FUNDUSZE STRUKTURALNE

Co to są Fundusze Strukturalne?

Według jakich zasad działa Regionalna Polityka Strukturalna oraz Fundusze Strukturalne?

Cele funkcjonowania Regionalnej Polityki Strukturalnej i Funduszy Strukturalnych

Co to są Inicjatywy Wspólnotowe?


Co to są Fundusze Strukturalne?

Fundusze Strukturalne są instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. W skład Unii wchodzą regiony dobrze rozwinięte, takie jak południowa Anglia, okolice Paryża, czy Holandia oraz te, których poziom rozwoju znacznie odbiega od "średniej europejskiej". Są nimi Grecja, Irlandia, Portugalia, Północna Skandynawia i Południowe Włochy. Polityka Strukturalna i Fundusze mają pomóc władzom centralnym i regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich najważniejszych problemów gospodarczych.

Istnieją cztery Fundusze Strukturalne:


- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

- Europejski Fundusz Społeczny

- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

- Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa

Obok nich działa Fundusz Spójności, inaczej nazywany Funduszem Kohezji lub Europejskim Funduszem Kohezji, jest to czasowe wsparcie finansowe dla krajów Unii Europejskiej, których Produkt Krajowy Brutto nie przekracza 90% średniej dla wszystkich krajów członkowskich (Grecja, Portugalia, Hiszpania i Irlandia). Fundusz ten nie należy do grupy Funduszy Strukturalnych, ze względu na określony czas w którym działa. Poprzez swój charakter i cel, Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej. Realizację Funduszu Spójności zaplanowano na lata 1993-99. Na szczycie UE w Berlinie postanowiono przedłużyć jego działanie do 2006 r.

Według jakich zasad działa Regionalna Polityka Strukturalna oraz Fundusze Strukturalne?

1. Zasada pomocniczości (subsydiarności) - podstawowa zasada funkcjonowania UE: polityka strukturalna jest jedynie uzupełnieniem działań podejmowanych na poziomie lokalnym, regionalnym lub krajowym (wspierane są te przedsięwzięcia na które brakuje środków).

2. Zasada koncentracji - wynika z niej, że środki płynące z Unii Europejskiej są przeznaczone dla regionów, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej; do tej grupy kwalifikują się regiony objęte pomocą w ramach celów polityki strukturalnej.

3. Zasada partnerstwa - polega na współpracy Komisji Europejskiej z odpowiednimi władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi; dzięki temu środki pomocowe kierowane są do obszarów, które potrzebują największego wsparcia.

4. Zasada programowania - wynika z niej, że pomoc przeznaczona jest na program trwałego rozwiązywania problemów danej gałęzi gospodarki lub danego regionu.

5. Zasada współfinansowania - oznacza, że dofinansowanie z UE ma uzupełniać fundusze z budżetu krajowego; nie powinny ich więc zastępować.

Cele funkcjonowania Regionalnej Polityki Strukturalnej i Funduszy Strukturalnych:

1. CEL 1 - obejmuje on regiony zapóźnione w rozwoju. Podstawowym kryterium jest dochód PKB na mieszkańca poniżej 75%; dodatkowo tym celem zostały objęte tereny słabo zaludnione (poniżej 8 mieszk. na jeden km. kwadratowy) oraz obszary ultraperyferyjne (najbardziej oddalone). Niemal 70% wszystkich środków funduszy strukturalnych jest przeznaczane na działania w ramach tego celu. Regiony objęte celem 1 nie mogą być objęte żadnym innym celem.

2. CEL 2 - w jego ramach prowadzone są działania prowadzące do odbudowy terenów silnie uzależnionych od upadających gałęzi gospodarki. Na realizację tego celu przeznaczonych jest 11% wszystkich środków funduszy strukturalnych.

3. CEL 3 - udzielana pomoc w ramach w jego ramach ma służyć modernizacji rynku pracy poprzez szkolenia zawodowe, lokalne inicjatywy w zakresie zatrudnienia oraz poprawę dostępu do miejsc pracy.

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej cały obszar kraju zostanie objęty działaniami w ramach CELU 1.

Co to są Inicjatywy Wspólnotowe?

