Zdrowie publiczne - wykłady

Wykładowca - Zofia Sienkiewicz

Egzamin - test w semestrze letnim, materiał z wykładów, ważna aktualność

• 1. Zdrowie publiczne - rola, zadania, funkcje

Dyscyplina obejmująca zagadnienia:

• zdrowie społeczeństwa

• współzależność stanu zdrowia od warunków życia (czynników środowiskowych i społecznych)

• formy troski o zdrowie (jednostki, rodziny - grupy, społeczeństwa)

• obejmuje szeroki zakres działań dotyczących wszystkich aspektów zdrowia społeczeństwa

• wpływa na kształt polityki społecznej i zdrowotnej państwa

• współdziała z osobami i instytucjami

• najbardziej rozwinięte w USA: prewencja i promocja zdrowego stylu życia

• wg J.P.Frank: sztuka ochrony zdrowia przed konsekwencjami zagęszczania ludności na ziemi; umacniania odporności; pełni życia; życia bez chorób; odsuwania zachorowania

• wg M.Rosneau: dyscyplina naukowa i specjalność zawodowa o określonym profilu; pacjentem jest tu społeczeństwo, a lekarzem oprócz medycyny także wiele innych dyscyplin

• wg C.E.Winslow: nauka i sztuka

• zapobieganie chorobom

• przedłużanie życia

• promocja zdrowia fizycznego

• poprzez - wysiłek społeczności

• higienę środowiska

• kontrolę zakażeń

• nauczanie higieny

• organizację służb medycznych i pielęgniarskich

• dla - zapobiegania chorobom, wczesnej diagnozy

• zapewnienia każdemu warunków życia pozwalających na utrzymanie zdrowia

• interdyscyplinarne, obejmuje szerokie spektrum działań na rzecz zdrowia społeczeństwa

• dziedzina dostępna dla wszystkich pracowników ochrony zdrowia

• łączy działalność praktyczną i naukową

• poszerza medycynę społeczną o politykę zdrowotną

• Cele zdrowia publicznego

• Zmniejszenie zachorowalności

• zmniejszanie liczby przedwczesnych zgonów

• włączanie całego społeczeństwa do działań na rzecz zdrowia

• eliminowanie stanów powodujących cierpienie i niepełnosprawność

• Zadania zdrowia publicznego

• Ocena stanu zdrowia ludności

• ocena uwarunkowań zdrowia

• opracowanie metod zapobiegania chorobom i kalectwu

• zarządzanie, organizacja, finansowanie systemów zdrowotnych

• regulacje prawne dot. ochrony zdrowia

• Funkcje zdrowia publicznego - obejmują i mają zapewniać zdrowie całej ludności

• Monitorowanie stanu zdrowia, określenie potrzeb zdrowotnych

• zapobieganie rozprzestrzenianiu chorób zakaźnych i społecznych

• leczenie chorób zakaźnych i społecznych we wczesnym stadium

• rozpoznawanie i eliminowanie czynników ryzyka w miejscu zamieszkania, nauczania, pracy

• zapobieganie wypadkom, urazom

• fachowa pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych

• nadzór epidemiologiczny nad zagrożeniami środowiskowymi (powietrze, woda, gleba, żywność)

• nadzór nad zagrożeniami wynikającymi z handlu z zagranicą

• promowanie aktywnego współuczestnictwa społeczeństwa w promocji zdrowego stylu życia

• kształcenie i doskonalenia zawodowe pracowników służby zdrowia zgodnie z potrzebami społeczeństwa

• zapewnienie regulacji prawnych dot. organizacji, finansowania i zarządzania placówkami ochrony zdrowia

• monitorowanie jakości świadczeń medycznych (etyka zawodowa, prawa pacjenta, regulacje międzynarodowe ochrony zdrowia)

• ocena sytuacji zdrowotnej kraju z uwzględnieniem innych krajów, nowych wyzwań dla pielęgniarek, zagrożeń globalizacji

• zapewnienie dostępności do pomocy medycznej dla bezrobotnych, bezdomnych

• objęcie bezpłatnymi świadczeniami chorób społecznych, zakaźnych, cywilizacyjnych

• badania screeningowe, czynne poradnictwo

• nadzór i pomoc finansowa instytucjom udzielającym pomocy medycznej i społecznej ubogim, upośledzonym

• zapewnienie pełnej dostępności do szczepień

• 2. Znaczenie problematyki zdrowia publicznego i medycyny zapobiegawczej

• bardzo ważne zagadnienie w kontekście życia ludności

• zdrowie powierzono instytucjom rządowym/samorządowym

• Troska o:

• prowadzenie zorganizowanej profilaktyki medycznej

• kształtowanie postaw prozdrowotnych, zdrowego stylu życia

• czynną działalność na rzecz ochrony zdrowia i zapewniania prawidłowych warunków w miejscach nauki, pracy

• działanie na rzecz zdrowia całej ludności (miast i wsi, młodych i starych)

• to, by instytucje brały pod uwagę straty z tytułu chorób, niepełnosprawności, przedwczesnych zgonów i wydatków na nie itd.

