Gruźlica

Gruźlica jest najczęstszą przyczyną zgonów spośród wszystkich chorób zakaźnych!!! Choroba ta pozostaje wciąż istotnym problemem zdrowotnym w skali globalnej. Obecnie szacuje się, że 1/3 populacji ludzkiej zakażona jest prątkiem gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Każdego roku rejestrowanych jest 8–9 milionów nowych zachorowań i 2 miliony zgonów z powodu gruźlicy, co plasuje ją wśród wiodących przyczyn chorobowości i umieralności z powodu wszystkich chorób zakaźnych. Światowa Organizacja Zdrowia przewiduje, że przy zachowaniu obecnego trendu, do 2015 roku niemal miliard ludzi zakazi się prątkiem gruźlicy, około 200 milionów zachoruje, a 35 milionów umrze z tego powodu.

Grypa:

Epidemia grypy hiszpanki

Duża zmienność genetyczna wirusa grypy prowadzi do powstawania co kilkadziesiąt lat bar-dzo groźnych szczepów, które wywołują pandemie.

Pandemia grypy hiszpanki panowała w latach 1918–1919. Była to jedna z największych pan-demii w historii ludzkości, w przebiegu której zachorowało ok. 500 mln ludzi, co stanowiło wówczas 1/3 populacji świata, w tym ofiar śmiertelnych było około 100 milionów. Nie była to typowa grypa stwierdzana masowo na przełomie jesieni i zimy. Spowodował ją wirus A/H1N1 powodujący wcze-śniej grypę tylko u ptaków. Nietypową cechą tej pandemii był odwrócony profil wiekowy jej ofiar. Umierali przede wszystkim ludzie młodzi i w średnim wieku, podczas gdy zwykle na grypę umierają dzieci, osoby starsze i z osłabioną odpornością. W relacjach z pandemii podkreślano, że liczba zgonów w młodszym wieku czterokrotnie przekraczała liczbę zgonów wśród osób starszych.

„Ptasia” grypa – wirus H5N1

Ptasia grypa jest chorobą zakaźną zwierząt, powodowaną przez wirusy atakujące ptaki i rza-dziej świnie. Wirusy wywołujące tę chorobę są wysoko specyficzne dla poszczególnych gatunków zwierząt, jednakże w rzadkich przypadkach przekraczają barierę gatunku i mogą atakować ludzi. Spo-śród kilku tego rodzaju wirusów w największej liczbie przypadków wystąpił wirus H5N1, powodując choroby i śmierć ludzi. W odróżnieniu od infekcji grypy sezonowej, wywołującej u większości ludzi najczęściej niegroźne objawy oddechowe, zarażenie wirusem H5N1 skutkuje agresywnym przebie-giem klinicznym z gwałtownym przebiegiem i złą prognozą.

Skumulowana liczba potwierdzonych przypadków grypy ptaków (H5N1) u ludzi, które zgło-szone zostały do WHO (stan na 22 listopada 2011 r.) wynosi: 570 osób, z których 335 zmarło.

„Świńska” grypa – wirus A/H1N1

Niepokojąca jest informacja o tym, że śmiertelny wirus A/H1N1 jest już zdolny do przeno-szenia się z człowieka na człowieka. 11 czerwca 2009 roku WHO ogłosiła najwyższy, piąty stopień zagrożenia, oznaczający pandemię. Trwała ona do 10 sierpnia 2010 roku, kiedy WHO ogłosiła koniec pandemii wirusa A/H1N1.

Natomiast w styczniu 2011 roku Europejskie Towarzystwo Mikrobiologii Klinicznej i Chorób Zakaźnych (ESCMID – European Society of Clinical Microbiology and Infectious Disease) ostrzegło, że w wielu krajach Europy trwa epidemia grypy i duża część zachorowań związana jest z zakażeniem wirusem grypy A/H1N1. Liczbę zachorowań znacznie przewyższającą normę odnotowano m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji i na Ukrainie.

