Wskazania i przeciwwskazania do karmienia naturalnego

Wskazania i przeciwwskazania do karmienia naturalnego

Optymalne żywienie zdrowego dziecka powinno polegać na wyłącznym karmieniu piersią do 4-6 miesiąca życia. Dotyczy to wszystkich dzieci zdrowych i niemal wszystkich dzieci chorych. Przeciwwskazania do karmienia piersią są bardzo nieliczne. Wynikają one zwykle z konieczności wyeliminowania z diety cukru mlecznego - laktozy, jak dzieje się to w rzadkiej chorobie nazywanej galaktozemią, lub z konieczności stosowania diety bez aminokwasu fenyloalaniny u dziecka z fenyloketonurią.

Innym przeciwwskazaniem do karmienia piersią jest stosowanie u matki szkodliwych dla dziecka leków przechodzących do mleka oraz zakażenie matki wirusem HIV. Warto podkreślić, że zgodnie z aktualnym stanem wiedzy zakażenie matki wirusami HBV i HCV nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do karmienia piersią, ponieważ ryzyko zakażenia tą drogą jest minimalne, a korzyści z karmienia naturalnego znacznie przewyższają ewentualne zagrożenia infekcyjne.

Mleko dla zdrowych niemowląt po zakończeniu karmienia naturalnego

Jeżeli ilość pokarmu matki nie wystarcza do pokrycia zapotrzebowania dziecka, konieczne jest dokarmianie modyfikowanymi mieszankami mlecznymi. W przypadku dzieci zdrowych są to tak zwane mleka początkowe (typu 1) - dla dzieci do 4 miesiąca życia oraz mleka następne (typu 2) - dla dzieci od 5 miesiąca życia.

1) Mleko modyfikowane typu 1 (mleko początkowe)

Mlekiem początkowym nazywamy mieszankę mleczną modyfikowaną przeznaczoną do żywienia dzieci w pierwszych 4 miesiącach życia. Mieszanki typu 1 znacznie różnią się w porównaniu z mlekiem krowim oraz niemodyfikowanymi mieszankami na bazie mleka krowiego. Zmiany te są bardzo korzystne dla zdrowia i rozwoju małego dziecka. Najważniejsze różnice pomiędzy mlekiem typu 1 a mlekiem niemodyfikowanym to:

- obniżenie ilości białka (mleko krowie zawiera 3 razy więcej białka niż mleko matki!!)
- zmiana składu białka (mleko matki ma 60% lekkostrawnej serwatki, mleko krowie tylko 20%)
- zwiększenie ilości tłuszczów nienasyconych (mleko krowie zawiera zbyt dużo szkodliwych tłuszczów nasyconych)
- zwiększenie zawartości laktozy (mleko krowie zawiera znacznie mniej laktozy niż mleko matki)
- zmniejszenie zawartości jonów obciążających nerki (mleko krowie zawiera ponad 3x więcej składników mineralnych).

2) Mleko modyfikowane typu 2 (mleko następne)

Mlekiem następnym nazywamy mieszankę mleczną modyfikowaną przeznaczoną do żywienia dzieci powyżej 4 miesiąca życia. W porównaniu z mieszankami typu 1, mleko typu 2 zawiera nieco więcej białka (aczkolwiek nadal wyraźnie mniej niż mleko krowie), więcej wapnia i fosforu oraz podwyższoną zawartość witaminy D3, jodu, żelaza i witaminy C. Należy podkreślić, że pomimo iż dziecko w wieku powyżej 4 miesiąca ma już bardziej dojrzały przewód pokarmowy, to nadal karmienie mieszanką typu 2 jest bezwzględnie zdrowsze niż karmienie mlekiem niemodyfikowanym (mleko pełne, mleko w proszku "niebieskie", mleko kozie itp.).

Aktualny (2007) schemat żywienia niemowląt karmionych sztucznie sugeruje, że możliwe jest przedłużenie stosowania mieszanki typu 1 do okresu pierwszych 6 miesięcy życia (a nie jak dotąd 4 miesięcy). Ma to być korzystne ze względu na mniejszą zawartość białka w mieszankach typu 1. Coraz więcej ekspertów jest zdania, że podaż białka u niemowląt karmionych sztucznie jest zbyt duża.