• Medycyna zapobiegawcza

• profilaktyczne (zamiast naprawczego) ujęcie medycyny - dwa aspekty:

• zapobieganie występowaniu niekorzystnych zjawisk zdrowotnych

• zapobieganie regresji niekorzystnych zjawisk zdrowotnych, kiedy już występują

Medycyna naprawcza a zapobiegawcza:

• dominacja leczenia nad profilaktyką

• utrzymywanie działalności naprawczej na najwyższym poziomie

• potrzebne przesunięcie na rzecz:

• zapobiegania

• umacniania zdrowia

• aktywnego stosunku społeczeństwa do własnego zdrowia

• 3. Rola pielęgniarki w zdrowiu publicznym

• opieka nad dziećmi i młodzieżą - szkoła

• wykonywanie i interpretacja testów przesiewowych

• kontakty z rodzicami, uzyskiwanie informacji o zdrowiu uczniów

• kontakty z wychowawcami, wymiana informacji

• organizacja i prowadzenie działań oświatowo-wychowawczych

• przygotowanie uczniów do badań powszechnych, analiza wyników

• identyfikacja osób z problemami

• wychowanie zdrowotne uczniów i rodziców

• opieka nad osobą dorosłą - miejsce pracy

• badania profilaktyczne, wstępne, okresowe, celowane, kontrolne

• nadzór nad zdrowiem osób objętych czynnym poradnictwem, kobiet, inwalidów, osób starszych

• udział w planowaniu badań profilaktycznych, analizowaniu stanu zdrowia pracowników, wypadkowości, absencji chorobowej

• bieżący nadzór nad stanem sanitarno-higienicznym miejsca

• współpraca z lekarzem, sanepidem, służbą bhp

• zabiegi medyczne, pierwsza pomoc

• unowocześnianie wyposażenia, poprawa warunków pracy

• współpraca z działem rehabilitacji

• prowadzenie i koordynacja diagnostyki i leczenia przez jednego lekarza

• podniesienie prestiżu zawodowego pracowników służby zdrowia

• opieka nad osobą starszą

• zapoznanie się z warunkami mieszkaniowymi podopiecznych

• zapewnienie kompleksowej opieki przez całą dobę, swobodnego wyboru lekarza

• pielęgnowanie w zdrowiu i chorobie

• pomoc w zaspokajaniu potrzeb zdrowotnych

• świadczenie opieki samodzielnie i w zespole

Medycyna szkolna

Karp-Rotterbund - autor pojęcia medycyny szkolnej

Praca pielęgniarki szkolnej:

• zajmuje się opieką zdrowotną nad uczniami

• pracuje samodzielnie, w partnerstwie ze szkołą

• rozporządzenie ministerstwa

• zadania pielęgniarki szkolnej

• badania przesiewowe - prowadzenie i analiza

• udział w powszechnych praktycznych badaniach lekarskich

• opieka nad uczniami z problemami

• współpraca z rodzicami

• zapewnienie prawidłowego środowiska w szkole

• wczesna identyfikacja dzieci z czynnikami ryzyka

• wady rozwojowe

• czynniki środowiskowe

• współpraca z pediatrą, poradnią, rodzicami, szkołą, stacją sanitarno-epidemiologiczną

Ochrona zdrowia młodzieży

• ocena podziału i dynamiki wzrastania i dojrzewania

• okresowe badania auksjologiczne (monitorowanie rozwoju)

• okresowe, masowe, selektywne testy przesiewowe

• wstępna ocena rozwoju i sprawności wybranych analizatorów rozwoju

• wczesne działania interwencyjne

• edukacja zdrowotna

Zajęcia relaksacyjno-koncentrujące

Profilaktyka społeczna

Prezentacja na temat: Schizofrenia w życiu osób dorosłych

na 10 slajdów, bibliografia wg zasad, książki, czasopisma

1. temat 2. cel prezentacji …. 9. podsumowanie 10. bibliografia

Klaudia Kasia Aga mała

na seminaria

[e-mail]

• Profilaktyka

Profilaktyka

• działania/środki dla zapobiegania chorobom

• działania/środki likwidujące przyczyny chorób

Zagrożenia zdrowia

• brak aktywności fizycznej

• nieprawidłowości w odżywianiu

• palenie tytoniu

• nadmierne spożycie alkoholu

• środki psychoaktywne

• umieralność niemowląt

• choroby układu krążenia

• nowotwory złośliwe

• urazy i zatrucia

• choroby układu nerwowego i trawiennego

• zaburzenia psychiczne

• choroby zakaźne

Cele

1 faza: zapobieganie (edukacja, modyfikacja zachowań zdrowotnych)

2 faza: wczesne wykrywanie

3 faza: wspieranie w chorobie

Fazy

1. pierwotna (cel: promocja zdrowego stylu życia)

• grupy niskiego ryzyka

• szeroka, niezdiagnozowana populacja

• komunikat: poczekaj (ze środkami)

• działania

• działania swoiste

• wybiórcze

• dot. konkretnych chorób

• działania nieswoiste

• tworzenie optymalnych warunków życia

• proponowanie pozytywnych zachowań prozdrowotnych

• wtórna (cel: ograniczanie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych)

• grupa podwyższonego ryzyka

• komunikat: wycofaj się

• zadania

• likwidowanie wczesnych objawów (okres przedkliniczny)

• eliminowanie przyczyny schorzenia

• metafilaktyka - rehabilitacja (cel: rekonwalescencja, rehabilitacja, reedukacja zawodowa, resocjalizacja)

• grupa wysokiego ryzyka (chcący przestać/niechcący przestać)

• indywidualnie - osoby z ograniczeniem/utratą czynności narządów

• zadbaj o leczenie, rehabilitację, resocjalizację

• zadanie

• przeciwdziałanie pogłębianiu się choroby

• umożliwienie powrotu do życia

Udział pielęgniarki w profilaktyce

• aktywny udział w wychowaniu silnego i zdrowego społeczeństwa

• propagowanie wiedzy o zdrowiu - zasady:

• higieny osobistej

• dobrego odpoczynku

• higieny żywienia

• higieny pracy

• promocja zdrowia a profilaktyka

• promocja zdrowia

• proces dla zachowania zdrowia

• oparta na działaniach międzysektorowych

• najważniejsze korzyści ze zdrowia

• profilaktyka

• działania zapobiegawcze

• działania medyczne

• skierowana przeciw chorobom

Strategie profilaktyki

• edukacyjna

• cel - pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych

• skuteczność - najskuteczniejsze, kształtują umiejętności

• alternatyw

• cel - pomoc w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu satysfakcji przez zaangażowanie w działalność pozytywną