Spośród 7 grup antygenowych rotawirusów grupa A została uznana za główny czynnik etiologiczny ciężkich stanów biegunkowych u dzieci na całym świecie. Zakażenia rotawirusowe wywołują zachorowania na wszystkich kontynentach. Na całym świecie każdego roku notuje się 125mln -140 mln przypadków rotawirusowego zapalenia żołądka i jelit. W tej liczbie 18 mln przypadków ma przebieg umiarkowany lub ciężki, 600 000 - 870 000 pacjentów umiera głównie z powodu skrajnego odwodnienia i utraty elektrolitów. W Stanach Zjednoczonych rocznie 3,5 mln przypadków biegunki spowodowanych jest przez zakażenie rotawirusami, a 50 000 chorych jest hospitalizowanych

z tego powodu. Rocznie w Stanach Zjednoczonych zakażenia rotawirusowe są przyczyną 40-125 zgonów. Ocenia się, że w Stanach Zjednoczonych rotawirusy są odpowiedzialne za 5% - 10% wszystkich epizodów biegunki i za 30% - 50% wszystkichhospitalizacji z powodu biegunki u dzieci, które nie ukończyły 5 rż. Rotawirusy są przyczyną ponad 50% hospitalizacji z powodu sezonowego nasilenia biegunek. W Stanach Zjednoczonych 72% hospitalizacji z powodu infekcji rotawirusowych zdarza się w pierwszych 2 latach życia (5). W klimacie umiarkowanym pojawiają się one głównie w miesiącach zimnych i często stanowią wskazanie do hospitalizacji. W klimacie gorącym sezonowość zakażeń rotawirusami nie ma większego znaczenia, gdyż występują

przez cały rok. W tych rejonach świata zakażenia rotawirusowe są częstą przyczyną zgonów niemowląt i małych dzieci. Zakażenie następuje drogą fekalno-oralną w wyniku bezpośredniego kontaktu z człowiekiem chorym lub zakażonym bezobjawowo, po kontakcie z przedmiotami, pościelą oraz przez zanieczyszczoną wodę pitną. Wydalanie rotawirusów z kałem trwa 6-12 dni od wystąpienia biegunki. Choroba ma przebieg ostry lecz zwykle kończy się pełnym wyleczeniem. U osób z obniżoną odpornością choroba może przybierać charakter przewlekły, wówczas rotawirusy są wydalane z kałem nawet ponad miesiąc. Dorośli i niemowlęta do trzeciego miesiąca życia chorują

zwykle łagodnie lub zakażenie jest bezobjawowe (3).

Największą zapadalność obserwuje się u dzieci w wieku od 6 do 24 miesięcy. Dzieci te chorują najciężej. Po 3 roku życia zachorowania są rzadsze i zwykle nie stanowią zagrożenia dla życia.

WZW typu A:

Czynnikiem etiologicznym WZW jest wirus zapalenia wątroby typu A (HAV)

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A, hepatitis) stanowi ok. 59 proc. wszystkich przypadków WZW na świecie. Rocznie notuje się ok. 1,2–1,4 mln zachorowań, z czego ok. 20 proc. chorych wymaga bezwzględnej hospitalizacji. Śmiertelność wynosi 0,6–2,1 proc. 

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW-B)

Jest to najbardziej zaraźliwy wirus spośród znanych patogenów człowieka, ponieważ do zaka-żenia dochodzi już po wprowadzeniu 0,00004 ml zakażonej krwi. Wirus HBV w porównaniu z wi-rusem HIV jest sto razy bardziej zakaźny!

Inkubacja wirusa trwa stosunkowo długo, bo do 6 miesięcy, objawy pojawiają się dopiero pod koniec tego okresu. Najczęściej HBV nie wywołuje objawów ostrego zapalenia i jako bezobjawowa infekcja może prowadzić do przewlekłego nosicielstwa. Powikłaniami takiej postaci choroby są mar-skość lub pierwotny rak wątroby. Wirus może dostawać się do krwiobiegu w związku z takimi proce-durami medycznymi, jak:

‒ ekspozycja na zakażoną krew w trakcie operacji, hemodializa, iniekcja skażoną igłą, dożylne prze-taczanie krwi,

‒ poród, infekcja przechodzi z zakażonej matki na dziecko.

Poza wymienionymi wyżej sposobami zakażenia oraz stosunkami płciowymi nie ma innej możliwości przeniesienia wirusa HBV, który nie występuje w kale, ślinie ani w łzach. Ocenia się, że do około 60% zakażeń HBV w Polsce doszło w zakładach służby zdrowia i były to zakażenia szpital-ne, natomiast u dzieci w niektórych rejonach odsetek ten dochodził nawet do 80%.