3) Mleko modyfikowane typu 3

Mleko typu 3 (według innej nomenklatury oznaczane także jako "junior") jest mieszanką mleka modyfikowanego przeznaczoną do żywienia dzieci powyżej 12 miesiąca życia. Zdaniem większości ekspertów co najmniej do chwili ukończenia drugiego roku życia, a najlepiej do końca 3-go roku życia, dzieci powinny nadal otrzymywać mleko modyfikowane, różniące się nieco składem od mleka krowiego. Mleko typu 3 korzystnie odróżnia się od pełnego mleka krowiego. Nieco niższa jest w nim zawartość białka, wśród tłuszczów zwiększono ilość tłuszczu roślinnego. Zawartość laktozy jest nieco wyższa niż w mleku krowim, co upodabnia mieszankę do mleka matki.

Substancje wzbogacające mieszanki dla zdrowych niemowląt

Zdrowe dzieci urodzone przedwcześnie powinny być jak najdłużej karmione naturalnie. Z uwagi na znacznie zwiększone zapotrzebowanie na niektóre składniki pokarmowe zaleca się dodatkowe stosowanie tzw. wzmacniaczy mleka matki (breast milk fortifier - BMF) w postaci proszku dodawanego do odciągniętej porcji mleka matki. Jeżeli karmienie naturalne jest niemożliwe należy stosować specjalne mieszanki dla wcześniaków.

Wskazania i przeciwwskazania do karmienia naturalnego

Optymalne żywienie zdrowego dziecka powinno polegać na wyłącznym karmieniu piersią do 4-6 miesiąca życia. Dotyczy to wszystkich dzieci zdrowych i niemal wszystkich dzieci chorych. Przeciwwskazania do karmienia piersią są bardzo nieliczne. Wynikają one zwykle z konieczności wyeliminowania z diety cukru mlecznego - laktozy, jak dzieje się to w rzadkiej chorobie nazywanej galaktozemią, lub z konieczności stosowania diety bez aminokwasu fenyloalaniny u dziecka z fenyloketonurią.

Mleko dla zdrowych niemowląt po zakończeniu karmienia naturalnego

1) Mleko modyfikowane typu 1 (mleko początkowe)

Większość nowoczesnych mieszanek mlecznych jest też wzbogacana w inne niezbędne dla prawidłowego rozwoju substancje, zawarte w mleku matki, a występujące w niedoborze w mleku krowim. Należy tu wymienić takie substancje jak: tauryna, karnityna, jod, żelazo i witaminy.

2) Mleko modyfikowane typu 2 (mleko następne)

Mlekiem następnym nazywamy mieszankę mleczną modyfikowaną przeznaczoną do żywienia dzieci powyżej 4 miesiąca życia. W porównaniu z mieszankami typu 1, mleko typu 2 zawiera nieco więcej białka (aczkolwiek nadal wyraźnie mniej niż mleko krowie), więcej wapnia i fosforu oraz podwyższoną zawartość witaminy D3, jodu, żelaza i witaminy C. Należy podkreślić, że pomimo iż dziecko w wieku powyżej 4 miesiąca ma już bardziej dojrzały przewód pokarmowy, to nadal karmienie mieszanką typu 2 jest bezwzględnie zdrowsze niż karmienie mlekiem niemodyfikowanym (mleko pełne, mleko w proszku "niebieskie", mleko kozie itp.).

3) Mleko modyfikowane typu 3

Substancje wzbogacające mieszanki dla zdrowych niemowląt

Nowoczesne mieszanki modyfikowane dla niemowląt (typu 1 i 2) zawierają także inne, dodatkowe substancje o korzystnym działaniu zdrowotnym. Należy tu przede wszystkim wymienić prebiotyki, probiotyki oraz kwasy tłuszczowe LC-PUFA.

Prebiotyki, czyli oligosacharydy GOS/FOS, które sprzyjają zasiedlaniu jelit przez korzystne dla zdrowia szczepy Lactobacillus i Bifidobacterium są obecne w preparatach linii Bebiko i Bebilon (firmy Nutricia). Prebiotyki zmniejszają ryzyko alergii i wspierają prawidłowy rozwój układu odporności.