• skuteczność - raczej tak, ale trudne do oceny w badaniach, wyniki pojawiają się po długim czasie

• interwencyjna

• pomoc osobom z trudnościami w identyfikacji i rozwiązywaniu problemów, wspieranie w sytuacjach kryzysowych

• trudna ocena, indywidualne podejście do odbiorcy

• zmniejszania szkód

• pomoc grupom najwyższego ryzyka

• mało skuteczna, kontrowersje (zezwalanie na zachowania dewiacyjne)

Zalety programów profilaktycznych

• liczba wzrasta

• dla wszystkich grup wiekowych

• korzystanie z wcześniejszych doświadczeń

• programy integracyjne

• planowanie celu, treści, metod i środków dydaktycznych

• oddziaływania wielostronne: wiedza i postawy

• przygotowanie profesjonalistów

• ewaluacja, zmiany na jej podstawie

• szeroki dostęp do programów

• cele krótko- i długoterminowe

• pozytywne zmiany u odbiorców

Wady programów

• niedostateczna znajomość związków czynniki ryzyka-problemy

• braki w wiedzy psychologicznej

• niewiele metod i form oddziaływania

• niewiele narzędzi ewaluacji

• niejasne cele

• brak uwzględnienia poziomu odbiorców

• mylenie poziomów profilaktycznych

• niedostateczne rozpoznanie czynników ryzyka i chroniących

• jednokierunkowość

• zbyt wiele informacji

• krótkie, wysoko wyspecjalizowane

• brak czasu na ewaluację

• brak diagnozy środowiska odbiorcy

• zły realizator, o małej wiedzy

• wdrażanie dorywcze

Choroby zawodowe

Ocena ryzyka zawodowego:

Co? - przedmiot oceny

• choroby

• choroby zawodowe

• wypadki

• stan zdrowia pracowników

• czynniki niebezpieczne/szkodliwe

• stan BHP

• kwalifikacje pracowników

Po co? - cel oceny

Jak? - metoda oceny

System oceny

• istotny

• umożliwia przeciwdziałania

Pracodawcy obowiązkowo informują pracowników o ryzyku zawodowym.

Seminaria ZPS




p. Malwina Żołądek- Krupińska

Rola pielęgniarki w medycynie szkolnej

Medycyna szkolna

Jest dziedziną medycyny, zajmującą się rozwojem i zdrowiem uczniów

Obejmuje problemy:

• Auksjologiczne

• Opieki zdrowotnej dzieci i młodzieży.

Medycyna szkolna pochodzi z 1917 r, związana jest z terminem karp- rottermunda

Przygotowanie zawodowe

• Musi posiadać wiedzę, umiejętności

Praca pielęgniarki szkolnej służy monitorowaniu rozwoju dziecka.

System opieki zdrowotnej nad uczniami - pielęgniarki pracuje samodzielne

Ministerstwo zdrowia Rozporządzenie z 13. listopada 1992 - zakres organizacji i form opieki zdrowotnej nad uczniami.

Zadania pielęgniarki szkolnej:

• Wykonywanie i interpretowanie testó przesiewowych

• Współudział w przygotowaniu Profilaktycznych badań lekarskich

• Sprawowanie opieki nad uczniami z problemami zdrowotnymi i szkolnymi

W realizacji tych zadań współpracuje z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej (pediatra)., z rodzicami, dyrektorami szkoły, radą pedagogiczną, nauczycielami i stacą sanitarno-epidemiologiczną.

Niezbędne jest wprowadzenie………..

, ocena dynamiki wzrastania dojrzewania

Badania auksjologiczne:

• Monitorowanie rozwoju

• Okresowe, masowe i selektywne testy przesiewowe

• Wstępna ocena rozwoju i sprawności wybranych analizatorów rozwojowych

• Wczesne działania interwencyjne (interwencja rozwojowa

• Działania w zakresie edukacji zdrowotnej

Co nadzorują pielęgniarki szkolne?

• Prawidłowy rozwój

• Przekazywanie zaleceń i

• Realizowanie programów profilaktyki chorób

Wczesna identyfikacja dzieci wielkiego ryzyka.

W wieku rozwojowym- ryzyko rozwojowe- wady wrodzone

• Biologiczne np. mała urodzeniowa masa ciała, zmniejszona dojrzałośc układu nerwowego, wysokie ryzyko środowiskowe, np. ryzyko spoęłczne- rodziny z trudnych warunków środowiskowo- bytowych, alkoholików, narkomanów

• Wysokie ryzyko ekologiczne - O wysokim zanieczyszczeniu powietrza, gleby, wody (?)

Pielęgniarka szkolna powinna poszerzac wiedzę z zakresu auksjologii, mieć umiejętności praktyczne z dokumentacji.

Sprawowanie przez nią opieki

Powinna znać, rozumieć

Profilaktyka pielęgniarki szkolnej

Pielęgniarka szkolna jest edukatorem

• Wiedza

• Postawy

• Umiejętności

Zajęcia relaksacyjno- koncentrujące

• Mają na celu opanowanie , wyciszenie umysłu, pokonanie lęków i zahamowań, lepsze poznanie siebie, poprawa zdrowia w szerokim znaczeniu (fizyczne, psychiczne o społęcnze), korekcja wad postawy,

Profilaktyka i jej znaczenie dla współczesnej koncepcji zdrowia

Prewencja= zapobieganie, profilaktyka.

Nauki społeczne, które podkreślają ekologia, psychologia, pedagogika.

