się na danym nam rzeczom, kreującym świat wchodzącym w skład spostrzeżenia. Do niego odnoszą się nasze sądy, wyrażając efekty dostarczonego nam bezpośredniego doświadczenia. Z doświadczenia możemy wyprowadzić rzeczy nie doświadczone poprzez uogólnienia, ponownie przenosząc poznania ogólne na poszczególne przypadki.
Wiadomo, że możliwa jest tylko jedna metoda poznania. Filozofia jest nauką tak potężną, że oddziałuje na inne nauki, tak jak one mogą wiązać się z nią. Jej miejscem położenia jest jednak całkowicie inny wymiar, cechujący się nowym punktem wyjścia i metodą. Czysta filozofia jest zobowiązana do odrzucania wszelakich myśli wytworzonych przez inne nauki.
BYT
Rozrożnienie miedzy Bytem a Byciem to tzw. roznica ontologiczna.
Bycie to egzystencja- to wyroznia człowieka od pozostałych bytów, stad kierowanie uwagi na to co jest wokół-ludzi, rzeczy.
Bycie bytu jest tu wolą, każdy byt jest byciem woli.
Podstawą bytu z kolei jest bycie.
Całość wiaze się z problematyką bycia lub nie bycia w „otwartym”.
„Otwarte” jako pojecie w którym człowiek nie funkcjonuje. Termin ten nie jest dla zwierzat i roslin, bo nie zdaja sobie z tego sprawy. Zatem jest tym co nie zastanawia.
Czy jakiś byt ma pierwszeństwo?
Byt, którym zawsze sami jesteśmy i którego bycie ma, między innymi, możliwość zapytywania, ujmujemy terminologiczne jako „jestestwo” => wyróżnione w stosunku do reszty.
„jestestwo” w jakiś sposób i do pewnego stopnia rozumie siebie w swoim byciu.
Zrozumienia bycia – istnienia
Zrozumienie istnienia jest zawsze zawarte we wszystkim co ktoś uchwytuje w bycie.
Jest = w teraźniejszości
Krzesło jest przedmiotem, który…
Jest = bycie bytu
Przedmiotem, który = charakterystyka przestrzenna
Czas – czasuje (czasowość ) – czas nie jest na sposób bytu.
Istota krzesła się nie zmieni.
Krzesło się nie zmieni w istocie.
Tylko będzie bardziej zniszczone.
Odbóstwienie - jest stanem nierozstrzygania o Bogu i bogach.
Nie rozstrzygam – takie zawieszanie
Eksperyment – hipoteza prawa (nauki przyrodnicze)
Cel: fakty potwierdzający, odmawiający, potwierdzenia faktu
Krytyka źródeł – nauki historyczne
Hans – Georg Gadamer –„Człowiek i język” tomik rozum, słowo, dzieje.
Język - element człowieczeństwa, element gry, temat-metafora
Do statusu języka – podejście językoznawcze, język słownik i reguły posługiwania się (muzyką nie jest)
Nurty hermeneutyki (muzyka jest język)
Jak istnieje język? – nie tylko z perspektywy osoby rozmawiającej, on istnieje ale jest grany status ponadindywidualny, nie tylko ze względu na subiektum, na Platona.
Językoznawstwo-reguły i pisownia, słownik
Status gry- o ile mowimy to tyle będzie istnial, jezyk istnieje wtedy kiedy go mowimy.
Cóż to jest prawda? Gadammer
W jakich kontekstach Gadammer rozważa te pytania?
-konteksty Gadamera nieświadomie lekceważymy prawdę – prawda nie istnieje w ujęciu klasycznym.
- kontekst hermeneutyczny
Nie wiadomo co to jest prawda? To co nauka nazywa prawdą – metoda – tyle z etymologii, metoda daje pewność a nie prawdę…
Nauka posługuje się metodą, a metoda pewność, nie prawdę.
Każda wypowiedź jest odpowiedzią na zadane pytania.
Życie nasze nie jest prawdziwie/ fałszywe
p->q
logika, która się składa ze zdań oznajmujących - hermeneutyczna
Heidegger – odrzuca kryterium sprawdzalność, uwzględnienia założeń warunkiem prawdy. Cechy- czasowość, dziejowość- każdemu pokoleniu co innego jako prawda.
Emmanuel Levinas – „Czas i to, co inne”
„Nieobecność wszelkich rzeczy powraca jako pewna obecność jako miejsce, gdzie wszystko się pogrązyło, jako gęstość atmosfery, jako pełnia pustki lub jak pomruk ciszy. Po owej destrukcji rzeczy jestestw jest „pole sił” istnienie, pole bezosobowe. Coś, co nie jest podmiotem ani rzeczownikiem. Fakt istnienia, który się narzuca, kiedy nie ma już nic. Jest to anonimowe: nie ma nikogo ani niczego co brało by to istnienie na siebie. Jest to bezosobowe, jak wyrażenie „pada”, albo jest „ciepło”. Istnienie, które powraca niezależnie od negacji, poprzez którą by się je odrzucało.” – tłumaczył Jacek Nigasiński.
„Istnienie bez istniejącego, które nazywam „il y a” jest miejscem, w którym wytworzy się hipostaza”.
„Hipostaza jest zerwaniem z anonimowym czuwaniem „il y a”. Jest ona już hipostazą, że sprowadza się do sytuacji, w której istniejący wchodzi w związek ze swoim istnieniem.”
„Wydarzenie hipostazy to teraźniejszość. Teraźniejszość wychodzi z siebie albo jeszcze lepiej, jest ona wychodzenie z siebie. W nieskończonej tkance istnienia, bez początku ani końca, jest ona rozdarciem. Teraźniejszość rozrywa i ponownie wiąże – zapoczątkowuje, jest samym początkiem. Posiada jakąś przeszłość, ale w formie wspomnienia. Ma jakąś historię, ale nie jest historią.”