Inicjatywy Wspólnotowe to programy pomocy bezzwrotnej organizowane przez Unię Europejską dla określonych środowisk i grup społecznych. Podobnie jak Fundusze Strukturalne Inicjatywy Wspólnotowe funkcjonują tylko w krajach członkowskich. Obecnie działają cztery inicjatywy:

- INTERREG III zajmuje się wzmacnianiem wspólpracy transgranicznej, międzyregionalnej i międzynarodowej

- EQUAL pomaga w zwalczaniu wszelkich przejawów dyskryminacji i nierówności na rynku pracy oraz działa w kierunku integracji społecznej i zawodowej imigrantów

- URBAN działa w ramach projektów mających na celu rozwój infrastruktury miast europejskich powyżej 100 000 mieszkańców

- LEADER + wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich

PODZIAŁ FUNDUSZY STRUKTURALNYCH

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
(EAGGF - European Agriculture Guidance and Guarantee Funds)

Powstał w 1964 roku na mocy Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Zajmuje się wspieraniem przekształceń struktury rolnictwa oraz wspomaganiem rozwoju obszarów wiejskich. Na Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej jest przeznaczana największa część budżetu Unii Europejskiej (w 1999 przeznaczono na ten cel 42,2 procenta budżetu). Ponadto środki Funduszu pochodzą z opłat nakładanych na importowane spoza Unii Europejskiej produkty rolne.

EAGGF składa się z dwóch sekcji: Sekcji Gwarancji, która finansuje wspólną politykę rolną (zakupy interwencyjne produktów rolnych, dotacje bezpośrednie dla rolników) oraz Sekcji Orientacji, która wspiera przekształcenia w rolnictwie w poszczególnych państwach UE i jest instrumentem polityki strukturalnej. W ramach Sekcji Orientacji EAGGF realizuje się następujące zadania:

• rozwój i modernizacja terenów wiejskich

• wspieranie inicjatyw służacych zmianom struktury zawodowej na wsi (w tym kształcenia zawodowego rolników i ich przekwalifikowania do innych zawodów)

• wspomaganie działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności produktów rolnych

• restrukturyzacja oraz dostosowanie potencjału produkcyjnego gospodarstw do wymogów rynku

• pomoc przy osiedlaniu się młodych rolników

• wspieranie rozwoju ruchu turytycznego i rzemiosła

• rozwój i eksploatacja terenów leśnych

• inwestycje w ochronę środowiska

• wyrównywanie szans gospodarstw położonych na terenach górzystych i terenach dotkniętych kataklizmami

Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa
(FIFG - Financial Instrument for Fisheries Guidance)

Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa powstał w 1993 roku w ramach reformy funduszy strukturalnych. Ten instrument polityki strukturalnej Unii Europejskiej wspiera restrukturyzację rybołówstwa państw członkowskich.

Za pośrednictwem FIFG finansowane są inicjatywy w następujących dziedzinach:

• rozwój hodowli ryb

• rozwój infrastruktury portów rybackich oraz ich wyposażenie w niezbędne zaplecze i urządzenia

• restrukturyzacja i unowocześnienie floty rybackiej oraz metod połowu i przetwarzania ryb

• podnoszenie konkurencyjności produktów rybnych i ich promowanie na rynku

Europejski Fundusz Społeczny

Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest głównym instrumentem wspierającym działania podejmowane w ramach Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz rocznych wytycznych w sprawie zatrudnienia. Realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia i wytycznych służy także współfinansowana z EFS Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL. Inicjatywa ta jest poświęcona przeciwdziałaniu dyskryminacji i nierówności na rynku pracy.

Zadania Europejskiego Funduszu Społecznego precyzuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1784/1999/WE. Zgodnie z nim działania w ramach EFS powinny być zorientowane na zapobieganie i przeciwdziałanie bezrobociu oraz na rozwijanie potencjału kadrowego i integrację społeczną rynku pracy. Rozporządzenie 1784/99 określa również obszary wsparcia w ramach, których koncentruje się pomoc EFS oraz definiuje kryteria kwalifikujące do objęcia pomocą strukturalną.