Probiotyki, czyli żywe, ściśle zdefiniowane drobnoustroje, korzystnie działające na układ immunologiczny, są dodatkiem do mleka dla zdrowych dzieci Nan Bifidus (firmy Nestle) oraz niektórych mlek Hipp (oznaczonych jako "probiotyczne"). Szczep Lactobacillus GG znajduje się także w hydrolizacie Nutramigen LGG (firmy Mead Johnson), ale jest to mleko wyłącznie na receptę, przy określonych wskazaniach zdrowotnych.

Kwasy tłuszczowe LC-PUFA, do niedawna uważane za składnik niezbędny jedynie w specjalnych mieszankach dla wcześniaków, są także często dodawane do mieszanek dla zdrowych niemowląt. Wynika to z coraz większej liczby dowodów na ich bardzo korzystny efekt poprawiający rozwój układu nerwowego dzieci. Dodatek LC-PUFA mają obecnie preparaty z linii Bebilon (Nutricia) i Enfamil Lipil (Mead-Johnson) oraz niektóre mlekach typu Nan Nestle (np. Nan HA 1 i 2).

U dzieci z różnorodnymi problemami zdrowotnymi może zajść potrzeba stosowania specjalnych mieszanek mlecznych o zmodyfikowanym składzie węglowodanowym, tłuszczowym lub białkowym. Zostaną one omówione w części drugiej i trzeciej niniejszego opracowania. Na rynku istnieją również przeznaczone do stosowania na Oddziałach Szpitalnych sterylne mleka gotowe do spożycia - przygotowane w postaci płynnej w opakowaniach odpowiedniej wielkości.

Probiotyki, czyli żywe, ściśle zdefiniowane drobnoustroje, korzystnie działające na układ immunologiczny, są dodatkiem do mleka dla zdrowych dzieci Nan Bifidus (firmy Nestle) oraz niektórych mlek Hipp (oznaczonych jako "probiotyczne"). Szczep Lactobacillus GG znajduje się także w hydrolizacie Nutramigen LGG (firmy Mead Johnson), ale jest to mleko wyłącznie na receptę, przy określonych wskazaniach zdrowotnych.

Mieszanki o zmodyfikowanym składzie białkowym (hydrolizaty białek mleka)

Celem modyfikacji składu białkowego mieszanki mlecznej jest zmniejszenie działania alergizującego białek mleka krowiego. Drogą do tego celu jest częściowa lub całkowita hydroliza pełnego białka mleka krowiego.

W zależności od stopnia hydrolizy białka wyróżnia się:
1) Hydrolizaty białek mleka krowiego o niskim stopniu hydrolizy (typu HA)
2) Hydrolizaty białek mleka krowiego o wysokim stopniu hydrolizy
3) Mieszanki elementarne (najwyższy stopień hydrolizy białek)

W zależności od rodzaju białka zawartego w mieszance wyróżnia się:
- hydrolizaty białek serwatkowych
- hydrolizaty białek kazeinowych

1) Mieszanki typu HA

Mieszanki typu HA (hypoantygenowe) są preparatami powstałymi na bazie mleka krowiego, w których białko zostało poddane częściowej hydrolizie. Preparaty typu HA są dostępne bez recepty. Na rynku dostępne są liczne preparaty z tej grupy, takie jak:

- Bebiko HA 1, Bebiko HA 2
- Bebilon HA 1, Bebilon HA 1
- Enfamil HA
- Humana HA 1, Humana HA 2
- Nan HA 1, Nan HA 2, Nan HA Sensitive.

Niecałkowita hydroliza białka powoduje, że odsetek tzw. dużych peptydów, to znaczy cząstek białek mleka krowiego, mających właściwości uczulające, jest w nich stosunkowo wysoki (około 30%). Z tego powodu mieszanki HA nie nadają się do leczenia dzieci, u których wystąpiły już jakiekolwiek objawy alergii na białka mleka krowiego.