Przyczyny zakażenia

Do przyczyn zakażenia wirusem HBV w zakładach opieki zdrowotnej należy zaliczyć:

‒ brak nawyku personelu służby zdrowia do przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

‒ brak autoklawów do sterylizacji ciepłem wilgotnym o temperaturze co najmniej 112°C,

‒ sterylizacja suchym, gorącym powietrzem jest mało efektywna w usuwaniu HBV,

‒ stosunkowo mała liczba sprzętu medycznego do badań, np. endoskopów czy sprzętu drobnego – co nie pozwala na długotrwałą, skuteczną sterylizację.

Polska od niedawna należy do krajów o niskim stopniu zapadalności na WZW-B (4/100 tys. populacji generalnej), co można zawdzięczać obowiązkowym szczepieniom oraz stosowaniu wyż-szych standardów dotyczących zabiegów z naruszeniem ciągłości tkanek. asadad

20.9.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV)

Wirus HCV przenoszony jest – podobnie jak HBV – głównie drogą parenteralną, poprzez przerwanie ciągłości tkanek (skóry, spojówki i błony śluzowe). Do zakażenia może też dojść w trakcie przetaczania krwi lub preparatów krwiopochodnych. Wirus HCV jest uważany za głównego sprawcę potransfuzyjnych zapaleń wątroby. Obecnie sytuacja uległa w tej kwestii poprawie, dzięki stosowaniu coraz doskonalszych technik badań (skrócenie okienka serologicznego, wczesne wykrywanie zakażeń) krwiodawców w stacjach krwiodawstwa.

20.9.3. Zakażenie ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV)

Wirus HIV może być przenoszony zarówno w preparatach zawierających elementy uposta-ciowane krwi, jak i w preparatach osoczowych. Za dawkę zakażającą przyjmuje się 0,4 ml krwi zaka-żonej. Na infekcję narażeni są szczególnie wielokrotni biorcy krwi. Może ona nastąpić, gdy dochodzi do bezpośredniego kontaktu materiału zakażonego z uszkodzoną skórą lub błonami śluzowymi. Inną drogą jest wprowadzenie wirusa przez korzystanie z niesterylnych przyrządów medycznych, np. pod-czas zabiegów stomatologicznych, chirurgicznych lub położniczych.

Inne typy wirusów, których jedną z dróg szerzenia jest krew, to: wirusy z rodziny Herpesviri-dae typu HHV-4 (wirus Epsteina-Barra), HHV-5 (wirus cytomegalii) i HHV-8 (wirus mięsaka Kapo-siego).

Chlamydioza (chlamydia)

Choroba wywoływana jest przez bakterię Chlamydia trachomatis. Bakterie chlamydiozy prowadzą do stanów zapalnych narządów płciowych kobiety: pochwy, szyjki macicy, jajowodów i jajników. Wskutek tego tworzą się zrosty, które utrudniają lub uniemożliwiają zajście w ciążę. Istnieje także duże ryzyko problemów z zagnieżdżeniem zarodka, ciąży pozamacicznej oraz poronienia. W przypadku mężczyzn choroba może zaatakować najądrza, miejsce wytwarzania plemników, przez co zmniejsza szanse na spłodzenie potomka.

Kto choruje:Szczególnie narażone na zakażenie bakterią są nastolatki oraz młodzi ludzie do 25-go roku życia ze względu na słabszy system odpornościowy oraz częstsze zmiany partnerów seksualnych.

chlamydia (50 mln) zarażonych

Terminu „opryszczka” (ang. herpes) po raz pierwszy użył Hipokrates. W starożytności infekcję tę uważano za mającą niewielkie znaczenie w porównaniu z owrzodzeniami wywołanymi przez kiłę. Wirusem HSV2 można się zarazić przez kontakt seksualny (genitalny, analny, oralny) lub wystawienie błon śluzowych na jego działanie (np. używanie wspólnego ręcznika z osobą zarażoną).

Około 70% przypadków przeniesienia wirusa na zdrową osobę występuje wtedy, kiedy nie widać żadnych objawów.