Koncepcja holistyczna- powiązana z walijskim programem zdrowia i młodzieży (??)

Uwzględnia
* warunki korzystne dla zdrowia

……………

Profilaktyka ma sens, Gdy zapobiega zachowaniom antyspołecznym, antyzdrowotnym

Profilaktyka społeczna  system działań racjonalnych, które wzmacniają i podtrzymują postawy prospołeczne, ujawniające się wśród samej młodzieży.

Działania profilaktyczne wg Kleczkowskiego:

1. Faza

Obejmuje działania nastawione na umacnianie zdrowia (ma na celu przejście do pełnego stanu zdrowia), wyznacza działania nieswoiste i swoiste.

2. Faza

Działania ukierunkowane na wczesne wykrywanie chorób i ich przyczyn, a także diagnozowanie (przykładem takich działań ; czynne poradnictwo, badania przeglądowe, bilanse zdrowia, profilaktyka przeciwnowotworowa, profilaktyka miejsc pracy

3. Faza

Zwana inaczej metafilaktyką, są to działania wobec całej choroby, która rozwijała się w związku z zaistnieniem (?) (np. zaburzenia narządów, niepełnosprawność, kalectwo)

Co jest wskazane w działalności profilaktycznej?

• Systematyczne szkolenie nauczycieli w rozpoznawaniu wypadków oraz umiejętności zapobiegania zagrożeniom

• Wprowadzanie do profilaktyki

• Udzielanie pomocy kierownictwu szkół w zakresie wiedzy o zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy

• Wzmożenie …..

• Zwiększenie opieki oraz nadzorów

W podręcznikach do pierwszej pomocy. Co ma na celu, jakie jest po

Zdrowie publiczne dla pielęgniarek, czelej

Poczytać na temat profilaktyki uzależnień.

Rola szkoły w zapobieganiu narkomanii:

• Nauczenie młodzieży umiejętności dokonywania wyborów zdrowego …

• Rozporządzenie minstra oświaty i wychowania z 12.03.1986 związanego z uzależnieniem młodzieży

Co określają te formy?

• Proawdzenie edukacji uczniów w zakresie uzależnień profilaktyka uzależnień i nauka o zdrowiu (celem tego programu jest rozwijanie … samgo siebie oraz akceptacji siebie i innych

• Informowanie rodziców o przycyznyach, używania środków uzależniających

• Tworzenie przyjaznej atmosfery w szkole

• Udzielenie indywidualnej pmocy uczniów zagrożonych uzależnieniem.

Uzależnienia

Wypadki

Seminaria ZPP

1. Definicje, geneza pojęcia, zakres, WHO.

2. Miejsce ZP w systemie opieki zdrowotnej.

3. SOZ - definicje, zakres działań.

4. Tradycyjne modele organizacji OZ.

5. Modele finansowania OZ.

6. Organizacja SOZ w Polsce:

• przekształcenia systemowe

• system obecny

• priorytety systemu

• obecna organizacja SOZ

• szczebel centralny: MZ, NFZ, opieka samorządowa

• finansowanie

• ubezpieczenia: świat, Polska, DUZ

• opieka długoterminowa

• Ocena SOZ (stan zdrowia i dostępność świadczeń).

• mierniki oceny zdrowia populacji i funkcjonowania SOZ

• zasoby systemowe (świadczeniodawcy, zoz, łóżka szpitalne)

• sprawozdania z działalności SOZ (statystyka medyczna)

• EHCI

• Organizacja SOZ - Europa, świat

• HTA

HTA - ocena technologii medycznych

generyt = odpowiednik (lek o tej samej substancji czynnej co macierzysty, ale innego producenta)

Podstawy metodologiczne

• Evidence-Based Medicine (EBM)

• Health Technology Assessment (HTA)

• Wytyczne i standardy postępowania liderów światowych

• Cochrane Collaboration

• CADTH (Kanada), MSAC, PBAC (Australia), NICE (Anglia, Walia, Irlandia Północna), HAS (Francja), IQWIG (Niemcy)

Przesłanki decyzji klinicznej zgodnej z EBM:

• wartość potencjalnych szkód/korzyści dla pacjenta

• preferencje pacjenta

Zakres oceny technologii medycznej

Pełna ocena - analizy:

• kliniczna (skuteczność i bezpieczeństwo danej interwencji w porównaniu z innymi stosowanymi w docelowej populacji)

• ekonomiczna

• wpływu na system ochrony zdrowia

Analiza kliniczna

Przegląd systematyczny - proces pozyskiwania wszystkich zgodnych z założeniami i kryteriami danych naukowych na temat interwencji.

Etapy:

• zdefiniowanie problemu klinicznego, pełny opis zagadnień kontekstu klinicznego (PICO)

• P populacja (cierpiący na chorobę)

• I interwencja (lek)

• C komparator (interwencja opcjonalna - praktyka stosowana, która prawdopodobnie zostanie zastąpiona) (inny lek)

• O oceniane efekty - punkty końcowe (wyleczenie - albo nie)

• istotne klinicznie (twarde, pierwszorzędowe) - korzyść bezpośrednia dla życia pacjenta

• pośrednie (miękkie, drugorzędowe, surogaty) - korzyści pośrednie

• kryteria doboru badań

• opracowanie strategii wyszukiwania

• przeszukanie wiarygodnych baz i rejestrów

• ocena wiarygodności danych

• określenie przyczyn wykluczenia danych

• badanie heterogenności włączonych badań (lepiej, jeśli nie różnią się zbytnio, są prowadzone na podobnych populacjach itd.)

