FUNDUSZE STRUKTURALNE

Fundusze strukturalne - instrumenty finansowe, którymi posługuje się Unia. Służą restrukturyzacji i modernizacji gospodarek państw UE, a także zwiększają spójność ekonomiczną i społeczną.

Fundusze są przewidziane dla wszystkich państw członkowskich. Wysokość środków zależy od poziomu PKB. W państwach poniżej średniej unijnej PKB pomocą objęta jest cała gospodarka, natomiast w krajach powyżej środki przydzielane są dwubiegunowo:

- regionalnie - ukierunkowane na region terytorium państwa;

- sektorowo (gałęziowo) - pomoc przydzielana na poszczególne gałęzie gospodarki (np. infrastruktura i ochrona środowiska w Polsce, programy operacyjne - dla każdego kraju inne i zależą od potrzeb danego państwa)

Polska korzystała z funduszy przedakcesyjnych jeszcze przez dwa lata po wstąpieniu do UE. Obecnie jest powyżej średniej.

Fundusze strukturalne:

1. Europejski Fundusz Społeczny

2. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (już nie istnieje - został wcielony do EFRR)

3. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

4. Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (również już nie istnieje - został wcielony do EFRR)

* Fundusz Spójności nie będący funduszem strukturalnym

Europejski Fundusz Społeczny - jest głównym narzędziem finansowym UE. 10% budżetu - zwiększenie spójności społecznej. Wspiera zatrudnienie (tworzenie nowych miejsc pracy np. współfinansuje regionalne i lokalne projekty), walczy z dyskryminacją osób niepełnosprawnych.

Został utworzony na mocy Traktatu Rzymskiego w 1957 roku, a więc jest najstarszym funduszem strukturalnym. Odegrał ważną rolę w okresie migracji. Obecny okres działania (2007-2013) wspiera ludzi, którzy mają problem ze znalezieniem pracy (kobiety, młodzież, ludzie starsi czy niepełnosprawni); wspiera również przedsiębiorstwa; popiera proces "uczenia się przez całe życie".

Miejsce EFS wśród polityk i strategii wspólnotowych:

Czołową strategią, z której czerpie EFS jest agenda lizbońska. Pewne jej cele są spójne i kształtują cele EFS. Wsparcie: Strategia Spójności - podobne cele, np. zmniejszenie różnic gospodarczych. Europejski Fundusz Zatrudnienia - tworzenie nowych miejsc pracy (głównie dla osób 45+ i 50+ - dofinansowania do pensji, wyposażenia), promocja. Cele są zawsze gromadzone w postaci priorytetów.

Każde państwo członkowskie posiada krajowy system reform.

Program:

Stanowi wsparcie dla krajowych programów. Programy/Odniesienia posiada każde państwo. Są one przygotowywane w celu określenia głównych priorytetów. Dzielą one fundusze strukturalne na różne regiony (różne programy operacyjne). Indywidualny Program Operacyjny w Polsce: Rozwój Polski Wschodniej - oparty o pomoc bezzwrotną.

Europejska Agenda Wydatkowania/Społeczna - dokument umożliwiający np. pracownikom korzystać z postępu technicznego, modernizację rynków pracy, nowy model opieki społecznej - odejście od rozdawnictwa.

"Flexkuriti" - nowe podejście do zatrudnienia, przedłużenie wieku emerytalnego.

Cele i strategie EFS (na aktualny okres programowania) koordynowane za pomocą 7-letnich okresów programowania:

1. konkurencyjność regionalna i zatrudnienia

2. konwergencja - stymulacja wzrostu gospodarczego, zwiększenie zatrudnienia (80%)

Osie priorytetowe w zakresie programów operacyjnych (kilka osi składa się na programy operacyjne).

