6. Co to są mydła? Jak je się otrzymuje i na czym polegają właściwości piorące (myjące)
mydła.
Otrzymywanie:
Hydroliza tłuszczu tristearynianu gliceryny
Pod względem chemicznym mydło jest mieszaniną soli sodowych lub potasowych długołańcuchowych kwasów tłuszczowych otrzymaną przez hydrolizę (zmydlenie) tłuszczu roślinnego za pomocą alkaliów.
Surowe grudki mydła zawierają oprócz mydła glicerynę i nadmiar alkaliów, ale mogą być oczyszczone przez zagotowanie z wodą i dodanie NaCl w celu wytrącenia czystych soli; karboksylanów sodowych.
Mydła wykazują właściwości czyszczące, ponieważ dwa końce cząsteczki mydła mają odmienną naturę. Jeden koniec długołańcuchowej cząsteczki, będący karboksylanem sodu, jest jonowy i dlatego jest hydrofilowy. W efekcie próbuje on rozpuścić się w wodzie. Natomiast długa węglowodorowa część cząsteczki jest niepolarna i hydrofobowa i wykazuje skłonności do rozpuszczania się w tłuszczu. Sumarycznym wynikiem tych dwóch przeciwstawnych tendencji jest powinowactwo mydeł zarówno do tłuszczu, jak i do wody, z czego wynika ich przydatność jako środków piorących.
Gdy mydła zostają rozproszone w wodzie tworzą się micele, gdzie hydrofobowe ogony skupiają się razem w splątaną kulę, a jonowe głowy wystają na zewnątrz warstwy wodnej. Kropelki tłuszczu i oleju rozpuszczają się w wodzie, gdy zostana pokryte niepolarnymi „ogonami” cząsteczek mydła ze środka miceli. Gdy zostaną rozpuszczone, tłuszcz i brud mogą zostać spłukane.
W wodzie twardej, która zawiera jony metali, rozpuszczalne karboksylazy sodu przekształcaja się w nierozpuszczalne sole wapniowe i magnezowe, pozostawiając osad.