1. Styl potoczny

2. PIERWSZY JĘZYK CZŁOWIEKA - jest to pierwszy w kolejności przyswajania wariant języka, ten, którego uczymy się jako dzieci i który potem długo wystarcza nam do porozumiewania się w codziennych sytuacjach życiowych; język najprostszy, najbardziej konkretny, najbliższy.

3. styl potoczny opiera się na zasadzie naturalności i przyswajalności do najbliższych człowiekowi doświadczeń.
   
   W wypowiedziach przełożył z polskiego na nasze, opowiedział rzecz swoimi słowami, mówił ludzkim językiem na naturalność wskazują wyrazy: nasze, swoje, ludzki.

4. CENTRUM SYSTEMU STYLOWEGO JĘZYKA- język nazywany zwykle potoczny spełnia kryteria stylu językowego, wykazuje charakterystyczne (co niekoniecznie znaczy – nieznane innym stylom) cechy zarówno na poziomie wartości, jak ich językowych eksponentów

5. dominacja stylu potocznego polega nie tylko na tym, że jest to styl przyswajany jako pierwszy w procesie akwizycji języka, że jest używany najczęściej, przez największą liczbę osób, w najróżniejszych sytuacjach życiowych, ale przede wszystkim na tym, że zawiera on zasób podstawowych form i sensów i że utrwala elementarne struktury myślenia świata związane z potrzebami człowieka w sytuacjach egzystencjalnych

6. pełni on rolę bazy derywacyjnej dla pozostałych stylów językowych, tzn. wszystkie pozostałe style w jakiś sposób pochodzą od potocznego, a także rolę tła, na którym funkcjonują style wyspecjalizowane i wobec którego określają swoiste dla siebie właściwości.

BEZ STYLU POTOCZNEGO NIEGO NIE UDAJE SIĘ WYODRĘBNIC I OPISAĆ INNYCH STYLÓW JĘZYKOWYCH !

1. POTOCZNOŚC W USTNEJ I PISANEJ ODMIANIE JĘZYKA - nie ulega wątpliwości, że potoczną polszczyzną prowadzone są koleżeńskie rozmowy: bo nawet nie to, wiesz, ale po prostu, żeby toto przyszło jakoś bliżej człowieka. Ale łazić tak?

język kolokwialny to jednak tylko jeden, może najwyrazistszy, ale bynajmniej nie jedynie możliwy i nie najważniejszy typ polszczyzny potocznej

1. styl ten obejmuje szeroką gamę wypowiedzi ustnych z ich wewnętrznym zróżnicowaniem gatunkowym np., rozmowy przy stole, na ulicy, w urzędach i sklepach, dyskusje w kolejkach, powitania i pożegnania prośby i skargi

jak i pisanych, również zróżnicowanych gatunkowo np. listy pamiętniki, dzienniki prywatne, reportaże, porady życiowe, poradniki i artykuły.

1. Przymiotnik POTOCZNY kluczowy do zrozumienia terminu styl potoczny, znaczy tyle co „stale się zdarzający, często, na co dzień, powszechnie używany” -

jego synonimami są przymiotniki codzienny, pospolity i zwyczajny

Styl potoczny nie daje się zamknąć w granicach jednej np. mówionej formy przekazu, jednej np. kolokwialnej sfery uczuć oraz jednego np. emocjonalnego typu postawy.

Jest to język obiegowy, powszechny

1. SKŁADNIKI POTOCZNEGO OBRAZU ŚWIATA – są to wyrazy najczęściej używane, powszechne, powszechne w najróżniejszych tekstach języka

Należą też wyrazy odnoszące się do elementarnych dziedzin zainteresowań przeciętnego człowieka i powiązane z sobą wewnętrzną więzią semantyczną, wyrazy, bez których nie możemy się obyć w określonych sytuacjach życiowych oraz przy definiowaniu innych wyrazów. Są to wyrazy nazywające między innymi części ciała człowieka (oko, serce, głowa), rodzinę (matka, żona, syn), postępowanie (patrzeć, uciec, pytać), charakter człowieka (uśmiech, odwaga, upór, mądry, ciekawy, cierpliwy)

1. Poza nazwami przedmiotów i ich cech, poza nazwami czynności, stanów i procesów do elementarnego słownika potocznego należą także podstawowe wyrazy gramatyczne (zaimki, przyimki, spójniki) służące wyrażaniu najprostszych relacji osobowych, przestrzennych czasowych i logicznych.