Poziom finansowania jest różny w regionach. Regiony UE dzieli się ze względu na średnią PKB na jednego mieszkańca UE i PKB w poszczególnych regionach. Dzielimy regiony na cztery grupy - od najmniej do najbardziej zamożnych:

1. regiony konwergencji - PKB na mieszkańca mniejsze niż 75% średniego PKB dla UE w obecnym składzie (stała pomoc);

2. regiony pomocy przejściowej - średni PKB na mieszkańca jest niższy niż 75% średniego PKB na mieszkańca WE-15 - państw "starej Unii" (dofinansowanie do 85%);

3. regiony pomocy przejściowej, w których PKB na mieszkańca regionu jest poniżej 75% średniego PKB UE-15 w latach 2000-2006 lecz powyżej 75% średniej dla UE-15 w latach 2007-2013;

4. regiony konkurencyjności i zatrudnienia - wszystkie pozostałe regiony UE (finansowane do 50%).

Strategia jest definiowana na szczeblu UE (następuje podział środków), ale wdrażanie należy do państw członkowskich.

Etap wspólnego programowania - najpierw pojawia się strategia, proces planowania 7-letnich programów operacyjnych (opisują tematyczny np. współpraca transgraniczna między regionami oraz geograficzny np. rozwój Polski Wschodniej, zakres działań).

Instytucje odpowiedzialne są za tworzenie m.in. projektów EFS.

Projekty z EFS składane są na podstawie konkursów, a realizowane przez organizacje. Beneficjentem mogą być jednostki, np. organy samorządowe, pozarządowe, związki zawodowe, przedstawiciele przemysłu, indywidualni przedsiębiorcy, gałęzie przemysłu itp.

Środowiska szczególnie narażone wg EFS: długotrwale bezrobotni, problem ze znalezieniem pracy.

Projekty systemowe przyznawane na każdy rok kalendarzowy są kierowane np. dla domów opieki (pieniądze mają przydzielone z góry, nawet gdy nie wiedzą jak je spożytkować). Wdrożenie takiego projektu musi mieć jakiś cel i sens.

EFS 2007-2013 - prowadzony pod hasłem: "inwestycje na kapitał ludzki" - nastawienie na zatrudnienie i samozatrudnienie. Środki przyznawane są zgodnie z sześcioma priorytetami:

1. poprawa jakości kapitału ludzkiego - 34% całości środków;

2. poprawa dostępu do zatrudnienia - 30% środków;

3. poprawa zdolności adaptacyjnej pracowników i firm, przedsiębiorstw i przedsiębiorców - 18% środków;

4. poprawa integracji społecznej osób mniej uprzywilejowanych - 14% środków;

5. wzmocnienie zdolności instytucjonalnych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym - 3% środków;

6. mobilizacja na rzecz reform w obszarze zatrudnienia i integracji - 1% środków.

Te priorytety odnoszą się do obu celów EFS (konkurencyjności regionalnej i zatrudnienia oraz konwergencji).

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej - utworzony w 1964. Finansował rolnictwo. Kwota nie zależała od poziomu danego państwa. Dwie sekcje:

1. orientacji - finansowanie w ramach polityki regionalnej, modernizacja obszarów wiejskich;

2. gwarancji - finansuje wydatki związane z realizacją jednolitości rynku.

Od 2007 roku został zastąpiony dwoma nowymi funduszami:

- Europejskim Funduszem Rolnym Rozwoju Obszarów Wiejskich - zakres: polityka rozwoju wsi;

- Europejskim Funduszem Gwarancji Rolnej - zakres: I filar Wspólnej Polityki Rolnej.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - utworzony w 1975 roku. Celem jest przyczynianie się do koordynowania i korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we wspólnocie poprzez niwelowanie różnic w poziomach rozwoju oraz zacofania regionu.

Inwestuje w infrastrukturę, technologie oraz powstawanie nowych miejsc pracy.

Zadania: wspomaga środowiska produkcyjne, badania naukowe, inwestycje infrastrukturalne, ochronę środowiska, turystykę, konkurencyjność przedsiębiorstw.

