System celkowy – początek XIX wieku w USA. Nastawiony na pragmatyzm.
2 rodzaje systemu celkowego:
Wersja filadejska – (pensylwańska) – 1829r. Jednoosobowe cele, wyposażenie: łóżko, stół, kanalizacja, dobre warunki, nikt się nad nikim nie znęcał. W każdej celi była Biblia, żadnych innych książek. Miał być okres pokuty, zadośćuczynienia, izolacji. Więzienie stało się środkiem karnym.
Sekta kwarków – odłam Kościoła protestanckiego, głosili ideał surowego, ascetycznego życia. Kara ma być pokutą – efekt wolnego wybory człowieka, idea wolnej woli człowieka. Więzień był kompletnie odizolowany – nawet nie widział strażnika podającego mu jedzenie. Msze więzienne – każdy miał swój boks (coś takiego jak budka telefoniczna), więzień widział przez okienko tylko ołtarz.
Po 2 latach okazało się że śmiertelność wyniosła 40% - zwykle na choroby psychiczne. „Samotność która leczy” – np. w zakonach klauzurowych. Ale więźniowie nie trafiali do zakładów dobrowolnie – umierali w obłędzie.
Wersja auburnska – poprawiona wersja filadelfijska (1832) izolacja tylko w nocy, w dzień wspólna praca, ale w milczeniu. Ten system zdominował w USA w XIX wieku.
W drugiej połowie XIX wieku – fascynacja w Europie systemem celkowym, a w USA już zaczęła podupadać.
Europa – Karol Lucas
Okres kiedy w USA jest rozkwit systemu celkowego.
1836-1838 – powstało 3 tomowe dzieło Lucasa „O reformie więzień i teorii uwięzienia”. Mówiono, że jest to biblia więziennictwa. W niej po raz pierwszy ukazano system więzienny jawnie by więzienie było nie tylko samoistną karą, a miejscem reformowania, zmiany. Powinno być czymś takim jak szkoła czy szpital. Nacisk na wychowanie moralne. Zmiana osobista zgodna z postawą aksjologiczną.
Lucas wyprzedza system celkowy, wyraża się bardzo krytycznie o systemach celkowych. Uważał że wszystko zależy od wychowania moralnego – optymista :P
Więzienie wychowuje (wg. Lucasa) wyrabianie nawyków fizycznych, higienicznych, moralnych – przyswojenie wartości etycznych, intelektualnych, religijnych, Potrzebna jest wykształcona kadra wychowawcza – bardzo długo było to zaniedbywane.
Podkreślał znaczenie diagnostyki i klasyfikacji więźniów.
System progresywny – odwołuje się do postępu i rozwoju.
Wyspa Norfolk – zaostał tam skierowany admirał McConods. Podzielił cały okres odbywania kary na 3 etapy:
Okres izolacji
Okres wspólnego odbywania kary – wspólna praca, izolacja w nocy, nie ma zakazu mówienia, ten okres dzieli się na 5 klas – w zależności od postępu w zachowaniu.
Warunkowe zwolnienie na wolność, ale pod kontrolą – jeśli więzień będzie w 5 klasie i odbył już ¾ klasy.
W Irlandii nie było warunkowego zwolnienia, tylko przechodził do tzw. Więzienia przejściowego.
Jeśli był postęp była nagroda w postaci lepszych warunków. Jeśli nie było postępów – degradacja.
System progresywny – posiada stale walor nowości, więźniowie muszą się rozwijać.
System punktowy – więzień dostaje punkty za dobre zachowanie, a odejmuje za złe. Jeśli ma dużo punktów dostaje przywileje np. kąpiel w ciepłej wodzie, może obejrzeć telewizję, zagrać w bilarda itp.
Awans do zakładu półotwartego albo otwartego z zamkniętego.