Europejska Strategia Zatrudnienia

Zwiększenie zatrudnienia i wzrost udziału osób aktywnych zawodowo jest jednym z głównych celów Unii Europejskiej. W czerwcu 1997 roku podpisany został Traktat Amsterdamski, który wprowadził do Traktatu Rzymskiego nowy rozdział, dotyczący zatrudnienia. Są to podstawy prawne Europejskiej Strategii Zatrudnienia (European Employment Strategy). Zawarto tam postanowienie, że Kraje Członkowskie określając i realizując politykę zatrudnienia zmierzać będą do realizacji wspólnych celów określonych w Strategii Zatrudnienia. Rada Europejska zobowiązana jest, aby co roku dokonać oceny sytuacji w zatrudnieniu (na podstawie Wspólnego Raportu o Zatrudnieniu) i określić wytyczne w sprawie zatrudnienia (Employment Guidelines). Na podstawie tych Wytycznych każdy Kraj Członkowski jest zobowiązany opracować Narodowy Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia (National Action Plan for Employment—NAP). Co roku każdy kraj winien złożyć raport z realizacji polityki zatrudnienia, co jest podstawą przygotowania przez Komisję Europejską kolejnego Wspólnego Raportu o Zatrudnieniu. Rada uzyskała uprawnienia do kierowania do krajów członkowskich zaleceń dotyczących realizowanej przez nie polityki.

Pierwsze Wytyczne w sprawie zatrudnienia przyjęte zostały podczas Szczytu Luksemburskiego w Sprawie Zatrudnienia (listopad 1997). Oparte zostały one na czterech tzw. filarach, które stanowią trzon Europejskiej Strategii Zatrudnienia:

• poprawa zdolności do uzyskiwania i utrzymania poprzez rozwój jakości zasobów ludzkich,

• rozwój przedsiębiorczości,

• poprawa zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw i pracowników,

• wzmocnienie polityki równości szans na rynku pracy.

Rada Europejska wytyczyła strategiczne cele unijnej polityki zatrudnienia. Ustalono, że do roku 2010 osiągnięte zostanie w Unii pełne zatrudnienie, co wyrażać się ma osiągnięciem wskaźnika zatrudnienia na poziomie 70% (60% w przypadku kobiet). Zwrócono przy tym uwagę na szczególne znaczenie kwalifikacji zawodowych, mobilności i dostępu do szkolenia ustawicznego oraz na potrzebę wzmocnienia działań na rzecz umożliwienia kobietom łączenia funkcji zawodowych i rodzinnych.

W czerwcu 2003 roku zakomunikowano nowe wytyczne w sprawie Zatrudnienia. Ustalono następujące cele Europejskiej Strategii zatrudnienia na lata 2004 - 2010:

• pełne zatrudnienie,

• poprawa jakości i produktywności pracy,

• wzmocnienie spójności społecznej i integracji.

Państwa członkowskie powinny w swych politykach uwzględniać:

1. Aktywne i zapobiegawcze działania w stosunku do bezrobotnych i biernych zawodowo

2. Tworzenie miejsc pracy i przedsiębiorczość

3. Promocję adaptacyjności i mobilności na rynku pracy

4. Promocję rozwoju kapitału ludzkiego i uczenia się przez całe życie

5. Wzrost podaży pracy i promocja aktywnego starzenia się

6. Równość płci

7. Wspieranie integracji i zwalczanie dyskryminacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy

8. Uczynienie pracy płatną

9. Przekształcanie nielegalnej pracy w regularne zatrudnienie

10. Zmniejszanie regionalnych zróżnicowań w zatrudnieniu

Sformułowano ponadto podstawowe zasady zarządzania Europejską Strategią Zatrudnienia:

• włączenie parlamentów, partnerów społecznych i innych odpowiednich aktorów,

• zapewnienie, by usługi były świadczone w sposób efektywny i skuteczny,

• przeznaczenie adekwatnych środków finansowych.

Obszary wsparcia EFS

Priorytety SPO RZL realizowane są w ramach pięciu obszarów wsparcia, które określają zakres działań mogących otrzymać wsparcie ze strony EFS. Obejmują one:

1. aktywną politykę rynku pracy mającą na celu przeciwdziałanie i zapobieganie bezrobociu, przeciwdziałanie zjawisku długotrwałego bezrobocia zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet, ułatwianie ponownej integracji długotrwale bezrobotnych z rynkiem pracy, a także wspieranie integracji zawodowej ludzi młodych oraz osób powracających na rynek pracy po okresie nieobecności na nim.

2. przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego mające na celu ograniczenie zjawiska marginalizacji społecznej i przygotowanie osób narażonych na wykluczenie społeczne do wejścia na rynek pracy, utrzymania zatrudnienia lub powrotu do czynnego życia zawodowego. Skierowane jest ono do osób, które ze względu na trudną sytuację życiową nie potrafią samodzielnie odnaleźć się na rynku pracy, nie potrafią rozwiązać osobistych, społecznych i zawodowych problemów korzystając długotrwale w sposób bierny ze świadczeń pomocy społecznej.