2. PIERWSZE ZRÓZNICWOANIE STYLU POTOCZNEGO: REJESTRY NEUTRALNY I EMOCJONALNY – rejestr neutralny, podstawowy w samym stylu potocznym, a zarazem bazowy dla całego języka etnicznego. Zasób ten powtarza się jak morfem główny w rodzinie wyrazów – w innych spokrewnionych ze sobą więzami pochodności

Rejestr emocjonalny – stosowany głównie w sytuacji nieoficjalnego, towarzyskiego, koleżeńskiego dialogu i określany mianem „kolokwialnego”. Należą tu, przykładowo, takie wyrażenia jak: łepetyna (głowa), wykitować gryźć ziemię, wyciągnąć kopyta (umrzeć), mieć pietra (bać się), chlać, trąbić (pić). Na przykład głowa ma w potocznej, kolokwialnej polszczyźnie około 120 synonimów. Są to np. arbuz, bania, Baśka, krówka, lampa, sufit, śmietniczka, pała, żarówka.

1. Oba rejestry wiążą się ze strefą codzienności, odnoszą się wprost do człowieka i jego otoczenia w warunkach dość elementarnego bytowania. Cechuje je antropocentryzm i konkretność

2. DRUGIE ZRÓŻNICOWANIE STYLU POTOCZNEGO: REJESTRY SWOBODNY I STARANNY - rejestr swobodny obfituje w obrazowe frazeologizmy, typu mieć muchy w nosie, wstać lewą nogą . Należą tu też mechanizmy tematyzacji polegające na projekcji członu tematycznego i markowaniu jego miejsca w zdaniu zaimkiem : Selekcja – jaka ONA powinna być, TA praca – trzeba ją zacząć, ONO zaczęło się, kiedy miałaś ile lat?

rejestr staranny czyli tzw. ( odpowiedź „pełnym zdaniem”) jest to forma w kontaktach partnerów nierównorzędnych: uczeń – nauczyciel, młodszy – starszy. Zróżnicowanie form starannych i swobodnych obejmuje poziom wymowy proszę, widzę, sześćset wobec prosze, widze, szejset, słownictwa kolega, dziewczyna, babka wobec kumpel, babka, belfer

MIĘDZY OBOMA PRZEDSTAWIONYMI TYPAMI ZRÓŻNICOWANIA ZACHODZI ZWIĄZEK TAKI, ŻE REJESTR EMOCJONALNY ŁĄCZY SIEZWYKLE ZE SWOBODNYM, NEUTRALNY ZAŚ ZE STARANNYM

1. WARTOŚĆI STYLU POTOCZNEGO- styl potoczny jest konkretny, skupia uwagę na rzeczach dostępnych obserwacji zmysłowej, cechuje go fizykalizm i biologizm w widzeniu człowieka i jego zachowań

Styl potoczny jest mianowicie królestwem kolektywności i typizacji

1. ANTROPOCENTRYZM stylowi potocznemu przysługuje walor naturalności, pierwszego języka człowieka. To w tym stylu sprawdza się przede wszystkim starożytna formuła „człowiek jest miarą wszechrzeczy”.

Na odniesieniu do ciała człowieka opiera się orientacja przestrzenna – odróżnianie wymiaru góra – dół, przód – tył oraz prawy – lewy, przy czym na te wymiary nałożone jest potoczne wartościowanie dobry –zły. Nazwy części ciała ludzkiego są źródłem metaforyki główka kapusty, szyjka butelki, noga stołowa, mieć coś pod ręką, o mały włos, w mgnieniu oka

1. KONKRETNOŚĆ są to nazwy ludzi, roślin, zwierząt, najbliższych przedmiotów, realiów życia, a także czasowniki nazywające podstawowe czynności fizyczne typu iść, spać, kopać, mówić, krzyczeć .

Konkretność stylu daje podstawę tej jego właściwości, którą zwykło się określać mianem obrazowości

1. TRZY GŁÓWNE OPOZYCJE POTOCZNOŚĆI – potoczność a poetyckość to opozycja uniwersalna, oparta na znanej wszystkim językom i kulturom różnicy między życiem a sztuką, między działaniami praktycznymi, a magicznymi. JETS TO OPOZYCJA NAJASTARSZA

Potoczność a naukowość – ma zasięg ograniczony historycznie i kulturowo, jest związana z zaawansowanym stadium kultury, a powstaniem nauki i jej swoistych reguł

Potoczność a oficjalność – wywodzi się z okresu powstawania stylu urzędowego. Nabrała szczególnego znaczenia w państwach zorganizowanych totalitarnie na podstawach ideologicznych, jak Polska okresu władzy komunistycznej

1. SPÓR O POTOCZNOŚĆ W JĘZYKU I KULTURZE - ścierają się ze sobą dwie różne koncepcje potoczności „warszawska” oraz „opolska”

W koncepcji „warszawskiej” mamy do czynienia z leksykalno-stylistycznym, sytuacyjnym, pragmatycznym, a nie semantycznym ani tym bardziej.

1. W koncepcji „opolskiej” przyznaje się potoczności status pełnowartościowego , a nawet podstawowego i głównego wariantu języka narodowego. Idzie to w parze – zgodnie z antropologiczną koncepcją stylu – z akceptacją tzw. Zdrowego rozsądku jako jednej z wartości podstawowych.