Beneficjentami są m.in. instytucje otoczenia biznesu, przedsiębiorcy, jednostki badawczo - rozwojowe.

Obszary wsparcia: środowisko produkcyjne, konkurencyjność przedsiębiorstw - głównymi odbiorcami są mikro i małe przedsiębiorstwa.

Projekty inwestycyjne mogą dotyczyć majątku stałego (budynki, zakup urządzeń) bądź wartości niematerialnych i prawnych (licencje, znaki towarowe).

Projekty doradcze - doradztwo w zakresie badań, eksportu.

Wsparcie dla przedsiębiorstw - wzmocnienie konkurencyjności, np. na poprawę warunków środowiska.

Badania naukowe i rozwój technologiczny - kolejny obszar wsparcia EFRR. Środki tego funduszu mogą być przeznaczone na dotowanie badań naukowych, wdrożenie nowych technologii itp.

Inwestycje infrastrukturalne - możemy wyróżnić dwa kierunki:

- infrastruktura (np. autostrady, koleje). Jej cechą jest łączenie poszczególnych regionów wspólnoty, projekty infrastrukturalne na poziomie lokalnym i regionalnym (odnowienie terenów przemysłowych będących w kryzysie);

- wsparcie na rzecz infrastrukturalnej odnowy środowiska naturalnego (budowa oczyszczalni, elektrowni wiatrowych itp.).

Rozwój turystyki i inwestycji kulturalnych. Związane z ochroną dziedzictwa naturalnego - muszą być tworzone miejsca pracy, inaczej środki nie zostaną przyznane. Wspomagają tworzenie infrastruktury turystycznej. Projekty typu inwestycyjnego. EFRR finansuje projekty, które przyczyniają się do atrakcyjności okolicy - promocja (reklamy), odnowa, modernizacja zabytków.

Rozwój społeczeństwa informacyjnego - rozwój działań mających na celu zapewnienie lepszego dostępu do źródeł informacji dla obywateli. EFRR wspiera i realizuje projekty w zakresie wyposażenia szkół w Internet, platformy internetowe dla przedsiębiorstw. Wsparcie dla rejonów wykluczonych cyfrowo (np. problem z zasięgiem itp.).

Odnowa środowiska - jeden z priorytetów EFRR. Środki mogą otrzymać przedsiębiorcy czy administracja centralna lub lokalna realizująca projekty środowiskowe (np. oczyszczalnie ścieków). Wymóg podpisania oświadczenia "Natura 2000" (brak dotacji, jeśli projekt nie będzie zgodny z polityką ochrony środowiska UE).

Współpraca przygraniczna - zadaniem EFRR jest wspieranie współpracy transgranicznej, regionalnej. Dofinansowywane są regiony przygraniczne, objęte wpływami unijnymi np. granica mołdawsko - rumuńska stała się wschodnią granicą UE. Mołdawia ma dofinansowanie, mimo, że w Unii nie jest.

Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa - powstał w 1993 roku, zastąpił go Europejski Fundusz Rybacki (PO RYBY). Był instrumentem wdrażania wspólnej polityki rybołówstwa. W 2007 roku został zlikwidowany Wspierał restrukturyzację rybołówstwa. Trzy finansowane inicjatywy:

- rozwój hodowli ryb;

- infrastruktura portów rybackich;

- podnoszenie konkurencji rybnych.

Fundusz Spójności - jest raczej instrumentem finansowym niż funduszem. Jest wdrażany do wybranych państw, a nie regionów. Celem jest ułatwienie rozwoju.

2007-2013 w wyniku reformy FS liczba funduszy strukturalnych została ograniczona do dwóch - EFS i EFRR (rolnictwo i rybołówstwo zostało włączone do EFRR). A sam FS został włączony w programowanie 2007-2013.