Mleko HA nadaje się natomiast do profilaktycznego stosowania u dzieci zdrowych, ale pochodzących z rodzin obciążonych chorobami atopowymi. Zaletą mleka HA, wynikającą z niecałkowitej hydrolizy białka, jest dobry smak, zbliżony do smaku normalnego mleka oraz stosunkowo niska cena.

Nadal nie ma jednoznacznych dowodów naukowych pozwalających odpowiedzieć na pytanie czy w profilaktyce alergii u dzieci z rodzin obciążonych atopią należy preferować mieszanki typu HA czy hydrolizaty wysokiego stopnia (kazeinowe lub serwatkowe). W zakresie działań profilaktycznych aktualne stanowiska grup ekspertów dopuszczają oba rodzaje hydrolizatów.

2) Hydrolizaty wysokiego stopnia (kazeinowe lub serwatkowe)

Hydrolizaty o wysokim stopniu hydrolizy to grupa preparatów mlekozastępczych (hypoalergicznych) przeznaczonych do leczenia alergii na białka mleka krowiego u dzieci. Aktualnie uważa się, że preparaty z tej grupy powinny być mieszankami pierwszego rzutu u dziecka z potwierdzoną, lub wysoce prawdopodobną alergią na białko mleka.

Technika karmienia piersią

Dziecko karmione piersią samo reguluje ilość pobieranego pokarmu. Optymalne jest podawanie obu piersi w czasie jednego karmienia, przy czym pierwsza powinna być opróżniona dokładnie. Kolejny posiłek należy rozpocząć od piersi, która była podawana jako druga. Odciąganie pokarmu z piersi nie jest wskazane, jedynie w przypadku, gdy dziecko ssie nie efektywnie lub matka i dziecko są rozłączeni.

Płacz dziecka zaraz po przystawieniu do piersi może być wynikiem:

kolki jelitowej
intensywnym wyciekiem pokarmu i nadmiarem połykanego jedzenia w czasie jedzenia
zablokowaniem wypływu pokarmu z piersi

Niemowlęta dokarmiane butelką szybko przyzwyczajają się do łatwego napływu mleka i niecierpliwią się przy piersi. Częsta zmiana pozycji karmienia, trzymanie w pozycji pionowej uspakaja dziecko. W sytuacji, gdy dziecko jest niespokojne, nie zmuszać go do ssania.

Zapalenie gruczołu piersiowego nie stanowi przeciwwskazania do karmienia piersią.

Należy wtedy zalecić:

częste karmienie dziecka zwłaszcza chorą piersią
ciepłe okłady na pierś przed karmieniem, a zimne po karmieniu
odpowiednie nawodnienie i odżywianie matki karmiącej
leki przeciwbólowe – polecany ibuprofen i dodatkowo paracetamol

Gdy nie ma poprawy w ciągu 24 godzin zalecany antybiotyk to penicylina półsyntetyczna lub cefalosforyna I i II generacji przez 10-14 dni.

Zaparcia mogą występować u niemowląt karmionych naturalnie ( niewielki papkowaty stolec oddawany co 5-6 dni ). Jest to wynikiem dobrego wykorzystania pożywienia lub dowodem niedożywienia dziecka jeśli współistnieje niedostateczny przyrost masy ciała.

Żółtaczka u noworodka nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią. Nie należy odstawiać dziecka od piersi w czasie fototerapii. Wyjątkowo w przypadkach ciężkiej hiperbilirubinemi karmienie piersią może być na krótko przerwane.

Obfite ulewanie u dziecka karmionego piersią może wynikać z przekarmiania pokarmem. Nie należy odstawiać dziecka od piersi i wprowadzać mieszanki typu AR, ponieważ alergia na białka mleka krowiego i refluks żołądkowo – przełykowy często współistnieją ze sobą. Matce należy zalecić karmienie piersią krócej, ale częściej. Korzystna jest też pół pionowa pozycja dziecka przy karmieniu, oraz wprowadzenie okresowej diety hypoalergicznej dla matki ( 2 tygodniowej ).
Można również podjąć próbę podania zagęszczonego preparatu Nutricion rozpuszczonego w niewielkiej ilości wody i podanego przed lub w trakcie karmienia.