Kiła

W ostatnich latach dane epidemiologiczne z całego świata wskazują na wzrost liczby zacho-rowań na tę jednostkę chorobową.

W 2007 roku w Polsce zgłoszono 915 zachorowań na wszystkie postacie kiły. W dalszym cią-gu rodzą się w Polsce dzieci z kiłą wrodzoną, spada liczba wykonywanych badań serologicznych w kierunku kiły. Niedostateczne rozpoznawanie kiły utajonej związane jest także z ograniczeniem wykonywania badań przesiewowych w kierunku kiły krwiodawców i ciężarnych. Stąd też dane o za-chorowaniach są niepełne.

Istotne znaczenie ma również bardzo zła sytuacja epidemiologiczna w krajach byłego Związku Radzieckiego, gdzie wskaźniki zapadalności przewyższają wielokrotnie wskaźniki notowane w Pol-sce. Wzrosła liczba chorych na kiłę na Białorusi, w Republice Mołdawii, Federacji Rosyjskiej, na Ukrainie do ponad 250/100 tys. mieszkańców.

Malaria

Jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób pasożytniczych na świecie. W drugiej po-łowie lat 90. XX wieku zarejestrowano 300–500 milionów ludzi chorych. Rocznie z powodu malarii umiera 1,5–2,7 mln osób. W Afryce, Azji i Ameryce Południowej zapadalność na malarię wzrosła

Podręcznik zakupiony przez J. Kucharczyk - nr zamówienia 889 159

wskutek osłabienia akcji przeciwepidemicznej, oporności zarodźców malarii na leki i odporności ko-marów na środki dezynfekcyjne.

Epidemia dżumy

W połowie VI w. Cesarstwo Bizantyjskie zostało nawiedzone przez epidemię dżumy dymieni-czej. Nie ustrzegł się jej wówczas nawet sam cesarz Justynian I (stąd nazwa „dżuma Justyniana”). W Konstantynopolu zmarło wówczas około 40% mieszkańców. Kilkaset lat później, bo w XIV wieku, w Europie siała postrach kolejna wielka epidemia dżumy, zwana „czarną śmiercią”. Zabiła wówczas połowę mieszkańców kontynentu. Ostatnia wielka epidemia dżumy w Europie wybuchła w Marsylii w 1720 roku. Pochłonęła ponad 80% mieszkańców miasta, czyli ok. 100 tys. osób. Przyjmuje się, że od tego czasu dżuma w Europie Zachodniej wygasła.

Choć 1720 rok jest datą graniczną dla Europy Zachodniej, to jednak w Europie Środkowo- -Wschodniej epidemie dżumy pojawiały się nawet w XIX wieku, a w skali globalnej w połowie XIX wieku miała miejsce tzw. „trzecia pandemia” (po „dżumie Justyniana I” i „czarnej śmierci”), podczas której w samych tylko Indiach i Chinach zmarło 12 milionów ludzi.

W przeciwieństwie do ospy – nie udało się całkowicie wyeliminować dżumy, jednak obecnie medycyna jest w stanie ją wyleczyć, zwłaszcza jeśli zostanie wykryta we wczesnym stadium.

Borelioza (krętkowica kleszczowa) Jest najczęstszą chorobą odkleszczową. Najwięcej zachorowań na boreliozę notuje się w północno-wschodnich stanach USA, w Europie Środkowej,Skandynawii i Rosji. Są to obszary endemicznego występowania choroby związane z obszarem bytowania kleszczy Ixodes. Z roku na rok liczba rozpoznań się zwiększa. Nie ma pewnych dowodów na występowanie w Australii B. burgdorferi, ani jakichkolwiek innych krętków przenoszonych przez kleszcze, które mogłyby wywoływać lokalne postacie boreliozy^[1]. Większość nowych przypadków boreliozy jest notowana między 1 maja a 30 listopada, a 80% przypadków występuje w czerwcu i lipcu, w okresie żerowania mikroskopijnych, trudnych do zauważenia nimf kleszczy. W Polscerejonami endemicznymi są Białowieża, Jasło, województwo podlaskie, zachodniopomorskie, a także Mazury i Suwalszczyzna

TOKSOPLASMOZA

Toksoplazmoza (toxoplasmosis) jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondi, którego wykryto po raz pierwszy w 1908 roku. Jest on pasożytem kosmopolitycznym. Jego małe rozmiary (około 6µ na 2µ) i ostro wydłużona jedna część ciała ułatwiają przedostawanie się do wnętrza komórek.