• synteza wyników/metaanaliza

• wnioski

Przeglądy systematyczne/niesystematyczne: porównanie

Kryteria	Przegląd niesystematyczny	Przegląd systematyczny
Pytanie badawcze	ogólne	sprecyzowane
Przeszukiwanie źródła informacji	niejasno określone, obarczone błędem systematycznynm	pełne, kompletne, zgodne z określoną strategią
Selekcja informacji	dowolna, niejednoznacznie określona	w oparciu o kryteria włączenia i wykluczenia
Ocena źródeł informacji	zmienna, niejednoznacznie określona/brak	rygorystyczne kryteria (krytyczna ocena wartości danych)
Synteza	jakościowa - opisowa	ilościowa (metaanaliza) i/lub jakościowa, badania homogenne
Wnioskowanie	brak konsekwentnie stosowanych reguł	z uwzględnieniem ilości i jakości dowodów naukowych (evidence-based)

Hierarchia doniesień naukowych odnoszących się do terapii - poczynając od najlepszych

• badanie eksperymentalne (dowody pierwotne) (próba kliniczna z randomizacją (losowy przydział pacjentów) lub bez

• przegląd systematyczny RCT (dowody wtórne) (z metaanalizą lub bez)

• badanie obserwacyjne z grupą kontrolną

• badanie opisowe (opis przypadku/ badanie typu pretest/posttest, czyli ze zbieraniem danych „z przed” i „z po” zastosowaniu interwencji)

• opinia ekspertów

Metaanaliza - ilościowa synteza z wyników badań

Ocena wiarygodności badań

• randomizacja (losowy przydział pacjentów do badania)

• zaślepienie próby (pojedyncze - pacjent nie wie, czy otrzymuje lek, czy placebo; podwójne - nie wie też lekarz; potrójne - nie wie też osoba analizująca wyniki)

• porównanie z interwencją standardową/stosowaną w danym kraju

• punkty końcowe są istotne klinicznie

• analiza zgodna z początkową randomizacją

• inne - liczebność próby, czas obserwacji

Badanie kliniczne - trzy typy

typ	cel
superiority - badanie przewagi	wykazanie przewagi leczenia eksperymentalnego nad standardowym
equivalence - badanie równoważności	wykazanie, że są tylko niewielkie różnice między leczeniem eksperymentalnym a standardowym
non-inferiority	wykazanie, że leczenie eksperymentalne nie jest gorsze niż standardowe

Analiza ekonomiczna

Analiza porównanwcza alternatywnych sposobów postępowania pod względem kosztów i konsekwencji.

• porównuje i koszty, i konsekwencje

• jest porównawcza - umożliwia dokonanie wyboru pomiędzy alternatywami

Cel: uzyskanie jak największych korzyści przy jak najmniejszym wkładzie środków (w warunkach ograniczonego budżetu).

Proces oceny technologii medycznych:

• Analiza kliniczna: czy produkt wniesie dodatkową korzyść zdrowotną?

• Analiza ekonomiczna: czy koszt dodatkowej korzyści jest akceptowalny?

• Analiza wpływu na budżet: czy jest możliwe wyłożenie środków?

Konsekwencja odpowiedzi twierdzących: REKOMENDACJA REFUNDACYJNA

ICER

W wyniku analizy ekonomicznej otrzymujemy ICER

Inkrementalny współczynnik efektywności kosztów (ICER) - koszt uzyskania jednostki dodatkowego efektu zdrowotnego w wyniku zastąpienia komparatora lekiem ocenianym.

Obliczanie: ICER = koszt nowego leku - koszt komparatora/efekt zdrowotny nowego leku - efekt zdrowotny komparatora

Przykładowo:

Lek nowy A: koszt 400, efekt zdrowotny 5

Lek komparator B: koszt 300, efekt zdrowotny 3

Różnica kosztów: 400 - 300 = 100

Różnica efektów: 5 - 3 = 2

ICER: 100/2 = 50

Próg opłacalności

(wg ustawy o refundacji)

3 x PKB/głowę

Opłacalność nie oznacza oszczędności ani zysku.

Warunki opłacalności refundacji nowego leku:

• dominacja: większa skuteczność i niższe koszty

• większa skuteczność i wyższe koszty, a ICER nie przekracza progu opłacalności

• równa skuteczność i niższe koszty

• nieznacznie mniejsze skuteczność i dużo niższe koszty

BIA

- azaliza wpłyu na budżet

• istotna (obok analizy ekonomicznej) część kompleksowej oceny ekonomicznej technologii medycznych

• od analizy ekonomicznej odróżnia cel: oszacowanie możliwości finansowo-organizacyjnych

• opłacalność nie oznacza, że interwencja jest możliwa do zastosowania (ze względu na budżet)

Populacja docelowa

• Populacja

wybór z w/w: chorobowość, zapadalność, śmiertelność

• Chorzy

wybór z w/w: zdiagnozowani, leczeni

• Populacja docelowa

Horyzont czasowy

ustala się wpływ na budżet jednoroczny w ciągu kilku przyszłych lat

Porównywanie scenariuszy

Scenariusz

• zbiór interwencji

• dla każdej interwencji w zbiorze oszacowanie proporcji stosujących ją pacjentów (przy czym pacjenci mogą stosować kilka interwencji

• nowa interwencja może być dodana lub zastąpić niektóre komparatory

Kategorie odpłatności

To weźcie skądinąd ;-)

Na egzamin

HTA - definicja

przegląd systematyczny: definicja, etapy

efekty zdrowotne

istotność statystyczna/kliniczna

komparator

analiza ekonomiczna i jej wynik

opłacalność interwencji medycznej

analiza wpływu na budżet - definicja populacji i horyzontu czasowego, scenariusze

koszt medyczny i rzeczowy

Wykłady

Zakład Zdrowia Publicznego (siedziba w szpitalu na Banacha, blok F)

zzp.wum.edu.pl

mgr Iwona Bruśk, starszy wykładowca („do pierwszych trzech rzędów!”)