Prawidłowy przyrost wagi dziecka karmionego w sposób naturalny wynosi w pierwszych trzech miesiącach ok. 600 g miesięcznie, a w następnych trzech ok.450-500 g miesięcznie. W drugim półroczu życia przyrosty wagi miesięczne są niższe.
Przeciwwskazania do karmienia piersią bezwzględne:

ze strony dziecka - galaktozemia
ze strony matki: - nie leczona aktywna gruźlica
                         - narkomania
                         - zakażenie HTLV-1 i HTLV-2
                         - przyjmowanie niektórych leków przeciwnowotworowych i izotopów radioaktywnych
                         - nosicielstwo HIV
                         - zmiany na piersi wywołane wirusem opryszczki

Kontrowersyjne pozostaje karmienie piersią nosicielki cytomegalowirusa noworodków z masą urodzeniową poniżej 1500g.

Uwaga:
Nowe produkty –owoce warzywa,mięso ,kasze należy wprowadzać kolejno i osobno. Zaczynać od małych ilości i podawać po zakończeniu karmienia piersią

Zalecenia dotyczące żywienia dzieci zdrowych w pierwszym roku życia na podstawie opracowania przez Zespół Ekspertów powołany przez konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii w dziedzinie pediatrii.

Żywienie niemowląt karmionych piersią

Miesiąc	Rodzaj pożywienia
1-6	Karmienie piersią na żądanie. Nie wcześniej niż w 5 miesiącu i nie później niż w 6 miesiącu stopniowe wprowadzanie niewielkiej ilości glutenu np.kaszka lub kleik zbożowy glutenowy ( 1x dziennie, pół łyżeczki na 100 ml w mleku matki lub przecierze jarzynowym)
7-9	Karmienie piersią Posiłki uzupełniające : -1x zupa jarzynowa /przecier jarzynowy z mięsem lub rybą z kleikiem zbożowym glutenowym i ½ żółtka co 2-gi dzień kaszka/kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy -1x sok lub przecier owocowy ( jabłko, gruszka, morela )nie więcej niż 150 g
10	karmienie piersią Posiłki uzupełniające: -obiad z 2 dań : zupa jarzynowa z kaszką glutenową + jarzynka z gotowanym mięsem (z rybą 1-2 x w tygodniu) ;1/2 żółtka do posiłków codziennie -kaszki/kleiki glutenowe i bezglutenowe ,niewielkie ilości pieczywa ,biszkoptów ,sucharków -1 x przecier lub sok owocowy nie więcej niż 150 g
11-12	karmienie piersią Posiłki uzupełniające: - obiad z 2 dań : zupa jarzynowa z kaszką glutenową + jarzynka z gotowanym mięsem (z rybą 1-2 x w tygodniu) ;1/2 żółtka do posiłków codziennie -produkyy zbożowe (kleiki glutenowe i bezglutenowe ,pieczywo,biszkopty) łączone z produktami mlecznymi (mleko modyfikowane,twarożek ,jogurt) kilka razy w tyg. -przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150 g)