Pierwotniak pasożytuje we wszystkich komórkach organizmu zawierających jądra (nie spotyka się go wewnątrz erytrocytów). Może się rozmnażać płciowo i bezpłciowo. Obie fazy rozwoju pasożyta zachodzą w jelicie cienkim kota (w enterocytach nabłonka jelitowego), który jest jego żywicielem ostatecznym (człowiek oraz pozostałe ssaki są żywicielami pośrednimi).

Bardzo ważnym rezerwuarem pasożytów są oocysty wydalone z kałem kotów, które są odporne na czynniki środowiska (mrożenie, podgrzewanie i nawet kilka miesięcy suszy) i są w stanie przetrwać w ziemi w niekorzystnych warunkach ponad rok. Mogą one być przenoszone przez wiatr i wodę.

Zakażenie tym pierwotniakiem jest zjawiskiem bardzo częstym i na świecie waha się od 25% do 90%, w Polsce wynosi około 50 -70%.

Na podstawie badań przeprowadzonych w Polsce wykazano u 50% kobiet do 25 roku życia i u 70% do 40 roku życia kontakt z pasożytem wywołującym toksoplazmozę

W Europie na każde 10000 porodów notuje się od 30 do 70 przypadków toksoplazmozy wrodzonej, w tym 1-2to przypadki śmiertelne.

Badania dowiodły, że prawie jedna trzecia dorosłych osób w krajach rozwiniętych ma przeciwciała Toxoplasma gondii, co wskazuje, że doszło u nich do inwazji pasożyta.

Główne drogi zakażenia:

1. Droga pokarmowa:

• w wyniku kontaktu z pożywieniem, glebą oraz wodą zanieczyszczonymi oocystami (oocysty wydalane są z kałem kotów, człowiek zaraża się tylko dojrzałymi oocystami zawierającymi sporozoity; dojrzewanie oocyst trwa parę dni);

• w wyniku spożycia mięsa surowego lub lekko przysmażonego zawierającego cysty (źródłem zakażonego mięsa mogą być świnie, owce, kozy i drób)

2. Poprzez łożysko w wyniku przenikania trofozoitów od matki do płodu.

3. W wyniku przetoczenia krwi zawierającej trofozoity pierwotniaka.

Wścieklizna występuje niemal na całym świecie. Obszary, na których wścieklizna obecnie uznawana jest za niewystępującą, według raportu WHO z 2005 Australia, Belgia, Chile, Czechy, Grecja, Grenlandia, Irlandia, Islandia, Japonia, Nikaragua, Nowa Zelandia, Norwegia, Malezja, Szwecja,Szwajcaria, Panama, Portugalia, Urugwaj. Cześć z tych państw podjęła próbę wyeliminowania choroby poprzez masowe szczepienia i likwidacje chorych zwierząt (np. Irlandia, Norwegia). Na niektórych obszarach wścieklizna nigdy nie występowała (np. Malezja).

W USA średnio 2–4 osoby rocznie umierają z powodu wścieklizny. Większość przypadków śmiertelnych ma związek z późnym wykryciem choroby w przypadku przeniesienia choroby przez nietoperze. Często ugryzienie nietoperza, nieprzypominające tradycyjnej rany jest ignorowane. Możliwe jest także zakażenie poprzez wdychanie aerozolu powstałego w grotach i jaskiniach z odchodów tych zwierząt.

Ponad 99% przypadków śmiertelnych związanych z wścieklizną ma miejsce w Afryce, Azji i Ameryce Południowej. Największym problemem jest wIndiach gdzie co 30 minut 1 osoba umiera z powodu zakażenia wirusem wścieklizny. Agencja APCRI ocenia, że w 2004 roku z powodu tej choroby w Indiach zmarło 20 565 osób. Około 70% ofiar miało mniej niż 15 lat. Przyczyną tak licznego występowania choroby jest duża liczba bezdomnych, chorych psów. Około 7 mln ludzi co roku w Indiach jest poddawanych kuracji po ugryzieniach wściekłych zwierząt.