dr Grażyna Dykowska

dr Tomasz Tatara

Warunki zaliczenia

obecność na wykładach warunkiem zaliczenia

1 nieobecność z usprawiedliwieniem

egzamin w terminie zerowym (w szczególnych wypadkach) lub w sesji 6 czerwca (?) - test, pytania zamknięte,

1. Zdrowie publiczne - tło historyczne.

2. Wskaźniki zdrowia populacji. Prognozy demograficzne.

3. Ewolucja systemów opieki zdrowotnej.

4. Problemy globalizacji.

5. Jakość w praktyce usług zdrowotnych.

6. System opieki zdrowotnej w Polsce.

7. Teorie zarządzania i organizacji w praktyce OZ.

8. Rola i miejsce pielęgniarstwa w systemie OZ.

9. Polityka UE w zakresie zdrowia publicznego.

10. Kontraktowanie świadczeń zdrowotnych.

PARACELSUS: Zdrowie jest dawane przez naturę, lecz musi być stale zdobywane. W związku z tym nie istnieje terminus mortus, czas śmierci zależy od człowieka.

Zdrowe społeczeństwo:

• spokój społeczny

• zdrowe kolejne pokolenia

• bezpieczeństwo

• pomnażanie majątku

• zadowolenie społeczeństwa

• poszerzanie terytorium

• wojny

Historia działań na rzecz zdrowia publicznego

• Benjamin Franklin „Zdrowie to bogactwo” 1762

• Rudolf Virchow „Reforma medycyny”

• Rudolf Virchow nazywany twórcą zdrowia publiczego.

• Odkrycia Pasteura i Kocha - moda na higienę.

• Bolesław Prus - przyczynił się do budowy wodociągów i kanalizacji.

• Józef Polak - założyciel Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego.

• Generał Sławoj Składkowski - opieka zdrowotna nad wojskiem, pomysłodawca publicznych toalet.

Definicje zdrowia

• Definicja zdrowia WHO: POZYTYWNY STAN FIZYCZNY, UMYSŁOWY I SPOŁECZNY, NIE TYLKO BRAK CHOROBY LUB NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI.

• Rene Dubois: Zdrowie jest doświadczeniem subiektywnym, nie da się sklasyfikować teoretycznie.

• Antonowski: Zdrowie jest poczuciem koherencji, wewnętrznym systemem radzenia sobie z przeciwnościami losu.

• Talcott Parsons: Zdrowie to stan umożliwiający jednostce jak najpełniejsze realizowanie ról społecznych (choroba to stan ograniczający/uniemożliwiający realizację ról społecznych).

Zdrowie publiczne

• Medycyna kliniczna zajmuje się pojedynczym pacjentem

• Zdrowie publiczne (epidemiologia) zajmuje się populacjami.

Koncepcja Paula Lalonda

Czynniki wpływające na stan zdrowia populacji:

• biologiczne (genetyka, cechy wrodzone, rozwój - dojrzewanie, starzenie) 20%

• środowiskowe (socjalne, fizyczne, psychiczne) 20%

• styl życia (wzór konsumpcji, zatrudnienie, czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego, rekreacja) 50%

• system OZ (prewencja, promocja zdrowia, leczenie, rehabilitacja) 10%

Zdrowie publiczne jest nauką i sztuką zapobiegania chorobom przez zorganizowany wysiłek społeczny.

Podstawowe założenia wpływające na zdrowie publiczne:

• warunki genetyczne się nie zmieniają

• poprawa warunków życia → poprawa zdrowia

• odkrycia dotyczące chorób zakaźnych umożliwiają profilaktykę

• większości chorób niezakaźnych można zapobiec przez zmianę warunków i stylu życia

Funkcje zdrowia publicznego

• przegląd i formułowanie aktów prawnych, ugruntowanie uregulowań dotyczących zdrowia

• kontrola niebezpiecznych substancji

• ocena promocji zdrowia i profilaktyki

• standardy BHP

• zapobieganie urazom

• zdrowie reprodukcyjne i opieka nad matką

wtorek 23.04 oddawanie krwi przed CD (należy zjeść śniadanie)

www.poloznawswieciekobietsukuma.blogspot.com

Stowarzyszenie Misji Afrykańskich

Wskaźniki zdrowia poopulacji

umieralność noworodków: zmarłe w pierwszym miesiącu życia/urodzone (dany czas)

umieralność niemowląt: zmarłe w pierwszym roku życia/urodzone (dany czas)

chorobowość: chorujący/liczebność populacji objętej ryzykiem (dana choroba, dany czas)

zapadalność: nowe zachorowania/przeciętna liczba osób w populacji (dana choroba, dany czas)

śmiertelność: zgony/zdiagnozowane przypadki (dana choroba, dany czas)

umieralność: zgony/przeciętna liczba osób w populacji (dana choroba, dany czas)

Najważniejsza przyczyna zgonów w krajach Europy: ok. 40-50% choroby układu krążenia, 20-25% nowotwory, ok. 5% urazy i zatrucia, reszta inne.

Systemy opieki zdrowotnej

Klasyczne systemy ochrony zdrowia:

> Bismarckowski: ubezpieczenia

> Siemaszki: centralnie planowany

>> finansowanie - państwo

>> pełna kontrola rządu

>> pełna dostępność świadczeń (w założeniu)

>> personel zatrudniany przez państwo

>> płace wg tabeli płac

>> funkcjonował do 90' lat

>> różnae modyfikacje w różnych komunistycznych krajach

>> w Polsce nigdy pełnego sotosowania

> Beverdige'a: narodowa służba zdrowia

>> finansowanie - budżet, podatki

>> kontrola - rząd i agendy rządowe

>> pełna dostępność dla wszystkich

>> pensje personelu - wg pensji lub liczby obywateli

>> udział pacjentów w kosztach

>> udział sektora prywatnego

> wolnorynkowy: zdrowie=towar

>>

Stany Zjednoczone: systemy Medicare (starzy, niepełnosprawni) i Medicaid (biedni; system szczelny, odmowa w jednym stanie zamyka drogę do pomocy), prywatne ubezpieczenia zdrowotne.