3. kształcenie ustawiczne mające na celu ułatwienie i polepszenie dostępu do rynku pracy oraz integrację z rynkiem pracy, podwyższenie i utrzymanie potencjału zatrudnieniowego osób oraz promowanie mobilności zawodowej, poprzez zwiększanie dostępu do szkoleń zawodowych, edukacji oraz doradztwa.

4. doskonalenie kadr gospodarki (promocja potencjału adaptacyjnego) oraz rozwój przedsiębiorczości poprzez promocję wykwalifikowanej, przeszkolonej i zdolnej do adaptacji do zmiennych warunków rynku pracy kadry pracowniczej, popieranie innowacyjności i potencjału adaptacyjnego w zakresie organizacji pracy, rozwijanie przedsiębiorczości oraz warunków sprzyjających tworzeniu miejsc pracy i podwyższaniu kwalifikacji, rozwój potencjału ludzkiego w sferze badań, nauki i technologii.

5. zwiększanie dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy, włącznie z możliwością rozwijania kariery zawodowej, zwiększeniem dostępu kobiet do nowych miejsc pracy, pomocą w uruchamianiu działalności gospodarczej, a także działania zakładające zmniejszenie dysproporcji których podstawą jest dyskryminacja ze względu na płeć zarówno w ramach pionowych, jak i poziomych struktur rynku pracy.

Ponadto, w ramach EFS wspierane są kwestie horyzontalne (wspólne dla całego obszaru Unii i jej poszczególnych członków) dotyczące rozwoju lokalnego, równości szans, rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz zrównoważonego rozwoju.

Podejmowane działania z zakresu rozwoju lokalnego mają przyczynić się, między innymi, do wzmocnienia więzi wewnętrznej wspólnot lokalnych, poprawy jakości życia społeczności oraz zwiększenia zaangażowania mieszkańców i władz lokalnych w rozwój społeczno-gospodarczy regionu poprzez realizację działań opartych na zasadzie partnerstwa.

Kwestia równości szans stanowi istotny element wszystkich realizowanych działań. Odnosi się ona w szczególności do promowania równych szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, do wyrównywania szans edukacyjnych i szans na rynku pracy osób narażonych na wykluczenie społeczne, osób zamieszkałych na terenach wiejskich i zaniedbanych oraz osób niepełnosprawnych.

Rozwój społeczeństwa informacyjnego oznacza działania skierowane na podwyższenie poziomu technologicznego poprzez podnoszenie umiejętności korzystania z nowoczesnych technik informacyjno-komunikacyjnych, aktualizowanie wiedzy o nowoczesnych formach zarządzania i organizacji pracy oraz podwyższanie poziomu wykształcenia społeczeństwa.

Zrównoważony rozwój oznacza rozwój społeczno-gospodarczy z poszanowaniem środowiska naturalnego.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional Development Fund - ERDF) został powołany w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów (spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i Irlandii).

Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego określa art. 160 Traktatu ustanawiający Wspólnotę Europejską: „Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych”.

Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego koncentruje się na następujących dziedzinach:

• inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw

• rentownych inwestycji produkcyjnych umożliwiających tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia,

• infrastruktury,

• rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury,

• ochrony i poprawy stanu środowiska,

• rozwoju społeczeństwa informacyjnego.

W ramach tych dziedzin współfinansowane są następujące działania:

1. inwestycje produkcyjne mające na celu tworzenie i ochronę stałych miejsc pracy;
   

2. inwestycje w infrastrukturę:

• która w regionach objętych celem 1 przyczynia się do zwiększenia potencjału gospodarczego, rozwoju, dostosowania strukturalnego oraz tworzenia lub utrzymywania stałych miejsc pracy w tych regionach, w tym inwestowania w infrastrukturę przyczyniającą się do tworzenia i rozwijania transeuropejskich sieci w dziedzinie transportu, telekomunikacji i infrastruktury energetycznej, biorąc pod uwagę konieczność połączenia z centralnymi regionami Wspólnoty regionów strukturalnie upośledzonych na skutek ich wyspiarskiego, śródlądowego lub peryferyjnego usytuowania;
  