Ogólnie na świecie, jak ocenia WHO, co roku na wściekliznę umiera około 55 000 osób.

Świerzb - Na świecie choruje około 300 mln. ludzi, głównie w złych warunkach higienicznych i warunkach przeludnienia (wojsko, domy opieki)^[1]. Świerzbowiec drąży kanały w warstwie rogowej naskórka. Samica składa 2-3 jaja w ślepo zakończonych norkach o długości 0,3-0,4 mm. Z jaj wylęgają się larwy, a następnie w ciągu 3 tygodni przekształcają w dojrzałe świerzbowce. Choroba przenosi się najczęściej przez bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej za pośrednictwem przedmiotów, np. pościeli. Poza skórą świerzbowce mogą przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu sprzyja obniżenie odporności. Chorują najczęściej dzieci, które zarażają się głównie podczas zabaw. W ciężkich chorobach układowych (np. AIDS, choroby hematologiczne) może wystąpić ciężka postać, charakteryzująca się hiperkeratozą, jest to tzw. świerzb norweski.

Objawy poszczepienne:

1. odczyny miejscowe, np.:

• obrzęk, zaczerwienienie i bolesność

• sącząca się przetoka nad węzłem chłonnym

• ropień bakteryjny bądź jałowy

• powiększenie węzłów chłonnych

2. odczyny ze strony ośrodkowego układu nerwowego, np.:

• encefalopatia

• drgawki

• poliomyelitis poszczepienne wywołane wirusem szczepionkowym (porażenie lub niedowład wiotki z objawami utrzymującymi się 60 lub więcej dni)

• zapalenie mózgu

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• zespół Guillain-Barre (symetryczny niedowład o ostrym początku, gwałtownie postępujący z zaburzeniami czucia)

3. inne niepożądane odczyny poszczepienne, np.:

• bóle stawowe

• wstrząs anafilaktyczny – natychmiast po podaniu szczepionki

• gorączka powyżej 39 °C

• nieutulony ciągły płacz (utrzymujący się powyżej 3 godzin płacz lub krzyk o znacznym nasileniu i wysokim tonie, pojawiający się przeważnie 6–18 godzin po szczepieniu),

• uogólnione zakażenie prątkiem BCG

• małopłytkowość,

• posocznica, w tym wstrząs septyczny,

• zapalenie jąder

• zapalenie ślinianek

2. Epidemiologia otyłości

   W ostatnich latach Światowa Organizacja Zdrowia przyjęła definicję określającą stan otyłości na podstawie wskaźnika masy ciała (BMI).

 

 

Wartość BMI powyżej 30kg/m² jest granicą od której rozpoczyna się „otyłość”, podzielona na trzy stopnie. Obok pojęcia „otyłość” stosuję się pojęcie „nadwaga” charakteryzujące się wartościami BMI w zakresie 25 – 30 kg/m².

   Według (WHO) oraz Narodowego Instytutu Zdrowia otyłość została sklasyfikowana jako choroba epidemiczna, stając się problemem ogólnoświatowym, dotyczącym wszystkich grup wiekowych i społeczno – ekonomicznych (Bethesda., 2007, Jarosz, Kłosiewicz – Latoszek, 2009). W 2002 roku ponad bilion osób na całym świecie cierpiało z powodu nadwagi, w tym 300 milionów osób było otyłych. W latach 1991 – 1994 w miejskich regionach Kairu i Egiptu oszacowano, że 56%mężczyzn i 45% kobiet powyżej 20 roku życia było otyłych. W Arabii Saudyjskiej 26,4% mężczyzn i 44% kobiet w wieku powyżej 30 lat, razem 36,9% ogółu społeczeństwa (1995 – 2000). Kuwejt 21,5%  mężczyzn oraz 22,8% kobiet. W roku 2000 w Japonii 26,8% mężczyzn i 21,3% kobiet miało wskaźnik BMI powyżej 25. Najwyższy procent otyłej populacji dotyczył osób w przedziale wiekowym 60-69 lat. Najniższą liczbą osób otyłych i z nadwagą charakteryzują się Chiny: 1,7-2,9 % mężczyzn i 4,3% kobiet w wieku 20–49 lat (Tohill, 2005).