ŚRODKI Z BUDŻETU UE, CZYLI SPOSÓB FINANSOWANIA UE

Środki gromadzone przez państwa członkowskie i przekazywane do unijnego budżetu stanowią zasoby własne UE. Pochodzą z trzech podstawowych źródeł:

1. cła pobierane od towarów importowanych z państw trzecich, tzw. tradycyjne zasoby własne Unii (1996 - 13%, 2007 - 15%);

2. dochody pochodzące z VATT. Wylicza się określony procent, indywidualnie dla każdego państwa (1996 - 51%, 2007 - 15%);

3. środki uzależnione od PNB do budżetu Unii - są największym źródłem finansowania (1996 - 30%, 2007 - 69% i tendencja ma być wzrostowa).

Mniej znaczące źródła zasilania: podatki od wynagrodzenia pracowników instytucji unijnych; składki państw spoza UE; kary za łamanie przepisów prawa np. przez przedsiębiorstwa - 1% środków budżetu UE.

Państwa bogatsze wpłacają więcej niż kraje biedniejsze. Polska wpłaca mniej niż otrzymuje z UE (na lata 2007 -2013 otrzymała 96 mld euro, a wpłaci 22 mld) i dostaje najwięcej ze wszystkich krajów członkowskich.

UE przeznacza środki na prowadzenie Wspólnej Polityki Rolnej, Polityki Spójności i Rybołówstwa - ma to podnieść konkurencyjność UE i wpływać na rozwój kultury, szkolnictwa, wymiaru bezpieczeństwa itd.

W programie na lata 2007-2013: konkurencyjność i spójność - 43%, rolnictwo - 43%, wolność i bezpieczeństwo - stary II filar Unii - nieco ponad 1%, polityka zagraniczna - 6%, administracja - 6%.

Polska ma szansę osiągnąć duży wzrost gospodarczy dzięki dotacjom unijnym. Każdy z nas może dostać dofinansowanie (warunkiem jest np. posiadanie osobowości prawnej) np. na szkolenia.

Budżet UE i perspektywy finansowe

Budżety roczne funkcjonują w ramach budżetów wieloletnich. Rocznie łatwiej jest inwestować zaplanowane inwestycje. Budżet wieloletni - perspektywa finansowa. Plan finansowy - limity i pułapy wydatków.

Nie chodzi o wskazanie całej wartości wydatków. Nie można przewidzieć ile pieniędzy będzie państwo będzie miało. Chodzi o określenie najważniejszych priorytetów na kolejne 7 lat i maksymalne kwoty jakie Unia może wydać. Głównym celem perspektywy finansowej jest utrzymanie wydatków UE pod kontrolą. Budżet nie może mieć deficytu ani nadwyżki. Na koniec każdego roku różnica wydatków i dochodów musi być równa 0. Czego państwo nie wyda to musi oddać. Szacowany budżet UE to 100 mld euro.

Funkcje budżetu UE:

- wspieranie państw najbiedniejszych;

- nakłada obowiązek płacenia wyższych składek krajom najbogatszym, by wspomóc kraje najbiedniejsze.

Na projekt budżetu składa się:

- programowane budżetowe;

- środki własne UE;

- wydatki UE.

Na programowanie budżetowe składa się:

- perspektywa finansowa - jest procesem złożonym, wieloetapowym. Wydatki są finansowane ze środków własnych. KE, PE i państwa członkowskie mają najważniejsze zdanie przy jej ustalaniu. Środki na płatności nie mogą przekroczyć 1,5% PKB wszystkich państw członkowskich;

- porozumienie interinstytucjonalne (akt prawny) - porozumienie między PE a KE. Ma na celu zobowiązać państwa do przestrzegania perspektywy finansowej. Dzięki porozumieniu można również dokonać zmian w perspektywie finansowej;

- Agenda 2000 - perspektywa finansowa, nad którą prace rozpoczęto w 1997 roku, doprowadziła do ustalenia kompromisu berlińskiego. Jest związana ze ścisłym przestrzeganiem dyscypliny finansowej. Składa się z sześciu rozdziałów:

1. Rolnictwo;

2. Operacje strukturalne;

3. Polityka wewnętrzna;

4. Działania zewnętrzne;

5. Administracja;

6. Rezerwy.

Agenda rozszerzyła perspektywę finansową o dodatkowe zagadnienia, czyli pomoc przedakcesyjną i rozszerzenie. Była pierwszą perspektywą finansową, która zapewniła otrzymanie środków nowych państw unijnych.