• która w regionach i na obszarach objętych celami 1 i 2 lub inicjatywami wspólnotowymi, określonych w art. 20 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia (WE) nr 1260/1999, dotyczy zróżnicowania upadających terenów gospodarczych i obszarów przemysłowych, sprzyja odnowie obszarów miejskich dotkniętych kryzysem i tworzy lepszy dostęp do obszarów wiejskich i obszarów zależnych od rybołówstwa; narzędzia infrastruktury, w przypadku gdy modernizacja lub przekształcenie jest warunkiem wstępnym dla tworzenia lub rozwoju działań gospodarczych tworzących nowe miejsca pracy, łącznie z połączeniami infrastrukturalnymi, od których zależy rozwój tych działań;

3. rozwój endogeniczny potencjału poprzez środki, które zachęcają i wspierają lokalny rozwój i inicjatywy zatrudnienia oraz działalność małych i średnich przedsiębiorstw, obejmującej w szczególności:
   

• pomoc przy obsłudze przedsiębiorstw, zwłaszcza w dziedzinie zarządzania, badań rynku oraz badań i usług wspólnych dla kilku przedsiębiorstw,
  

• finansowanie transferu technologii, w szczególności, włącznie z gromadzeniem i upowszechnianiem informacji, wspólną organizację między przedsiębiorstwami i placówkami naukowymi oraz finansowanie wprowadzania innowacji w przedsiębiorstwach,
  

• poprawę dostępu przedsiębiorstw do środków finansowych i pożyczek poprzez tworzenie i rozwój właściwych instrumentów finansowych, określonych w art. 28 rozporządzenia (WE) nr 1260/1999,
  

• bezpośrednią pomoc inwestycyjną określoną w art. 28 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1260/1999, w przypadku, gdy żadne systemy pomocy nie istnieją,
  

• zapewnienie właściwej infrastruktury dla lokalnego rozwoju i polityki zatrudnienia,
  

• pomoc dla instytucji świadczących w regionie usługi w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy, ale z wyłączeniem środków finansowanych przez Europejski Fundusz Społeczny (EFS),
  

4. środki pomocy technicznej określone w art. 2 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia (WE) nr 1260/1999.

W regionach wyznaczonych w ramach celu 1, EFRR może przyczyniać się do finansowania inwestycji w dziedzinie edukacji i zdrowia, które są korzystne dla strukturalnego dostosowania regionów.

Co to jest Fundusz Spójności ?

FUNDUSZ SPÓJNOŚCI
(Cohesion Fund)

Fundusz Spójności został utworzony na mocy postanowień art. 161 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Rada Unii Europejskiej powołała do życia ten instrument finansowy Rozporządzeniem Rady nr 1164/94/WE z dnia 16 maja 1994 r.

Fundusz Spójności jako instrument polityki spójności gospodarczej i społecznej, współfinansuje projekty w dziedzinie środowiska naturalnego oraz sieci transeuropejskich w zakresie infrastruktury transportu. Przyczynia się on do zapewnienia równowagi gospodarczej i społecznej krajów członkowskich między innymi w celu spełnienia kryteriów konwergencji określonych w art. 104 Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej.

Zakres działania Funduszu Spójności obejmuje pomoc o zasięgu krajowym, a nie regionalnym jak to ma miejsce w przypadku funduszy strukturalnych. Początkowo wsparcie dla wybranych państw Wspólnoty zaplanowano na lata 1993-99, jednak na szczycie Unii Europejskiej w Berlinie postanowiono przedłużyć jego funkcjonowanie do 2006 roku.

Środki finansowe Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) per capita na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej w państwach Unii Europejskiej, oraz w których opracowany został program zmierzający do spełnienia kryteriów konwergencji ustalonych w art. 104 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Projekty finansowane z Funduszu Spójności powinny być zgodne z postanowieniami Traktatów, przyjętymi zgodnie z nimi instrumentami oraz politykami wspólnotowymi łącznie z polityką ochrony środowiska, transportową, w dziedzinie sieci transeuropejskich, polityką konkurencji oraz polityką zamówień publicznych.