Seminaria

warunek zaliczenia 100%obecności bez odrabiania

znajomość syllabusa

Tematy na prezentacje z ZP na drugie zajęcia

1. Wpływ żywienia na zdrowie człowieka

2. Styl życia a stan zdrowia

3. Wpływ wibracji, hałasu i promieniowania na zdrowie człowieka

4. Wpływ czynników biologicznych, chemicznych, jonizujących na zdrowie człowieka

Literatura obowiązkowa

Zdrowie publiczne dla studentów WnoZ, Kulik

Jethon, Medycyna środowiskowa i zapobiegawcza

uzupełniająco: Zdrowie Publiczne t. I i II Ryś

Cztery zespoły, prezentacje 8-10 min

Zdrowie jednostokowe = dobrostan biopsychospołeczny?

Jest odczuciem jedynie subiektywnym, dlatego niemierzalnym.

Zdrowie może być dobrostanem jedynie jednym z trzech.

Zdrowie:

• zdolność, umiejetność pełnienia ról społecznych, adaptacji i radzenia sobie ze środowiskiem

• zasób/bogactwo społeczeństwa, gwarantujący jego rozwój społeczny i ekonomiczny

• środowisko do osiągnięcia lepszej jakości życia

• wartość dzięki której jednostka może realizować swoje aspiracje, osiągać satysfakcję, zmieniać środowisko i sobie w nim radzić.

Zdrowie zbiorowości:

• narodu

• wspólnoty

• pewnych wspólnot, kategorii społecznych

• jest mierzalne (negatywne i pozytywne, socjologiczne mierniki zdrowia)

Mierniki zdrowia

negatywne

1. Umieralność

1. ogólna

2. szczegółowa

3. okołoporodowa

2. Zapadalność (zachorowalność)

3. Chorobowość

4. Śmiertelność

5. Absencja chorobowa

6. Niepełnosprawność

7. (hospitalizacja, lekozależność, narkomania, alkoholizm itd.)

pozytywne

1. Przyrost naturalny.

2. Średnia długość życia jednostki.

3. Rodność kobiet.

4. Odsetek mężczyzn zdolnych do służby wojskowej.

5. Liczba osób 100-letnich w populacji.

miary narażenia zdrowia

1. Środowiskowe.

2. Osobnicze.

W których

Współczesne problemy organizacji i finansowania w kontekście zdrowia publicznego

Problemy organizacji służby zdrowia

• luki w prawie

• brak środków w budżecie

• złe zarządzanie środkami

• coraz więcej kontraktów w zastępstwie umów o pracę

• centralne planowanie limitu chorych w danej specjalizacji na dany rok

• niskie płace

• migracja kadry medycznej do UE

Umowa o pracę a kontrakt (umowa cywilnoprawna)

odprawa emerytalno rentowa	jest	nie ma
obowiązek ubezpieczenia OC	nie na pracowniku	konieczność
dokumentacja medyczna	raz	pdwójna (dla zakładu i dla siebie)
zakładowy fundusz świadczeń socjalny	jest	nie ma
płatny urlop	jest	nie ma
sprzęt i aparatura	zapewnia pracodawca	w zależności od treści umowy (możliwe są klauzule zobowiązujące pracownika do zapewnienia sprzętu)
15 min przerwy	jest	nie ma
chorobowe	jest	nie ma

Źródła finansowania służby zdrowia

> środki publiczne

>> składki ubezpieczenia zdrowotnego na NFZ (obecnie 9% od dochodu brutto)

>> budżet państwa

>> budżety jednostek samorządu terytorialnego (marszałkowie województw, starostwa powiatowe; świadczenia nie mogą być dublowane - środki z NFZ i samorządowe nie mogą iść na to samo)

> środki prywatne

>> środki gospodarstw domowych

>> fundusze zakładów pracy

>> prywatne ubezpieczenia zdrowotne

Szczepienia zalecane - płatne (koszt ok. 2500 zł):

pneumokoki, rotawirusy, meningogoki

grypa

ospa wietrzna

WZW A

odkleszczowe zapalenie mózgu

Szczepionka HPV powinna zostać podana kobietom u których wykluczono zakażenie HPV, a które nie rozpoczęły współżycia (tym tóre rozpoczęły w wieku do 26 lat).

Szczepienie trzykrotne, łączny koszt to 1500 zł. Szczepień w ramach wsparcia profilaktyki zakażenia HPV jest niewiele.

Rak szyjki macicy na pierwszym etapie jest wyleczalny (terapia zachowawcza).

Refundacja

• środków antykoncepcyjnych

• in vitro

• rehabilitacji wcześniaków

Opieka zdrowotna dla osób przebywających w państwie nielegalnie - opłacana przez placówkę.

Profilaktyka

1 faza: zapobieganie (edukacja, modyfikacja zachowań zdrowotnych)

2 faza: wczesne wykrywanie

3 faza: wspieranie w chorobie

Dlaczego pomimo rekomendacji przez NFZ leki na cukrzycę nie są refundowane przez państwo (koszt ok. 200-600 zł)?

Lecznictwo otwarte

Lecznictwo otwarte: jednostki ochrony zdrowia świadczące usługi medyczne z wyłączeniem świadczeń stacjonarnych całodziennych i całodobowych.