Sztuczne żywienie niemowląt

Wiek w miesiącach	Liczba posiłków Wielkość porcji	Rodzaj posiłku
1	7 x 90-110 ml	mleko początkowe
2	6 x 110-130 ml	mleko początkowe
3	6 x 130 ml	mleko początkowe
4	6 x 150 ml	mleko początkowe
5	5 x 180 ml	4 x mleko początkowe 1 x zupa-przecier jarzynowy skrobane jabłko lub sok (50-100g)
6	5 x 180 ml	4 x mleko początkowe 1 x zupa-przecier jarzynowy z dodatkiem pół łyżeczki kleiku glutenowego+10 g gotowanego mięsa lub ryby (1-2x w tygodniu) 150 g przecieru owocowego
7	5 x 180 ml	1 x 180 ml –mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej ½ łyżeczki na 100 ml 2x 180 ml mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku 1 x zupa-przecier jarzynowy z ½ żółtka (co 2-dzień) i z gotowanym mięsem lub rybą (1-2 x w tyg) 1 x kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy 150 g przecieru owocowego
8	5 x 180 ml	1 x 180 ml –mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej 1 łyżeczka na 100 ml 2 x 180 ml mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku 1 łyżeczka na 100 ml 1 x zupa-przecier jarzynowy z ½ żółtka (co 2-dzień) i z gotowanym mięsem lub rybą (1-2 x w tyg) 1 x kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy 150 g przecieru owocowego
9	5 x 200 ml	1 x mleko następne z dodatkiem kaszki glutenowej 1 x mleko nastepne z dodatkiem kaszki bezglutenowej 1 x kaszka na mleku następnym 1 x zupa-przecier jarzynowy z ½ żółtka i z gotowanym mięsem lub rybą (1-2 x w tyg) 1 x 150 g –owoce lub kompot /sok + biszkopt
10	4-5 x 220 ml	3 x mleczny posiłek łączony z produktami zbożowymi ( niewielkie ilości pieczywa,biszkopty, sucharki) obiad z 2 dań : zupa + jarzynowa z kaszą glutenową jarzynka z gotowanym mięsem lub rybą (1-2x w tyg) i ½ żółtka przeciery i soki owocowe przecierowe nie więcej niż 150 g
11-12	4-5 x 220 ml	posiłki jak w 10 miesiącu życia posiłek z jajka całego 3-4 x w tygodniu twarożek, kefir, jogurt kilka razy w tygodniu

Rodzaje mieszanek mlecznych z mleka modyfikowanego

W schemacie żywienia niemowląt niekarmionych piersią zaleca się stosowanie mleka początkowego w I półroczu i mleka następnego w II półroczu.

Mleko początkowe – oznaczone cyfrą 1, przeznaczone dla zdrowych niemowląt do końca 6 miesiąca życia ( Bebiko1, Bebilon1, Nan1, Enfamil1, Premium1, Hip1, Humana 1 ).

Mleko następne - oznaczone cyfrą 2, od 7 miesiąca życia ( Bebiko2, Bebilon2, Nan2, Enfamil2, Premium2, Hip2, Humana2 ).

Mleko Junior - przeznaczone dla dzieci powyżej 1 roku życia ( Bebilon3, Nan3, Hip3 )

Sycące mieszanki typu R i GR - dla dzieci powyżej 1 roku życia z dodatkiem kleiku ryżowego lub gryczanego ( Bebiko2R, Bebiko2GR, Bebiko3R, Nan2R, Humana3R )

Mleko z probiotykami – zawiera żywe kultury bakterii zapobiegające biegunkom, zaparciom i pieluszkowemu zapaleniu skóry ( Nan2Bifidus, Junior Bifidus )

Mleko o właściwościach prebiotycznych – pobudzających rozwój korzystnych dla zdrowia bakterii jelitowych. Stosowane przy kolkach, wzdęciach i zaparciach ( Bebiko Omneo1, Bebiko Omneo2 )

Mleka HA – polecane dzieciom zagrożonym alergiom. Nie należy podawać go dzieciom z już stwierdzoną alergią ( Bebiko HA1, Bebiko HA2, Bebilon HA1, Bebilon HA2, Humana HA, Nan HA1, Nan HA2, Nan HA Sensitive, Nan AR )

Mleka antyrefluksowe – stosowane u dzieci z chorobą refluksową. Mieszanka mleczna jest wzbogacana preparatem o zwiększonej lepkości, który powoduje szybsze gęstnienie mleka ( Bebilon AR, Humana1+, Nan AR, Nfamil AR )

Mleko niskolaktozowe – stosowane u niemowląt cierpiących na kolki jelitowe i bule brzucha
( Bebilon Niskolaktozowy, NanHA Sensitive )

Mleko o obniżonym pH - ułatwia wstępne trawienie białek i poprawia łaknienie, ma też obniżoną zawartość laktozy. Stosowane dla niemowląt od 1 miesiąca życia (Bebilon pH –5.7)

Preparaty dla wcześniaków – Bebilon BMF ( dodaje się do pokarmu matki )
Alprem, Bebilon Nenatal, Enfamil Premium, Altrem