Odrębna forma planowania - tworzenie budżetu.

Budżet - zagadnienia ogólne; perspektywa - zagadnienia szczegółowe. KE (przygotowanie szczegółowe), Rada Europejska, PE - uczestniczą w tworzeniu budżetu. Wstępny projekt budżetu przekazany Radzie, ta przyjmuje projekt większością kwalifikowaną i przekazuje PE, który ma 45 dni na ewentualne poprawki. Proces ustalania budżetu funkcjonuje na szczeblu trójstronnym.

Kwestia budżetu i państw członkowskich - państwa muszą dokonywać regulaminowych wpłat w walucie narodowej.

1958-1970 - podstawa finansowania budżetu UE.

1989 - wsparto środki własne UE właśnie wpłatami z PNB państw członkowskich. Pozwoliło to ustabilizować sytuację finansową Unii. Stopniowo ograniczono wpływy z VATT. Jest konstruowany w celu finansowania wydatków obowiązkowych i nieobowiązkowych: wydatki rolne i realizacja wspólnej polityki rolnej (rozwój obszarów wiejskich, dopłaty dla rolników); wspieranie rozwoju regionów; walkę z bezrobociem; FS; polityki wewnętrzne (kontrola produkcji, tworzenie i rozwój wspólnej polityki transportowej, szkolenia, programy edukacyjne, polityka energetyczna, poprawa konkurencyjności, wspieranie badań naukowych); działalność zewnętrzna (pomoc humanitarna); wydatki administracyjne; rezerwy; pomoc przedakcesyjna (ISPA, SAPART); rozszerzenie (przystąpienie nowych państw członkowskich).

POLITYKA REGIONALNA, STRUKTURALNA, SPÓJNOŚCI

Polityka strukturalna - od 1995 roku pojęcie dotyczące interwencji państw członkowskich.

Czego dotyczy:

- związana ze spójnością społeczną;

- pomoc regionom UE;

- wymiennie nazywana polityką regionalną.

Zmniejszenie zróżnicowania na terenie UE - główny cel Unii. Strukturalna, bo w ramach struktury. Regionalna, bo dla regionów. Spójności, bo skupia się na wyrównaniu różnic gospodarczych pomiędzy regionami UE.

Rozdzielenie środków: do obszarów słabszych trafia więcej - kryterium podziału jest poziom PKB danych regionów.

Poziom zamożności to jeden z elementów składowych. Zasadniczy cel: przyspieszenie rozwoju regionów "wolniejszych" (zwiększenie poziomu konkurencyjności).

Zasady:

- generalne:

* koordynacji

* elastyczności

* subsydiarności

- organizacji polityki regionalnej:

* programowanie

* partnerstwo

* kompatybilność

* spójność

- finansowania polityki regionalnej:

* koncentracja

* dodatkowość

* komplementarność

- oceny realizacji programów:

* monitorowanie

* ocena

* kontrola finansowa

Zasada subsydiarności - UE może ingerować w kwestie polityki regionalnej, które pozostają na szczeblu państw członkowskich, gdy jej zadania mogą być efektywniej realizowane na szczeblu unijnym.

Zasada programowania - związana z długofalowym programowaniem. Tylko długofalowe działania mogą przynieść zamierzone efekty.

Zasada partnerstwa - konieczność współpracy instytucji społecznych, samorządowych, zawodowych na dwóch płaszczyznach - lokalnej i krajowej. W kwestie polityki regionalnej zaangażowane są różne instytucje.