• jednostki POZ

• grupowe/indywidualne praktyki lekarskie/pielęgniarskie

• poradnie specjalistyczne (w tym przyszpitalne) zabiegowe i niezabiegowe

• ośrodki rehabilitacyjne ambulatoryjne lub przyszpitalne

Pracownicy LO

• lekarze POZ

• specjaliści

• pielęgniarki

• położne

• personel administracyjny i pomocniczy

Pielęgniarki LO

• środowiskowe/rodzinne

• współópracujące z lekarzem rodzinnym

• medycyny szkolnej

• zespoły udzielające świadczeń w warunkach domowych dla wybranych grup odbiorców

• zespoły opieki paliatywnej, psychiatrii środowiskowej, pielęgniarstwa specjalistycznego

Finansowanie LO

• umowa na realizację świadczeń z NFZ

• środki publiczne z dyspozycji Ministra Zdrowia

• jednostki samorządu terytorialnego

• organ, który utworzył podmiot leczniczy

POZ

• Lekarz POZ zleca badania (w zakresie swych kompetencji) w celu potwierdzenia rozpoznania wstępnego.

• Kierując pacjenta do specjalisty lekarz ma obowiązek wykonać odpowiednie badania i dołączyć je do skierowania.

• Badania te są zakontraktowane w umowie z NFZ i lekarz musi za nie zapłacić.

• każdy ubezpieczony ma prawo wolnego wyboru lekarza POZ, pielęgniarki i położnej środowiskowej

• zmiana w ciągu roku nie więcej niż dwa razy, za każdym razem opłata 80 zł

Nie ma potrzeby skierowania od lekarza POZ do

• ginekologa i położnika

• stomatologa

• dermatologa, wenerologa

• onkologa

• okulisty

• psychiatry

Nie ma potrzeby skierowania dla

• gruźlików

• zakażonych HIV

• inwalidów wojennych

• uzależnionych od alkoholu, środków odurzających, substancji psychoaktywnych (lecznictwo odwykowe), także osoby współuzależnione

Oddziały dzienne

• forma leczenia: pacjent przebywa na oddziale tylko w dzień, przed południem

• ew. przychodzi kolejnego dnia w celu kontynuacji leczenia

• min. oddziały psychiatryczne

Szpitale powiatowe

Regulacje prawne

• ustawa o ZOZ

• Ustawa o działalności leczniczej

• rozporządzenie w sprawie wymagań co do wyposażenia fachowego i sanitarnego pomieszczeń ZOZ

• rozporządzenie w sprawie dokumentacji medycznej i jej przetwarzania

• regulamin porządkowy

• statut szpitala

Finansowanie

• ubezpieczenia

• środki publiczne

Publiczny ZOZ to ZOZ utworzony przez następujące organy:

• minister lub organ centralny administracji rządowej

• wojewodę

• uczelnię

• …

Finansowanie

• odpłatne świadczenia udzielane na podstawie umowy

• programy zdrowotne publiczne i unijne

• wydzielona działaność gospodarcza

• zadania określone odrębnymi przepisami

• darowizny

• ofiarność publiczna

Przekształcanie szpitali publicznych w spółki coraz bardziej popularne, najwięcej w szpitalach powiatowych/oddziałów szpitalnych.

Wprowadzanie elektronicznej dokumentacji medycznej obowiązkowo do 2014 r.

Rak piersi

Około 20% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe (zachorowalność 10 000/rok, umieralność 5 000).

Podstawową metodą profilaktyki jest samokontrola piersi.

Profilaktyka raka piersi

faza 1:

aktywność fizyczna

utrzymanie własciwej masy ciała

karmienie piersią

ograniczenie alkoholu, produktów wysoko przetworzonych

dużo warzyw i owoców, ryb morskich, soi

terapia hormonalna tylko pod kontrolą lekarza

faza 2: zapobieganie rozwojowi nowotworów piersi przez wykrywanie ich w stanie przedinwazyjnym.

podstawa to samokontrola

mammografia: pierwsza po 35, 45-40 co dwa lata, 50-70 co rok, w przypadku podwyższonego ryzyka wg zaleceń lekarza

zaniepokojone osoby proszą lekarza o skierowanie do poradni chorób sutka (do onkologa skierowanie nie jest potrzebne)

usg piersi - kobiety młode

rezonans magnetyczny - grupa wysokiego ryzyka

Program wczesnego wykrywania raka piersi (cel:zmniejszenie umieralnosci kobiet na raka piersi)

Przewidziany do realizacji w latach 2006-2015, w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, realizowany przez NFZ, finasowany z budżetu państwa.

Adresatki - kobiety 50-69 lat, ubezpieczone, bez mammografii w ciągu ostatnich 2 lat...

Badania:

etap podstawowy - mammografia

pogłębiona diagnostyka - badania kliniczne, dodatkowa mammografia, USG, biopsja

Wsparcie społeczne: pomoc dostępna jednostce w sytuacjach stresowych, płynąca z powiązań z innymi ludźmi, grupami społecznymi, społeczeństwem.

Profilaktyka raka szyjki macicy

Rak szyjki macicy

> jeden z najczęstszych nowotworów kobiet

> rozwija się długo i często bez odczuć

> ponad połowa kobiet umiera

Czynniki ryzyka

> przewlekłe zakażenia HPV

> życie seksualne

> duża liczba porodów

> wieloletnie palenie papierosów

> bieda

Profilaktyka

> regularna cytologia SZCZOTECZKĄ!!!

Rola położnaj/pielęgniarki środowiskowej w profilaktyce RSM

1. W rozmowach z rodzicami:

> rola wirusa HPV

> drogi przenoszenia HPV

> inne czynniki ryzyka RSM

---