Hydrolizaty białkowe – wyłącznie na receptę jeśli u dziecka wystąpiły objawy alergii na mleko krowie ( Bebilon Pepti 1, Bebilon Pepti 2, Nutramigen 1, Nutramigen 2 )

Preparaty sojowe – oparte na białku roślinnym pochodzącym z soi. Stosowane w dietach eliminacyjnych, galaktozemi i alergii na mleko krowie ( Bebiko Sojowe, Bebiko Sojowe 2R, Bebilon Sojowe 1, Bebilon Sojowe 2, Humana SL, Isomil, Prosobee 1, Prosobee 2 )

Mieszanki MCT – zawierające lekkostrawne tłuszcze średnio łańcuchowe, stosowane u niemowląt z zespołem złego wchłaniania w przewlekłych biegunkach i ciężkich postaciach celiaki

Inne preparaty – Simlac – preparat zbożowy z mąki ryżowej, bezglutenowy, bez laktozy, nie zawiera białka mleka krowiego i białka sojowego

Bebilon Amino – preparat na bazie wolnych aminokwasów stosowany w ciężkich postaciach alergii.

Niemowlętom i dzieciom do ukończenia 2 roku życia nie podaje się mleka krowiego, lecz mleko modyfikowane, najbardziej upodobnione do mleka kobiecego. Dzieciom, które ukończyły dwa lata, można podać mleko UHT, lepsze niż mleko pasteryzowane, ponieważ pasteryzacja nie niszczy przetrwalników bakterii. Organizm dziecka musi otrzymywać również mięso, gdyż jest doskonałym źródłem białka, zawiera też dużo żelaza oraz witaminy z grupy B. Wybieramy mięso chude – preferowany drób i ryby, mięso czerwone podajemy rzadziej – 1-2 razy w tygodniu. Najlepiej gotować mięso w wywarze z jarzyn lub dusić pod przykryciem. Zbyt długie gotowanie powoduje utratę witamin i składników mineralnych. Małe dzieci nie powinny jeść podrobów gdyż zawierają dużo cholesterolu. Małe dzieci do mięsa, zup i surówek powinny jadać oliwę z oliwek, olej rzepakowy lub słonecznikowy. Do smarowania kanapek najlepsze jest masło.

Zapotrzebowanie na wapń u niemowlęcia pokrywa dieta oparta głównie na mleku. U dzieci starszych musimy zadbać, by dostawały właściwą ilość tego pierwiastka. Dzieci do lat 10 potrzebują ok. 800 mg, starsze ok. 1200 mg wapnia. Jedna szklanka mleka zawiera aż 240 mg, tyle samo jest go w kubeczku jogurtu czy miseczce twarożku.

Wapń jest niezbędny do budowy zębów i kości oraz jest konieczny do prawidłowej krzepliwości krwi, funkcjonowania mięśni, układu hormonalnego i układu nerwowego. Już w pierwszych dziewięciu latach życia tworzy się połowa masy kostnej, do 20 roku życia kolejne 40%. Proces tworzenia kośćca kończy się w 30 roku życia. Zawarty w układzie kostnym wapń będzie służył jako rezerwa do końca życia. Jeśli w diecie dziecka brakuje wapnia, to w wieku dojrzałym grozi mu osteoporoza.

Czy dziecko może jeść słodycze?

Szkodliwe nie są słodycze, lecz ich nadmiar. Jeśli dziecko ma urozmaiconą dietę, to może po obiedzie otrzymać słodki deser lub kawałek domowego ciasta. Po większym wysiłku fizycznym zjedzenie czegoś słodkiego jest nawet wskazane.

Kilka zasad przy przygotowywaniu jedzenia dla dzieci:
- porcje dla dziecka powinny być odpowiednio mniejsze niż dla dorosłych
- pozwolić dziecku decydować o tym co będzie jadło
- nie zmuszać do jedzenia jeśli nie ma ochoty
- posiłki powinny być urozmaicone i mieć atrakcyjny wygląd
- nie podjadać między posiłkami
- ilość posiłków dziennie nie powinna przekraczać pięciu u dziecka 2-3 letniego i starsze