Finansowanie przedsięwzięć z Funduszu Spójności opiera się na zasadzie współfinansowania. Projekty inwestycyjne ubiegające się o dofinansowanie mogą być wsparte w ramach Funduszu Spójności maksymalnie do wysokości 85 % wydatków publicznych lub innych równoważnych wydatków, włączając w to wydatki jednostek, których działalność jest podjęta w ramach administracyjnych lub prawnych, na mocy których mogą być uważane za równoważne jednostkom publicznym (tzw. wydatków kwalifikowanych). Strona polska musi zagwarantować środki na pozostałe finansowanie, z jednego lub kilku źródeł. W ramach jednego projektu nie można korzystać jednocześnie z Funduszu Spójności oraz funduszy strukturalnych. Pomoc doradcza może być finansowana ze środków Funduszu Spójności w 100%.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady nr 1164/94/WE przy wyznaczaniu indykatywnej alokacji dla danego kraju brana jest pod uwagę liczba ludności zamieszkała w danym państwie, PNB z uwzględnieniem poprawy krajowego dobrobytu osiągniętego w poprzednim okresie programowania, powierzchnia kraju oraz inne czynniki społeczno ekonomiczne np. deficyt w obszarze infrastruktury transportowej. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady 1164/94/WE przyznane Polsce środki Funduszu Spójności będą w równym stopniu wspierać obydwa obszary priorytetowe.

Zgodnie z postanowieniami Traktatu o Przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej na zobowiązania (commitments) podejmowane przez nowe Państwa Członkowskie w ramach interwencji Funduszu Spójności, Unia Europejska przeznaczyła na lata 2004 - 2006 środki finansowe w wysokości 7,5905 miliarda euro według cen z 1999 r.
Przydziały zobowiązań dla nowych Państw Członkowskich dla każdego roku w tym okresie powinny wynieść:

Rok	Zobowiązań dla nowych Państw Członkowskich w mln euro
2004	2 616,8
2005	2 151,7
2006	2 822,0

Biorąc pod uwagę kryteria stosowane przy wyznaczaniu indykatywnej alokacji oraz wysokość środków finansowych przeznaczonych na zobowiązania w obecnym okresie programowania alokacja dla Polski, określona w Traktacie Akcesyjnym, waha się w przedziale od 45,65 % do 52,72 % całości środków. Oznacza to, iż począwszy od 2004 r. roczne zobowiązania dla Polski będą wahać się w następujących przedziałach (według cen z 1999 r.):

Rok	Przedziały zobowiązań dla Polski w mln euro	Średnie zobowiązania dla Polski w mln euro
2004	1 194,6 - 1 379,6	1 277,6
2005	982,3 - 1 134,4	1 051,9
2006	1 288,2 - 1 487,8	1 403,8

Tak więc średnia alokacja dla Polski w latach 2004-2006 wynosi 3733,3 mln euro.

Dla obecnego okresu programowania Funduszu Spójności (2004-2006) w przyjętej 14 lutego 2003 przez Radę Ministrów Strategii wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006 zostały określone dwa priorytetowe obszary wsparcia - środowisko i transport.

Od 2000 roku Polska korzysta z Przedakcesyjnego Instrumentu Polityki Strukturalnej (ISPA), który został utworzony na mocy Rozporządzenia Rady nr 1267/99 z 21 czerwca 1999 roku. Z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej, Polska jako państwo członkowskie przestanie być beneficjentem tego instrumentu, kierowanego do państw kandydujących. Wszystkie projekty zatwierdzone do finansowania w ramach ISPA będą kontynuowane w następnych latach jako projekty Funduszu Spójności.

FUNDUSZE PRZEDAKCESYJNE

Co to jest ISPA?

ISPA
(ang. Instrument for Structural Policies for Pre-Accession)

ISPA jest jednym z trzech (razem z Phare i Sapard) przedakcesyjnych instrumentów pomocy Unii Europejskiej dla dziesięciu państw kandydujących. W okresie 2000-2006 budżet ISPA wynosi 1,04 mld euro rocznie, z czego Polsce przysługuje od 30 do 37 procent tej kwoty, czyli średnio około 348 mln euro. Podział środków oparty jest o następujące kryteria: liczba ludności, wielkość PKB na głowę mieszkańca liczonego według parytetu siły nabywczej oraz powierzchnia kraju.

Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, zgodnie z załącznikiem II do Traktatu Akcesyjnego, wszystkie projekty, które były przedmiotem decyzji Komisji w sprawie pomocy na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1267/99 ustanawiającego Instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej, a które nie zostały ukończone, będą realizowane w ramach działającego na zbliżonych zasadach Funduszu Spójności.

Cele ISPA

Podstawowym celem funduszu ISPA jest wsparcie krajów kandydujących w zakresie społecznej i gospodarczej spójności poprzez współfinansowanie dużych projektów inwestycyjnych w sektorze środowiska i transportu.