 W państwach członkowskich Unii Europejskiej, dla których są dostępne dane eurostatu procentowy udział kobiet otyłych i z nadwagą wahał się w roku 2008 między 36,9% a 56,7% (rys.1), natomiast procentowy udział nadwagi i otyłości u mężczyzn zawierał się w granicach 51%-69,3% (rys.2). Najniższe udziały otyłości zarówno dla kobiet jak i mężczyzn powyżej 18 roku życia zaobserwowano w Rumunii, Włoszech, Bułgarii i Francji (rys.3, rys.4). Najwyższe proporcje kobiet obfitej tuszy odnotowano w Wielkiej Brytanii, Malcie, Łotwie i Estonii (rys.3), a mężczyzn na Malcie, Węgrzech, w Wielkiej Brytanii i Czechach (rys.4). W przypadku kobiet udział osób z nadwagą i otyłych ma tendencje spadkową wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia. Wśród mężczyzn w 8 państwach największy udział nadwagi i otyłości obserwuje się dla osób o najniższym poziomie wykształcenia, w 6 państwach dla osób o średnim poziomie wykształcenia, a w 4 krajach dla osób z wysokim wykształceniem

Epidemiologia

Bulimia występuje częściej niż anoreksja. Pełne kryteria diagnostyczne występują u 2–4 proc. populacji. Dodatkowe 4 proc. miewa napady objadania się o częstości niespełniającej pełnych kryteriów bulimii. Najczęściej chorują kobiety w wieku od 18 do 25 lat, chociaż objawy szczególnie niepełne mogą wystąpić już wcześniej.

Bulimia występuje częściej w grupach ludzi podejmujących działalności, w których preferowana jest szczupła sylwetka, takich jak:

• taniec,gimnastyka,cheerleading,bieganie, aktorstwo, wioślarstwo i łyżwiarstwo figurowe,

 Zaburzenie to jest uwarunkowane wieloczynnikowo, podobnie jadłowstręt psychiczny. Jednak w porównaniu z etiologią jadłowstrętu w przypadku bulimii większą rolę odgrywają czynniki biologiczne, związane z nieprawidłową czynnością układu serotoninergicznego. Świadczy o tym eksperymentalnie dowiedziona rola serotoniny i jej prekursora tryptofanu w regulacji poczucia głodu i sytości. Podawanie środków stymulujących ten układ receptorowy z reguły powoduje spadek apetytu u zwierząt i ludzi. Obserwowana większa częstość napadów żarłoczności w okresach jesienno-zimowych koresponduje ze spadkiem aktywności serotoninergicznej w tym okresie. Także leki o działaniu serotoninergicznym powodują spadek preferencji do pokarmów wysokokalorycznych.

Istotny może być także wpływ innych neuroprzekaźników i neuromodulatorów, takich jak leptyna, neuropeptydy, cholecystokiny oraz noradrenalina i dopamina. Interakcje miedzy tymi przekaźnikami mają znaczenie w regulacji łaknienia
W powstawaniu zespołu zaburzeń istotną rolę odgrywają jednak także indywidualne czynniki osobowościowe. U pacjentek z bulimią częściej spotyka się zaburzenie kontroli innych zachowań impulsywnych (skłonność do ryzykownych zachowań, dokonywanie drobnych kradzieży, używanie alkoholu, narkotyków), stosunkowo niską samoocenę, cechy osobowości granicznej. W rodzinach chorych częściej występują zaburzenia afektywne, alkoholizm, uzależnienie od leków, skłonność do otyłości. Częste są wysokie oczekiwania formułowane wobec dzieci.

Uwarunkowania społeczno-kulturowe wiążą się z presją sukcesu i podobnie jak w przypadku jadłowstrętu, określonym stereotypem urody, któremu pacjentki nie mogą sprostać. Pragną zachować szczupłą sylwetkę bez konieczności stosowania rygorystycznej diety, stosując środki usuwające nadmiar kalorii.

Epidemiologia – jadłowstręt psychiczny - anoreksja

W przeglądach badań na temat sytuacji epidemiologicznej^[3][4] wykazano zapadalność na poziomie 8–13 przypadków na 100 000 osób rocznie, a chorobowość wynoszącą 0,3% przy wykorzystaniu ścisłych kryteriów rozpoznania.