Zasada koncentracji - fakt funkcjonowania polityki regionalnej na precyzyjnie określonych celach, np. wzrost konkurencji UE. Cele trzeba umieścić w odpowiednich regionach.

Zasada dodatkowości - bierzemy pod uwagę współpracę na szczeblu krajowym państw członkowskich. Wszelkie działania finansowane są z budżetu UE jak i z budżetów państw członkowskich. Każda dotacja ma dwa źródła finansowania (85% z UE i 15% z budżetu państwa).

Zasada zgodności i monitorowania - związane z wdrażaniem programów pomocowych. Oceny wstępne wdrażanych programów, raporty bieżące dotyczące wdrażania programów unijnych, raporty podsumowujące.

Podstawowe zasady polityki regionalnej wg Domańskiej i Rudnickiego:

1. koncentracja środków na celach priorytetowych, które prowadzą do osiągnięcia rozwoju

2. zasada programowania - zaplanowanie podziału środków zgodnie z przyjętymi celami

3. zasada dodatkowości - poszczególne państwa członkowskie współfinansują określone działania (85% UE, 15% państwo)

4. zasada partnerstwa - szeroko pojęta współpraca na szczeblu mikro- i makropolityki

Zasady partnerstwa i dodatkowości - zasady uzupełnienia/współfinansowania - to dwie główne zasady polityki regionalnej UE. Powinni w nią być zaangażowani wszyscy partnerzy społeczni. Współpraca KE i władz publicznych danego kraju na etapie programowania i realizacji, powinna odbywać się zarówno na szczeblu krajowym jak i lokalnym.

Zaangażowane są też inne podmioty prywatne czy publiczne. Środki unijne mają uzupełniać środki finansowe państw członkowskich, nie mogą ich zastępować.

Kolejne 4. zasady:

1. subsydiarności - działania powinny być podejmowane na najniższym szczeblu administracyjnym (w Polsce jest to gmina);

2. koncentracji - wspieranie regionów w najtrudniejszej sytuacji, interwencja jest skuteczna, gdy nie jest rozproszona;

3. programowania - UE i właściwe instytucje zobowiązane są kontrolować i monitorować wykonanie wszystkich środków. Zgodność polityk wspólnotowych z wytycznymi KE - muszą zostać opracowane formalne procedury/uzgodnienia między państwami członkowskimi a UE;

4. koordynacji - reguluje działanie funduszy strukturalnych. Celem tej zasady jest dążenie do tego aby skupić działania na priorytetach polityki regionalnej, np. działania KE zmierzające do ulokowania środków w regionach najbardziej potrzebujących.

Cele polityki regionalnej wg Brodeckiego:

1. cele polityki regionalnej - skierowane są do określonych regionów;

2. cele polityki horyzontalnej - skierowane do grup obywateli niezależnie od ich miejsca zamieszkania.

W 1999 roku w Berlinie podjęto decyzję, że cele polityki regionalnej będą kształtowały trzy cele generalne:

1. konwergencja (82%);

2. konkurencyjność i zatrudnienie w regionach (16%);

3. inicjatywa Interreg ukierunkowana na zwalczanie długotrwałego bezrobocia, wspomaganie adaptacji do zmian w przemyśle.

Cel 1.

Regionalne i krajowe programy operacyjne (w ramach tego celu), finansowanie EFRR, EFS, FS. Przeznaczone środki to 240 mld euro - najbardziej dotowane regiony o największym bezrobociu - wsparcie przejściowe. FS dysponuje 57 mld euro i przyznaje pomoc regionom peryferyjnym

Cel 2.

Realizowane są działania mające na celu restrukturyzację regionów w oparciu o gwałtowne przemiany społeczno - ekonomiczne (rozwój technologii informacyjnej czy innowacyjnej gospodarki). Istotne działania związane z integracją społeczną. Finansuje działanie regionalnych programów operacyjnych. Wspiera osoby wykluczone, aby przystosować je do zmian ekonomicznych - Europejska Strategia Zatrudnienia. Na cel 2 przeznaczone jest 60 mld euro.