Wsparcie finansowe funduszu ISPA obejmuje w szczególności:

• w obszarze środowiska: wspieranie przedsięwzięć umożliwiających krajom beneficjentom dostosowanie się do wspólnotowego prawa ochrony środowiska oraz do celów Partnerstwa dla Członkostwa;

• w obszarze transportu: wspieranie zrównoważonych przewozów, a w szczególności przedsięwzięć, które wchodzą w skład projektów o wspólnym interesie. Umożliwi to krajom beneficjentom dostosowanie się do celów Partnerstwa dla Członkostwa, co obejmuje stworzenie połączeń sieci krajowej z transeuropejską oraz umożliwia ujednolicenie warunków wykorzystania tych sieci.

SAPARD

Program Operacyjny SAPARD został przygotowany w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dokument ten, opracowany zgodnie z wymogami formalnymi UE sformułowanymi w Rozporządzeniu Rady Unii Europejskiej nr 1268/99, przedstawia sposób wykorzystania środków przedakcesyjnych na rzecz rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich przyznanych Polsce przez UE na lata 2000-2006.

Program SAPARD został uruchomiony na początku lipca 2002 r. i objął następujące działania:

• Działanie 1. Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych

• Działanie 2. Inwestycje w gospodarstwach rolnych

• Działanie 3. Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich

• Działanie 4. Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich (Działanie uruchomione 3 grudnia 2003 r.)

• Działanie 6. Szkolenia zawodowe

• Działanie 7. Pomoc techniczna

W dniu 20 lutego 2004 r. zakończono przyjmowanie wniosków o pomoc finansową na przedsięwzięcia z zakresu inwestycji w gospodarstwach rolnych w ramach Działania 2 programu SAPARD.

Po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej pomoc finansowa na przedsięwzięcia m.in. w zakresie poprawy przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych, różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich oraz inwestycje w gospodarstwach rolnych udzielana będzie m.in. w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich.

PHARE

Program Phare Spójność Społeczna i Gospodarcza (Phare SSG) ma na celu zmniejszanie opóźnień i nierównomierności rozwoju regionów poprzez promowanie aktywności gospodarczej, rozwiązywanie problemów społecznych związanych z rynkiem pracy, restrukturyzację oraz rozwój infrastruktury. Program jest realizowany w czterech edycjach: 2000, 2001, 2002, 2003.

Wysokość grantu UE wynosi maksymalnie 75% wartości poszczególnych projektów. Natomiast współfinansowanie krajowe zapewniane jest ze środków beneficjentów - jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków budżetu państwa.

Alokacje środków Phare (grantu UE) dla poszczególnych edycji programu oraz poziom zakontraktowania, przedstawiają się następująco:

• kontraktacja edycji 2001 zakończyła się 15 lutego 2004 r, edycja 2002 i 2003 jest obecnie w trakcie kontraktacji

• poziom kontraktacji przekroczył poziom 100%, ponieważ na edycję Phare 2001 SSG realokowano środki z programu Phare Institution Building.

Program Phare SSG składa się z trzech głównych części (komponentów): wsparcia rozwoju infrastruktury (INFRA), wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) oraz wsparcia rozwoju zasobów ludzkich (RZL).

Realizacja komponentów programu Phare SSG w kolejnych edycjach programu dla poszczególnych województw przedstawia się następująco:

Phare 2000 SSG
Województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, śląskie i warmińsko-mazurske (INFRA, MSP, RZL)

Phare 2001 SSG
Województwa: kujawsko-pomorskie, lubelskie, łódzkie, podkarpackie, podlaskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie (INFRA)

Obszar całego kraju (MSP, RZL)

Phare 2002 SSG
Województwa: dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie (INFRA, MSP, RZL)

Phare 2003 SSG
Obszar całego kraju (INFRA,MSP, RZL)

Zadaniem programu Phare SSG jest zarówno rozwiązywanie specyficznych problemów społeczno-gospodarczych polskich regionów, jak też przygotowanie polskiej administracji na wszystkich szczeblach do programowania i wdrażania projektów realizowanych przy wsparciu Funduszy Strukturalnych po przystąpieniu Polski do struktur europejskich. Dzięki tym programom wszystkie regiony mają możliwość zdobycia doświadczeń, które będą niezbędne przy korzystaniu ze znacznie większych środków z Funduszy Strukturalnych.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---