Stwierdzono, że jadłowstręt psychiczny występuje częściej u homoseksualistów i biseksualistów^. Na podstawie badań bliźniaków i rodzin, stwierdzono, że anoreksja może być dziedziczna.

Głównymi cechami anoreksji jest m.in. usiłowanie kontrolowania własnego świata i radzenia sobie z napotkaną traumą poprzez restrykcje w przyjmowaniu pokarmów. Powodem może być również potrzeba wewnętrznej czystości lub perfekcjonizm. Spotyka się także inne powody, jak chęć bycia lekkim czy pragnienie poniesienia kary lub śmierci.

Chorzy często rezygnują ze spożywania mięsa lub przechodzą na wegetarianizm. Ilości przyjmowanego pożywienia ulegają znacznemu zmniejszeniu, co prowadzi do spadku masy ciała, często o ponad 15%. Zachowania osób cierpiących na anoreksję różnią się. Anoreksja często przeplata się lub też całkowicie przekształca się w żarłoczność (bulimię), gdzie często występują: prowokowanie wymiotów, zażywanie dużych ilości środków przeczyszczających i moczopędnych oraz wyczerpujące ćwiczenia fizyczne. Obecnie rozpoznaje się tzw. niezidentyfikowany typ anoreksji, której źródłem są media, powodujące nienaturalne postrzeganie ludzkiego ciała i zaniżające samoocenę młodzieży. Ofiarami tego typu są najczęściej dziewczęta i chłopcy w wieku 11–20 lat.

Epidemiologia chorób serca: Epidemiologia

Według WHO na świecie rocznie z powodu chorób układu krążenia umiera około 17 mln osób. W Polsce umieralność z tego powodu wynosi 46,6 osób/10 000 ludności32, w tym z powodu: choroby nadciśnieniowej 1,6/10 000; choroby niedokrwiennej serca z zawałem serca 12,5/10 000; choroby naczyń mózgowych 9,5/10 000; miażdżycy 8,7/10 000. W naszym kraju 41% mężczyzn umiera z powodu chorób sercowo-naczyniowych (45,4/10 000), kobiet – 52% (47,8/10 000).

Epidemiologia depresji

Na depresję choruje przynajmniej 3% populacji, dla krajów europejskich wskaźnik ten prawdopodobnie jest wyższy i wynosi ok. 4%. Szacunki, uwzględniające także tzw. depresje maskowane, są jednak wyższe i sięgają 10%.
Liczba chorych jest różna w różnych kategoriach wiekowych i w wieku 35 - 45 r. ż. choruje przynajmniej ok. 10% populacji. W starszym wieku choruje prawdopodobnie jeszcze więcej osób - ok. 20% tej grupy wiekowej. Badania ostatnich lat wskazują, że depresja znacznie częściej, niż sądzono, może zaczynać się w dzieciństwie, w wieku szkolnym a nawet i przedszkolnym. 
Oszacowanie faktycznego występowania depresji jest utrudnione m.in. tym, że choroba u wielu osób nie jest rozpoznana. Dość powszechnie przyjmuje się, że co najmniej 50% wszystkich osób chorych na depresję nie trafia z tą chorobą do specjalisty. Dzieje się tak albo z powodu mylącego obrazu zaburzeń, albo względnie łagodnego nasilenia objawów, albo trudnego dostępu do fachowej służby zdrowia i pomocy psychologicznej. 
Wielu pacjentów udaje się ze swymi dolegliwościami (a faktycznie z depresją) do lekarzy pierwszego kontaktu. Szacuje się, że ok. 15% pacjentów lekarzy ogólnych to chorzy z depresją z nasileniem objawów kwalifikującym ich do leczenia. Jednak z tej liczby tylko u połowy stawia się prawidłowe rozpoznanie choroby depresyjnej. Ostatecznie w całej grupie osób z depresją (zgłaszających się do lekarzy i nie), jak szacuje się w badaniach, tylko mniejsza część leczy się specjalistycznie. Do leczenia dochodzi prawdopodobnie u ok. 20-25% osób z tą chorobą.