Cel 3.

Budowanie integracji terytorium całej Unii. Europejska Współpraca Terytorialna; Współpraca Transgraniczna i Transnarodowa; Współpraca Międzyregionalna. Finansowanie z EFRR dotyczy granic wewnętrznych jak i zewnętrznych między państwami (przykład: regulacja Odry).

Dotacje jako element Polityki Spójności

Obowiązek wkładu krajowego, gdyż wszystko nie może pochodzić z Unii. Maksymalne dotowanie z Unii to 85%.

Instrumentami są programy operacyjne.

Polityka regionalna - pomoc w formie dotacji.

Kto otrzymuje wsparcie?

Unia Europejska określa regiony, które powinny uzyskać dotacje na podstawie wskaźnika PKB. Polska otrzymuje dotacje na cały kraj.

POJĘCIE I ZNACZENIE NUTS

Na NUTS-y podzielony jest obszar UE. Pomaga to określić regiony potrzebujące wsparcia. W UE występuje 5 poziomów kwalifikacji - obejmują one całe terytorium UE. Wyznacza się też je też w państwach, które starają się o członkowstwo w UE.

Podział Polski na NUTS-y:

- NUTS 1 - regiony, które grupują 6 województw

- NUTS 2 - wszystkie województwa, makroregiony

- NUTS 3 - podregiony składające się z 45 powiatów

- NUTS 4 - powiaty i miasta na prawach powiatu (349)

- NUTS 5 - gminy (2489)

Porównanie statystyk w zakresie bezrobocia itp.

Obszary problemowe - priorytet w otrzymaniu dofinansowania z UE.

Regiony korzystające z dofinansowania z UE to głównie regiony Europy Środkowej i Wschodniej - również Mołdawia oraz Zachodnia Hiszpania. W Europie Zachodniej poziom dofinansowania jest niższy.

Regiony dofinansowane znacznie to głównie nowe państwa członkowskie. Teraz, w nowej perspektywie finansowej, najwięcej dostanie Rumunia i Bułgaria.

Od nowej perspektywy dotacje nie będą już w postaci pomocy bezzwrotnej, a w postaci kredytów niskooprocentowanych - Fundusze Poręczeniowo - Pożyczkowe.

W jakim celu stworzono NUTS-y:

- podnoszenie konkurencyjności regionów i zatrudnienia;

- określenie regionów fazy przejściowej i określenie wysokości środków.

Nowa perspektywa (od 2014 roku) - najważniejsza rola EFRR, EFS i FS. Cele:

- zwiększenie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia;

- wyrównanie różnic w regionach biedniejszych w stosunku do regionów bogatszych (EFRR);

- pomoc regionom opóźnionym w rozwoju w dziedzinach:

* inicjatyw narodowych na rzecz rozwoju lokalnego i zatrudnienia

* inwestycji mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw

* inwestycji w rentowne firmy mające na celu stworzenie trwałego zatrudnienia

* infrastruktury

* rozwoju turystyki i dziedzictwa kulturowego

* zagadnień związanych z ochroną środowiska;

- stotną rolę pełnić będzie EFS, który się skupi na:

* poprawie jakości i dostępności miejsc pracy;

* promocji kształcenia - "uczenie się przez całe życie";

* dokształcaniu kadr;

* rozwoju przedsiębiorczości;

* zwiększeniu dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy.

- FS - wsparcie dwóch sektorów:

* inwestycje środowiskowe;

* transport.

W starej perspektywie Polska otrzymała najwięcej ze wszystkich państw członkowskich. Działania:

- polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do picia;

- racjonalizacja gospodarki odpadami;

- poprawa jakości powietrza;

- zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego;

- zwiększenie poziomu komunikacyjnej łączności;

- rozwój infrastruktury drogowej.